Θα έλεγες ότι είσαι ένας υπολειπόμενος ή ένας επικρατής χαρακτήρας Γονιδιακή θεραπεία 2ο ΕΚΦΕ Ηρακλείου Επιμέλεια: Κωτίτσας Αριστοτέλης

Περισσότερες από 4.000 ασθένειες είναι αποτέλεσμα μεταλλάξεων Από αυτές: άλλες οφείλονται σε ένα γονίδιο άλλες σε αλληλεπίδραση δυο ή περισσότερων γονιδίων και άλλες σε συνδυασμό γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων

Οι ασθένειες αυτές προκαλούν: Σχεδόν όλες δυσμορφία Το 80% διανοητική καθυστέρηση Το 1/5 θάνατο στην παιδική ηλικία

της ασθένειας του Huntington της μυϊκής δυστροφίας του Duchenne Σήμερα με τη βοήθεια της τεχνολογίας του ανασυνδυασμένου DNA και της παραδοσιακής γενετικής έχουν εντοπιστεί πολλά μεταλλαγμένα γονίδια όπως της κυστικής ίνωσης της ασθένειας του Huntington της μυϊκής δυστροφίας του Duchenne

Απαραίτητη προϋπόθεση: Γονιδιακή θεραπεία Έχει στόχο να διορθώσει τη γενετική βλάβη εισάγοντας στους ασθενείς φυσιολογικά αλληλόμορφα του μεταλλαγμένου γονιδίου Απαραίτητη προϋπόθεση: Κλωνοποίηση του υπεύθυνου γονιδίου και Προσδιορισμός των κυττάρων που εμφανίζουν τη βλάβη από την ασθένεια

Πρώτη εφαρμογή 9/1990 για τη θεραπεία της ADA (απαμινάση της αδενοσίνης) (αυτοσωμική υπολειπόμενη κληρονομικότητα) Οι ασθενείς έχουν έλλειψη του ενζύμου ADA (μεταβολίζει τις πουρίνες Α,G στα κύτταρα του μυελού των οστών) πάσχουν από χρόνιες μολύνσεις έχουν προδιάθεση για καρκίνο πεθαίνουν ύστερα από λίγους μήνες ζωής

ex vivo γονιδιακή θεραπεία Φυσιολογικό γονίδιο 1. Το φυσιολογικό γονίδιο ενσωματώνεται σε ιό-φορέα που έχει καταστεί αβλαβής 2. Παραλαμβάνονται λεμφοκύτταρα του ασθενούς 3. Πολλαπλασιάζονται σε κυτταροκαλλιέργειες και εισάγεται με διαμόλυνση ο τροποποιημένος ιός 4. Τα γενετικά τροποποιημένα λεμφοκύτταρα εισάγονται με ενδοφλέβια ένεση στο παιδί και παράγουν το ένζυμο ADA ιός Ο ιός εισάγει το φυσιολογικό γονίδιο στα κύτταρα στόχους ex vivo γονιδιακή θεραπεία

ex vivo γονιδιακή θεραπεία «μειονεκτήματα» Tα τροποποιημένα λεμφοκύτταρα δε ζουν για πάντα μέσα στον οργανισμό. Χρειάζεται συνεχής έγχυση τέτοιων κυττάρων

in vivo γονιδιακή θεραπεία (1993) Ο ΄Αντερσον και οι συνεργάτες του εισήγαγαν κατευθείαν στον οργανισμό τα φυσιολογικά γονίδια που είχαν πιο πριν ενσωματωθεί σε μόρια φορείς

Κυστική ίνωση Παρουσιάζει υπολειπόμενη αυτοσωμική κληρονομικότητα Οφείλεται στη μετάλλαξη ενός γονιδίου που κωδικοποιεί μια πρωτεΐνη, απαραίτητη για τη σωστή λειτουργία των επιθηλιακών κυττάρων του πνεύμονα

in vivo γονιδιακή θεραπεία Το φυσιολογικό γονίδιο ενσωματώνεται σε αδενοϊό Ο ανασυνδυασμένος αδενοϊός εισέρχεται στον οργανισμό με βρογχοσκόπιο και μολύνει τα κύτταρα του αναπνευστικού συστήματος Το φυσιολογικό γονίδιο ενσωματώνεται στο γονιδίωμα τους και παράγει τη φυσιολογική πρωτείνη αδενοϊός

ρετροϊός αδενοϊός DNA λιπόσωμα

Προβλήματα της γονιδιακής θεραπείας Χρήση κατάλληλων φορέων. Αν και καθίστανται αβλαβείς υπάρχει πιθανότητα να προκαλέσουν παρενέργειες ή καρκίνο. Δε γίνεται υποκατάσταση της λειτουργίας του μεταλλαγμένου γονιδίου σε όλα τα κύτταρα του οργανισμού. Δε μεταβιβάζεται στους απογόνους

Πρόγραμμα ανθρώπινου γονιδιώματος Το ανθρώπινο γονιδίωμα αποτελείται από 3Χ109 ζεύγη βάσεων DNA Το 1990 ξεκίνησε η χαρτογράφηση του DNA και ολοκληρώθηκε το 2001

Η ανάλυση του ανθρώπινου γονιδιώματος θα συμβάλλει στη μελέτη της οργάνωσης και λειτουργίας του ανθρώπινου γονιδιώματος (λιγότερα από 40.000 γονίδια) ανάπτυξη μεθοδολογίας για τη διάγνωση-θεραπεία των ασθενειών μελέτη της εξέλιξης του ανθρώπινου γονιδιώματος μαζική παραγωγή προϊόντων