ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ 2ο ΕΚΦΕ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ Εύρεση pH διαλυμάτων Επιμέλεια Νίκος Μαρκουλάκης Χημικός

Αλλαγή του χρώματος των δεικτών με διάφορα οξέα Βάμμα ηλιοτροπίου Ηλιανθίνη Τσάι Μετά την προσθήκη HCl, ή χυμό λεμονιού

Αλλαγή του χρώματος των δεικτών με διάφορες βάσεις Aλλαγή χρώματος διαλύματος Ca(OH)2 και ΝαOH με ηλιανθίνη και φαινολοφθαλεΐνη Ηλανθίνη φαινολοφθαλεΐνη Προσοχή! η φαινολοφθαλεΐνη σε pH > 12 γίνεται πάλι άχρωμη

Εύρεση pH διαλυμάτων με χρήση δεικτών 1. Λίγο αραιωμένο χυμό λεμονιού 2. Ξύδι λευκό 3. Άχρωμο υγρό για την απομάκρυνση της πέτρας των σωληνώσεων (πουρί) 4. Άχρωμο αναψυκτικό (sprite) 5. Διαλυμένο κιτρικό οξύ (ξινό) Το χρώμα που απέκτησαν τα παραπάνω διαλύματα μετά την προσθήκη των παραπάνω δεικτών Βάμμα του ηλιοτροπίου Ηλιανθίνη

Εύρεση pH με φυσικούς δείκτες Δείκτες από την καθημερινή ζωή Το σκούρο χρώμα του τσαγιού Το κόκκινο κρασί Το ζουμί από παντζάρια ή κόκκινο λάχανο (μετά από βράσιμο ή διάλυση σε οινόπνευμα) από κόκκινο γίνεται τριανταφυλλί Το νερό από βράσιμο μπιζελιών Χυμός από βατόμουρα 6) Το ζουμί από κόκκινα τριαντάφυλλα

Εύρεση του pΗ διαλύματος με φυσικό δείκτη (κόκκινο λάχανο) Παρασκευή του δείκτη από «κόκκινο» λάχανο Σε ένα ποτήρι ζέσεως (250 ml) με νερό, ρίχνουμε μερικά φύλλα από κόκκινο λάχανο και τα βράζουμε στο λύχνο μέχρι να χρωματιστεί το νερό κυανό (δείκτης Λ). Το χρώμα που παίρνει ο δείκτης (Λ) αν το διάλυμα είναι όξινο, βασικό ή ουδέτερο καθώς και η τιμή pΗ (περίπου) του κάθε διαλύματος είναι: pH 0 - 2 3 - 4 5 - 6 7 – 8 9 - 10 11 - 12 13 -14 Χρώμα δείκτη (Λ) κόκκινο ρόζ ανοικτό ροζ κυανό γαλάζιο πράσινο κίτρινο

Εξουδετέρωση διαλυμάτων βάσεων από οξέα To χρώμα του διαλύματος βάσης με φαινολοφθαλεΐνη To χρώμα μετά την εξουδετέρωση Μπορεί να γίνει και παρακολούθηση με πεχαμετρικό χαρτί

Δημιουργία της οξύτητας με το νερό Διαλύουμε λίγο Νa2CO3 στο νερό και με το διάλυμα ποτίζουμε ένα χαρτί. Υγραίνουμε την άκρη μιας μπατονέτας σε φαινολοφθαλεΐνη. Γράφουμε πάνω στο χαρτί οπότε εμφανίζονται κόκκινα γράμματα. Εξαφανίζουμε τα γράμματα αν το "σκουπίσουμε" με χυμό λεμονιού. Μία άλλη "εξουδετέρωση" Σε διηθητικό χαρτί ρίχνουμε δύο σταγόνες από βάμμα του ηλιοτροπίου και περιμένουμε να στεγνώσει. Πάνω του τοποθετούμε λίγη σκόνη από τρυγικό η οξαλικό οξύ. Δεν παρατηρείται καμία αλλαγή χρώματος. Αν όμως ρίξουμε λίγο νερό το αρχικό μενεξεδί χρώμα μετατρέπεται σε ερυθρό. Δημιουργία της οξύτητας με το νερό

Κατάταξη υδατικών διαλυμάτων σε οξέα ή σε βάσεις με προσδιορισμό του pH με πεχαμετρικό οξύ 1. σαπωνοδιάλυμα 2. χυμός λεμονιού 3. αλατόνερο 4. διάλυμα μαγειρικής σόδας 5. αναψυκτικό Με τη βοήθεια της κλίμακας που είναι προσαρμοσμένη στη συσκευασία του πεχαμετρικού χαρτιού κατατάσσουμε τα διαλύματα σε οξέα και βάσεις μετρώντας το pH τους

Εύρεση pH με τη χρήση pHμετρικού χαρτιού – pH μετρου Ρυθμιστικό με pH = 5 Πεχαμε τρικό χαρτί Περιοχή pH Χρώμα του δείκτη Δείκτες AZAX ξίδι (άσπρο) ΝαΟΗ 0,001 Μ ΗCl 0,001 Μ Πεχά μετρο Φαινολο φθαλεΐνη ηλιανθίνη Διάλυμα