ΕΝΤΕΡΙΚΗ ΚΑΙ ΠΑΡΕΝΤΕΡΙΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΦΙΛΝΤΙΣΗΣ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ

Κατευθυντήριες οδηγίες διατροφής (ASPEN, ESPEN, SCCM, ESICM) Αφορούν ενήλικες ασθενείς ΜΕΘ που νοσηλεύονται > 3 ημέρες Ασθενείς ΜΕΘ = αυτοί που αναπτύσσουν έντονη φλεγμονώδη απάντηση (SIRS) με ανεπάρκεια ενός τουλάχιστον οργάνου (SOFA>4)

SIRS Κάθε βαριά νόσος συνοδεύεται από SIRS Το SIRS προκαλεί νευροενδοκρινική διέγερση και καταβολισμό πρωτεϊνών, λιπών & CHO με αποτέλεσμα υποθρεψία ή/και καχεξία Υποθρεψία = πρόσφατη απώλεια ΣΒ>10-15% ή πραγματικό ΣΒ <90% του ιδανικού Τελικό αποτέλεσμα MODS, παρατεταμένη νοσηλεία, αυξημένη νοσηρότητα & θνητότητα

Διατροφική φροντίδα Παραδοσιακά, η διατροφή του βαριά πάσχοντα θεωρείτο ως πρόσθετη φροντίδα με την παροχή εξωγενούς ενέργειας για να αντιμετωπίσει τις επιπτώσεις του SIRS Κύριοι στόχοι της φροντίδας Διατήρηση μυϊκής μάζας Υποστήριξη ανοσολογικής απάντησης Αποφυγή μεταβολικών επιπλοκών

Διατροφική θεραπεία Σήμερα, γίνεται αναφορά σε θεραπευτική παρέμβαση, με στόχους εστιασμένους στη Μείωση της μεταβολικής απάντησης στο στρες Πρόληψη της οξειδωτικής βλάβης των κυττάρων Ευνοϊκή τροποποίηση της ανοσιακής απάντησης Και τη λήψη μέτρων, όπως Πρώϊμη εντερική διατροφή Επαρκή χορήγηση μακρο & μικροσυστατικών Σωστό έλεγχο της γλυκόζης ορού

Α. ΕΝΑΡΞΗ ΕΝΤΕΡΙΚΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ Α1. Εκτίμηση θρέψης του ασθενή με έμφαση σε ΣΒ Διατροφή πριν την εισαγωγή Βαρύτητα νόσου Συνυπάρχοντα νοσήματα Λειτουργικότητα ΓΕΣ Ο παλαιότερος τρόπος εκτίμησης (αλβουμίνη, προαλβουμίνη, τρανσφερίνη, RBP..) δεν είναι αξιόπιστος στη ΜΕΘ E

Συνήθεις τρόποι διατροφής Από το στόμα (ακατάλληλη για βαρέως πάσχοντες) Eντερική Παρεντερική 7

Α. ΕΝΑΡΞΗ ΕΝΤΕΡΙΚΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ Α2. Εάν ο ασθενής δεν μπορεί να λάβει τροφή από το στόμα, η διατροφή πρέπει να γίνεται ΕΝΤ C Α3. Η ΕΝΤ είναι προτιμότερη της ΠΡΝ Β Α4. Η ΕΝΤ να αρχίζει 24-48 ώρες μετά την εισαγωγή C Η ποσότητα τροφής να φτάνει το στόχο μετά 48-72 ώρες Ε Α5. Σε αιμοδυναμικά ασταθή ασθενή, η ΕΝΤ να αρχίζει μετά την ανάνηψη & σταθεροποίηση Ε

Eντερική διατροφή 9

Α. ΕΝΑΡΞΗ ΕΝΤΕΡΙΚΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ Α6. Για την έναρξη ΕΝΤ διατροφής δεν απαιτείται να υπάρχουν εντερικοί ήχοι ή κενώσεις Β Α7. Η σίτιση μπορεί να είναι γαστρική ή νηστιδική Η νηστιδική εφαρμόζεται σε ψηλό κίνδυνο εισρόφησης ή γαστρική δυσανεξία C Η συχνή παροχέτευση του γαστρικού υγρού αποτελεί καλό λόγο για νηστιδική σίτιση Ε

Ποια είναι η καλύτερη οδός ΕΝT διατροφής ? Στο βαριά πάσχοντα δεν υπάρχει σημαντική διαφορά στην αποτελεσματικότητα μεταξύ νηστιδικής και γαστρικής σίτισης C Δεν μπορεί να συσταθεί γενική οδηγία για νηστιδική σίτιση παρά μόνο εάν αυτή μπορεί να γίνει εύκολα, λόγω κοιλιακού τραύματος ή επέμβασης ή αναγκαστικά, λόγω αδυναμίας γαστρικής σίτισης C

Παρεντερική διατροφή Χορηγείται από κεντρική φλέβα, συνήθως άνω κοίλη, Χορηγείται από κεντρική φλέβα, συνήθως άνω κοίλη, διαλύματα με υψηλή οσμωτικότητα C Εναλλακτικά, από περιφερική φλέβα, συνήθως άνω άκρων, μόνο διαλύματα με χαμηλή οσμωτικότητα [<850 mOsm/L] και μόνο για συμπλήρωση των αναγκών C

Β. ΕΝΑΡΞΗ ΠΑΡΕΝΤΕΡΙΚΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ Β1, Β2. Σε περίπτωση αδυναμίας ΕΝΤ σίτισης, θα αρχίσει ΠΡΝ διατροφή μετά 7 ημέρες, εφόσον ο ασθενής ήταν σε καλή κατάσταση υγείας πριν την εισαγωγή, και δεν έχει υποθρεψία Ε** Αμέσως μετά τη σταθεροποίηση, εφόσον έχει υποθρεψία C

Β. ΕΝΑΡΞΗ ΠΑΡΕΝΤΕΡΙΚΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ Β3. Σε ασθενή με μεγάλο χειρουργείο άνω κοιλίας που δεν μπορεί να λάβει ΕΝΤ διατροφή, η ΠΡΝ θα χορηγηθεί την 5η-7η ΜΤΧ ημέρα, εάν είναι σε καλή κατάσταση 5-7 ημέρες πριν και την 5-7η ΜΤΧ ημέρα, εάν έχει υποθρεψία Β

ΕΝΤΕΡΙΚΗ & ΠΑΡΕΝΤΕΡΙΚΗ ? Προτιμάται πάντα η ΕΝΤ εάν γίνεται καλά ανεκτή C Η ΠΡΝ χορηγείται συμπληρωματικά σε αυτούς που δεν μπορούν να λάβουν πλήρη ΕΝΤ μέσα σε 2 ημέρες από την έναρξη της C Σε κάθε περίπτωση, το τελικό ποσό θερμίδων δεν πρέπει να ξεπερνά τις ανάγκες του ασθενούς Συχνότητα χρήσης ΕΝΤ 33-92% vs 12-71% της ΠΡΝ

Πλεονεκτήματα ΕΝΤ διατροφής μειωμένο κόστος ευκολότερη χρήση μεγαλύτερη ασφάλεια χαμηλότερο σχετικό κίνδυνο λοιμώξεων (RR=0.66), σε σχέση με την παρεντερική Nutrition support for patients in the intensive care unit R D Griffiths, T Bongers Postgrad Med J 2005;81:629–636 16

Σκευάσματα ΕΝΤ διατροφής Πλήρεις πολυμερείς δίαιτες - 0.5-2 kcal/ml Ανοσοδιατροφή - 1-2 kcal/ml Ειδικές δίαιτες για ΣΔ, ΧΑΠ, ΧΝΑ, ΚΙ Δίαιτες με φυτικές ίνες Συμπληρώματα, σε υγρό ή σκόνη (πολυμερή, στοιχειακά)

Σκευάσματα ΠΡΝ διατροφής Περιέχουν > 40 διαφορετικά συστατικά, όπως Νερό Μακροσυστατικά – CHO, λίπη, αμινοξέα Ηλεκτρολύτες Μικροσυστατικά – ιχνοστοιχεία, βιταμίνες Διάφορα – γλουταμίνη, ινσουλίνη, ηπαρίνη κλπ Πρέπει να χορηγούνται σε συσκευασία όλα σε 1 σάκο Είναι το λιγότερο δαπανηρό και χρονοβόρο σύστημα Β

Σύσταση ανθρώπινου οργανισμού 70 100 Σύνολο 2-3.5 3-5 Μέταλλα 38.5 55 Νερό 56,000 14 20 Πρωτείνες 130,000 Λίπη 1,000 <1 1 Υδατάνθρακες kcal kg % ΣΒ Στοιχείο

Οργανικά καύσιμα Γλυκόζη αποδίδει 3.7 kcal/g (RQ 1.0) 20

C. ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΕΝΤΕΡΙΚΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ C1. Καθορίζεται από τις ενεργειακές ανάγκες του ασθενή, κατά την έναρξη της σίτισης C Οι ενεργειακές ανάγκες TEE = REE + Παράγων stress + Παράγων ενέργειας υπολογίζονται με Ε Εξισώσεις προβλεπομένων τιμών (μη αξιόπιστες σε ΜΕΘ & παχύσαρκους) Έμμεση θερμιδομετρία Απλοϊκούς τύπους

Προγνωστικές εξισώσεις REE Εξίσωση Harris-Benedict Άντρες: REE = 66 + (13.7Β) + 5Υ - 6.8A Γυναίκες: REE= 65 + (9.6Β) + 1.8Υ - 4.7A Εξίσωση Schofield 25 - 30 kcal/kg/ημέρα Βασικές ενεργειακές ανάγκες BEE (kcal/day) = 25 x ideal BW (kg) Iδανικό BW ♂ = 50 + 2.3 x (ύψος σε inches-60) Ιδανικό BW ♀ = 45.5 + 2.3 x (ύψος σε inches-60) 1 inch = 2.5 cm

Παράγοντας Stress Μέτρια λοίμωξη + 20% Σοβαρή λοίμωξη + 40% Υποσιτισμός - 30% Περιτονίτιδα + 15% Τραύμα μαλακών ιστών + 15% Κάταγμα + 20% Πυρετός (για κάθε oC) + 13% Μέτρια λοίμωξη + 20% Σοβαρή λοίμωξη + 40% <20% εγκαύματα + 50% 20-40% εγκαύματα + 80% >40% εγκαύματα + 100%

Αυξημένος μεταβολισμός Ήπιο stress BEEx1.2 Mέτριο stress BEEx1.4 Σοβαρό stress BEEx1.6 Παράγοντας ενέργειας Κατακεκλιμένος + 20% Περιπατητικός + 30% Ενεργός + 50%

Χορηγούμενες θερμίδες Οξεία φάση (1η εβδομάδα) 20–25 kcal/kg BW/24h C Ανάρρωση (2η εβδομάδα) 25–30 kcal/BW/24h C Σοβαρή υποθρεψία ή χρόνιος καταβολισμός 25–30 kcal/kg BW/24h C

C. ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΕΝΤΕΡΙΚΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ C2. Επειδή δεν γίνεται πάντα αυτό που θέλουμε, να γίνεται προσπάθεια χορήγησης >50-65% των θερμίδων που ορίστηκαν, σε 7-10 ημέρες C C3. Εάν δεν μπορεί να γίνει αυτό, να αρχίζει ΠΡΝ διατροφή, ως συμπλήρωμα Ε Νωρίτερα χορήγηση ΠΡΝ διατροφής μπορεί να είναι επιβλαβής C

Υδατάνθρακες Να καλύπτουν 60-70% των ημερήσιων αναγκών Απαιτείται καθημερινή πρόσληψη, διότι οι αποθήκες του οργανισμού είναι ελάχιστες (90 g) Απαραίτητοι για την παραγωγή ενέργειας (ΑΤΡ) σε όργανα που εξαρτώνται από εξωγενή γλυκόζη αποκλειστικά (ερυθρά, οφθαλμοί, νεφροί, μύες) σημαντικά (εγκέφαλος, 100-120 g/24h) 27

Ποσότητα γλυκόζης Ελάχιστο ποσό 2 g/kg/24h ή 150 mg/24h (για τον εγκέφαλο) Β Μέγιστος ρυθμός οξείδωσης γλυκόζης στο στρες 4-7 mg/kg/24h ή 400-700 g/24h Μέγιστος ρυθμός χορήγησης 5 mg/kg/min Στόχος γλυκόζη ορού 110-150 mg/dL Β

Λίπος Αποτελεί απαραίτητο συστατικό της τροφής διότι προσφέρει Β Αποτελεί απαραίτητο συστατικό της τροφής διότι προσφέρει Β την απαραίτητη πηγή ενέργειας τα απαραίτητα λιπαρά οξέα την καλύτερη ρύθμιση γλυκόζης Πρέπει να καλύπτει το 30-40% των καθημερινών αναγκών

Σκευάσματα Λίπους Περιέχουν τριγλυκερίδια & φωσφολιπίδια Διατίθενται στο εμπόριο ως Απλά - λάδι σόγιας LCT Μικτά - λάδι σόγιας/καρύδας LCT/MCT (50/50) Μικτά - λάδι σόγιας/ελιάς 20/80 Μικτά - λάδι σόγιας/MCT/ελιάς/ψαριών (3/30/25/15) Μικτά - λάδι σόγιας/MCT/ψαριών (40/50/10) Απλά - λάδι ψαριών, ως συμπλήρωμα

Ποσότητα Λίπους Δόση 0.7-1.5 g/kg/24h (1-2) είναι ασφαλής, επαρκής και καλά ανεκτή Β Μπορεί να χορηγείται ως LCT, MCT ή μικτά Τα μικτά LCT/MCT είναι καλά ανεκτά και υπερέχουν των απλών LCT σόγιας C Η προσθήκη ελαιολάδου στη διατροφή γίνεται καλά ανεκτή από τον ασθενή ΜΕΘ Β Η προσθήκη EPA & DHA έχει ευεργετική δράση στην κυτταρική μεμβράνη και το SIRS Β Η προσθήκη ιχθυέλαιου μειώνει πιθανώς τη διάρκεια νοσηλείας Β

Ανάγκες σε πρωτεΐνες Στη ΜΕΘ, οι πρωτεϊνικές ανάγκες καθορίζονται με Ισοζύγιο αζώτου Απλές εξισώσεις (1.2-2 g/kg/24h) Μη πρωτεϊνικές θερμίδες : άζωτο = 70:1-100:1 1g N2 ισοδυναμεί με 6.25 g πρωτεϊνών Ισοζύγιο Ν2 = (πρωτεΐνη/6.25) – (Ν2 ουρίας 24h + 4) Στόχος : θετικό ισοζύγιο 4-6 g 32

Καταβολισμός & απώλεια Ν2 / 24h Ν2 ουρίας ούρων 10-12 g 12-16 g 16-20 g >20 g Καταβολισμός Φυσιολογικός Ελαφρός Μέτριος Έντονος Ν2 κρεατινίνης, κρεατίνης & αμμωνίας 2 g Ν2 δέρματος, κοπράνων & αναπνευστικού 2 g

C. ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΕΝΤΕΡΙΚΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ Σε ασθενείς με BMI < 30 = 1.2-2 g/ΣΒ kg*/24h * ΣΒ ιδανικό Σε έγκαυμα & πολυτραύμα =>2 g/kg/24h Ε

C. ΠΟΣΟ ΕΝΤΕΡΙΚΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ C5. Στον παχύσαρκο ασθενή της ΜΕΘ με BMI >30 συνιστάται υποθερμιδική ΕΝΤ διατροφή D Μη πρωτεϊνικές θερμίδες 60-70% των αναγκαίων 11-14 kcal/kg πραγματικού ΣΒ/24h ή 22-25 kcal/kg ιδανικού ΣΒ/24h Οι πρωτεΐνες χορηγούνται με βάση το ιδανικό ΣΒ Class I & II (BMI 30-40)=>2 g/kg/24h Class III (BMI>40) = >2.5 g/kg/24h

D. ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΕΝΤ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ Να μη διακόπτεται η ΕΝΤ, με υπόλειμμα < 500 mL Β D3. Συνιστάται η τήρηση πρωτοκόλλων ΕΝΤ σίτισης, για μεγαλύτερη επιτυχία C

D. ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΕΝΤ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ Ανύψωση κεφαλής σε 30-45ο C Στάγδην χορήγηση τροφής D Χορήγηση προκινητικών (μετοκλοπαμίδη, ερυθρομυκίνη, ναλοξόνη) C Νηστιδική σίτιση C

D. ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΕΝΤ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ Η στοματική υγιεινή με χλωρεξιδίνη x2 μειώνει τον κίνδυνο VAP C

Ε. Ανοσοδιατροφή ΕΝΤ σκευάσματα που περιέχουν Γλουταμίνη Αργινίνη ΕΝΤ σκευάσματα που περιέχουν Γλουταμίνη Αργινίνη Νουκλεοτίδια ω-3 λιπαρά οξέα Αντιοξειδωτικά Ε1. Πρέπει να χορηγείται σε Μείζων χειρουργείο Τραύμα (ΑΤΙS >20) Έγκαυμα >30% Ca Κεφαλής-τραχήλου Μηχανική αναπνοή Ήπια – μέτρια σήψη (όχι σοβαρή) Χειρουργικοί Α Παθολογικοί Β

Ε. Ανοσοδιατροφή Ε2. Οι ασθενείς με ALI & ARDS πρέπει να λαμβάνουν ανοσοδιατροφή (OXEPA) πλούσια σε αντιφλεγμονώδη λιπίδια [EPA ω-3, λάδι ψαριών & GLA] Αντιοξειδωτικά (βιτ. Ε, ασκορβικό οξύ) A Ε3. Για καλύτερη δράση της ανοσοδιατροφής, οι ασθενείς πρέπει να καλύπτονται με τουλάχιστον 50- 65% των αναγκαίων θερμίδων C

Γλουταμίνη F3. Να προστίθεται στην ΕΝΤ διατροφή, εφόσον δεν υπάρχει στα σκευάσματα, των ασθενών με έγκαυμα τραύμα μικτό πληθυσμό ΜΕΘ Β Χορηγείται σε σκόνη, διαλυμένη σε νερό Δόση 0.3-0.5 g/kg/24h, σε 2-3 δόσεις G5. Να χορηγείται iv σε ασθενείς με ΠΡΝ διατροφή C Δόση iv 0.5 g/kg/24h

Ενδογενής παραγωγή 50-80 g/24h Γλουταμίνη Ενδογενής παραγωγή 50-80 g/24h Συστηματική αντιοξειδωτική δράση Μεταβολισμός γλυκόζης και πρωτεϊνών Ακεραιότητα του εντερικού βλενογόννου Επάγει τις heat shock proteins Ενεργειακό υπόστρωμα για ταχέως αναπτυσσόμενα κύτταρα Ρυθμίζει την ΟΒΙ με παραγωγή αμμωνίας

F. Συμπληρωματική θεραπεία μεταμόσχευση μεγάλο χειρουργείο κοιλιάς σοβαρό τραύμα Δεν συνιστώνται προς το παρόν σε όλους τους ασθενείς ΜΕΘ, λόγω ανεπαρκών δεδομένων C

Διαταραχή εντερικής χλωρίδας Αντιβιοτικά Γαστροπροστατευτικά Αγγειοδραστικά Δυσκινησία εντέρου Μείωση διατροφής βλενογόννου

Προβιοτικά Μικροοργανισμοί ανθρώπινης προέλευσης, ασφαλείς, σταθεροί σε γαστρικό οξύ & χολικά άλατα που ασκούν ευνοϊκή δράση στον ξενιστή Δρουν ανταγωνιστικά με αναστολή ανάπτυξης παθογόνων μικροβίων αναστολή προσκόλλησης τους στο επιθήλιο εξουδετέρωση παθογόνων τοξινών βελτίωση του φραγμού του βλεννογόνου Μείωση φλεγμονώδους απάντησης

F. Συμπληρωματική θεραπεία αντιοξειδωτικές βιταμίνες (Ε & ασκορβικό οξύ) ιχνοστοιχεία (χαλκός, ψευδάργυρος & ιδιαίτερα σελήνιο) Να μην ξεχνάμε τη θειαμίνη σε αλκοολικούς

F. Συμπληρωματική θεραπεία Να αποκλείονται υπερωσμωτικές καταστάσεις & λοίμωξη από C. difficile Δεν χορηγούνται διαλυτές ίνες σε ασθενείς με κίνδυνο ισχαιμίας ή δυσκινησία εντέρου Δεν συνιστάται η χορήγηση αδιάλυτων ινών σε όλους τους ασθενείς ΜΕΘ C

G. Παρακολούθηση ΠΡΝ διατροφής Υπεργλυκαιμία, λοιμώξεις, ανοσοκαταστολή, οξειδωτικό στρες C G2. Επιτρέπεται μειωμένη χορήγηση θερμίδων στο 80% του στόχου, τουλάχιστον στην αρχή C Οι παχύσαρκοι (ΒΜΙ>30) να λαμβάνουν θερμίδες & πρωτεΐνες όπως στην ΕΝΤ D G3. Να μην χορηγείται λάδι σόγιας από την 1η εβδομάδα με την ΠΡΝ D

G. Παρακολούθηση ΠΡΝ διατροφής G4. Να εφαρμόζεται πρωτόκολλο αυστηρού ελέγχου της γλυκόζης ορού σε 110-150 mg/dL. Β G5. Να γίνονται συνεχώς προσπάθειες μετάβασης σε ΕΝΤ από ΠΡΝ διατροφή Όταν επιτευχθεί ΕΝΤ >60%, να διακόπτεται η ΠΡΝ Ε

Αναπνευστική ανεπάρκεια Η1. Σε ΟΑΑ, δεν συνιστάται διατροφή με πολύ λίπος & λίγους υδατάνθρακες Ε Δεν υπάρχει ομοφωνία για το περιεχόμενο σε λιπίδια Συνιστάται να μην χορηγούνται θερμίδες > απαραίτητες, διότι με τη λιπογένεση αυξάνει η παραγωγή CO2 Η2. Να γίνεται περιορισμός των υγρών όπου χρειάζεται, με διατήρηση των αναγκαίων θερμίδων σε 1.5-2 kcal/mL Ε H3. Να γίνεται έλεγχος του φωσφόρου ορού και να αναπληρώνεται, διότι είναι απαραίτητος στη Σύνθεση ΑΤΡ & 2,3 DPG Σύσπαση διαφράγματος & αναπνευστική λειτουργία Ε

Οξεία νεφρική ανεπάρκεια & βλάβη Οι ασθενείς με ΟΝΑ & ΟΝΒ πρέπει να λαμβάνουν πλήρη ΕΝΤ διατροφή με τις συνήθως συνιστώμενες θερμίδες & πρωτεϊνες Ε Σε αιμοδιάλυση ή CRRT, να χορηγείται αυξημένο ποσό πρωτεϊνών 1.5-2 g/kg/24h C Σε CRRT υπάρχει απώλεια αμινοξέων 10-15 g/24h

Ηπατική ανεπάρκεια Προτιμάται η ΕΝΤ διατροφή έναντι της ΠΡΝ Να χορηγούνται κανονικά διαλύματα και ποσό πρωτεϊνών Διακλαδισμένα αμινοξέα (BCAA) να χορηγούνται σε περιπτώσεις ηπατικής εγκεφαλοπάθειας C

Οξεία παγκρεατίτιδα Προτιμάται ΕΝΤ διατροφή (γαστρική ή νηστιδική), μόλις επιτευχθεί αιμοδυναμική σταθερότητα C Ήπια-μέτρια ΟΠ= όχι σίτιση από 1η εβδομάδα C Σοβαρή ΟΠ= σίτιση από 1η εβδομάδα C Η ανοχή της ΕΝΤ μπορεί να βελτιωθεί με Μείωση της περιόδου ειλεού (έγκαιρη έναρξη ΕΝΤ) D Έγχυση της τροφής στάγδην, χαμηλότερα στο ΓΕΣ C Ολιγοπεπτίδια αντι πολυπεπτίδια & μέσης αντι μακράς αλύσσου τριγλυκερίδια Ε Επί αδυναμίας ΕΝΤ (σοβαρή ΟΠ), χορήγηση ΠΡΝ C Έναρξη μετά τις 5 ημέρες Ε

Διατροφή στο τέλος της ζωής Δεν επιβάλλεται εξειδικευμένη διατροφή Η απόφαση για χορήγηση της θα εξαρτηθεί από την επικοινωνία και ικανοποίηση των συγγενών, το σεβασμό προς τον ασθενή, και τη ρεαλιστική προσέγγιση της κατάστασης Ε

Σας ευχαριστώ