Επίγνωση, Στάσεις και Φόβοι έναντι της Παρέμβασης του Ανθρώπου στη Φύση με τη Βιοτεχνολογία Γιώργος Κεσίσογλου και Παναγιώτης Κορδούτης, Τμήμα Ψυχολογίας, Α.Π.Θ.

Στόχοι της Έρευνας Επίγνωση της Βιοτεχνολογίας σε δείγμα φοιτητικού πληθυσμού Στάσεις φοιτητών/τριών για τις εφαρμογές της Βιοτεχνολογίας Αποδοχή/απόρριψη της Βιοτεχνολογίας και των εφαρμογών της Φόβοι και Ηθικές Αμφιβολίες για τις εφαρμογές

Πειραματικό Σχέδιο πειραματικό ερέθισμα: σενάρια (5) σενάρια: επίπεδο παρέμβασης 5 βιοτεχνολογικών εφαρμογών στη ζωή υποθετικού ήρωα. αύξουσα σειρά ως προς το βαθμό παρέμβασης Ανεξάρτητη μεταβλητή: βαθμός παρέμβασης βιοτεχνολογίας στην ανθρώπινη ζωή, 5 τιμές ανάλογα με εφαρμογές Εξαρτημένη μεταβλητή: συναισθήματα, αποδοχή και φόβοι από τη βιοτεχνολογική παρέμβαση, 5 πειραματικές ομάδες

Βιοτεχνολογικές Εφαρμογές στα Σενάρια: Εξωσωματική Γονιμοποίηση Γενετικά Τροποποιημένα Τρόφιμα Γονιδιακή Θεραπεία Διαγονιδιακά Ζώα για μεταμοσχεύσεις οργάνων Ανθρώπινη Κλωνοποίηση

Πειραματικό σχέδιο: Ερωτηματολόγια Ποιοτική έρευνα: ανοιχτές ερωτήσεις Ερωτηματολόγια πολλαπλών μορφών ανάλογα με εφαρμογή σεναρίου 5-βάθμιες κλειστές ερωτήσεις (1:μεγαλύτερη τιμη, 5: μικρότερη)

Χαρακτηριστικά Δείγματος (Ν=213) Ψυχολογία, Φιλοσοφικό Παιδαγωγικό, Οικονομικών Επιστημών Πρώτο έτος κυρίως (Χ=19,32, εύρος 19-32, διάμεσος 19) Δεν κατανέμονται ομοιόμορφα στα κελιά Α=58, Γ=155 Κατανέμονται κανονικά ως προς τόπο καταγωγής & εκπαίδευση γονέων

Κατανομή Δείγματος Ν=213 Εφαρμογές Βιοτεχνολογίας Φύλο Εξωσω ματική γονιμο ποίηση Μεταλλαγ μένα τρόφιμα Γονιδια κή Θερα πεία Διαγονι διακά Ζώα Ανθρώπι νη κλωνο ποίηση Άνδρες Γυναίκες

Αποτελέσματα: Αποδοχή- Απόρριψη Διάκριση των εφαρμογών σε ιατρικές (αποδοχή) και εφαρμογές που δηλώνουν εμπρόθετη παρέμβαση στη φύση (απόρριψη): Frewer, Shepherd & Sparks, 1994; Lujan & Todt, 2000; Bauer, 2002 –Προγενετικά τεστ για μελλοντικές ασθένειες: 1,774 –Εξωσωματική γονιμοποίηση: 2,004 –Γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα για καλύτερη γεύση: 4,267 –Επιλογή χαρακτηριστικών του παιδιού: 4,577

Επίγνωση - Ενημέρωση Άγνοια του δείγματος (μ.ο. 3,79, τ.α. 0,75): Pardo et al., 2002 Πολύ καινούριες εξελίξεις ή έλλειψη ενδιαφέροντος; Στατιστικά σημαντική διαφορά επίγνωσης ανάμεσα σε γονιδιακή θεραπεία και κλωνοποίηση [P=0,002, F(4,208)=4,502] Λίγη ενημέρωση για βιοτεχνολογία (3,93/0,679) όπως και πρόσφατη ενημέρωση από Μ.Μ.Ε. (3,81/0,875) Έλλειψη προσοχής στα Μ.Μ.Ε. για επιστημονικά θέματα;

Αντιληψη Ωφελιμότητας Ιατρικές εφαρμογές (εξωσωματική, γονιδιακή θεραπεία): πρώτες Κλωνοποίηση: λιγότερη αντιλαμβανόμενη ωφέλεια Επιβεβαίωση αποδοχής των ιατρικών εφαρμογών P=0,000, F(4,208)=22,424 Post hoc Scheffe: -Εξωσωματική γονιμοποίηση μεταλλαγμένα (-1,076) διαγον. ζώα (-1,342) κλωνοποίηση (-2,093) -Γονιδιακή θεραπεία διαγονιδιακά ζώα (-0,917) κλωνοποίηση (-1,668)

Ρεαλιστική Επιλογή Ιατρικές εφαρμογές οι πιο ρεαλιστικές Τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα στην τρίτη θέση P=0,000, F(4,207)=18,166 –Κλωνοποίηση εξωσωματική (1,880) μεταλλαγμένα (0,922) γονιδιακή θεραπεία (1,142) Η κλωνοποίηση γίνεται αντιληπτή ως η λιγότερο ρεαλιστική επιλογή

Ανάλυση Παραγόντων Principal Component Analysis, Varimax rotation with Kaizer normalization 6 παράγοντες: εξηγούν το 61,51% της συνολικής διασποράς ΑΝΤΙΛΑΜΒΑΝΟΜΕΝΗ ΩΦΕΛΕΙΑ/ΒΛΑΒΗ (ΔΥΟ ΠΟΛΟΙ) ΑΝΗΣΥΧΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΓΕΝΕΤ.ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΖΩΑ ΓΙΑ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΙΣ ΕΥΚΟΛΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΘΕΤΙΚΕΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ

Παράγοντες Εξωσωμα τική Μεταλλαγ μένα Γονιδιακή Θεραπεία Διαγονιδια κά ζώα Κλωνοποίη ση Γενικός Μ.Ο. Αντιλαμβανόμε νη Ωφέλεια 2,818 (0,578) 4,089 (0,733) 2,828 (0,720) 3,333 (0,894) 3,945 (0,609) 3,417* (0,893) Αντιλαμβανόμε νη Βλάβη 4,317 (0,609) 2,652 (1,158) 3,928 (0,676) 3,512 (1,144) 2,804 (1,054) 3,425* (1,15) Ανησυχία για το Μέλλον 3,643 (0,728) 2,806 (0,964) 3,538 (0,729) 3,348 (0,788) 2,573 (0,789) 3,173* (0,904) Αρνητικές Εφαρμογές 3,743 (1,017) 4,065 (0,82) 4,011 (0,769) 4,089 (0,863) 3,932 (0,998) 3,97 (0,897) Γενετικά Τροποποιημένα Ζώα 3,731 (1,342) 3,304 (1,443) 3,809 (1,292) 3,23 (1,366) 3,512 (1,535) 3,516 (1,404) Ευκολία Επιλογής 2,963 (0,736) 3,663 (0,913) 3,202 (0,924) 3,679 (0,884) 4,597 (0,49) 3,619* (0,975) Θετικές Εφαρμογές 1,975 (0,948) 1,869 (0,791) 1,952 (1,011) 1,846 (0,974) 1,804 (0,914) 1,89 (0,921)

Αποτελέσματα-Συζήτηση Στατιστική συσχέτιση Αντιλαμβανόμενης Οφέλειας/Βλάβης, Ανησυχίας για το Μέλλον και Ευκολίας Επιλογής: επιβεβαίωση Frewer, Shepherd & Sparks, 1994; Siegrist, 2000; Pardo et al, 2002 Απόρριψη εμπρόθετης παρέμβασης στη φύση για ίδιον όφελος Υπεροχή ιατρικών εφαρμογών, απόρριψη άλλων πιο άγνωστων

Συζήτηση Έλλειψη ενημέρωσης: αδυναμία αποφάσεων και διαλόγου Αγρότες - καταναλωτές. Ευρωπαϊκή πολιτική. Νομοθεσία Θέμα Βιοπολιτικής (Foucault, Negri)