ΕΡΓΟΜΕΤΡΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΜΑΘΗΜΑ 4

Τα συστήματα παραγωγής ενέργειας Όλοι οι άνθρωποι έχουμε την ικανότητα παραγωγής ενέργειας με την αερόβια και την αναερόβια μεταβολική οδό. Αυτή η ικανότητα διαφέρει από άτομο σε άτομο. Αρχή των ατομικών διαφορών στην ικανότητα παραγωγής ενέργειας για άσκηση.

Η ικανότητα μεταφοράς ενέργειας εξαρτάται κύρια από τον τύπο της άσκησης που χρησιμοποιείται για προπόνηση και αξιολόγηση. Πχ. Η μέγιστη αερόβια ικανότητα κατά το τρέξιμο, δεν αντιστοιχεί με μέγιστη αερόβια ικανότητα κατά τη κοκλύμβηση όταν ενεργοποιούνται διαφορετικές μυικές ομάδες. Αρχή της εξειδίκευσης της μεταβολικής ικανότητας

Άτομα με μεγάλη αερόβια ικανότητα σε μια δραστηριότητα πιθανότατα αναπτύσσουν και σε άλλες δραστηριότητες μεγάλη αερόβια ικανότητα. Αρχή της γενικότητας της φυσιολογικής λειτουργίας και απόδοσης.

Αρχές εξειδίκευσης-γενικότητας

Για κάθε ενεργειακό σύστημα η εξειδίκευση είναι μεγαλύτερη σε σχέση με τη γενικότητα του. Σπάνια συναντούμε άτομα με μεγάλες ικανότητες σε διαφορετικούς τύπους άσκησης – δρόμος ταχύτητας και δρόμος αντοχής. Αθλητές τριάθλου έχουν γενικευμένες μεταβολικές ικανότητες για πολλές αερόβιες δραστηριότητες που είναι αποτέλεσμα προπόνησης ψηλής εξειδίκευσης για κάθε μια από τις δραστηριότητες.

Εξαιτίας της αρχής της εξειδίκευσης η προπόνηση για αερόβια ικανότητα συνεισφέρει ελάχιστα στην ανάπτυξη αναερόβιας ικανότητας και το αντίθετο. Τα αποτελέσματα της συστηματικής προπόνησης είναι πλήρως εξειδικευμένα ως προς τις νευρολογικές, φυσιολογικές και μεταβολικές απαιτήσεις του οργανισμού.

Συστήματα παραγωγής ενέργειας Αναερόβια παραγωγή ενέργειας Άμεσο ΑΤΡ -CP Βραχυπρόθεσμο γλυκόλυση Αερόβια παραγωγή ενέργειας

Παραγωγή ενέργειας κατά τη διάρκεια εκρηκτικής άσκησης

Όλες οι δραστηριότητες χρησιμοποιούν την ενέργεια που παράγεται από όλα τα ενεργειακά συστήματα σε διάφορες αναλογίες οι οποίες εξαρτώνται από την ένταση και τη διάρκεια της άσκησης. Όσο μεγαλύτερη είναι η ένταση και μικρότερη η διάρκεια, τόσο μεγαλύτερες είναι οι απαιτήσεις για αναερόβια παραγωγή ενέργειας.

Αξιολόγηση του άμεσου ενεργειακού συστήματος Οι δοκιμασίες που προκαλούν μέγιστη ενεργοποίηση του συστήματος ATP-CP, αναπτύχθηκαν ώστε να χρησιμοποιηθούν για την αξιολόγηση της ικανότητας για άμεση παραγωγή ενέργειας. Δοκιμασίες ισχύος F X D P =------------ T

Η ισχύς μετρείται σε Watts. 1 Watt = 6,12 kg.m/min Στις δοκιμασίες ισχύος, όλη η ποσότητα ΑΤΡ που απαιτείται παράγεται από την αποθηκευμένη ποσότητα ΑΤΡ-CP. Η αποθηκευμένη ποσότητα ΑΤΡ-CP επαρκεί για άσκηση μέγιστης ισχύος διάρκειας 6-8 δευτερολέπτων.

Δοκιμασίες ισχύος ανάβασης κλίμακας

Η τιμή της ισχύος επηρεάζεται από τη μάζα του ατόμου. Όσο βαρύτερος είναι ο δοκιμαζόμενος τόσο μεγαλύτερη είναι η τιμή της μυικής ισχύος, δεδομένου ότι η ταχύτητα ανάβασης είναι σταθερή. Η δοκιμασία χρησιμοποιείται για τα ίδια άτομα προ και μετά από συγκεκριμένη προπόνηση ειδικά σχεδιασμένης για την ανάπτυξη της αναερόβιας ισχύος των ποδιών.

Αλτικές δοκιμασίες ισχύος Κατακόρυφο άλμα χωρίς φόρα Κατά μήκος άλμα χωρίς φόρα από θέση ημισυσπείρωσης Ισχύς των σκελών Η περίοδος άμεσης παραγωγής ενέργειας είναι πολύ σύντομη (μόνο όταν τα πέλματα αγγίζουν το έδαφος)

Άλλες δοκιμασίες ισχύος Κάθε μυική προσπάθεια διάρκειας 6-8 δευτερολέπτων, που το άτομο τα δίνει όλα, μπορεί να θεωρείται ενδεικτική της δυνατότητας του να αντλεί άμεσα ενέργεια από τους μύες που ενεργοποιούνται κατά την προσπάθεια. Τέτοιες δοκιμασίες είναι δρόμος ή ποδηλασία ταχύτητας, παλίνδρομο τρέξιμο, κωπηλασία ή χιονοδρομία.

Δρόμος ταχύτητας

Συνάφεια ανάμεσα στις δοκιμασίες ισχύος Ο συντελεστής συσχέτισης δεν είναι ψηλός. Η απόδοση υπακούει στην αρχή της εξειδίκευσης. Χρησιμοποιούνται για τον προσδιορισμό της αποτελεσματικότητας της προπόνησης. Χρησιμοποιούνται ως μέσα αυτοαξιολόγησης και κινήτρων.

Αξιολόγηση του βραχυπρόθεσμου συστήματος παραγωγής ενέργειας Όταν μια υπερμέγιστη μυική προσπάθεια διαρκεί περισσότερο από μερικά δευτερόλεπτα,΄όλο και περισσότερη ενέργεια για αναπλήρωση του ΑΤΡ παράγεται από το βραχυπρόθεσμο σύστημα μέσω των αναεροβικών αντιδράσεων γλυκόλυσης. Αυτό δε σημαίνει ότι ο αερόβιος μεταβολισμός είναι ασήμαντος.

Στην υπερμέγιστη άσκηση οι ενεργειακές απαιτήσεις ξεπερνούν σημαντικά την ενέργεια που παράγεται από την οξείδωση του υδρογόνου στην αναπνευστική αλυσίδα. Κυριαρχούν οι αναερόβιες γλυκολυτικές αντιδράσεις και συσσωρεύονται μεγάλες ποσότητες γαλακτικού οξέος μέσα στον μυ και τελικά στο αίμα. Το επίπεδο γαλακτικού είναι ο πιο συνηθισμένος δείκτης της ενεργοποίησης του βραχυπρόθεσμου συστήματος παραγωγής ενέργειας.

Δοκιμασίες γλυκολυτικής ισχύος Ασκήσεις που διαρκούν μέχρι 3 λεπτά απαιτούν ενεργοποίηση του βραχυπρόθεσμου συστήματος παραγωγής ενέργειας. Δρομικές και ποδηλατικές δοκιμασίες εξουθενωτικής προσπάθειας Άρση βαρών Τρέξιμο με ελιγμούς και παλινδρομήσεις Κυκλοεργομέτρηση βραχείας διάρκειας –δοκιμασία Katch / Wingate

Διαφορές ηλικίας Τα παιδιά έχουν χαμηλότερες επιδόσεις στις δοκιμασίες βραχυχρόνιας αναερόβιας ισχύοςσε σύγκριση με τους εφήβους και τους νεαρούς ενήλικες. Μικρότερες συγκεντρώσεις γλυκογόνου στους μυς Χαμηλότεροι ρυθμοί χρησιμοποίησης γλυκογόνου Χαμηλότερο ποσοστό μυικής μάζας σώματος

Διαφορές φύλου Διαφορές σωματικής μάζας και μυικής μάζας Οι διαφορές στην αναερόβια ικανότητα δεν μπορούν να εξηγηθούν πλήρως από διαφορές στη σύσταση σώματος ή νευρομυικούς παράγοντες. Πιθανόν να υπάρχει μια βιολογική διαφορά πέρα από διαφορές στη σωματική σύσταση

Επίπεδα γαλακτικού στο αίμα

Εξάντληση μυικού γλυκογόνου

Παράγοντες που επηρεάζουν την αναερόβια παραγωγή ενέργειας Προπόνηση Αδρανοποίηση όξινων μεταβολιτών Κίνητρα