ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ Β΄: ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑ ΚΑΙ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑ ΘΕΜΑ: ΟΙ ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΕΣ ΦΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΧΑΛΚΙΔΑΣ ΚΑΙ ΠΩΣ ΕΠΗΡΕΑΣΕ ΑΥΤΗ Η ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ ΤΗ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΑ. ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΜΕΤΑΣΧΑΜΑΤΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ Όνομα φοιτήτριας: Παπαστρατή Σοφία Αρχιτέκτων Μηχανικός Α.Π.Θ Χειμερινό Εξάμηνο, Ακαδημαϊκό έτος Υπεύθυνη Καθηγήτρια: Σοφία Αυγερινού - Κολώνια

Στόχος της εργασίας είναι η διερεύνηση της πολεοδομικής εξέλιξης της πόλης της Χαλκίδας και οι τάσεις ανάπτυξης της. Ποια είναι η εικόνα της πόλης σήμερα μέσα από την εξέλιξή της όλα αυτά τα χρόνια; Μεθοδολογία εργασίας: Πολεοδομικές φάσεις της πόλης της Χαλκίδας. Η σημερινή κατάσταση της πόλης. Εργαλεία: Χάρτες της περιοχής Γραφήματα Βιβλιογραφία Η εμπειρία ως κάτοικος της πόλης

Ιστορικές Πολεοδομικές Φάσεις της πόλης της Χαλκίδας ΜΕΡΟΣ Α’:

Φάση Α΄: Διαφορετική χωροθέτηση από τη σημερινή. Φάση Β΄: Μετατοπίζεται κοντά στα στενά του Ευρίπου και διαρθρώνεται γύρω από οχύρωση, κατά τους μεσοβυζαντινούς χρόνους τοποθετείται η ύπαρξη του Προαστίου. Κατά τη μεσοβυζαντινή περίοδο αποκτά μεγάλη φήμη ως εμπορικό λιμάνι, αλλά και ως ναύσταθμος και χρησιμοποιεί το Βόρειο και το Νότιο λιμάνι.

Φάση Γ΄: Το εμπόριο αναπτυσσόταν κυρίως στην περιοχή της Αγοράς, αλλά και κατά μήκος ορισμένων δρόμων. Οι βιοτεχνίες, εκτός από ορισμένες ιδιαιτέρως οχλούσες, όπως τα βυρσοδεψεία (ταμπάκικα) που βρίσκονταν στον Άγιο Στέφανο, ήταν εγκατεστημένες στην πόλη. Φάση Δ΄: Η εμπορική κίνηση συγκεντρώνεται κυρίως στο Προάστιο, με κέντρο την Αγορά. Η βιοτεχνία εξακολουθεί να είναι διάσπαρτη στην πόλη, στην περιοχή κυρίως του Προαστίου.

Φάση Ε΄: Κατεδάφιση των τειχών του Προαστίου. Γίνονται οι πρώτες επέκτασεις του Σχεδίου. Αύξήση του πληθυσμού κατά 30% περίπου στο διάστημα Στην περιοχή του Αγίου Στεφάνου εγκαταστάθηκαν τα Ταμπάκικα και γενικότερα οι βιομηχανικές εγκαταστάσεις. Φάση ΣΤ΄: Κατεδάφιση των τειχών του Κάστρου. Χάραξη της Λεωφόρου Αριστοτέλους (τώρα Βενιζέλου). Επέκταση του Προαστίου με τις νέες συνοικίες προς τα Ανατολικά.

ΜΕΡΟΣ Β’: Η Σύγχρονη Χαλκίδα

Οικονομικό – Κοινωνικό πλαίσιο Οικονομική εξέλιξη Μεγάλο εμπορικό και οικονομικό κέντρο Κατεργασία μετάλλων Ανάπτυξη της ναυτιλίας Βιομηχανικό κέντρο Τουρισμός Παίζει σημαντικό ρόλο στην οικονομία της πόλης. Κίνηση καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Επισκέπτες έστω και για λίγες ώρες. Η έλευση των επισκεπτών θα γίνει ακόμα πιο προσιτή με την ολοκλήρωση του έργου για τον προαστιακό σιδηρόδρομο.

Δημογραφικά στοιχεία Η Χαλκίδα δέχεται εσωτερικούς, κυρίως, μετανάστες από τη γύρω επαρχία. Έρχονται στην πόλη της Χαλκίδας λόγω των περισσότερων ευκαιριών στον τομέα της εργασίας, αλλά και επειδή συγκεντρώνει όλες τις ανέσεις που μπορεί να προσφέρει μια σύγχρονη πόλη. Από τη δεκαετία του ’60 και μετά παρατηρείται μεγάλη πληθυσμιακή άνοδος με ποσοστό αύξησης της τάξεως του 27% !! Ενώ μεταξύ των δεκαετιών 1991 και 2001 παρατηρείται πολύ μικρή αύξηση της τάξεως του 3,8%.

Μια πόλη αρκετά μεγάλο το ποσοστό των νέων. Το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού είναι μεταξύ 30 – 34 ετών.

Απασχόληση Αισθητή μετατόπιση απασχολουμένων από τον πρωτογενή τομέα στον τριτογενή. Αποβιομηχάνιση της περιοχής κυρίως από τη δεκαετία του ’80 και μετά. Ενίσχυση του ρόλου του τριτογενή τομέα, με τη μεγαλύτερη συγκέντρωση των καταστημάτων χονδρικού και λιανικού εμπορίου. Αρνητική εξέλιξη εμφανίζει το ποσοστό ανεργίας, που παρουσιάζει σταθερή μακροχρόνια άνοδο.

Η βιομηχανία της Χαλκίδας Άγιος Στέφανος Ήδη από το 18 ο αιώνα υπάρχουν οι πρώτες μαρτυρίες για βιομηχανίες διάσπαρτες μέσα στο κέντρο της πόλης, αλλά και λίγο αργότερα μια πιο οργανωμένη χωροθέτηση στην περιοχή του Αγίου Στεφάνου. Έγινε γρήγορα σημαντική βιομηχανική δύναμη, για πολλούς από τις σημαντικότερες βιομηχανικές πόλεις της Ελλάδας. Πόλος έλξης μεγάλου αριθμού εργατικού δυναμικού, αγροτικού κυρίως πληθυσμού.

Κατά τη δεκαετία του ’70 αρχίζει η μεγάλη αποβιομηχάνιση της πόλης. Το ποσοστό των βιομηχανιών που κλείνουν φτάνει ή και ξεπερνάει το 30%. Δημιουργούνται όλα τα επακόλουθα μιας τέτοιας κατάστασης, όπως είναι η ανεργία και μια σημαντική αύξηση στα χρόνια που ακολουθούν του τριτογενή τομέα. Η πόλη αρχίζει να εμφανίζει έντονα τα σημάδια του οικονομικού μαρασμού.

Σήμερα Η Χαλκίδα και η ευρύτερη περιοχή της έχει χαρακτηριστεί και ενταχθεί στις φθίνουσες βιομηχανικές περιοχές για την εφαρμογή των κινήτρων του Αναπτυξιακού Νόμου. Μετά το δεύτερο μισό της δεκαετίας του ’90 εμφανίζεται έντονα ένα νέο κλίμα αναβιομηχάνισης, ενώ παράλληλα μετατοπίζεται το κέντρο βάρους σε κλάδους σημαντικής έντασης της τεχνολογίας. Σήμερα στην πόλη της Χαλκίδας υπάρχουν 26 βιομηχανίες (και πολλές περισσότερες σε όμορες περιοχές με αυτήν, όπως Φύλλα, Βασιλικό κ.α.).