Εργαστηριακή Διάγνωση της Ρευματοειδούς Αρθρίτιδας και των Οροαρνητικών Σπονδυλαρθροπαθειών Δρ. Παναγιώτης Αθανασίου Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών Διευθυντής Ρευματολογικής Κλινικής Πρόεδρος Επιστημονικού Συμβουλίου Γ.Ν. Θεσσαλονίκης «Άγιος Παύλος»

Ρευματοειδής Αρθρίτιδα

Ρευματοειδής Αρθρίτιδα Essentials of Diagnosis Τα συμπτώματα γενικά αρχίζουν από τις εγγύς μεσοφαλαγγικές (PIP) μετακαρποφαλαγγικές (MTP) μεταταρσοφαλαγγικές (MCP) αρθρώσεις Τα συμπτώματα πρέπει να υπάρχουν για 6 εβδομάδες Τα διαγνωστικά κριτήρια συμπεριλαμβάνουν πρωινή δυσκαμψία αρθρίτιδα σε 3 περιοχές αρθρίτιδα χειρών συμμετρική αρθρίτιδα ρευματοειδή οζίδια ρευματοειδή παράγοντα ορού ακτινολογικές μεταβολές

Ρευματοειδής Αρθρίτιδα

Κλινική Εικόνα Ασθενών με Αντίστοιχες Ακτινογραφίες Διάρκεια νόσου:1.5 χρόνια Διάρκεια νόσου: 5 χρόνια Διάρκεια νόσου:12.5 χρόνια SHARP score: 23 SHARP score: 56 SHARP score: 96

Κλινική Εικόνα Ασθενών με Αντίστοιχες Ακτινογραφίες Κλινική Εικόνα Ασθενών με Αντίστοιχες Ακτινογραφίες Διάρκεια νόσου: 20 χρόνια Διάρκεια νόσου: 21 χρόνια SHARP score: 113 SHARP score: 123

Ρευματοειδής Αρθρίτιδα Κλασσικές Εκδηλώσεις Φύλο - Γυναίκες/Ανδρες 3/1 Ηλικία γυναίκες/απώτερη αναπαραγωγική ηλικία άνδρες/6η-8η δεκαετία Κατανομή συμμετρικά μικρές αρθρώσεις Συστηματικά κόπωση απώλεια βάρους πυρετός Συμπτώματα δυσκαμψία πόνος οίδημα

Ρευματοειδής Αρθρίτιδα Κλασσικές Εκδηλώσεις Εργαστηριακά Αναιμία Αυξημένη ΤΚΕ ή/και CRP Θρομβοκυττάρωση Θετικός ρευματοειδής παράγοντας 60%-80%

Ρευματοειδής Αρθρίτιδα Εργαστηριακά Ευρήματα Αναιμία Θρομβοκυττάρωση ΤΚΕ CRP Ρευματοειδείς παράγοντες Antinuclear antibodies (ANA) 30% Anticyclic citrullinated peptide antibodies 80% Antineutrophil cytoplasmic antibodies (ANCA) 30% Αρθρικό υγρό – λευκά 5.000-50.000/μl 2/3 ουδετερόφιλα-χωρίς παθογνωμονικά ευρήματα

Ρευματοειδής Αρθρίτιδα Εργαστηριακά Ευρήματα Ρευματοειδείς παράγοντες Είναι αντισώματα - IgM και σπανιότερα IgG -που στρέφονται κατά επιτόπων του Fc τμήματος της IgG ανοσοσφαιρίνης Δεν ανιχνεύεται μόνο στη ΡΑ Ανιχνεύεται και σε άλλες νόσους με χρόνια διέγερση του ανοσιακού συστήματος Στη ΡΑ η παρουσία του σχετίζεται ισχυρά με βαριά αρθρική νόσο εξωαρθρικά συμπτώματα

Διαφορική Διάγνωση Θετικού Ρευματοειδούς Παράγοντα Διαφορική Διάγνωση Θετικού Ρευματοειδούς Παράγοντα Ρευματικά νοσήματα ΡΑ, σύνδρομο Sjogren’s, ΣΕΛ, άλλα Λοιμώξεις Ιογενείς-ηπατίτιδα C, EBV, parvovirus, influenza Βακτηριακές-ενδοκαρδίτιδα, οστεομυελίτιδα, άλλες Χρόνιες φλεγμονώδεις καταστάσεις Ηπατική νόσος, φλεγμονώδης νόσος εντέρου, άλλες Γήρανση

Αυτοαντισώματα στη ΡΑ Υπάρχουν και άλλα αυτοαντισώματα που είναι ειδικά για τη ΡΑ Περιπυρηνικός παράγοντας Αντικερατινικά αντισώματα Δεν χρησιμοποιούνται ευρέως λόγω τεχνικών δυσκολιών στην ανίχνευση

Anticyclic Citrullinated Peptide Antibodies Νέα αντισώματα έναντι μορίων κιτρουλλίνης έδειξαν καλή ειδικότητα για τη ΡΑ Η κιτρουλλίνη σχηματίζεται από μετα-μεταφραστική τροποποίηση ριζών αργινίνης με τα ένζυμα από-ιμινάσες πεπτιδυλ-αργινίνης Τέτοια κιτρουλλινιωμένα μόρια περιλαμβάνουν τη φιλαγκρίνη, την κερατίνη, τη φιμπρίνη και τη βιμεντίνη Σήμερα τα αντισώματα έναντι κιτρουλλινιωμένων μορίων ανιχνεύονται με ανοσο-ενζυματική μέθοδο (ELISA) όπου χρησιμοποιείται ως αντιγόνο κυκλικό κιτρουλλινιωμένο πεπτίδιο

Anticyclic Citrullinated Peptide Antibodies Οι επίτοποι των αντιγόνων, που αναγνωρίζονται από τα αντισώματα είναι ρίζες αργινίνης Αυτές κιτρουλλινιώνονται από ένα ένζυμο σε κιτρουλλίνη, που είναι ένα αμινοξύ Οι κιτρουλλινιωμένοι επίτοποι αναγνωρίζονται από άλλα αντισώματα σχετιζόμενα με τη ΡΑ

Anticyclic Citrullinated Peptide Antibodies Τα αντι-CCP1 και αντι-CCP2 αντισώματα έχουν μεγάλη ειδικότητα για τη ΡΑ και σχετίζονται με τη βλάβη των αρθρώσεων

Anticyclic Citrullinated Peptide Antibodies Τα αντι-CCP αντισώματα έχουν ευαισθησία 0.64-0.74 και ειδικότητα 0.90-0.99 για τη ΡΑ Ο διάφορος επιπολασμός των αντι-CCP σε διαφορετικούς πληθυσμούς ασθενών μπορεί να οφείλεται Σε διαφορετικές υποομάδες των αντι-CCP Στο ότι τα επίπεδα των αντι-CCP επηρεάζονται από τα αλλήλια HLA και είναι υψηλότερα σε ασθενείς με τον κοινό επίτοπο HLADRB1 Στο ότι η θεραπεία μπορεί να επηρεάζει τα επίπεδα των αντισωμάτων

Anticyclic Citrullinated Peptide Antibodies Anticyclic citrullinated peptide (CCP) antibodies Ανιχνεύονται σε περίπου 80% των ασθενών

Μετα-ανάλυση Διαγνωστική ακρίβεια αντι-CCP ab και RF για τη ΡΑ RF Sens 37 studies of anti-CCP antibody and 50 studies of RF pooled sensitivity, specificity, and (+) and (-) LR’s Ann Intern Med 2007;146:797-808 Anti-CCP RF Sens 67% 69% Spec 95% 85% (+) LR 12.46 4.86 (-) LR 0.36 0.38

Μετα-ανάλυση Εξι μελέτες εξέτασαν τις σχέσεις της αντι-CCP ab θετικότητας Ολες ανέφεραν ότι η αντι-CCP antibody θετικότητα ήταν στατιστικά σημαντικός παράγοντας κινδύνου για ακτινολογική πρόοδο της νόσου Από τις 4 μελέτες που εξέτασαν τη θετικότητα anti-CCP antibody και RF 3 ανέφεραν ότι ο κίνδυνος ακτινολογικής προόδου ήταν μεγαλύτερος στους ασθενείς με anti-CCP από ότι με IgM RF θετικότητα

Anticyclic Citrullinated Peptide Antibodies Τα anti-CCP ab παράγονται τοπικά στις φλεγμαίνουσες αρθρώσεις Τα anti-CCP ab υπάρχουν πριν την εμφάνιση των συμπτωμάτων της ΡΑ Είναι συχνά (+) νωρίς στην πορεία της ΡΑ όταν η διάγνωση μπορεί να μην είναι βέβαιη Κατ’ αντίθεση προς τον RF, τα anti-CCP δεν σχετίζονται με την ηπατίτιδα C

Anticyclic Citrullinated Peptide Antibodies Τα αντισώματα έναντι citrullinated peptides είναι ειδικοί διαγνωστικοί δείκτες -hallmarks- της ΡΑ Επιπλέον, σχετίζονται με ενεργότερες και σοβαρότερες μορφές της ΡΑ Η άνοση απόκριση σε citrullinated επιτόπους φαίνεται ότι συμμετέχει στην παθοφυσιολογία της ΡΑ Schellekens et al 2000 Masson-Bessiere et al 2001 Bas et al 2000

Anticyclic Citrullinated Peptide Antibodies Ερευνητικά δεδομένα έχουν δείξει ότι η citrullination πεπτιδίων μπορεί να αυξάνει τη σταθερότητα του συμπλέγματος πεπτιδίων του HLA-DRB1*0401 MHC τάξης ΙΙ και με τον τρόπο αυτό μπορεί να επάγει την παρουσίαση citrullinated επιτόπων στο ανοσιακό σύστημα Hill et al 2002

Anticyclic Citrullinated Peptide Antibodies Τα αντι-CCP αντισώματα είναι διαγνωστικός δείκτης της ΡΑ Η ευαισθησία στη διάγνωση της ΡΑ ποικίλει ανάλογα με την ομάδα ασθενών Ducucquoi et al, Ann Rheum Dis 2004

Anti-Citrullinated Peptide Antibodies Οσο αφορά τη διάγνωση της early ΡΑ η ευαισθησία είναι μικρότερη Στην ομάδα αυτή ο συνδυασμός των αντι-CCP με το ρευματοειδή παράγοντα έχει μεγαλύτερη ευαισθησία Ducucquoi et al, Ann Rheum Dis 2004

American College of Rheumatology Criteria for RA Πρωινή δυσκαμψία Αρθρίτιδα αρθρώσεων τριών περιοχών Αρθρίτιδα χειρών Συμμετρική αρθρίτιδα Ρευματοειδή οζίδια Ρευματοειδής παράγοντας ορού Ακτινολογικές αλλοιώσεις

Θεραπεία της ΡΑ Η αναγνώριση δεικτών κακής πρόγνωσης νωρίς στην πορεία της ΡΑ διευκολύνει τις θεραπευτικές αποφάσεις Η νέα έμφαση στη χορήγηση επιθετικών μορφών θεραπείας νωρίς στην πορεία της νόσου ελαττώνει τη νοσηρότητα από τη νόσο και πιθανώς προλαμβάνει την αναπηρία Αλλοι δείκτες κακής πρόγνωσης Αυξημένη ΤΚΕ και CRP Ρευματοειδή οζίδια Εξωαρθρικές εκδηλώσεις Μεγάλος αριθμός προσβεβλημένων αρθρώσεων Γρήγορη εμφάνιση διαβρώσεων

Οροαρνητικές Σπονδυλαρθροπάθειες

Αγκυλωτική Σπονδυλίτιδα

Αγκυλωτική Σπονδυλίτιδα Essentials of Diagnosis Φλεγμονώδης οσφυαλγία νέων ενηλίκων Ακτινολογική απόδειξη ιερολαγονίτιδας Ελαττωμένη κινητικότητα σπονδυλικής στήλης, ειδικά οσφυϊκής κάμψης Σχέση με πρόσθια ραγοειδίτιδα Αυξημένος σχετικός κίνδυνος επάγεται από το HLA-B27 Θετικό οικογενειακό ιστορικό

Κλινική Εικόνα Ασθενών με ΑΣ

Αγκυλωτική Σπονδυλίτιδα Εργαστηριακά Ευρήματα Αναιμία – ήπια ορθόχρωμη ορθοκυτταρική

Αγκυλωτική Σπονδυλίτιδα Εργαστηριακά Ευρήματα HLA-B27

Αγκυλωτική Σπονδυλίτιδα Εργαστηριακά Ευρήματα HLA-B27 Επιφέρει σχετικό κίνδυνο 100 Ευθύνεται για μόνο 10%-50% του ολικού γενετικού κινδύνου Η κληρονόμησή του δεν είναι αρκετή ούτε απαραίτητη για την εμφάνιση σπονδυλαρθροπάθειας 95% των ΗLA-B27 θετικών δεν έχουν σπονδυλαρθροπάθεια

Αγκυλωτική Σπονδυλίτιδα Εργαστηριακά Ευρήματα HLA-B27 Η ισχύς της σχέσης με το HLA-B27 ποικίλει ανάλογα με την αξονική συμμετοχή και τη σπονδυλαρθροπάθεια Η εθνικότητα επηρεάζει τον επιπολασμό του HLA-B27 στους λευκούς 8% γενικού πληθυσμό HLA-B27 θετικοί 90% ασθενών με αγκυλωτική σπονδυλίτιδα HLA-B27 θετικοί στους Αφροαμερικανούς 2% γενικού πληθυσμού HLA-B27 θετικοί 50% ασθενών με αγκυλωτική σπονδυλίτιδα HLA-B27 θετικοί

Αγκυλωτική Σπονδυλίτιδα

Αγκυλωτική Σπονδυλίτιδα Εργαστηριακά Ευρήματα HLA-B27 Πρέπει να γίνεται μόνο σε ασθενείς με φλεγμονώδη οσφυαλγία όταν η διάγνωση είναι αβέβαιη μετά κατάλληλη κλινική εκτίμηση και ακτινογραφίες Ακόμη και έτσι, η δοκιμασία δεν αυξάνει ή ελαττώνει την πιθανότητα της νόσου Η δοκιμασία δεν εδραιώνει ούτε αποκλείει τη διάγνωση Η παρουσία του δεν έχει σημαντικές θεραπευτικές ή προγνωστικές συνέπειες Δεν πρέπει να γίνεται σε ασθενείς με γνωστή νόσο

Αγκυλωτική Σπονδυλίτιδα Απεικονιστικές Μέθοδοι Ιερολαγόνιες αρθρώσεις το πιο χαρακτηριστικό εύρημα είναι συμμετρική φλεγμονή αμφοτέρων η καλύτερη τεχνική για τη διάγνωση της πρώιμης φλεγμονής είναι μαγνητική τομογραφία με gadolinium-DTPA ή καταστολή λίπους είναι η πιο ευαίσθητη και ειδική μέθοδος για τη διάγνωση της ιερολαγονίτιδας δεν συνοδεύεται από έκθεση σε ακτινοβολία επιτρέπει απεικόνιση οξείας ιερολαγονίτιδας, σπονδυλίτιδας, σπονδυλοδισκίτιδας, οξείας φλεγμονής ενθέσεων, οστού και αρθρικού θυλάκου Σπονδυλική στήλη εμφάνιση σπονδυλικών «shiny corners» βλάβες Romanus σχηματισμός συνδεσμοφύτων Περιφερικές αρθρώσεις ενθεσίτιδα

Ιερολαγονίτιδα

Δεξιά: Ιερολαγονίτιδα ΙΙΙ βαθμού Αριστερά: Ιερολαγονίτιδα ΙΙ βαθμού Δεξιά: Ιερολαγονίτιδα ΙΙΙ βαθμού Αριστερά: Ιερολαγονίτιδα ΙΙ βαθμού

Οξεία Φλεγμονή της Ίριδας (Πρόσθια Ραγοειδίτιδα) Οξεία Φλεγμονή της Ίριδας (Πρόσθια Ραγοειδίτιδα)

Αγκυλωτική Σπονδυλίτιδα Απεικονιστικές Μέθοδοι Οστεοπόρωση-αποτέλεσμα ακινητοποίησης σπονδυλικής στήλης και χρόνιας φλεγμονής Η παρουσία συνδεσμοφύτων δημιουργεί πρόβλημα στην εκτίμησης οστικής πυκνότητας Εκτίμηση με αξιολόγηση πλάγιας λήψης ΣΣ ή μηριαίου ή με ποσοτική αξονική τομογραφία

Αντιδραστική Αρθρίτιδα

Αντιδραστική Αρθρίτιδα Essentials of Diagnosis Ασύμμετρη, ολιγοαρθρική φλεγμονώδης αρθρίτιδα κάτω άκρων Ενθεσίτιδα και δακτυλίτιδα Αξονική προσβολή που χαρακτηρίζεται από ετερόπλευρη ιερολαγονίτιδα Σχέση με προηγούμενες φλεγμονές του ουροποιογεννητικού και πεπτικού

Ψωριασική Αρθρίτιδα

Ψωριασική Αρθρίτιδα Αρθρίτιδα παρατηρείται σε περίπου 10% των ασθενών με ψωρίαση Παρατηρείται προσβολή μονοαρθρική ή ολιγοαρθρική, πολυαρθρίτιδα, αρθρίτιδα mutilans, αρθρίτιδα αξονικού σκελετού Η προσβολή των άπω μεσοφαλαγγικών αρθρώσεων που σέβεται η ΡΑ μπορεί να βοηθήσει στη ΔΔ από ΡΑ

Ψωριασική Αρθρίτιδα

Ψωριασική Αρθρίτιδα

Εντεροπαθητική Αρθρίτιδα

Εντεροπαθητική Αρθρίτιδα Εμφανίζεται σε περίπου 20% ασθενών με νόσο Crohn ή ελκώδη κολίτιδα Εχει δύο μορφές Περιφερική αρθρίτιδα, μεταναστευτική ή ασύμμετρη ολιγοαρθρίτιδα που η ενεργότητά της σχετίζεται με την ενεργότητα της νόσου του εντέρου Αξονική προσβολή που η ενεργότητά της είναι ανεξάρτητη από την ενεργότητα της νόσου του εντέρου

Η Σημασία της Εργαστηριακής Τεκμηρίωσης της ΡΑ για την Εφαρμογή των Βιολογικών Θεραπειών

Ανταπόκριση στη Ριτουξιμάμπη σε Οροθετικούς Ασθενείς με ΡΑ Οροθετικοί ασθενείς (RF και/ή anti-CCP) είναι πιθανότερο να ανταποκριθούν και, όταν ανταποκρίνονται η ανταπόκριση είναι μεγαλύτερη στη ριτουξιμάμπη Αυτό έχει αποδειχθεί σε αρκετές μελέτες REFLEX DANCER SERENE and MIRROR (pooled cohort) IMAGE The effect of seropositivity for RF and/or anti-CCP on response to rituximab in patients with RA has been evaluated as part of several clinical studies in patients with early RA and established disease. Data from these studies show that seropositive patients are more likely to respond to, and have an enhanced response when they do respond to, rituximab treatment than seronegative patients. Σε πρώιμη και εγκατεστημένη νόσο 51 51 51

REFLEX: Seropositive patients (RF and/or anti-CCP) treated with rituximab had superior radiographic outcomes at Week 56 RF and/or anti-CCP positive RF negative and anti-CCP negative 2.5 2.0 p=0.0085 2 Placebo + MTX (n=158/14) Rituximab 2 x 1000 mg+ MTX (n=227/23) 1.5 p=0.0225 p=0.0018 1.19 Mean change in score 1.1 1.04 0.98 1 0.89 0.92 0.75 0.54 Data from the REFLEX study show that patients seropositive for RF and/or anti-CCP had greater inhibition of joint damage following rituximab treatment than patients seronegative for RF and anti-CCP. 0.44 0.44 0.5 0.12 Total score Erosion Joint space Total score Erosion Joint space Score narrowing score narrowing Roche, data on file 52 52

REFLEX: Placebo adjusted ACR responses with rituximab at were greater in RF-positive patients at Week 24 RF positive RF negative 40 ACR20 35 ACR50 Patients (%) ACR70 29 23 20 12 11 Data from the REFLEX study in patients who had received prior TNF inhibitors show that the clinical signs and symptoms of RA, as indicated by ACR scores, were improved to a greater extent in patients seropositive for RF receiving rituximab compared with patients seronegative for RF receiving rituximab. 9 Rituximab 2 x 1000 mg (n=234) Rituximab 2 x 1000 mg (n=64) Placebo-adjusted ACR responses Cohen et al. 2006; Tak et al. 2007 53 53 53

DANCER: Placebo adjusted ACR responses with rituximab were greater in RF-positive patients at Week 24 RF positive RF negative 30 ACR20 ACR50 24 Patients (%) 25 ACR70 21 20 16 15 15 10 6 Data from the DANCER study in patients who had received prior disease-modifying anti-rheumatic drug therapy show that the clinical signs and symptoms of RA, as indicated by ACR scores, were improved to a greater extent in patients seropositive for RF receiving rituximab compared with patients seronegative for RF receiving rituximab. 5 -5 -4 Rituximab 2 x 1000 mg (n=122) Rituximab 2 x 1000 mg (n=63) Emery et al., 2006 54 54 54

ACR50 response rates by serotype in MIRROR and SERENE pooled patients MIRROR and SERENE: Significantly more seropositive (RF and/or anti-CCP) patients had an ACR50 response compared with seronegative patients at Weeks 24 and 48 ACR50 response rates by serotype in MIRROR and SERENE pooled patients RF and/or anti-CCP positive (n=554) RF and anti-CCP negative (n=116) ** * Patients (%) In a pooled cohort of patients receiving rituximab, significantly more patients who were seropositive for RF and/or anti-CCP achieved a 50% improvement in the clinical signs and symptoms of RA, as indicated by ACR response, at Weeks 24 and 48 than those who were seronegative for RF and anti-CCP. Time (weeks) *p<0.05, ** p<0.001 vs seronegative patients Repeat treatment at 24 weeks was permitted according to individual study criteria Isaacs et al., 2009 55

ACR70 response rates by serotype in MIRROR and SERENE pooled patients MIRROR and SERENE: Significantly more seropositive (RF and/or anti-CCP) patients had an ACR70 response compared with seronegative patients at Week 48 ACR70 response rates by serotype in MIRROR and SERENE pooled patients RF and/or anti-CCP positive (n=554) RF and anti-CCP negative (n=116) * Patients (%) Similarly, in a pooled cohort of patients receiving rituximab, significantly more patients who were seropositive for RF and/or anti-CCP achieved a 70% improvement in the clinical signs and symptoms of RA, as indicated by ACR response, at Week 48 than those who were seronegative for RF and anti-CCP. Time (weeks) *p<0.05 vs seronegative patients Repeat treatment at 24 weeks was permitted according to individual study criteria Isaacs et al., 2009 56

Change in DAS28-ESR from baseline MIRROR and SERENE: Seropositive (RF and/or anti-CCP) patients had a significantly greater change in DAS28-ESR from baseline compared with seronegative patients at Weeks 24 and 48 Change in DAS28-ESR from baseline in pooled MIRROR and SERENE cohorts by serotype Time (weeks) Change in DAS28-ESR from baseline In a pooled cohort of patients receiving rituximab, patients who were seropositive for RF and/or anti-CCP had a significantly greater reduction in disease activity from baseline at Weeks 24 and 48 than those who were seronegative for RF and anti-CCP. ** *** **p<0.001, ***p<0.0001 vs seronegative patients Repeat treatment at 24 weeks was permitted according to individual study criteria Isaacs et al., 2009 57

Patients with DAS LDA (%) MIRROR and SERENE: Significantly more seropositive (RF and/or anti-CCP) patients achieved DAS low disease activity (LDA) compared with seronegative patients at Week 48 Percentage of patients with DAS LDA (DAS28 2.6-3.2) by serotype in MIRROR and SERENE pooled patients * Patients with DAS LDA (%) In a pooled cohort of patients receiving rituximab, significantly more patients who were seropositive for RF and/or anti-CCP achieved a low disease activity score at Week 48 than those who were seronegative for RF and anti-CCP. RF and/or anti-CCP positive (n=554) RF and anti-CCP negative (n=116) Time (weeks) *p<0.05 vs seronegative patients Isaacs et al., 2009 58 58

MIRROR and SERENE pooled patients MIRROR and SERENE: Seropositive (RF and/or anti-CCP) patients were more likely to achieve a clinical response than seronegative patients at Week 48 MIRROR and SERENE pooled patients n Lower confidence limit Estimate Upper confidence limit 504 1.382 2.225 3.582 1.575 2.720 4.628 1.390 3.296 7.818 497 1.197 2.290 4.380 0.902 2.334 8.038 Week 48 Category ACR20 * ** ACR50 * ACR70 The likelihood of achieving a clinical response with rituximab by Week 48 was higher for patients who were seropositive for RF and/or anti-CCP than for patients who were seronegative for RF and anti-CCP. The increased likelihood of seropositive patients achieving ACR20, ACR50 and ACR70 responses and a low disease activity state was statistically significant. * LDA Remission 0.1 0.2 0.5 1 2 345 10 20 *p<0.05, **p<0.001 Odds ratio Isaacs et al., 2009 59 59

IMAGE: Seropositive (RF and/or anti-CCP) patients receiving rituximab had significantly more inhibition of radiographic progression versus MTX alone at Week 52 Placebo + MTX (n=211) Rituximab 2 x 1000 mg + MTX (n=218) Placebo + MTX (n=21) Rituximab 2 x 1000 mg + MTX (n=24) Mean change in mTSS * In the IMAGE study of patients with early RA receiving rituximab, patients who were seropositive for RF and/or anti-CCP had significantly greater inhibition of joint destruction versus MTX alone. There was no difference in inhibition of joint destruction versus MTX alone in patients who were seronegative for RF and anti-CCP. *p<0.001 vs placebo + MTX Mariette et al., 2009 60

IMAGE: Seropositive (RF and/or anti-CCP) patients receiving rituximab had a higher DAS remission rate versus MTX alone than seronegative patients at Week 52 In the IMAGE study of patients with early RA, there was a greater difference in the proportion of patients achieving remission for patients seropositive for RF and/or anti-CCP receiving rituximab versus those receiving MTX alone than seronegative patients. n 227 224 22 24 Mariette et al., 2009 61

IMAGE: Seropositive (RF and/or anti-CCP) patients receiving rituximab had a greater change in DAS28 versus MTX alone than seronegative patients at Week 52 n 227 224 22 24 In the IMAGE study of patients with early RA, there was a greater reduction in disease activity in patients seropositive for RF and/or anti-CCP receiving rituximab versus those receiving MTX alone than seronegative patients. Mariette et al., 2009 62

Κλινικά Δεδομένα που Υποστηρίζουν το Ρόλο των Αυτοαντισωμάτων στη Ρευματοειδή Αρθρίτιδα Η ριτουξιμάμπη στοχεύει εκλεκτικά τα Β λεμφοκύτταρα και επιτυγχάνει την εξάλειψή τους Η εξάλειψη των Β λεμφοκυττάρων σχετίζεται με ελάττωση του RF και αντι-CCP ab στους ασθενείς με ΡΑ Οροθετικοί ασθενείς (RF και/ή αντι-CCP) έχουν περισσότερες πιθανότητες να ανταποκριθούν και όταν ανταποκρίνονται έχουν καλύτερη ανταπόκριση στη ριτουξιμάμπη από τους οροαρνητικούς Αυτό έχει επιβεβαιωθεί σε πρώιμη και εγκατεστημένη ΡΑ

Συμπεράσματα Τα αυτοαντισώματα (RF και anti-CCP) υπάρχουν σε πολλούς ασθενείς με ΡΑ και σχετίζονται με επιθετική νόσο Η πρώιμη ανίχνευσή τους μπορεί να κατευθύνει την πρώιμη επιθετική θεραπευτική αντιμετώπιση της ΡΑ με βιολογικούς παράγοντες

Συμπεράσματα Η διάγνωση της ρευματοειδούς αρθρίτιδας και των οροαρνητικών σπονδυλαρθροπαθειών τίθεται από το συνδυασμό κλινικών, εργαστηριακών και απεικονιστικών ευρημάτων