ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΥΤΟΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΕΦΗΒΩΝ

Slides:



Advertisements
Παρόμοιες παρουσιάσεις
Η ιστορία του Πέπε.
Advertisements

«Είμαστε σύννεφα και παίρνουμε όποιο σχήμα θέλουμε»
Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΥΟ ΔΟΝΤΙΟΥ ΠΙΚΙ - ΠΙΚΙ.
“…ΟΤΑΝ ΟΙ ΑΓΓΕΛΟΙ ΚΑΤΕΒΗΚΑΝ ΣΤΗ ΓΗ”
ΛΗΨΗ ΑΠΟΦΑΣΗΣ Ο σύγχρονος άνθρωπος πρέπει συνεχώς να αποφασίζει και να ελίσσεται σε διαρκώς μεταβαλ .κόσμο.Έχει μεγαλύτερο εύρος επιλογών.
Η ώρα είναι: 23:27 Για να δείτε την παρουσίαση κάντε κλικ σε κάθε οθόνη.
ΠΑΡΑΚΑΛΟΥΜΕ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΕ ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΟΥ
Πείθουμε τους εαυτούς μας ότι η ζωή μας θα είναι καλύτερη όταν θα παντρευτούμε, θα αποκτήσουμε ένα μωρό, μετά ένα ακόμα. Μετά αγχωνόμαστε.
Αυτό το ΤΑΝΤΡΑ ήρθε από την Ινδία. Δεν πειράζει αν είσαι ή οχι προληπτικός, αξίζει ο κόπος να διαβάσεις...OK? Αυτό είναι ένα Tantra Totem Nepalese για.
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ.
Κατάθεση εμπειριών από την πρώτη χρονιά λειτουργίας:
ΒΙΩΜΑΤΙΚΗ ΜΑΘΗΣΗ Μαρια Κουτάτζη ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2012.
Αυτοεκτίμηση Σεβασμός Αγάπη
Βρείτε χρόνο για να διαβάσετε αυτό το μήνυμα.
Το θαύμα της γέννησης Η ιστορία ενός παιδιού.
Έχεις δύο επιλογές! από το
ΜΠΑΟΥΡΑΚΗ ΤΟΝΙΑ ΓΡΑΣΕΠ ΚΟΛΥΜΒΑΡΙΟΥ -Νοέμβριος 2009
Η γειτονιά που γέμισε ήχους
Ευδοξία Παναγιωτίδου Ψυχολόγος Α’ ΚΕΔΔΥ Θεσσαλονίκης Τρίτη,
4. Απόψεις και κίνητρα των μαθητών στο μάθημα των Μαθηματικών.
«Είμαστε σύννεφα και παίρνουμε όποιο σχήμα θέλουμε»
Η ομάδα στις ερευνητικές εργασίες. Τι είναι μια ομάδα; Πως μπορούμε να την προσδιορίσουμε; Η ομάδα έχει τουλάχιστον δυο στόχους α) Πραγματοποίηση ενός.
Ας μιλήσουμε για τη φιλία!!!
Διαφορετικότητα 4ο Δημοτικό Σχολείο Ελληνικού Ομάδα: Δανάη Φαλέκα
Λέμε ΌΧΙ Στο Σχολικό Εκφοβισμό
Ένα παραμύθι κατά του σχολικού εκφοβισμού
1ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΡΤΕΜΙΔΟΣ ΣΧΟΛ
«ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΒΙΑ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ»
Δύσκολες Συμπεριφορές στο Σχολείο.
Ο ΕΦΗΒΟΣ ΚΑΙ Ο «ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΣ ΑΛΛΟΣ»
 ΕΝΘΟΥΣΙΑΣΜΟ  ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ  ΧΙΟΥΜΟΡ  ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ  ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΩΣ ΞΕΧΩΡΙΣΤΑ ΑΤΟΜΑ  ΔΙΟΡΘΩΜΕΝΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ  ΦΑΝΤΑΣΙΑ  ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ - ΠΡΟΤΥΠΟ.
Παρουσίαση Δ.Σ.Μελισσοκομείου
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ : ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΑ ΤΗΣ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 : ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΣΤΟ ΜΥΑΛΟ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΜΟΥ;
ΦΙΛΙΑ Σε μια αληθινή φιλία, βρίσκομαι μαζί με τον άλλο άνθρωπο για να μοιραστούμε την ίδια τη ζωή, τις χαρές και τις λύπες της. Ο αληθινός φίλος είναι.
ΓΡΑΦΕΤΑΙ ΜΟΝΟ ΣΤΙΣ ΚΑΡΔΙΕΣ
Η ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑ στην Α Λυκείου
Σχολικός Εκφοβισμός School Bullying.
ΦΙΛΙΑ ΕΙΝΑΙ… ΑΠΌ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΗΣ Α΄ ΤΑΞΗΣ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΣΚΖ.
Αγαπημένο μου παιδί....
ΛΗΨΗ ΑΠΟΦΑΣΗΣ Ο σύγχρονος άνθρωπος πρέπει συνεχώς να αποφασίζει και να ελίσσεται σε διαρκώς μεταβαλ .κόσμο.Έχει μεγαλύτερο εύρος επιλογών.
« ένα άλλο πιθανό … τέλος ». Την κρίσιμη μέρα τύλιξε τα παπούτσια, τα πήρε στο σπίτι και τα έκρυψε. Προς το απόγευμα έβαλε τα καλά του, ετοιμάστηκε και.
ΦΙΛΊΑ Τα χαρακτηριστικά του καλού φίλου ◦ Τα χαρακτηριστικά ενός καλού φίλου μπορεί να είναι χρήσιμα πάντα, ακόμα και στις πιο δύσκολες στιγμές που θα.
Μείωση της αποφυγής - avoidance reduction Λίγοι θεραπευτές σήμερα θα χρησιμοποιούσαν αυτή την προσέγγιση μεμονωμένα. Τη χρησιμοποιούν ως ένα μέρος του.
Αφήγηση Παράδειγμα ανάλυσης. Παράγοντες επιλογής Ένα βασικός παράγοντας, για να επιλέξω να γίνω εκπαιδευτικός ήταν ότι και οι δύο μεγαλύτερες αδελφές.
Εκπαιδευτικές τεχνικές Π.Απόστολος. Προσχολική ηλικία Της Εύας της αρέσουν οι δραστηριότητες του νηπιαγωγείου αλλά καμιά φορά κολλάει στην αγαπημένη της.
Ένα παραμύθι για το διαδικτυακό εκφοβισμό
Μια φορά ήταν ένα κοριτσάκι….
ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ ΚΩΦΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ Χριστίνα Γιασεμή Ειδική.
Παράθυρο Johari.       Ψυχοδυναμική των σχέσεων βοήθειας και ανάπτυξης οικογενειακών σχέσεων (Παράθυρο Johari)
Φιλοσοφία για τα γερατειά.
ΕΓΩ - ΕΝΑΣ ΜΟΝΑΔΙΚΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ
Βιωματική Δράση Α΄Τάξης 2ου Γυμνασίου Πεύκης
ΑΙΣΘΑΝΟΜΑΙ –ΖΩ-ΥΠΑΡΧΩ
Εναλλακτικές εφαρμογές αξιολόγησης
Αγαπημένο μου παιδί....
Φύλο εργασίας :στο σώμα του ανθρώπου, έκοψαν και κόλλησαν εικόνες ,όπου το σώμα λέει ΝΑΙ (ευχάριστα αγγίσματα)
ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΜΑΣ
ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΤΟ ΛΕΝΕ ΑΓΑΠΗ. . .;
Αναζητώντας το καλό κλίμα στο σχολείο
Το καμάρι μου έχει δυσλεξία
Αφήγηση Παράδειγμα ανάλυσης.
Ο κοινωνικός περίγυρος - Μορφές διαπροσωπικών σχέσεων.
795. Πρακτική άσκηση σε σχολεία της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσησ
Πώς να κάνουμε σωστές επιλογές, σύμφωνα με τη χριστιανική πίστη
Πείθουμε τους εαυτούς μας ότι η ζωή μας θα είναι καλύτερη όταν θα παντρευτούμε, θα αποκτήσουμε ένα μωρό, μετά ένα ακόμα. Μετά αγχωνόμαστε διότι τα παιδιά.
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ
Πείθουμε τους εαυτούς μας ότι η ζωή μας θα είναι καλύτερη όταν θα παντρευτούμε, θα αποκτήσουμε ένα μωρό, μετά ένα ακόμα. Μετά αγχωνόμαστε διότι τα παιδιά.
Πείθουμε τους εαυτούς μας ότι η ζωή μας θα είναι καλύτερη όταν θα παντρευτούμε, θα αποκτήσουμε ένα μωρό, μετά ένα ακόμα. Μετά αγχωνόμαστε διότι τα παιδιά.
ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 1ου ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥ
Μεταγράφημα παρουσίασης:

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΥΤΟΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΕΦΗΒΩΝ ΚΑΜΑΤΕΡΟ Οκτώβριος 2008 – Ιούνιος 2009

Η ομάδα μας

Αυτά τα παιδιά ήταν μαθητές μου στην Ε΄ και στην ΣΤ΄ τάξη του Δημοτικού Σχολείου. Αποφασίσαμε να συνεχίσουμε για άλλη μία χρονιά το πρόγραμμα της Αυτοεκτίμησης. Έτσι δημιουργήθηκε η ομάδα Αυτοεκτίμησης Εφήβων.

Τα παιδιά έγραψαν σε μια «σπίθα – καρδιά» την ανάγκη που τα οδήγησε να έρθουν σε αυτή την ομάδα.

Σπίθες (Αποσπάσματα)

Με αυτή τη σπίθα θέλω να στείλω μέγιστη ευγνωμοσύνη σε όποια δύναμη ή πηγή μας έστειλε την κ. Ασπασία και αυτή με τη σειρά της την κ. Βίκυ Σίμου. Επίσης θέλω να ευχαριστήσω (πηγή ή δύναμη), γιατί μέσα από εκείνες έμαθα και θα μαθαίνω σπουδαία πράγματα. Σε ευχαριστώ ολόψυχα σύμπτωση!!! Γιατί τίποτα δεν είναι τυχαίο!!! Τίποτα!!! Θα πρέπει να το μεταδώσω αυτό που έμαθα.

Άραγε τι είναι αυτό που με έφερε σήμερα εδώ; Είναι αυτό που ποθώ ή αυτό που με κάνει και πονώ; Τελικά και τα δύο είναι. Και ποθώ και πονώ.

Ευχαριστώ την ψυχή μου που μου είπε πήγαινε γιατί θα μάθεις και θα αγαπήσεις και θα πιστέψεις περισσότερο στον εαυτό σου. ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ!!!

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 1

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΚΙΝΗΣΙΟΛΟΓΙΑ – ΤΕΣΤ ΜΥΩΝ

Κινησιολογία = Μελέτη της κίνησης Προετοιμάζει μια θετική αλλαγή για τον άνθρωπο σε σωματικό, συναισθηματικό και πνευματικό επίπεδο. Απελευθερώνει την ενέργειά μας για να μπορέσουμε να διαχειριστούμε με τον καλύτερο τρόπο οποιοδήποτε συναίσθημα.

Μυϊκό Τεστ Βασικό εργαλείο της εκπαιδευτικής κινησιολογίας Ο «εξεταζόμενος» καλείται να τοποθετήσει έναν μυ σε μια συγκεκριμένη θέση. Δεν εξετάζεται η μυϊκή δύναμη, αλλά ο μυϊκός τόνος. Εάν ο μυς «κρατάει», το σώμα μάς λέει πως όλα πάνε καλά σε σχέση με το θέμα που εξετάζουμε.

Τι έγινε στην τάξη μας Τα παιδιά ανακαλούν ένα αρνητικό συναίσθημα και με κλειστά τα μάτια σχεδιάζουν μια γραμμή στον πίνακα.

Τεχνική ελέγχου των μυών Συζητάμε για το πώς ένιωσαν και μπαίνουμε στην τεχνική ελέγχου των μυών.

Βιώνοντας το παιδί ένα αρνητικό του συναίσθημα το χέρι του λυγίζει.

Βιώνοντας το παιδί ένα θετικό του συναίσθημα το χέρι του «κρατάει».

«Τα κύτταρά μας διαποτίζονται από τη μουσική της προσωπικότητάς μας και υφίστανται ανάλογες μεταβολές. Θα πρέπει λοιπόν να τους δώσουμε καλά μηνύματα. Να αντιστρέψουμε αυτό το κύκλωμα αρνητικότητας. Να πάρουμε την ευθύνη μας σε ατομικό και σε συλλογικό επίπεδο.» Ευστάθιος Αβρααμίδης

Τα παιδιά σχεδιάζουν έχοντας στο μυαλό τους ένα θετικό συναίσθημα

Κάθε παιδί μετατρέπει τη γραμμή του σε ζωγραφιά (Μετασχηματισμός)

Βάζω επικεφαλίδες στη ζωγραφιά μου

ΜΕΡΙΚΕΣ ΕΠΙΚΕΦΑΛΙΔΕΣ Τα σημάδια μας Η απελευθέρωση Η μάζα της δύναμης Τα σημάδια μας Η απελευθέρωση Η μάζα της δύναμης Το ποντίκι της θετικής ενέργειας Το κύμα της σιωπής Γίνομαι χαρούμενος Η αγάπη που έχουμε και δεν την ξέρουμε

Κάθε παιδί έγραψε μια ιστορία για τη ζωγραφιά του (Αποσπάσματα) Κάθε παιδί έγραψε μια ιστορία για τη ζωγραφιά του (Αποσπάσματα) Θα σταματήσω να γελάω και να προσπαθώ να μεταδίδω θετική ενέργεια, όταν σταματήσουν τα κύματα στη θάλασσα. Η γνώση δεν είναι η αλφαβήτα και η ορθογραφία, αλλά η αυτογνωσία που βρίσκεται στην ψυχή και όχι στο μυαλό. Το ποντίκι θα είναι για μένα το μοιραίο μονοπάτι για την αληθινή ευτυχία. Την πάλη της Αλήθειας. Η χαρά είναι ενέργεια και δύναμη. Ακόμη και μια μουντζούρα μπορεί να γίνει κάτι πολύ όμορφο, να μας θυμίζει κάτι που αγαπάμε και να μας βοηθάει να ξεπεράσουμε οτιδήποτε μας απασχολεί ή μας νευριάζει. Θα γνωρίσω τον εαυτό μου από την καλή και την κακή του πλευρά.

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 2

ΑΡΝΗΤΙΚΟ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑ ΟΡΙΑ – ΥΓΕΙΑ (Ελεύθερη συζήτηση – Σκέψεις παιδιών) ΑΡΝΗΤΙΚΟ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑ ΟΡΙΑ – ΥΓΕΙΑ (Ελεύθερη συζήτηση – Σκέψεις παιδιών) Όριο σημαίνει φροντίζω τον εαυτό μου. Σέβομαι τα συναισθήματα του άλλου και ζητώ και από εκείνον το ίδιο. Θυμώνω και εκφράζω τον θυμό μου. Ούτε θύμα ούτε θύτης. Είμαι ο εαυτός μου. Ρισκάρω – Συγκρούομαι – Προστατεύομαι Αδιαφορώ Ακούω – Συζητάω Αποκαλύπτομαι και μου αρέσει. Είμαι – Είσαι – Είμαστε

Τεχνική συμπλήρωσης προτάσεων (Nathaniel Branden) Τεχνική: Συμπλήρωση ημιτελών προτάσεων με σκοπό την ενεργοποίηση των «κρυμμένων μας πηγών». Δουλεύω όσο το δυνατό πιο γρήγορα χωρίς να σταματώ για να σκεφτώ. Γράφω οτιδήποτε, αρκεί να γράφω κάτι. Χρόνος 2 – 3 λεπτά Συμπληρώνω τουλάχιστον 6 προτάσεις, 10 είναι αρκετές. Στόχος: Αύξηση της κατανόησης του εαυτού, της αυτοεκτίμησης και της αποτελεσματικότητάς μας. Πού βασίζεται: Όλοι μας έχουμε περισσότερη γνώση από αυτή που αντιλαμβανόμαστε, περισσότερη σοφία απ’ αυτή που χρησιμοποιούμε, περισσότερο δυναμικό από αυτό που αφήνουμε να φαίνεται στη συμπεριφορά μας. Το βαθύτερο κομμάτι μας ξέρει τις απαντήσεις.

«Αν βάλω καθημερινά 2% όρια στη ζωή μου νιώθω…» (Αποσπάσματα) 1. Ανακούφιση 2. Χαρά 3. Ελεύθερη 4. Δύναμη 5. Προστασία 6. Γελάω 7. Ευτυχία 8. Λύπη για τον άλλο 9. Ομορφιά 10.Ζω!!!

«Αν βάλω καθημερινά 2% όρια στη ζωή μου νιώθω…» 1. Χαρά 2. Δύναμη 3. Ανακούφιση 4. Ασφάλεια 5. Ευτυχία 6. Ικανοποίηση 7. Πιο σημαντική 8. Πιο θαρραλέα 9. Πιο ελεύθερη 10.Παίρνω μηνύματα από τον εαυτό μου

«Αν βάλω καθημερινά 2% όρια στη ζωή μου νιώθω…» 1. Ανακούφιση 2. Χαρά 3. Υπερηφάνεια 4. Ευτυχισμένος 5. Ζωή 6. Φύση 7. Άνετος 8. Θυμό 9. Ξεκούραση 10.Ξαλάφρωσα

«Αν βάλω καθημερινά 2% όρια στη ζωή μου νιώθω…» 1. Χαρά 2. Δύναμη 3. Ασφάλεια 4. Τέλεια 5. Με σέβονται 6. Ελευθερία 7. Προστασία 8. Φροντίδα 9. Με κατανοούν 10.Αγάπη

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 3

ΝΕΥΡΙΚΗ ΑΝΟΡΕΞΙΑ - ΒΟΥΛΙΜΙΑ Ερώτηση των παιδιών : «Τι δουλειά έχει η αυτοεκτίμηση στο τι θα κάνω με το φαγητό μου;»

Ύστερα από πληροφορίες που άκουσαν σημείωσαν ό,τι τους έκανε εντύπωση: Ύστερα από πληροφορίες που άκουσαν σημείωσαν ό,τι τους έκανε εντύπωση: Τελειομανία Αυτοκαταστροφή Θέλω να παραμείνω παιδί Θέλω να έχω τον έλεγχο Αναβάλλω τη ζωή μου Αποδοχή Ποιος είμαι; Θάνατος Πολεμώ το σώμα μου

Σκέψεις των παιδιών στο τέλος της συνάντησης Αποδέχομαι και φροντίζω το σώμα μου Επιλέγω να γνωρίσω τον εαυτό μου Μυαλό και σώμα σε ισορροπία Η ζωή είναι χαρά! Εκφράζω τα συναισθήματά μου Ζητώ βοήθεια όταν τη χρειάζομαι Είμαι αυτό που σκέφτομαι Αξίζω Μιλάω για τις ανάγκες μου

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 4

ΕΝΑ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΣΤΟ 2008 – ΜΙΑ ΕΥΧΗ ΓΙΑ ΤΟ 2009 (ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ) Τα παιδιά μετατρέψανε μέσα από μία ζωγραφιά τη χρονιά που πέρασε σε αυτό που θα ήθελαν να είναι η χρονιά που έρχεται.

Είναι όμορφο να μετατρέπω τις μουντές εικόνες της καθημερινής μου ζωής, να ανακαλύπτω με τις αισθήσεις μου την πρώτη φορά…

Στόχος + Πίστη = Μετατροπή Συμβάλλω ενεργά

Η μετατροπή

Η αλλαγή Η εξέλιξη δε σταματά ποτέ

ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΗ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ 2008 ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΗ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ 2008

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 5

ΤΣΙΓΑΡΟ – ΑΛΚΟΟΛ - ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ Στα πλαίσια των δραστηριοτήτων μας για τις εξαρτήσεις προσεγγίσαμε το κεφάλαιο με τις ουσίες. Τα παιδιά έχουν ήδη αντιληφθεί πώς μέσα από την υψηλή αυτοεκτίμηση προστατεύονται ποικιλοτρόπως. Αναγνωρίζουν τη σπουδαιότητα της αυτοεκτίμησης και κινούνται προς την κατεύθυνση αυτή συνειδητά.

Τι άκουσα σήμερα από ένα μαθητή μου προς το τέλος της συνάντησης: «Εγώ με τους φίλους μου παίζουμε την Αυτοεκτίμηση. Όταν έχουμε κάποιο πρόβλημα, φανταζόμαστε πως έχουμε στα χέρια μας έναν φακό που βγάζει πολύ φως και πως έρχονται για βοήθεια μυστικά όπλα από την ψυχή μας!» Ευχαριστώ, Άγγελε!

Ο γιατρός κ. Χρυσοβέργης ήρθε στην ομάδα μας και μίλησε για τις ουσίες

Γυαλιά μέθης Τα παιδιά προσπαθούν να βρουν ένα πεσμένο νόμισμα φορώντας τα ειδικά αυτά γυαλιά. Κανείς δε θα ήθελε να μπει στο αυτοκίνητο κάποιου που «βλέπει» έτσι…

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 6

ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΑ ΜΕΤΑΔΙΔΟΜΕΝΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ – ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ ΕΦΗΒΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ Τα παιδιά μπήκαν στη θέση ενός έφηβου μπροστά σε μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη. Πρότειναν τα εξής: Να ζητήσει βοήθεια από κάποιον Να κρατήσει το μωρό Να παντρευτεί Να κάνει έκτρωση Να δώσει το μωρό σε άλλη οικογένεια Να φύγει από το σπίτι

Τα παιδιά ύστερα από την παρουσίαση προτείνουν λύσεις για να αποφύγουν τέτοιου είδους εγκυμοσύνη Χρησιμοποιώ πάντα και σωστά προφυλακτικό Λέω όχι όταν δεν θέλω να κάνω σεξ Θα κάνω έρωτα όταν νιώσω έτοιμη Η ζωή είναι ωραία! Δε βιάζομαι Το να μεγαλώσω ένα παιδί είναι κάτι που θέλω να το κάνω αργότερα Βάζω όρια Είμαι σημαντική Σέβομαι τον εαυτό μου και τους άλλους

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 7

ΑΦΙΣΕΣ ΕΞΑΡΤΗΣΕΙΣ

Τα παιδιά μίλησαν για τις δυνάμεις που ένιωσαν κατά τη διάρκεια των συναντήσεών μας για τις εξαρτήσεις. Μαθαίνω από τα λάθη μου Κοιτάω μπροστά Θετικές σκέψεις!!! Υψηλή Αυτοεκτίμηση Φροντίζω το σώμα μου Προσέχω – Βάζω όρια Αλλαγή και εμπιστοσύνη Θάρρος!!! Τα πάω καλά με τον εαυτό μου ΝΑΙ ΣΤΗ ΖΩΗ!!!

Τα παιδιά χωρίζονται σε ομάδες και φτιάχνουν τις αφίσες τους

Ναρκωτικά… Γιατί να μπείτε στον πειρασμό; Η ζωή έχει χρώμα!

ΝΑΙ ΣΤΗ ΖΩΗ! ΟΧΙ ΣΤΟ ΑΛΚΟΟΛ!

ΝΑΙ ΣΤΗ ΖΩΗ! Ένα τσιγάρο = 5 λεπτά από τη ζωή σου Γιατί να τα χάσεις;

Οι «σεξολόγοι» Χάρης και Άγγελος προτείνουν: SEX και προφύλαξη!!!

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 8

ΓΕΝΕΑΛΟΓΙΚΟ ΔΕΝΤΡΟ - ΓΕΝΕΟΓΡΑΜΜΑ

Δύο παιδιά της ομάδας ανησυχούσαν για τους παππούδες τους που ήταν σοβαρά άρρωστοι. Μου ζήτησαν να μιλήσουμε για τον θάνατο. Τους πρότεινα να μιλήσουμε για τη ζωή (Αναπλαισίωση). Δουλέψαμε πάνω σε ένα απλό γενεόγραμμα που έκλεισε με ένα γράμμα σε κάποιον παππού ή γιαγιά.

Αναπλαισίωση Συνίσταται κυρίως στη μετατροπή του περίγυρου μιας κατάστασης έτσι ώστε το νόημά της ν’ αλλάξει τελείως. Το άλμα αυτό είναι χρήσιμο μόνο αν προσφέρει μια άλλη ανάγνωση της κατάστασης. Το μόνο που επιδιώκει ο θεραπευτής είναι να προσφέρει ένα διαφορετικό βίωμα απελευθερώνοντας καινούριες δυνατότητες που θα επιτρέψουν την αλλαγή.

Βήματα Αναγνωρίζω τη γενιά μου Περιγράφω πρόσωπα και περιστατικά Ανακαλύπτω ομοιότητες σε άλλα οικογενειακά συστήματα Κατανοώ το πλέγμα των αλληλεπιδράσεων σε κάθε οικογενειακό σύστημα Ανοίγω το συναίσθημά μου (Γράμμα) Απελευθερώνομαι Μετατρέπω Ζω!!!

ΓΕΝΕΟΓΡΑΜΜΑ Το οικογενειακό μας δέντρο όπου αναγράφονται πληροφορίες σχετικά με τα μέλη της οικογένειας και τις σχέσεις τους σε βάθος τριών τουλάχιστο γενεών. Υποχρεώνει τον αφηγητή να ακολουθήσει μια συγκεκριμένη διαδρομή στην αφήγησή του. Αυτό το αφήγημα αναφέρεται στην πραγματικότητα του αφηγητή περιγράφοντας το προσωπικό του σύμπαν. Αναπτύχθηκε αρχικά από τη συστημική θεωρία του M. Bowen για την οικογένεια (1978), που μιλάει για το πόσο η ένταξή μας σε ορισμένο σημείο της οικογενειακής δομής επηρεάζει τη λειτουργία μας, το πλέγμα των σχέσεών μας και τον τύπο της οικογένειας που θα σχηματίσουμε για την επόμενη γενιά.

ΤΙ ΕΓΙΝΕ ΣΤΗΝ ΟΜΑΔΑ ΜΑΣ Προσεγγίσαμε το γενεόγραμμα σαν μια προσωπική αφήγηση με κορυφαία τη στιγμή του γράμματος. Στόχος ήταν να απελευθερωθούν τα συναισθήματα και από εκεί να ξεκινήσουν οι όποιες αλλαγές. Τα παιδιά κατάλαβαν πως «και η οικογένειά τους είναι ένα σύστημα, μια ομάδα ατόμων που αλληλεπιδρούν ως ένα λειτουργικό όλο». Monica McGoldrick

«Θα πρέπει κάποτε να μάθουμε να μη φοβόμαστε τη δύναμή μας «Θα πρέπει κάποτε να μάθουμε να μη φοβόμαστε τη δύναμή μας. Βρισκόμαστε σε διαρκή κίνηση. Οι τοίχοι είναι σκέψεις που κρύβουν τις δυνατότητές μας και οι φόβοι δεσμοφύλακες του παρελθόντος που μας οδηγούν στη στασιμότητα και στην καθήλωση.» Virginia Satir

Αγαπητή γιαγιά ΣΟΥΛΑ. Με αυτό το γράμμα θα ήθελα να σε ευχαριστήσω για όλα όσα κάνεις για μένα και την οικογένειά μου. Μπορεί να μένεις κοντά στο σπίτι μας, όμως ποτέ δε σου έχω πει πόσο σε αγαπάω και πόσο χαρούμενη είμαι που σ’ έχω, γιατί με στηρίζεις και με αγαπάς σε κάθε μου επιλογή. Φιλάκια Η εγγονή σου Νατάσα

Παππού μου, θέλω να ξέρεις πως σ’ αγαπώ πολύ και θέλω να σ’ ευχαριστήσω για το χρόνο που αφιέρωσες σ’ εμένα όλα αυτά τα χρόνια και για τις υπέροχες βόλτες που με πήγαινες. Επίσης θέλω να σου πω ότι θα σε θυμάμαι για ΠΑΝΤΑ!!! Σε ευχαριστώ επειδή πάντα έπαιρνες το μέρος μου όταν οι άλλοι ήταν εναντίον μου… και με φρόντιζες με υπομονή, στοργή κι αγάπη. Φιλάκια Στέφη

Καλέ μου παππού, θα ήθελα να σου πω ότι σε αγαπώ πολύ γιατί με καταλαβαίνεις, μου συμπαραστέκεσαι και είσαι εκεί όταν σε χρειάζομαι. Αυτό που θέλω να ξέρεις είναι ότι σε έχω στην καρδιά μου και δε θα ήθελα να πάθεις ποτέ τίποτα. Ο καλός σου εγγονός Φώτης

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 9

ΚΑΤΑΦΑΤΙΚΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ (APPRECIATIVE INQUIRY)

Μεθοδολογικό εργαλείο παρέμβασης σε μικρά ή μεγάλα συστήματα (οικογένειες, σχολεία, εργασία κλπ.) Αξιοποιεί τις δυνάμεις ανάπτυξης και ανάλυσης Βελτιώνει την επικοινωνία Αυξάνει τη δημιουργικότητα και την παραγωγικότητα μέσα από τη βελτίωση του αυτοσεβασμού Απελευθερώνει κρυμμένες δυνατότητες Δημιουργεί αυτοεκτίμηση και υπερηφάνεια

O Peter Lang και η Elspeth Mc Adam ανέπτυξαν τη μέθοδο του Appreciative Inquiry στο Kensington Consultation Centre του Λονδίνου. Σε όλα τα συστήματα υπάρχουν κοινά σημεία Κάθε πρόβλημα είναι ένα ανεκπλήρωτο όνειρο Αντί να μιλήσουμε για το πρόβλημα, μιλάμε για τη λύση Μιλώντας για τη λύση, αλλάζει ο τρόπος σκέψης μου γιατί χρησιμοποιώ άλλα μέρη του εγκεφάλου μου Η γλώσσα φτιάχνει την πραγματικότητα Η γλώσσα δημιουργεί τον εγκέφαλό μας Αλλάζω τον τρόπο που βλέπω τη ζωή Εστιάζω στις «επιτυχίες» μου Αναγνωρίζω τις κρυμμένες μου δυνάμεις Η συνειδητοποίηση των «λειτουργικών» συμπεριφορών μου, είναι η «λύση» στα προβλήματά μου.

Ηλιοτροπική αρχή : Οι οργανισμοί κινούνται προς την πηγή που τους δίνει ενέργεια Η προσδοκία έχει δύναμη, φέρνει εκπλήρωση Προσδοκώ το θετικό, το θετικό κινείται προς εμένα Θετικότητα στο λόγο και στις εικόνες του μυαλού μου Μετατοπίσεις και αλλαγές στο επίπεδο της συνείδησής μου Φανταστικό θετικό σενάριο Βαθιά επιθυμία για την εξέλιξη της ζωής μου Υποσυνείδητη διαδικασία εξέλιξης Ανάσυρση δυναμικού μέσα από τη δημιουργική φαντασία Πιστεύω στο όνειρο και το βλέπω να ξετυλίγεται μπροστά μου Ο τρόπος που επιλέγω να «διαβάσω» την πραγματικότητά μου, δημιουργεί την πραγματικότητά μου

Miracle Question (Ερώτηση Θαύματος) Καθοδηγώ με ερωτήσεις τα παιδιά προσέχοντας πάντα να απαντούν θετικά. Αφήνω το παιδί να περιγράψει όλες του τις δραστηριότητες , ακόμη και τις πιο απλές, μέχρι να φτάσει στην ώρα του ύπνου.

Τι θα κάνεις όταν φύγεις από εδώ; Ήρθε η ώρα να κοιμηθείς. Στον ύπνο σου συμβαίνει ένα θαύμα που μπορεί να εξαφανίσει κάθε σου πρόβλημα (νεράιδα, άγγελος, αστεράκι κλπ.) Το θαύμα μπορεί να φέρει την αλλαγή. Εσύ δεν το ξέρεις, αλλά αυτό δουλεύει στον ύπνο σου και διώχνει το πρόβλημα. Ξυπνάς το πρωί. Τι διαφορετικό βλέπεις; Τι καινούριο κάνεις που δεν το έκανες πριν; Κάποιος στην οικογένειά σου τι σου λέει; Πώς είσαι με τους άλλους; Οι γείτονές σου τι βλέπουν σε σένα που δεν το έβλεπαν πριν; Οι δάσκαλοι και οι συμμαθητές σου στο σχολείο τι σου λένε;

Τη διακρίνει σαν πράξη και με προετοιμάζει να την κάνω πραγματικότητα. Ο εγκέφαλος δε διακρίνει ότι η εικόνα που δημιουργώ στο μυαλό μου είναι φανταστική. Τη διακρίνει σαν πράξη και με προετοιμάζει να την κάνω πραγματικότητα.

«Ξέρω πως αυτό που πιστεύω για τον εαυτό μου επαληθεύεται, γι’ αυτό διαλέγω να πιστεύω για τον εαυτό μου θαυμάσια πράγματα!» Louise Hay

Πώς δούλεψε η ομάδα μας Τα παιδιά δούλεψαν σε ζευγάρια κάνοντας ερωτήσεις το ένα στο άλλο και προσέχοντας όλες οι απαντήσεις τους να είναι θετικές. Στο τέλος έγραψε το καθένα ατομικά την ιστορία του «θαύματός» του.

ΑΛΛΑΓΕΣ «Τι ωραία που είναι η μέρα σήμερα!!! Τα μαλλιά μου έχουν μακρύνει, έχω ψηλώσει, το παπούτσι δεν μου κάνει πια. Το ίδιο μου λέει και η οικογένειά μου. Κάνω τούμπες από τη χαρά μου. Βγαίνω στο μπαλκόνι. Τα πουλιά κελαηδούν και ο ήλιος λάμπει. Σήμερα δεν θέλω να πιω γάλα, θα πιω κακάο. Τηλεφωνεί η θεία μου από την Αυστραλία και μου λέει πως έχει αλλάξει η φωνή μου. Είμαι πιο τρυφερός, πιο κοινωνικός, πιο κοντά στους γύρω μου. Οι φίλοι μου στο γήπεδο μου λεν πως έχω αλλάξει. Πρέπει να κοιμηθώ. Τι καινούριο θα συμβεί αύριο;»

ΤΟ ΞΥΠΝΗΜΑ ΤΟΥ ΘΑΝΟΥ Λέω καλημέρα στους γονείς μου. Κατεβαίνω στη γιαγιά. Κάθομαι να διαβάσω χωρίς να βαριέμαι. Λέω ένα μεγάλο ΜΠΡΑΒΟ στον εαυτό ΜΟΥ. Βγαίνω με τους φίλους μου. Είμαι χαρούμενος, φιλικός, αισιόδοξος, αγαπητός… Οι γείτονες μου λένε ότι έχω γίνει άντρας.

ΞΕΝΩΝΑΣ «ΕΛΠΙΔΑ» ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ ΜΕ ΚΑΡΚΙΝΟ

ΤΟ ΚΛΕΙΣΙΜΟ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΜΑΣ Τα παιδιά γράφουν τις σκέψεις τους για το πρόγραμμα

«Όταν αρχίσατε να μας μαθαίνετε Αυτοεκτίμηση ένιωσα μια ελευθερία μέσα μου. Πριν ήμουν κλεισμένος στον εαυτό μου. Με βοήθησε πολύ το πινακάκι με τους κανόνες. Με αυτό τον τρόπο σταμάτησα να βαράω τα άλλα παιδιά. Φέτος στο Γυμνάσιο δεν «πλακώθηκα» με κανένα παιδί και είμαι πολύ περήφανος γι’ αυτό.»

«Δημιουργήσαμε μια μεγάλη ομάδα με δύναμη, αγάπη και στοργή «Δημιουργήσαμε μια μεγάλη ομάδα με δύναμη, αγάπη και στοργή. Έμαθα και έδωσα, μαθαίνω και δίνω. Αυτή η ομάδα δημιούργησε και δημιουργεί το «φως» όλων μας. Το «φως» που μας δείχνει τον εαυτό μας. Το «φως» που μας δείχνει το δρόμο μας. Σ’ ευχαριστώ «φως», σ’ ευχαριστώ ζωή. Είμαι εδώ για να ζήσω, να βελτιωθώ, να λάμψω.»

«Μέσα από το μάθημα της αυτοεκτίμησης ένιωσα να βρίσκω τον πραγματικό μου εαυτό. Ένιωσα οικεία με τους γύρω μου, ένιωσα μια ζεστή και απαλή ασπίδα φωτός να περιβάλλει την ομάδα μας. Ενωθήκαμε, γίναμε μια μεγάλη οικογένεια. Γίναμε κοινωνικοί και αγαπητοί. Αντιμετωπίσαμε δύσκολες καταστάσεις με ψυχραιμία. Βοηθήσαμε και βοηθηθήκαμε. Ευχαριστώ!»

«Ήρθα φοβισμένος στην αρχή. Φεύγω γεμάτος ικανοποίηση, χαρά και δύναμη «Ήρθα φοβισμένος στην αρχή. Φεύγω γεμάτος ικανοποίηση, χαρά και δύναμη. Απ’ ό,τι φαίνεται έχω βρει φως στο τούνελ… Σας ευχαριστώ που με βοηθήσατε να ξεκαθαρίσω κάποια πράγματα μέσα μου.»

«Αυτό που με βοήθησε να αλλάξω ήταν το ότι άλλαζαν και οι γύρω μου προς το καλύτερο. Αυτό με βοήθησε πολύ. Ευχαριστώ όλα τα παιδιά της αυτοεκτίμησης γι’ αυτό.»

ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΓΟΝΕΩΝ

1 Η κόρη μου μεταμορφώθηκε από ένα φοβισμένο παιδί, σε ένα δυναμικό και γεμάτο εμπιστοσύνη για τον εαυτό της άνθρωπο, αντιμετωπίζει δύσκολες καταστάσεις μόνη της, υπερασπίζει τη γνώμη της με επιχειρήματα και δε φοβάται τις επικρίσεις των άλλων (και τις δικές μου), έμαθε να οργανώνει το χρόνο της και να βάζει προτεραιότητες με αποτέλεσμα να μηδενίζει το άγχος της, έχει κάνει πολλούς καινούριους φίλους, ενώ εγώ παράλληλα έγινα πιο διακριτική, λιγότερο αγχωμένη (όχι τελείως), με εμπιστοσύνη στην κρίση , στις ικανότητες και στις ενέργειες του παιδιού μου και πάνω απ’ όλα έμαθα να διαχωρίζω τα δικά μου δυσάρεστα βιώματα και φοβίες από αυτά της κόρης μου. Η καθημερινή μας ζωή έχει γίνει καλύτερη και οι διαπροσωπικές μας σχέσεις πιο ουσιαστικές και ευτυχισμένες.

2 Η κόρη μου άρχισε να μου μιλάει. Δεν προσκολλάται πια σε φίλες προσπαθώντας να κερδίσει την αποδοχή τους. Κάνει παρέα με περισσότερα παιδιά. Συγκεντρώνεται περισσότερο στο διάβασμά της. Οι βαθμοί της βελτιώθηκαν. Βάζει στόχους, τους πετυχαίνει και ύστερα βάζει υψηλότερους. Προσέχει τη μικρή της αδερφή. Δεν τσακώνεται πια μαζί της και τη βοηθάει στα μαθήματα. Τακτοποιεί το δωμάτιό της. Οι απόψεις της είναι ωριμότερες. Μου δείχνει σεβασμό. Λόγω εφηβείας υπάρχουν συγκρούσεις μεταξύ μας, αλλά όταν της μιλάω για τις αγωνίες και τους φόβους μου, τους καταλαβαίνει. Έγινε τρυφερή και εκδηλώνει την αγάπη της σε μένα και στον πατέρα της. Άρχισε να ασχολείται με την εμφάνισή της και να περιποιείται τον εαυτό της.

3 Σπάσιμο της εσωστρέφειας και της αναδίπλωσης στον εαυτό της Ο διάλογος έγινε αναπόσπαστο στοιχείο της καθημερινότητάς μας. Μπορεί να εμπεριέχει σύγκρουση, αλλά το παιδί διαθέτει επιχειρήματα και τεκμηριώνει θέση. Συγκροτημένες απόψεις για θέματα ευρύτερου ενδιαφέροντος Ανάπτυξη αισθήματος αλληλεγγύης με τον περίγυρό της Κοινωνικοποίηση με σύναψη νέων σχέσεων Αυτοπεποίθηση, αυτογνωσία, τόνωση ενδιαφερόντων για κοινωνικά προβλήματα Βελτίωση των επιδόσεών της στα μαθήματα, χωρίς πλέον σημεία σωματοποίησης του άγχους πριν από την εξέταση Εκτιμώ ότι το πρόγραμμα της Αυτοεκτίμησης θα πρέπει να αποτελέσει αναπόσπαστο κομμάτι της εκπαιδευτικής διαδικασίας.

4 Ο γιος μου είχε πολύ κρυμμένο θυμό μέσα του. Σ’ αυτό φταίξαμε κι εμείς. Με το πρόγραμμα της Αυτοεκτίμησης σιγά σιγά ανοίχτηκε. Οι φίλοι άρχισαν να έρχονται κοντά του, να τον ακούν και να τον αποδέχονται. Άρχισε να πιστεύει στον εαυτό του, να μη φοβάται πια τη δυσλεξία του. Να λέει τη γνώμη του άφοβα και να μη δέχεται από κανέναν να τον μειώσει. Βάζει στόχους. Χάρηκα που στο Γυμνάσιο οι καθηγητές μου είπαν τα καλύτερα γι’ αυτόν.

5 Και τα δύο παιδιά μου συμμετείχαν στο πρόγραμμα Αυτοεκτίμησης. Ο γιος μου σε ηλικία 10 – 13 και η κόρη μου από πέρυσι. Απόκτησαν περισσότερη αυτοπεποίθηση, ενισχύθηκε το αυτοσυναίσθημά τους, έχουν περισσότερη εμπιστοσύνη στη γνώμη τους και διεκδικούν όσα θέλουν πιο αποτελεσματικά. Αντιμετωπίζουν τη ζωή με περισσότερη εμπιστοσύνη και με ένα αίσθημα ασφάλειας. Ιδιαίτερα η κόρη μου, που ήταν πιο ντροπαλό παιδί, αρχίζει σιγά σιγά να ξεδιπλώνεται και να εκφράζεται περισσότερο. Θεωρώ ότι τα προγράμματα Αυτοεκτίμησης πρέπει να ενταχθούν επίσημα στη Δημοτική Εκπαίδευση.

6 Η κόρη μου, μέσα από το Πρόγραμμα Αυτοεκτίμησης στο οποίο συμμετείχε για δύο χρόνια, βελτίωσε τις σχέσεις της με την οικογένεια και τους συμμαθητές της, κατάφερε να ισορροπήσει ανάμεσα στη λογική και στο συναίσθημα. Για εμάς τους γονείς το Πρόγραμμα Αυτοεκτίμησης αποτέλεσε «πολύτιμο εφόδιο» για να κατανοήσουμε καλύτερα τις αντιδράσεις, τις συμπεριφορές και τις ανάγκες της. Ένας «σύμμαχος» στον καθημερινό μας αγώνα κατά της αποξένωσης και της απαισιοδοξίας που δυστυχώς χαρακτηρίζει την εποχή μας.

7 Στην πιο κρίσιμη ηλικία της η κόρη μου είχε την τύχη να ενταχθεί σε Πρόγραμμα με θέμα την Αυτοεκτίμηση. Αυτό τη βοήθησε να καταλάβει ότι κάθε άνθρωπος είναι ξεχωριστός και ότι η αξία του δεν κρίνεται μόνο από τις σχολικές του επιδόσεις. Έτσι, ενώ ήταν ένα κορίτσι ντροπαλό και λιγομίλητο, άρχισε να μιλάει, να είναι πιο κοινωνική, να εκφράζει με ευκολία τα συναισθήματά της, να έχει χιούμορ! Σήμερα είναι 13 χρονών, έχει τις φίλες της, ασχολείται με το χορό και η σχέση της μαζί μου έγινε πιο φιλική. Το σπουδαιότερο όμως απ’ όλα για μένα ήταν ότι εγώ η ίδια συνειδητοποίησα ότι η κόρη μου είναι ξεχωριστή και της αξίζει να είναι χαρούμενη και ήρεμη. Ένα μεγάλο ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ μέσα από την καρδιά μου!!!

ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑΣ ΤΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΣΤΟ ΟΠΟΙΟ ΠΗΓΑΙΝΟΥΝ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ

Τα παιδιά ανεξάρτητα από την επίδοσή τους που κυμαίνεται από πολύ υψηλή ως πολύ χαμηλή • Έχουν σε εξαιρετικό βαθμό αίσθηση των ορίων στη συμπεριφορά και τις εκδηλώσεις τους. Το μέτρο στη συμπεριφορά τους δε φαίνεται να είναι αποτέλεσμα φόβου για τις πιθανές επιπτώσεις σε περίπτωση που το ξεπεράσουν, αλλά αβίαστη επιλογή μιας στάσης από την οποία λείπει η υπερβολή. Έχουν απλότητα και ειλικρινή έκφραση, δε «φωνάζουν» για να κάνουν ορατή την παρουσία τους • Έχουν ανάγκη και επιδιώκουν καλό κλίμα επικοινωνίας με τους καθηγητές και τους συμμαθητές τους στην τάξη κι έξω από αυτήν • Εκπέμπουν αισιόδοξη και χαρούμενη διάθεση, δε μεμψιμοιρούν αν κάτι τα δυσκολεύει. Δηλώνουν τη δυσκολία τους χωρίς εκρηκτικές αντιδράσεις ή αρνητισμό • Αρέσκονται να παρεμβαίνουν με μια πληροφορία ή κρίση, παίρνοντας αφορμή απ’ όσα διδάσκονται, διαμορφώνοντας ένα θετικό κλίμα για περαιτέρω μάθηση και αρκετές φορές κινητοποιούν με αυτό τον τρόπο και άλλους συμμαθητές τους που προτιμούν να είναι παρατηρητές