ΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΑ ΤΡΙΤΗ 6 ΜΑΡΤΙΟΥ 2012

Ορισμός Μιλάμε για εκφοβισμό ή «παρενόχληση» στο σχολικό περιβάλλον όταν ένας μαθητής ή μια ομάδα μαθητών δέχεται φραστικές επιθέσεις, προσβολές, επιθέσεις σωματικής και/ή ψυχολογικής βίας από άλλο συμμαθητή του με στόχο την απομόνωσή του.

Πως εκδηλώνεται Σωματική επίθεση (σπρωξίματα, κλωτσιές, μπουνιές, χαστούκια κλπ.) Συναισθηματική βία (σκόπιμη απομόνωση του παιδιού θύματος το να κρύβουν τα βιβλία του, να λερώνουν και να καταστρέφουν τα πράγματά του, να εκβιάζουν για χρήματα κλπ.) Λεκτική επίθεση (κοροϊδία, βρίσιμο, σαρκασμό, ειρωνεία, διάδοση ψευδούς φήμης, ρατσιστικά σχόλια, χειρονομίες, συκοφαντικά γκράφιτι, απειλές κλπ.

Πως εκδηλώνεται Σεξουαλικός εκφοβισμός (ανεπιθύμητο άγγιγμα, απειλές, προσβλητικά μηνύματα, γράμματα και εικόνες, λεκτική παρενόχληση κλπ) Ηλεκτρονικός εκφοβισμός (χρήση internet, email, chat room, κλήσεις κινητών και sms με κακοποιητικό και απειλητικό περιεχόμενο, χρήση κάμερας με σκοπό την απειλή και την ταπείνωση του παιδιού)

Συχνότητα του προβλήματος Το 10%-15% των μαθητών πέφτει θύμα βίας στο σχολείο Οι μαθητές που ασκούν βία, δηλαδή οι θύτες, υπολογίζεται ότι ξεπερνούν το 5% του σύνολο των μαθητών Τόσο τα θύματα, όσο και οι θύτες είναι συνήθως αγόρια, ενώ όταν πρόκειται για κορίτσια, το φαινόμενο εμφανίζεται με λιγότερο εμφανείς συμπεριφορές όπως π.χ. δυσφήμιση

Συχνότητα του προβλήματος Τα περιστατικά ενδοσχολικής βίας και εκφοβισμού εκδηλώνονται με μεγαλύτερη συχνότητα στο δημοτικό και στο γυμνάσιο ενώ στο λύκειο μειώνονται Οι μισοί μαθητές-θύματα βίας δεν αναφέρουν πουθενά το γεγονός, ενώ οι υπόλοιποι μισοί συνήθως το αναφέρουν σε φίλους και σπανιότερα στους εκπαιδευτικούς ή τους γονείς τους

Αιτιολογία Ατομικά χαρακτηριστικά των παιδιών Χαρακτηριστικά του οικογενειακού περιβάλλοντος Σχολικό περιβάλλον Τρόπος προβολής της βίας από τα Μ.Μ.Ε. Κοινωνικά προβλήματα που ενισχύουν τις αντικοινωνικές συμπεριφορές

Σημάδια ότι το παιδί έχει πέσει θύμα ενδοσχολικής βίας ή εκφοβισμού Γίνεται επιθετικό, παράλογο, ανήσυχο Εκφοβίζει ή θυματοποιεί άλλα παιδιά ή αδέλφια Σταματά να τρώει Φοβάται να χρησιμοποιήσει το κινητό ή το ηλεκτρονικό του ταχυδρομείο Τρομάζει, φέρεται αμήχανα όταν λαμβάνει μήνυμα στο κινητό Φοβάται να περπατήσει μόνος στο σχολείο Δεν θέλει α πάει σχολείο/ούτε να χρησιμοποιήσει το λεωφορείο

Σημάδια ότι το παιδί έχει πέσει θύμα ενδοσχολικής βίας ή εκφοβισμού Εκλιπαρεί να το πάνε σχολείο μα το αμάξι Αλλάζει διαδρομή πηγαίνοντας προς το σχολείο Κάνει απουσίες/κοπάνες Αρχίζει να τραυλίζει Απειλεί με αυτοκτονία Κλαίει πριν κοιμηθεί/έχει εφιάλτες

Σημάδια ότι το παιδί έχει πέσει θύμα ενδοσχολικής βίας ή εκφοβισμού Το πρωί νιώθει άρρωστο/δεν θέλει να πάει σχολείο Πέφτει η σχολική του επίδοση Επιστρέφει με σχισμένα ρούχα, κατεστραμμένα βιβλία Του λείπουν πράγματα Ζητά ή κλέβει χρήματα (για να τα δώσει στον θύτη-εκβιαστή) Χάνει συνέχεια το κολατσιό του ή τα χρήματά του – επιστρέφει πεινασμένο

Ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις Τα παιδιά θύματα μπορεί: Να αναπτύξουν έντονο άγχος και ανασφάλεια Να έχουν φοβίες Να παρουσιάζουν σχολική άρνηση Να οδηγηθούν στη σχολική αποτυχία Να εμφανίσουν ψυχοσωματικά προβλήματα (πονοκεφάλους, πόνους στη κοιλιά, διαταραχές ύπνου, ενούρηση)

Ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις Τα παιδιά θύτες, δηλαδή αυτά που ασκούν τη βία και τον εκφοβισμό, αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο: Να απομακρυνθούν από το σχολείο Να διακόψουν τη σχολική φοίτηση Να εμφανίζουν τάσεις φυγής από το σπίτι Να αναπτύξουν ως ενήλικες παραβατική/αντικοινωνική συμπεριφορά

Τι μπορεί να κάνει το σχολείο Συστηματική προώθηση διερευνητικών ερωτηματολογίων στου μαθητές Διοργάνωση συζητήσεων που να απευθύνονται στους γονείς και στους εκπαιδευτικούς Οργάνωση προσεκτικής επιτήρησης των μαθητών κατά τη διάρκεια του διαλείμματος Ενθάρρυνση της συνεργατικής μάθησης

Τι μπορεί να κάνει ο γονιός του θύτη («Νταή») Να τονίσει τη νη ανοχή σε παρόμοιες συμπεριφορές Να θεσπίσει μερικούς απλούς οικογενειακούς κανόνες Ανταμοιβή και έπαινος θετικών δράσεων Αποδοκιμασία αρνητικών δράσεων

Τι μπορεί να κάνει ο γονιός του θύτη («Νταή») Να «κατευθύνει την ενέργεια και την ανάγκη για ισχύ του παιδιού προς πιο εποικοδομητικές δραστηριότητες (π.χ. αθλήματα όπως το ποδόσφαιρο) Να περνούν περισσότερο χρόνο μαζί του, και να μαθαίνουν περισσότερα σχετικά με τις δραστηριότητες και τις φιλίες του Προσπάθεια να οικοδομηθεί μια σχέση μεγαλύτερης εμπιστοσύνης

Τι μπορεί να κάνει ο γονιός του παιδιού θύματος Άμεση επικοινωνία με τους εκπαιδευτικούς του σχολείου Ενθάρρυνση του παιδιού να εκφράσει και να αναπτύξει δεξιότητες και θετικά χαρακτηριστικά Βοήθεια για την αύξηση της ασφάλεια και της αυτοεκτίμησης Επιλογή δραστηριοτήτων φυσικής άσκησης που ενισχύουν το σώμα με σκοπό τη βελτίωση του συντονισμού και τη μείωση του άγχους