1

Η προέλευση του δράματος Σύνθετη ποιητική δημιουργία Ποιητικός λόγος Συνδυασμός επικής και λυρικής ποίησης: έμμετρος λόγος, μουσική, όρχηση Προέλευση: λατρευτικές εορτές Διονύσου, θρησκευτικά δρώμενα Στοιχεία από τη διονυσιακή λατρεία: έκσταση, ταύτιση με άλλα πρόσωπα, μεταμφίεση (μάσκα)

Εορτές στην Αθήνα με δραματικές παραστάσεις Εορτές στην Αθήνα με δραματικές παραστάσεις Μεγάλα ή εν άστει Διονύσια: μήνας Ελαφηβολίων (μέσα Μαρ.-Απρ.), έξι μέρες, νέα δράματα Μικρά ή κατ’ αγρούς Διονύσια: μήνας Ποσειδεών (μέσα Δεκ.-Ιαν.), επαναλήψεις επιτυχημένων δραμάτων Λήναια: μήνας Γαμηλίων (μέσα Ιαν.- Φεβ.), νέες τραγωδίες και κωμωδίες Ανθεστήρια: μήνας Ανθεστηρίων (μέσα Φεβ.-Μαρ.)

Τα άλλα είδη του δράματος Τα άλλα είδη του δράματος Σατυρικό δράμα: l Εύθυμο, λαϊκό θέαμα με σκοπό το γέλιο (‘παίζουσα τραγωδία’) l Εξωτερικά γνωρίσματα τραγωδίας l Υπόθεση μυθική - Χορός Σατύρων Κωμωδία: l Κριτική κακώς κειμένων - σάτιρα δια μέσου της φάρσας και του αστείου l Υπόθεση από επικαιρότητα

Η τραγωδία Πιθανή προέλευση από τον διθύραμβο (διονυσιακό άσμα) Πιθανές ετυμολογίες 1. Ωδή των τράγων 2. Χορικό άσμα σε διαγωνισμό με έπαθλο έναν τράγο Αρίων (6ος π.Χ. αι.): Ο διαμορφωτής του διθυράμβου Θέσπης (6ος π.Χ. αι.): Ο ευρετής της τραγωδίας. Διαχωρισμός εξάρχοντα και διάλογος με χορό (στίχοι απαγγελόμενοι χωρίς μελωδία). Εισαγωγή αφήγησης ανάμεσα στα λυρικά μέρη. Με την πάροδο του χρόνου: αύξηση της έκτασης του επικού μέρους, περιορισμός του λυρικού μέρους. Υποθέσεις από μύθους μη σχετικούς με το Διόνυσο. Κατάργηση μεταμφίεσης χορού σε σατύρους.

Ορισμός της τραγωδίας (Αριστοτέλους Ποιητική) Απομίμηση - δημιουργική αναπαράσταση αξιόλογης πράξης με ολοκληρωμένη υπόθεση (με αρχή, μέση, τέλος) Τα ‘ηδύσματα’ κατανέμονται στο έργο σε συγκεκριμένα σημεία Σημαντικής έκτασης μέγεθος τέτοιο που δίνει δυνατότητα πλήρους εποπτείας στους θεατές Τα ‘ηδύσματα’ του λόγου – τα στολίδια: ρυθμός, αρμονία, μελωδία, όρχηση Τα γεγονότα δεν είναι αντικείμενα αφήγησης αλλά δράσης σε αντίθεση με τα άλλα είδη του ποιητικού λόγου Μέσα από το έλεος προς τον ήρωα και το φόβο για τα παθήματά του, οι θεατές οδηγούν στην κάθαρση, τη λύτρωση και την ανακούφιση στο τέλος

Κατά ποσόν μέρη της τραγωδίας (Αριστοτέλους Ποιητική) Τυπική διάρθρωση τραγωδίας Πρόλογος Πάροδος 1ο Επεισόδιο 1ο Στάσιμο 2ο Επεισόδιο 2ο Στάσιμο 3ο Επεισόδιο 3ο Στάσιμο 4ο Επεισόδιο 4ο Στάσιμο 5ο Επεισόδιο 5ο Στάσιμο Έξοδος Επικό στοιχείο (απαγγελία) Πρόλογος Επεισόδια Έξοδος Λυρικό στοιχείο (άσμα – όρχηση) Πάροδος Στάσιμα

Κατά ποιόν μέρη της τραγωδίας (Αριστοτέλους Ποιητική) Μύθος: η υπόθεση του έργου, το ‘σενάριο’ (προέλευση κυρίως μυθολογική αλλά και ιστορική) Ήθος: ο χαρακτήρας του ήρωα, ψυχικός κόσμος, σκέψεις, συναισθήματα κ.λπ. Λέξη: τα εκφραστικά μέσα, το ύφος του δράματος Διάνοια: οι ιδέες των ηρώων, οι τρόποι έκφρασής τους Μέλος: η μουσική που συνόδευε το έργο Όψη: τα σκηνικά και τα κοστούμια

Η έννοια του τραγικού Ήρωας Σύγκρουση με υπέρτερες δυνάμεις (μοίρα, θεϊκή βούληση…) Ανάδειξη ηθικού μεγαλείου Τ Ρ Α Γ Ι Κ Ο Τ Η Τ Α Μετάβαση από την άγνοια στη γνώση Λύτρωση ή συντριβή Κάθαρση

Η παρουσίαση δημιουργήθηκε από τον Χρήστο Μουλώτσιο (director@philology.gr) και διατίθεται δωρεάν στον ιστοχώρο Pagina Philologiae (www.philology.gr) Μπορείτε να την προβάλετε, αντιγράψετε, διανείμετε και τροποποιήσετε για εκπαιδευτικούς σκοπούς χωρίς την άδεια του δημιουργού. Απαγορεύεται οποιαδήποτε εκμετάλλευσή της με σκοπό το κέρδος. Παρακαλούμε στείλτε τα σχόλιά σας και τις παρατηρήσεις σας στη διεύθυνση director@philology.gr. Ιδιαίτερα, αν χρησιμοποιήσετε την παρουσίαση αυτή σε σχολική τάξη, παρακαλούμε να μας αναφέρετε τις αντιδράσεις των μαθητών.