ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΤΑ ΤΗ ΝΗΠΙΑΚΗ ΗΛΙΚΙΑ Η θεωρία του Erik Erikson

Erik Erikson (1902 – 1994) Αμερικανός, γερμανικής καταγωγής, αρχικά ζωγράφος, στη συνέχεια ψυχαναλυτής, μαθητής του Freud. Επηρεάστηκε από τη θεωρία του Freud. Στη δική του θεωρία ενσωμάτωσε μερικές από τις υποθέσεις του Freud τις οποίες όμως και διεύρυνε και ανέλυσε λίγο διαφορετικά. Eνώ ο Freud έστρεψε την προσοχή του αποκλειστικά στην ανάπτυξη των παιδιών o Erikson ασχολήθηκε με όλο το φάσμα της ανάπτυξης του ανθρώπου: από τη γέννηση μέχρι την ωριμότητα.

Βασικοί άξονες της θεωρίας του Erikson Έδωσε μεγάλη σημασία στις κοινωνικές επιδράσεις. Θεωρούσε ότι αλληλεπιδρούν με τις βιολογικές διαδικασίες για την ανάπτυξη της προσωπικότητας. Γι αυτό το λόγο η θεωρία του ονομάζεται ψυχοκοινωνική. Για τον Erikson το εγώ διαμορφώνει την προσωπικότητα. Γι αυτό το λόγο συχνά αποκαλείται ‘’ψυχολόγος του εγώ’’.

-Τα οκτώ ψυχοκοινωνικά στάδια -Οι κρίσεις -Τα οκτώ ψυχοκοινωνικά στάδια -Οι κρίσεις Ο Erikson ερμήνευσε τη διαδικασία της ανάπτυξης περιγράφοντας οκτώ ψυχοκοινωνικά στάδια. Κατά τη διάρκεια καθενός σταδίου συμβαίνει και μια διαφορετική σύγκρουση – κρίση μεταξύ δύο αντιτιθέμενων συναισθηματικών καταστάσεων π.χ πρωτοβουλία –ενοχή. Η ανάπτυξη συντελείται μέσα από τη λύση των κρίσεων στα διάφορα εξελικτικά στάδια.

Τα στάδια του Erikson που αφορούν στη νηπιακή ηλικία Στάδιο 2: μυϊκό – πρωκτικό ή αυτονομίας - αμφιβολίας (2 -3 χρόνων) Στάδιο 3: πρωτοβουλίας – ενοχής (4 – 5 χρόνων)

Μυικό- πρωκτικό στάδιο (αυτονομία ή αμφιβολία;) Βιολογικό στάδιο: έλεγχος των λειτουργιών της απέκκρισης (έλεγχος των σφιγκτήρων) Αναπτυξιακός Στόχος: έλεγχος των παρορμήσεων γενικά Κοινωνικές επιδράσεις και αποτελέσματα: αν τα παιδιά ενθαρρύνονται να αναπτύξουν την ανεξαρτησία τους θα αναπτύξουν αίσθημα αυτονομίας. Αν υπερπροστατεύονται και καθοδηγούνται συνέχεια, θα αναπτύξουν αίσθημα αμφιβολίας για τις ικανότητες τους.

Στάδιο πρωτοβουλίας - ενοχής Βιολογικό στάδιο: το παιδί ανακαλύπτει τις γενετικές περιοχές του σώματος του Αναπτυξιακός στόχος: τάση για ανεξαρτησία και ανίχνευση των δυνατοτήτων του παιδιού Κοινωνικές επιδράσεις και αποτελέσματα: αν το παιδί έχει ευκαιρίες και βρει στήριξη στις προσπάθειες του για ανεξαρτησία θα αναπτύξει αίσθημα πρωτοβουλίας. Αν στο παιδί δεν δίνονται ευκαιρίες ή τιμωρείται όταν προσπαθεί να ξεπεράσει τα δεδομένα όρια τότε αναπτύσσει το συναίσθημα της ενοχής.

Ομοιότητες και διαφορές Με ποια από τα ψυχοσεξουαλικά στάδια του Freud ταυτίζονται χρονικά τα στάδια αυτονομίας-αμφιβολίας και πρωτοβουλίας-ενοχής; Ομοιότητες και διαφορές