Τ.Ε.Ι ΑΘΗΝΑΣ Σ.ε.υ.π. ΤΜΗΜΑ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ e-portfolio Δάγκλη Μαρούσα Α.Μ.:08094 Πρακτική Άσκηση Φορέας:Προσχολικό Κέντρο Αθηνών Α.Τ.Π.Σ.Υ.Τ.Ε Επόπτρια Καθηγήτρια:Κα Σιδηροπούλου Τ. 2012

Ο χώρος που διεξάχθηκε η πρακτική μου άσκηση έχει υιοθετήσει το θεωρητικό πλαίσιο της Μ. Mοντεσσόρι και ακολούθει το πρόγραμμα της.Ο χώρος είναι διαμορφωμένος να εξυπηρετεί το πρόγραμμα αυτό και χρησιμοποιείται από τα παιδιά κυρίως το μοντεσσοριανό υλικό. Στην αρχή της παρουσίας μου εκεί μέσω της παρατήρησης διαπίστω-σα πως τα παιδιά ασχολούνταν με ατομικές δραστηριότητες και σπάνια ομαδικές. Άλλωστε,η ουσιαστική σχέση μέσα σε μια μοντεσσοριανή τάξη δεν βρίσκεται ανάμεσα στο παιδί και την παιδαγωγό ή στα παιδιά μετα-ξύ τους,αλλά ανάμεσα στο παιδί και το υλικό που είναι πολύ συγκε-κριμένο και μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο με έναν ορισμένο τρό-πο (Έ. Ντολιοπούλου,Σύχρονα Πραγράμματα για παιδία προσχολικής ηλικίας).

Η συνεισφορά της Μ. Μοντεσσόρι στην παιδαγωγική είναι σπουδαία και τα θετικά στοιχεία του προγράμματος της είναι πολλά.Ωστόσο, στο πλαίσιο μιας μοντεσσοριανής τάξης υπάρχει έλλειψη πολλών κοικωνικών αλληλεπιδράσεων και ομαδικών δραστηριοτήτων και γενικά παραμέληση δραστηριοτήτων που σχετίζονται με τον κοινωνικοσυναισθηματικό τομέα,καθώς τα παιδιά ενθαρρύνονται να αλληλεπιδρούν περισσότερο με υλικά παρά με άλλα παιδιά (Έ. Ντολιοπούλου,Σύχρονα Πραγράμματα για παιδία προσχολικής ηλικίας). Για να αναπτυχθούν ολόπλευρα τα παιδιά πρέπει μέσω του παιδα-γωγικού προγράμματος να προωθείται η ενίσχυση όλων των το-μέων ανάπτυξης. Όπως γνωρίζουμε τα παιδιά έχουν ανάγκη για επικοινωνία και συν-εργασία με συνομιλήκους τους.Μέσω των αλληλεπιδράσεων με συνομιλήκους και ενήλικες τα παιδιά οδηγούνται σιγά σιγά στην κοινωνικοποίηση.

Σαν παιδαγωγοί επιθυμούμε τα παιδιά να είναι μελλοντικοί ενήλι-κες που επικοινωνούν καλά με άλλους,τους σέβονται και συν-εργάζονται μαζί τους,λειτουργώντας έτσι ως μέλη μιας ομάδας (S. Bredekamp & C. Copple,Καινοτομίες στην Προσχολική Εκπαίδευ-ση). Με βάση τη βιωματική προσέγγιση της μάθησης οι παιδαγωγοί πρέπει να βοηθήσουν τα παιδιά μέσω της συνεργασίας να απο-κτήσουν νέες γνώσεις και δεξιότητες,όπως το να επιλύουν προ-βλήματα,να εκφράζονται με διάφορους τρόπους,να λύνουν τις διαφορές τους, να ακούν τις απόψεις των άλλων κ.α. (Ε. Ντολιο- πούλου,Σύγχρονες τάσεις της προσχολικής αγωγής). Εξίσου σημαντική είναι και η συνεργασία μεταξύ των παιδαγωγών. Η ανταλλαγή ιδεών,απόψεων για παιδαγωγικά θέματα,η θετική και όχι μόνο αλληλεπίδραση βοηθούν τον παιδαγωγό στο έργο του.Μέσα σε ένα πλαίσιο εκτίμησης,εμπιστοσύνης και ενθάρρυν-σης επιτυγχάνεται η αναζήτηση νέων γνώσεων (ΕΑΔΑΠ, Προς μια συνεργατική και συμμετοχική επιμόρφωση στην προσχολική αγωγή).

Άλλωστε,μην ξεχνάμε πως εμείς οι παιδαγωγοί αποτελούμε ένα από τα μεγαλύτερα πρότυπα και παραδείγματα για τα παιδιά!Αν εμείς επικοινωνούμε πραγματικά και συνεργαζόμαστε καθημερινά ενθαρρύνουμε τα παιδιά να κάνουν το ίδιο. Τους ίδιους προβληματισμούς και απόψεις με εμένα είχε και μια συμφοιτήτρια μου και μετά από συζήτηση αποφασίσαμε να δώ-σουμε έμφαση κατά τη διάρκεια της πρακτικής μας άσκησης στην μεταξύ μας συνεργασία.Αποφασίσαμε να οργανώνουμε κοινές δράσεις,συζητώντας κάθε φορά τις ιδέες μας και με σκοπό την επικοινωνία και συνεργασία μεταξύ των παιδιών αλλά και την εφαρμογή καινοτόμων δράσεων για τον συγκεκριμένο Παιδικό Σταθμό που πραγματοποιήθηκε η πρακτική μας άσκηση(λαμβάνο-ντας πάντα υπόψιν την ολόπλευρη ανάπτυξη των παιδίων,μέσω της έμφασης στην εξίσου ανάπτυξη όλων των τομέων).

Ηλικία παιδιών: 3;6 - 5 ετών ΝΗΠΙΑΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ Ηλικία παιδιών: 3;6 - 5 ετών

ΝηπιακοΣ τομεασ Αρχικός μας στόχος ήταν να γνωρίσουμε τα παιδιά,τα ενδιαφέρον-τα και τις ανάγκες τους και αυτά τα δικά μας δημιουργώντας από την αρχή μια γερή «γέφυρα» επικοινωνίας και χτίζοντας τα θεμέλια για ένα στενό μελλοντικό δεσμό,κυρίως συναισθηματικό.

ΝηπιακοΣ τομεασ Πραγματοποιήσαμε έτσι διάφορα παιχνίδια γνωριμίας-επικοινωνίας και ένα από αυτά ήταν ο ιστός της τάξης μας.Όλοι μαζί υφάναμε τον ισ-τό και πήραμε πληροφορίες ο ένας για τον άλλο.Στο τέλος μεταμορφω-θήκαμε σε αράχνες και αναριχηθήκαμε στον ιστό.Τα παιδιά άκουσαν με ενδιαφέρον τα όσα είχαν να πούν οι συνομίληκοι τους,συμπλήρωναν και συμπεριφέρθηκαν ομαδικά καθώς όλοι έπρεπε να κρατάνε σφιχτά το κουβάρι αφού ακόμα και ένας να το άφηνε ο ιστός θα χαλούσε.

ΝηπιακοΣ τομεασ Οργανώσαμε δράσεις που προωθούν την επικοινωνία και τη συνεργασία με τη συμμετοχή παιδιών από δύο τμήμα-τα για να έχουν την ευκαιρία να αλλη-λεπιδράσουν και με άλλα παιδιά. Ήρθαμε σε επαφή με το φυσικό περι-βάλλον,πειραματιστήκαμε και εξερευ-νήσαμε όλοι μαζί.Τα παιδιά κοίταζαν τα έντομα και τα λουλούδια,ο ένας εξηγούσε στον άλλο και αντάλλασαν πληροφορίες για αυτά.Αποφάσισαν να μαζέψουν λουλούδια για τη δημιουργία ενός ομαδικού μπουκέτου.

ΝηπιακοΣ τομεασ Με παιδιά και από τα δύο τμήματα χρησιμοποιήσαμε διάφορα υφάσματα, ποδιές,στολές και ρούχα για να μεταμ-φιεστούμε και να ενισχύσουμε το συμβολικό παιχνίδι τους. Τα παιδιά σκαρφίστηκαν ιστορίες και συνεργάστηκαν για να μοιράσουν ρόλους και να τις αναπαραστήσουν.Η λεκτική αλλά και η σωματική επικοινωνία ήταν συνεχής. Τα παιδιά μας δείχνουν πως λατρεύουν να συναντιώνται και να αλ-ληλεπιδρούν με τους φίλους τους από το άλλο τμήμα.

ΝηπιακοΣ τομεασ Στο χώρο του παιδικού σταθμού παρατηρήσαμε πως δεν υπάρχουν σχεδόν καθόλου γωνιές,οι οποίες αν στηθούν σωστά με βάση τα χαρα-κτηριστικά της ηλικίας των παιδιών και τις ανάγκες τους προσφέρουν ποικίλα ερεθίσματα και εμπειρίες που οδηγούν τα παιδιά στη μάθηση. Σε συνεργασία,λοιπόν,με τη συμφοιτήτρια μου μετά απο διερεύνηση και συζήτηση αποφασίσαμε να καινοτομήσουμε και δημιουργήσουμε στον εσωτερικό και τον εξωτερικό χώρο δύο γωνιές : τη γωνιά του μπακάλικου τη γωνιά νερού

ΝηπιακοΣ τομεασ Γωνιά νερού:γεμίσαμε τη νεροδόχο με νερό, και προμηθευτήκαμε πολλά και διάφορα υλικά που είχαμε συγκεντρώσει.Εκτός από την καλλιέργεια της ομαδικότητας και της επικοινωνίας των παιδιών επιδιώξαμε να έρχονται καθημερινά σε επαφή με το νερό και να ενισχύσουμε την έμφυτη τάση τους για πειραματισμούς και ανακαλύψεις. Η γωνιά παρέμεινε σταθερή στην αυλή!

ΝηπιακοΣ τομεασ Γωνιά του μπακάλικου:τα παιδιά έπαιξαν αρχικά με το υλικό και μετά αποφασίσαμε να στήσουμε τη γωνιά.Μέσα από αυτή θέ-λουμε να προωθήσουμε τη συνεργασία και την επικοινωνία μεταξύ των παιδιών αλλά και να τα παροτρύνουμε να παίξουν συμ-βολικό παιχνίδι.Η γωνιά παρέμεινε σταθερή στον εσωτερικό χώρο!

Ηλικία παιδιών: 6 – 24 μηνών ΒΡΕΦΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ Ηλικία παιδιών: 6 – 24 μηνών

βρεφικοσ τομεασ Στο βρεφικό τομέα επικεντρωθήκαμε στη μεταξύ μας συνεργασία και επικοινωνία.Τα παιδιά στην βρεφική ηλικία δεν μπορούν ακόμα να συνεργαστούν και να μοιράζονται τα παιχνίδια τους. Μπορεί να κάθονται μαζί και να μοιάζει σαν να παίζουν ομαδικά αλλά το κάθε παιδί είναι συγκεντρωμένο στο δικό του παιχνίδι. Βέβαια, αλληλ-επιδρούν μεταξύ τους!Κοιτάζονται και επικοινωνούν με τους δικούς τους τρόπους αλλά δεν μπορούν να συν-εργαστούν στα πλαίσια μιας δραστηριότητας.Μέσα από τη δική μας ομαδική, λοιπόν, δουλειά θελήσαμε να δημιουργήσουμε ένα κλίμα όπου οι παιδαγωγοί συν-εργάζονται,ανταλλάσουν απόψεις και σέβονται ο ένας τον άλλο για να περάσουμε στα παιδιά ένα αίσθημα αλληλοβοήθειας.

βρεφικοσ τομεασ Για να έρθουν τα βρέφη και τα μικρά παιδιά σε επαφή με το βιβλίο από νωρίς, ώστε μελλοντικά να αγαπήσουν το διάβασμα των βιβλίων και να γίνουν καλοί αναγνώστες, καθώς και να αποκτήσουν μια πρώτη επαφή με το γραπτό λόγο αποφασίσαμε να συνεργαστούμε στη δημιουργία μιας γωνιάς βιβλιοθήκης.

βρεφικοσ τομεασ Επιλέξαμε βιβλία που να ανταπο-κρίνονται στα χαρακτηριστικά της ηλικίας των παιδιών και δημιουρ-γήσαμε ένα χώρο άνετο και απομο-νωμένο για να μπορούν τα παιδιά να χαλαρώνουν. Όλα φυσικά βρίσκονταν στο ύψος των παιδιών για να έχουν άμεση πρόσβαση. Τα βιβλία ήταν από μαλακό ύφασμα ή χοντρό χαρτόνι και προσθέσαμε και κάποια πολύ απλά ενσφηνώματα και παιχνίδια μιας λύσης.Τα παιδιά ανταποκρί-θηκαν με μεγάλη χαρά και επεξερ-γάστηκαν το χώρο και το υλικό.

βρεφικοσ τομεασ Μετά από συζήτηση με τους συμφοιτητές μου καταλήξαμε στο ότι ο εσωτερικός χώρος δεν παρείχε στα παιδιά αρκετά ερεθίσματα για κίνηση που είναι απαραίτητη σε αυτές τις ηλικίες.Έτσι,σε μια άδεια αίθουσα με στόχο να ενισχύσουμε την αδρή κινητικότητα των παιδιών δημιουργήσαμε ένα χώρο που προωθεί και παροτρύνει την κίνηση.

βρεφικοσ τομεασ Τα ερεθίσματα που παρείχε ο χώρος αυτός ενθάρρυναν τα παιδιά να πιάνονται, να σηκώνονται, να σκύβουν, να σκαρφαλώνουν, να περνούν μέσα από τούνελ και να περπατούν. Τα παιδιά προσπάθησαν να ανακαλύψουν κάθε γωνιά του χώρου και κινούνταν ασταμάτητα επιβεβαιώνοντας τις υποθέσεις μας.

Η συνεργασία που ανέπτυξα με τη συμφοιτήτρια μου ήταν πολύ στενή και καταφέραμε μαζί να υλοποιήσουμε όσα επιθυμούσαμε. Σε όλα όμως συνέβαλε και η άψογη συνεργασία μας με τις παιδα-γωγούς και τις υπεύθυνες των μονάδων που άκουσαν τις ιδέες μας,πρότειναν τις δικές τους,μας έδωσαν πρωτοβουλίες και μας εμπιστεύτηκαν.Η βοήθεια τους ήταν πολύτιμη και θεωρώ πως μέσω της προσπάθειας μας αυτής καταφέραμε και ενταχτήκαμε και εμείς στην παιδαγωγική ομάδα.Οι δράστηριότητες και οι γωνιές που οργανώσαμε με τόση προσπάθεια και χαρά τους εντυπωσίασαν και τα συγχαρητήρια τους ήταν για μας η καλύτερη ανταμοιβή καθώς και το ότι είδαμε τα παιδιά να ανταποκρίνονται με χαρά στα ερεθίσματα που τους προσφέραμε και τις γωνιές να λειτουργούν και να παραμένουν σταθερές στο χώρο. Πιστεύω πως προσεγγίσαμε τον αρχικό μας σκοπό αλλά και τους επιμέρους στόχους που θέσαμε.Προσφέραμε στα παιδιά ερεθίσ-ματα να δουλεύουν ομαδικά και τα παρατρύναμε να εκφράζονται και να επικοινωνούν.Η μεταξύ μας συνεργασία δημιούργησε ένα κλίμα αλληλοβοήθειας και αγάπης που είναι απαραίτητο για την ολόπλευρη ανάπτυξη των παιδιών.

βιβλιογραφια Ντολιοπούλου, Ε. (2005), Σύγχρονα προγράμματα για παιδιά προσχολικής ηλικίας. Αθήνα: Τυπωθήτω Ντολιοπούλου, Ε. (2006), Σύγχρονες τάσεις της προσχολικής αγωγής. Αθήνα: Τυπωθήτω ΕΑΔΑΠ. (2003), Προς μια συνεργατική και συμμετοχική επιμόρφωση στην προσχολική αγωγή. Αθήνα:Τυπωθήτω Bredekamp, S. & Copple, C. (1998), Καινοτομίες στην προσχολική εκπαίδευση: Αναπτυξιακά κατάλληλες πρακτικές στα προσχολικά προγράμματα. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα