ΙΟΝΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΕΙΟΝΟΜΙΑΣ – ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΙΑΣ Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών στην Επιστήμη της Πληροφορίας «Διοίκηση & Οργάνωση Βιβλιοθηκών με έμφαση στις Νέες Τεχνολογίες της Πληροφορίας» ΜΑΘΗΜΑ: «Ηλεκτρονική Δημοσίευση» Διδάσκοντες: Σ. Καπιδάκης Μ. Γεργατσούλης Θέμα: «PREMIS» Κωνσταντία Πελτέκη

Διατήρηση ψηφιακών αντικειμένων ∙ Εξασφάλιση πρόσβασης ∙ Θέσπιση πολιτικών διατήρησης Μελέτη και παροχή των παραγόντων που καθιστούν τα ψηφιακά αντικείμενα προσβάσιμα και αξιοποιήσιμα στο εγγύς μέλλον

Προγράμματα ψηφιακής διατήρησης ∙ Networked European Deposit Library (NEDLIB) ∙ CURL Exemplars in Digital Archives (CEDARS) ∙ Pandora ∙ Διάφορες πρωτοβουλίες που ανέλαβε η OCLC Όλα έχουν σχέση με το πρότυπο OAIS

OCLC/RLG Preservation Metadata Working Group Μάρτιο 2000 OCLC & RLG αποφάσισαν να συνεργαστούν για να υποστηρίξουν τη μακροπρόθεσμη διατήρηση των ψηφιακών αντικειμένων Δημιούργησαν την OCLC/RLG Preservation Metadata Working Group Ιούνιος 2002 δημοσίευση έκθεσης με συμπεράσματά ∙ Επέκταση της εννοιολογικής δομής για το OAIS ∙ Πρόταση καταλόγου στοιχείων μεταδεδομένων χωρίς όμως ικανοποιητικές λεπτομέρειες

Preservation Metadata: Implementation Strategies (PREMIS) OCLC και RLG το 2003 δημιούργησαν τη δράση PREMIS ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕ ομάδα εργασίας εμπειρογνωμόνων από αντιπροσώπους ακαδημαϊκών & εθνικών βιβλιοθηκών, μουσείων, κυβερνητικών αρχείων από έξι διαφορετικές χώρες

Στόχοι ∙ Καθορισμός ενός συνόλου «πυρήνων» στοιχείων μεταδεδομένων διατήρησης ∙ Σύνταξη ενός λεξικού στοιχείων που θα παρέχει τις απαραίτητες συστάσεις και οδηγίες για την υποστήριξη των μεταδεδομένων διατήρησης ∙ Προσδιορισμός και αξιολόγηση εναλλακτικών στρατηγικών για την κωδικοποίηση, την αποθήκευση και τη διαχείριση των μεταδεδομένων διατήρησης ∙ Διεύθυνση πειραματικών προγραμμάτων για τις καλύτερες πρακτικές της ομάδας ∙ Έρευνα ευκαιριών για συνεταιριστικές δημιουργίες και ανταλλαγές μεταδεδομένων διατήρησης

Υποομάδες ∙ Η υποομάδα των στρατηγικών εφαρμογής ∙ Η υποομάδα των βασικών στοιχείων

Υποομάδα στρατηγικών εφαρμογής Στόχο είχε ∙ Την εξέταση των εναλλακτικών στρατηγικών για την κωδικοποίηση, την αποθήκευση, και τη διαχείριση των μεταδεδομένων διατήρησης καθώς και την ανάπτυξη πειραματικών προγραμμάτων που ερευνούν τις συστάσεις των ομάδων σε ποικίλες τοποθετήσεις συστημάτων ∙ Να ανακαλύψει πως τα αποθετήρια εφάρμοζαν πραγματικά τα μεταδεδομένα διατήρησης Αποφάσισε να ερευνήσει τα αποθετήρια που ήταν σε λειτουργία ή υπό ανάπτυξη

Έρευνα ∙ Νοέμβριο 2003 στάλθηκαν ερωτηματολόγια σε περίπου εβδομήντα οργανισμούς ∙ Μέχρι το τέλος Μαρτίου του 2004 σαράντα οκτώ απαντήσεις παραλήφθηκαν ∙ Οι απαντήσεις προήλθαν από 13 χώρες, το 45% από τις ΗΠΑ και περιλάμβαναν 28 βιβλιοθήκες, 7 αρχεία, και 14 άλλους τύπους οργανισμών

Αποτελέσματα έρευνας (1/2) Ελάχιστη εμπειρία στη ψηφιακή διατήρηση ∙ Οι περισσότεροι δεν είχαν ενεργό στρατηγική διατήρησης ∙ Δεν υπάρχει αρκετή εμπειρία για να αποδειχθεί εάν τα μεταδεδομένα που αυτά τα συστήματα καταγράφουν είναι επαρκή για αυτό το σκοπό Μεταδεδομένα ∙ Οι περισσότεροι χρησιμοποιούσαν διαφορετικούς τύπους μεταδεδομένων

Αποτελέσματα έρευνας (1/2) Έλλειψη κοινού λεξιλογίου και εννοιολογικού πλαισίου ∙ Ενημερωμένοι από το OAIS ∙ Εννοιολογική διαφορά ως προς τον ορισμό της συμμόρφωσης με το OAIS Τα περισσότερα αποθετήρια εξυπηρετούν τους στόχους και της διατήρησης και της πρόσβασης

Διαμόρφωση νέων πολιτικών/τάσεων ∙ Αποθήκευση των μεταδεδομένων σε ένα XML ή μια σχεσιακή βάση δεδομένων με τα περιεχόμενα των αντικειμένων ∙ Χρησιμοποίηση του σχήματος METS για τα δομικά, περιγραφικά και διοικητικά μεταδεδομένα ∙ Χρησιμοποίηση του προτύπου OAIS ∙ Διατήρηση διαφόρων εκδόσεων στο αποθετήριο και τα πλήρη μεταδεδομένα για όλες τις εκδόσεις ∙ Επιλογή πολλών στρατηγικών για τη ψηφιακή διατήρηση

Υποομάδα βασικών στοιχείων Στόχο είχε ∙ Τη δημιουργία ενός λεξικού στοιχείων ∙ Τον καθορισμό ενός συνόλου «πυρήνων» στοιχείων μεταδεδομένων διατήρησης Έννοιες: ∙ «Πυρήνας» είναι εκείνα τα στοιχεία που τα αποθετήρια διατήρησης είναι πιθανό να πρέπει να ξέρουν προκειμένου να υποστηριχθεί η ψηφιακή διατήρηση ∙ «Μεταδεδομένα διατήρησης» είναι οι πληροφορίες που ένα αποθετήριο χρησιμοποιεί για να υποστηρίξει την ψηφιακή διαδικασία διατήρησης και πιο συγκεκριμένα τα μεταδεδομένα που υποστηρίζουν τη διατήρηση, τη βιωσιμότητα, την ανταποδοτικότητα, την κατανόηση, την αυθεντικότητα και την ταυτοποίηση

Πρότυπο στοιχείων Αντικείμενα Πνευματικές (Intellectual) Οντότητες Δικαιώματα Πράκτορες Γεγονότα

Οντότητα αντικειμένου Περιέχει τις εξής υποκατηγορίες: ∙ Αρχείο είναι μια ονομασμένη και διαταγμένη ακολουθία από bytes που είναι γνωστή από ένα λειτουργικό σύστημα ∙ Ένα "bitstream" ορίζεται ως τα στοιχεία μέσα σε ένα αρχείο που δεν μπορεί να μετασχηματιστεί σε ένα αυτόνομο αρχείο χωρίς την προσθήκη της δομής του αρχείου (επιγραφές, κ.λπ....) ∙ Μία «αναπαράσταση» είναι το σύνολο των αρχείων που απαιτείται, συμπεριλαμβανομένων των δομικών μεταδεδομένων που απαιτούνται για μια πλήρη και λογική απόδοση μιας πνευματικής οντότητας

Η τελική έκθεση PREMIS (1/2) Εκδόθηκε το 2005 ∙ Παρουσιάζει ένα ολοκληρωμένο λεξικό στοιχείων με παραδείγματα ∙ Περιλαμβάνει ένα γλωσσάριο ∙ Μια περιγραφή του προτύπου στοιχείων ∙ Τις συζητήσεις για τις αμφισβητούμενες σημασιολογικές μονάδες ∙ Άλλες σχετικές πληροφορίες

Η τελική έκθεση PREMIS (2/2) ∙ Απαιτεί από ένα αποθετήριο διατήρησης να ακολουθήσει τις προδιαγραφές που περιγράφονται στο λεξικό στοιχείων ∙ Υποδεικνύει μερικές σημασιολογικές μονάδες ως υποχρεωτικές ∙ Τα τοπικά μεταδεδομένα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να επεκτείνουν αλλά όχι να τροποποιήσουν τις σημασιολογικές μονάδες PREMIS

Συμπεράσματα ∙ Η ανάπτυξη βιώσιμων ψηφιακών στρατηγικών διατήρησης απαιτεί πρότυπα και καλύτερες πρακτικές για τη χρήση των μεταδεδομένων διατήρησης ∙ Η διαμόρφωση προτύπων- οδηγιών για την εφαρμογή τους απαιτεί συνεργατικές προσπάθειες Το PREMIS, συμβάλει προς αυτή τη κατεύθυνση

Προβληματισμοί ∙ Γνωρίζουμε αρκετά για τα μεταδεδομένα διατήρησης; ∙ Ενώ θεωρούμε απαραίτητη τη ψηφιακή διατήρηση γιατί δεν την εφαρμόζουμε;

Ευχαριστώ για την προσοχή σας!