ΚΠΕ Δραπετσώνας – Τροιζήνας- Μεθάνων Επιμορφωτικό Εργαστήριο : «Χαρτογραφώντας εννοιολογικά τα περιβαλλοντικά προβλήματα : η περίπτωση της ρύπανσης στο λιμάνι (θεωρητικό πλαίσιο και εφαρμογές μέσω λογισμικού inspiration)» Τριήμερο επιμορφωτικό σεμινάριο : «Εθνικό Θεματικό Δίκτυο : Τα λιμάνια της Ελλάδας : ζητήματα ρύπανσης και βιομηχανικής κληρονομιάς» , 9-10-11 Νοεμβρίου 2012 ΚΠΕ Δραπετσώνας – Τροιζήνας- Μεθάνων

O χάρτης εννοιών (Concept map) : σε ποιες ερωτήσεις αναμένουμε απάντηση … Ποιες είναι οι ιδιότητες/χαρακτηριστικά του; Πώς τον κατασκευάζουμε; Γιατί τον χρησιμοποιούμε στην εκπαιδευτική διαδικασία και στην Π.Ε; Πώς αξιολογούμε έναν εννοιολογικό χάρτη; Πότε και πού δημιουργήθηκαν οι πρώτοι εννοιολογικοί χάρτες (με ποιες παιδαγωγικές θεωρίες συνδέονται);

Γιατί τους χρησιμοποιούμε στη διδακτική πράξη; Πώς τον κατασκευάζουμε; Ποιες είναι οι ιδιότητες/ χαρακτηριστικά του; Τι είναι; Γιατί τους χρησιμοποιούμε στη διδακτική πράξη; Εννοιολογικός χάρτης Concept map Πώς τον κατασκευάζουμε; Γιατί; Γιατί τους χρησιμοποιού με στην Π.Ε; Πώς τον αξιολογούμε; Πότε και πού δημιουργήθηκαν οι πρώτοι χάρτες; 3

Τι είναι ένας εννοιολογικός χάρτης (concept map); Πώς τον κατασκευάζουμε; Τι είναι Οι ίδιες ερωτήσεις σε γραμμικό κείμενο Ποιες ιδιότητες; Πότε και πού οι πρώτοι χάρτες; Πώς τον αξιολογούμε; Γιατί; Τι είναι ένας εννοιολογικός χάρτης (concept map); Ποιες είναι οι ιδιότητες/χαρακτηριστικά του; Πώς τον κατασκευάζουμε; Γιατί τον χρησιμοποιούμε στην εκπαιδευτική διαδικασία και στην Π.Ε; Πώς αξιολογούμε έναν εννοιολογικό χάρτη; Πότε και πού δημιουργήθηκαν οι πρώτοι εννοιολογικοί χάρτες (με ποιες παιδαγωγικές θεωρίες συνδέονται); Η πολύ γνωστή «αράχνη» στους εκπαιδευτικούς που αποτελείται από τις βασικές ερωτήσεις με τις οποίες προσεγγίζουμε ένα θέμα. Την εμπνεύστηκε ο φιλόσοφος ο Βοήθιος (Boethius) προκειμένου να διευκολυνθούν οι δικαστικές έρευνες.

Όλα τα σημαντικά στοιχεία εμπεριέχονται σε ένα μόνο σχήμα ΑΛΛΑΓΗ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΟΣ : ΑΠΟ ΤΗ ΓΡΑΜΜΙΚΗ ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗ ΓΡΑΦΙΚΗ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΜΕΣΩ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΩΝ Όλα τα σημαντικά στοιχεία εμπεριέχονται σε ένα μόνο σχήμα

Η Δομή ενός εννοιολογικού χάρτη … …τον διαφοροποιεί από την «αράχνη», τους «νοητικούς χάρτες» και τα άλλα είδη διαγραμμάτων…

Χάρτης ενοιών (concept map) Ανάγνωση από πάνω προς τα κάτω Πολλές έννοιες που συνδέονται μεταξύ τους Δίνεται έμφαση στις συνδετικές εκφράσεις που εξηγούν τη σύνδεση μεταξύ εννοιών. Προσφέρεται για την επεξεργασία ενός σύνθετου θέματος Αυστηροί κανόνες κατασκευής που αντανακλούν τη σχέση μεταξύ εννοιών Νοητικός χάρτης ή χάρτης ιδεών (mind map) - Tony Byzan (1970) Ανάγνωση από το κέντρο προς την περιφέρεια Μία κύρια ιδέα στο κέντρο Προσφέρεται για μια γρήγορη σύνοψη κειμένου ή πληροφοριών …. χωρίς να συνδέονται όλα τα στοιχεία με ακρίβεια Υποκειμενική έκφραση του δημιουργού χωρίς αυστηρούς κανόνες κατασκευής

Δίκτυα

ο γραμμικός χαρακτήρας χαρακτηρίζει τους πιο πολλούς χάρτες των παιδιών του δημοτικού και προσφέρεται για μια αφήγηση με κύρια στοιχεία : πρωταγωνιστές, γεγονότα, δράση, στάδια και σκοποί κάθε δράσης. Γραμμικοί χάρτες

Απροσδιόριστες δομές … έννοιες που συνδέονται αποσπασματικά …. πολλοί μικροί χάρτες μέσα σε έναν …. Απροσδιόριστες δομές … ΣΥΝΔΕΣΗ Mj ΚΥΡΙΑ Mj Mj ΕΝΝΟΙΑ Δ Γ Ε j Β Α Α1 Β1 Δ1 Δ2 Δ3 j Δ4 j ΣΤ j ΣΤ1 ΣΤ2 j

Μορφή δέντρου Οργάνωση και ιεράρχηση μεταξύ των εννοιών Εμβάθυνση των εννοιών σε επίπεδα χωρίς να αναδεικνύεται η πολυπλοκότητα των σχέσεων ( τα κλαδιά του δέντρου δε συνδέονται).

Ο χάρτης εννοιών : διάγραμμα που συμπυκνώνει και οργανώνει τα κύρια σημεία της πληροφορίας

Έννοια Συνδετική λέξη ή φράση Έννοια Συνδετική λέξη ή φράση Δύο προτάσεις : 1. «η τροφική αλυσίδα αποτελείται από καταναλωτές» 2. «οι καταναλωτές είναι σαρκοφάγα ζώα» Έννοια Συνδετική λέξη ή φράση Πρόταση με νόημα Έννοια Συνδετική λέξη ή φράση Έννοια

αποτελείται από … είναι … Σχηματικό διάγραμμα που δείχνει σχέσεις μεταξύ των εννοιών μιας περιοχής μελέτης με τη μορφή προτάσεων ΕΝΝΟΙΕΣ (ΚΟΜΒΟΙ) ΣΥΝΔΕΤΙΚΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ ΣΥΝΔΕΤΙΚΕΣ ΦΡΑΣΕΙΣ

ΕΝΝΟΙΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΚΕΣ : ΑΦΑΙΡΟΥΜΕ ΑΠΌ ΤΗΝ ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΤΙΣ ΟΜΟΙΟΤΗΤΕΣ ΜΕΤΑΞΥ ΠΑΡΑΤΗΡΟΥΜΕΝΩΝ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΩΝ Η ΣΥΜΒΑΝΤΩΝ ΕΝΝΟΙΕΣ ΟΡΙΣΜΩΝ : ΤΙΣ ΟΡΙΖΟΥΜΕ ΜΕΣΑ ΑΠO ΤΗ ΣΧΕΣΗ ΤΟΥΣ ΜΕ ΆΛΛΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ (ΑΙΤΙΑ, ΕΝΕΡΓΕΙΑ, ΣΥΣΤΗΜΑ, ΖΩΗ, ΚΛΠ)

Συνδετικές λέξεις ή φράσεις …. είναι (έχει) ιδιότητες/ χαρακτηριστικά ……αποτελείται από... ... διακρίνεται σε ... ... περιλαμβάνει ... … είναι μέρος … …είναι παράδειγμα…. … είναι όπως…… ….είναι όμοιο με… … είναι αντίθετο με… ….οδηγεί σε … ….προκαλεί … .....είναι προϋπόθεση… …..επηρεάζει… … επιδρά …. ….καθορίζει… .... εξαρτάται από … ….είναι σύμπτωμα του … ….προηγείται …. ….προϋπάρχει… … αλληλεπιδρά… … επηρεάζεται και επηρεάζει Συνδετικές λέξεις ή φράσεις δηλώνουν κάθετες σχέσεις (ιεράρχησης/ διαφοροποίησης) δηλώνουν οριζόντιες σχέσεις (σύνθεσης) Σχέσεις ομοιότητας σχέσεις αιτιότητας σχέσεις χρονικής ακολουθίας σχέσεις αλληλεπίδρασης

σχέσεις μέρους και όλου κάθετες σχέσεις (ιεράρχησης/ διαφοροποίησης) σχέσεις μέρους και όλου εξειδίκευση Μια γενική έννοια εξειδικεύεται σε επιμέρους επέκταση Δύο έννοιες που θεωρούσαμε διαφορετικές ανήκουν στην ίδια γενική έννοια

Ένας χάρτης εννοιών με θέμα : «χάρτης εννοιών» /ΣΥΝΔΕΣΕΙΣ

Πότε και πού δημιουργήθηκαν οι πρώτοι εννοιολογικοί χάρτες; Με ποιες παιδαγωγικές θεωρίες συνδέονται; Η τεχνική της εννοιολογικής χαρτογράφησης αναπτύχθηκε από τον J. D. Novak στο πανεπιστήμιο του Cornell τη δεκαετία του 1970 στο πλαίσιο έρευνας για την αλλαγή στην κατανόηση των επιστημονικών εννοιών. Γνωστικές θεωρίες : «Ο κυριότερος παράγων που επιδρά στη μάθηση είναι ό,τι γνωρίζει ήδη ο εκπαιδευόμενος» D. Ausubel, The Psychology of Meaningful Learning,1968 «Εποικοδομισμός» (constructivism): η γνώση δε μεταδίδεται παθητικά στον εκπαιδευόμενο αλλά κατασκευάζεται από τον ίδιο (Piaget). «Κοινωνικοπολιτισμικές» θεωρίες» : η μάθηση είναι αποτέλεσμα εργασίας μέσα σε κοινωνικές ομάδες και η γνώση επιτυγχάνεται με την κοινωνική αλληλεπίδραση (Vygotsky) H μάθηση με νόημα σημαίνει την αφομοίωση νέων εννοιών στις προϋπάρχουσες γνωστικές δομές «Θεωρία ουσιαστικής μάθησης» J. D. Novak, Learning how to learn

Η εννοιολογική χαρτογράφηση ή ναι διδακτική τεχνική για να μη χαθούμε στη ροή της πληροφορίας… Η πρόσληψη της πληροφορίας δεν μεταφράζεται αυτόματα σε γνώση. Η γνώση προκύπτει όταν η πληροφορία ταξινομηθεί με την ενσωμάτωσή της σε ό,τι ήδη γνωρίζουμε (αποκτά έτσι «νόημα»). ΠΡΟΣΟΧΗ!!! Δεν υπάρχει «tabula rasa» : δεν είναι δυνατή καμία ανακαλυπτική, διερευνητική μάθηση εάν δεν προϋπάρχει κάποια εννοιολογική σύλληψη του θέματος. Η ένταξη του νέου στο παλιό δεν οδηγεί πάντα σε γνώση : οι πρότερες αντιλήψεις πολλές φορές αποτελούν εμπόδιο στην πρόσληψη της νέας γνώσης, η μάθηση όμως δεν επιτυγχάνεται μόνο με την καταστροφή των πρότερων αντιλήψεων γιατί …… Οι πρότερες αντιλήψεις αποτελούν τη «βάση» στην οποία θα πατήσουν οι νέες πληροφορίες ώστε να ενταχθούν σε ένα σύστημα σχέσεων και να μετασχηματισθούν σε γνώση (με την «εξειδίκευση» ή «επέκταση»).

ΓΙΑΤΙ ΧΑΡΤΕΣ ΕΝΝΟΙΩΝ ΣΤΗΝ Π.Ε; ΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΕΝΟΣ ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΧΑΡΤΗ;

ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΟΙ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΕΝΟΣ ΧΑΡΤΗ ΕΝΝΟΙΩΝ : ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΦΥΣΙΚΟΥ Η ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ (1/6) Ιεραρχούμε από την πιο γενική και περιεκτική έννοια στην ειδικότερη και επιμέρους – στα ανώτερα επίπεδα μικρότερος αριθμός στοιχείων συμπυκνώνει τις συλλογικές ιδιότητες των στοιχείων του κατώτερου επιπέδου Διακρίνουμε – κατανοούμε τη διαφορά των εννοιών για να μπορέσουμε να τις συσχετίσουμε. ΙΕΡΑΡΧΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ 22

ΟΙ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΕΝΟΣ ΧΑΡΤΗ ΕΝΝΟΙΩΝ : ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΦΥΣΙΚΟΥ Η ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ (2/6) Ιεραρχούμε ευκολότερα έννοιες που έχουμε κατανοήσει τις διαφορές τους και αντιστρόφως η ιεράρχηση είναι μια πρώτη μορφή διαφοροποίησης.

ΙΕΡΑΡΧΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ - ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΟΙ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΕΝΟΣ ΧΑΡΤΗ ΕΝΝΟΙΩΝ : ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΦΥΣΙΚΟΥ Η ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ (3/6)

ΟΛΟΚΛΗΡΩΤΙΚΗ ΑΝΑΣΥΣΤΑΣΗ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗ ΕΝΝΟΙΩΝ – cross links ΟΙ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΕΝΟΣ ΧΑΡΤΗ ΕΝΝΟΙΩΝ : ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΦΥΣΙΚΟΥ Η ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ (4/6)

ΟΛΟΚΛΗΡΩΤΙΚΗ ΑΝΑΣΥΣΤΑΣΗ / ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗ ΕΝΝΟΙΩΝ – cross links. ΟΙ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΕΝΟΣ ΧΑΡΤΗ ΕΝΝΟΙΩΝ : ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΦΥΣΙΚΟΥ Η ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ (5/6) Τα στοιχεία του συστήματος αλληλεπιδρούν μεταξύ τους και προκύπτει κάτι νέο, νέο νόημα στα ερεθίσματα. Με την αλληλεπίδραση των μελών ενός οργανισμού το έμβιο ον προσαρμόζεται στις αλλαγές του περιβάλλοντος και δίνει νέο νόημα στα ερεθίσματα Βρίσκουμε διασυνδέσεις μεταξύ των εννοιών που ανήκουν στο ίδιο (ως υπο- έννοιες κάτω από την ίδια έννοια) ή διαφορετικό επίπεδο. Οι έννοιες αλληλεπιδρούν μεταξύ τους : από τις συνδέσεις αυτές προκύπτουν άλλες νέες. Η αλλαγή σε μια σύνδεση οδηγεί σε νέα σημασία. Αν αλλάξει μια σύνδεση, οι ίδιες πληροφορίες μπορεί να ταξινομηθούν διαφορετικά και να αποκτήσουν άλλο νόημα. Αλλοστερικές πρωτεΐνες: αν αλλάξει η θέση και οι συνδέσεις μιας πρωτεΐνης, είναι δυνατό να αλλάξει ριζικά η δομή και η λειτουργία της (Giordan Α, Souchon C, 1991)

Η Η αλλαγή στη σύνδεση των εννοιών … ΟΙ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΕΝΟΣ ΧΑΡΤΗ ΕΝΝΟΙΩΝ : ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΦΥΣΙΚΟΥ Η ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ (6/6) Η Η αλλαγή στη σύνδεση των εννοιών … τροποποιεί το συνολικό σχήμα του χάρτη μας…

Πώς κατασκευάζουμε τον εννοιολογικό μας χάρτη (1/3); Cartes conceptuelles 2017-04-03 Πώς κατασκευάζουμε τον εννοιολογικό μας χάρτη (1/3); Επεξεργαζόμαστε το κεντρικό ερώτημα (ή πρόβλημα ή έννοια) με το οποίο συνδέονται οι έννοιες μας και στο οποίο θα δοθεί απάντηση με τον εννοιολογικό μας χάρτη. Εντοπίζουμε την πιο γενική έννοια και βρίσκουμε τις έννοιες που σχετίζονται με το θέμα μας και τις ιεραρχούμε από τη πιο γενική και περιεκτική στην πιο ειδική και επιμέρους. Συνδέουμε ανά δύο τις έννοιες που ανήκουν στην ίδια γενική έννοια ή έννοιες που ανήκουν σε διαφορετικά επίπεδα. 28 André Laflamme - CEFES UdeM 28

Πώς κατασκευάζουμε τον εννοιολογικό μας χάρτη (2/3); Cartes conceptuelles 2017-04-03 Πώς κατασκευάζουμε τον εννοιολογικό μας χάρτη (2/3); Εύρεση των κατάλληλων συνδετικών φράσεων έτσι ώστε να σχηματίζονται προτάσεις με νόημα. Όχι γενικές και αφηρημένες συνδετικές φράσεις : Για τις σχέσεις αιτιότητας ή αλληλεπίδρασης («επιδρά», «εξαρτάται», «επηρεάζει» ) ΠΡΟΤΙΜΟΥΜΕ : «έλκει» «απωθεί» «ωθεί» (φυσική) Ή «τρέφεται», «συμβιώνει» (βιολογία) ή προσπαθούμε να βρούμε τι είναι αυτό που σε μια έννοια την κάνει να έχει σχέση με μια άλλη. 29 André Laflamme - CEFES UdeM 29

Πώς κατασκευάζουμε τον εννοιολογικό μας χάρτη (3/3); Μπορούμε να προτείνουμε εμείς μια σειρά «ανάγνωσης» του χάρτη μας αριθμώντας τις έννοιες και τις συνδέσεις μεταξύ τους. Προσθέτουμε παραδείγματα και εικόνες και εμπλουτίζουμε το χάρτη μας

Θέμα : Τι γνωρίζω για το ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑ;

Ομαδοποιώ και ιεραρχώ τις έννοιες … Βρίσκω συνδετικές φράσεις για τις κάθετες συνδέσεις

Βρίσκω συνδετικές λέξεις για τις οριζόντιες συνδέσεις Βρίσκω και πιο σύνθετες οριζόντιες συνδέσεις που δηλώνουν σχέσεις αλληλεπίδρασης «επηρεάζει» «επηρεάζουν»

Εμπλουτίζω με εικόνες …

Προσπαθώ να εξηγήσω την ανώτερη σύνδεση λ. χ Προσπαθώ να εξηγήσω την ανώτερη σύνδεση λ.χ., μεταξύ «βιότοπου» και «ζωντανών οργανισμών» …. …βρίσκοντας έννοιες και συνδέσεις στα κατώτερα, λιγότερο γενικά επίπεδα

Οι ανώτερες συνδέσεις εξηγούνται από τις κατώτερες

Η εννοιολογική χαρτογράφηση : μέθοδος αναίρεσης της αφηρημένης σκέψης Η εύρεση των κατάλληλων συνδετικών φράσεων είναι μια από τις κυριότερες δυσκολίες Η εμβάθυνση στην εννοιολογική χαρτογράφηση μας οδηγεί να αποφεύγουμε γενικόλογες προτάσεις που μπορούν να ισχύουν «για τα πάντα και για τίποτε» ΑΦΗΡΗΜΕΝΕΣ σχέσεις: δεν κατανοούμε τι είναι αυτό που συνδέει τη μία έννοια με την άλλη. «Οι ζωντανοί οργανισμοί επηρεάζουν τον βιότοπο» «Ο άνθρωπος επιβαρύνει τη φύση»

Ακριβώς επειδή η μετάβαση από την πληροφορία στη γνώση σημαίνει : την ένταξη των νέων εννοιών σε προϋπάρχουσες γνωστικές δομές και αυτή με τη σειρά της σημαίνει : τη συγκρότηση σχέσεων μεταξύ των εννοιών, Είναι κάτι που ενδιαφέρει την εκπαιδευτική διαδικασία και άρα και την Π.Ε γιατί έτσι μόνο έχουμε τη: μετάβαση από την αφηρημένη στη συγκεκριμένη σκέψη που είναι μια από τις προϋποθέσεις για την καλλιέργεια της ιδιότητας του ενεργού πολίτη

ΟΙ ΧΑΡΤΕΣ ΕΝΝΟΙΩΝ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ; Ο εννοιολογικός χάρτης : ένα είδος συστήματος με χαρακτηριστικά ενός φυσικού ή βιολογικού συστήματος. Από τη γραμμική αντίληψη της πραγματικότητας στην ανάγκη κατανόησης σύνθετων σχέσεων (αλληλεπιδράσεων)

Μαθητεία στην κριτική σκέψη και στις δεξιότητες του ενεργού πολίτη : Ανάλυση Κριτική και αξιολόγηση Σύνθεση (αναθεωρημένοι στόχοι κατά Bloom 2004) Μαθητεία στην κριτική σκέψη και στις δεξιότητες του ενεργού πολίτη : ενεργητική συμμετοχή κοινωνική αλληλεπίδραση και συνεργασία που βελτιώνει τις επιδόσεις, αποδοχή και σεβασμός των διαφορετικών απόψεων, αίσθηση ικανοποίησης και αύξηση αυτοπεποίθησης μαθαίνουμε να εξετάζουμε τα πράγματα στις σχέσεις τους και όχι μεμονωμένα σύνδεση της νέας γνώσης με τις προϋπάρχουσες – καλλιέργεια γνωστικής στρατηγικής που βάζει τάξη στο χάος της πληροφορίας («μαθαίνουμε πώς να μαθαίνουμε») καλλιέργεια της δεξιότητας να εφαρμόζεται η νέα γνώση σε καταστάσεις της πραγματικής ζωής – προϋπόθεση παρέμβασης και επίλυσης προβλημάτων

Μέθοδος αξιολόγησης του εννοιολογικού χάρτη (Novak και Gowin, 1984) Τον αριθμό των εννοιών Τον αριθμό των συνδέσεων Την ορθότητα των συνδέσεων Τη γλωσσική επάρκεια των συνδέσεων Ύπαρξη παραδειγμάτων Cartes conceptuelles Μέθοδος αξιολόγησης του εννοιολογικού χάρτη (Novak και Gowin, 1984) 2017-04-03 Δεν παραλείπονται επίπεδα γενικότητας Δείκτες αξιολόγησης Περιεχόμενο αξιολόγησης Βαθμολογία Ιεραρχία Αν οι «γενικές» έννοιες εξειδικεύονται από πιο «ειδικές» 5 Πρόταση (απλές σχέσεις) Αν η σχέση μεταξύ δύο εννοιών (κάθετη ή απλή σύνδεση) είναι έγκυρη 1 Σχέσεις (σύνθετες) Αν η οριζόντια ή σύνθετη σύνδεση είναι έγκυρη και αν απεικονίζει τη σύνθεση μεταξύ δύο εννοιών ή προτάσεων (οι ονομασίες των συνδέσεων περιγράφουν πλήρως τη σχέση μεταξύ δύο εννοιών) 10 Αν η οριζόντια ή σύνθετη σύνδεση είναι έγκυρη αλλά δεν απεικονίζει τη σύνθεση μεταξύ δύο εννοιών ή προτάσεων 2 Παραδείγματα Αν οι έννοιες ή οι προτάσεις εξειδικεύονται μέσα στην πραγματικότητα με τη μορφή παραδειγμάτων συγκεκριμένες και όχι γενικόλογες συνδετικές φράσεις … Ορθή σύνδεση αλλά χωρίς συνδετική φράση André Laflamme - CEFES UdeM 41

2 2 2 1 2 2 2 2 2 2 1 1 1 2 2 2 2 2 2 2 1 2 2 1 2 2 2 2

Ερμηνευτική αξιολόγηση : Ο εννοιολογικός μας χάρτης απαντάει σε ένα κεντρικό ερώτημα και διηγείται μια ιστορία με ροή. Η ερμηνεία του είναι ακριβώς η ανασύσταση αυτής της ιστορίας.… με βάση τις συνδέσεις που έγιναν ή και εκείνες που αποσιωπήθηκαν. Αξιολογούμε τις συνδέσεις που δίνουν τη συνθετική διάσταση και αποτελούν τη ροή του χάρτη

ΓΙΑ ΠΟΙΑ Π.Ε ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΜΕ ΧΑΡΤΕΣ ΕΝΝΟΙΩΝ; ΓΙΑ ΠΟΙΑ Π.Ε ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΜΕ ΧΑΡΤΕΣ ΕΝΝΟΙΩΝ; Η χρήση του εννοιολογικού χάρτη και η αξιολόγηση του εξαρτάται από τις αντιλήψεις που έχουμε για την περιβαλλοντική εκπαίδευση

ΘΕΤΙΚΙΣΤΙΚΟ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΟ ΚΡΙΤΙΚΟ Η απάντηση στο ερώτημα αυτό δίνει τρία διαφορετικά μοντέλα για την περιβαλλοντική εκπαίδευση. ΘΕΤΙΚΙΣΤΙΚΟ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΟ ΚΡΙΤΙΚΟ ΠΟΙΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΑΘΟΡΙΖΟΥΝ ΤΗΝ ΑΛΛΑΓΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΠΡΟΣ ΦΙΛΟΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ;

ΕΠΗΡΕΑΖΕΤΑΙ ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΞΙΩΝ ΜΟΥ ΚΑΙ ΑΛΛΑΖΩ ΤΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΜΟΥ ΓΝΩΡΙΖΩ ΒΑΣΙΚΕΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ (ΤΡΟΦΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ, ΡΟΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ, ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΥΛΙΚΩΝ, ΚΛΠ) ΚΑΤΑΝΟΩ ΣΧΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΟΩ ΤΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΩΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΤΗΝ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ ΤΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΓΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ (ΤΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΚΥΚΛΩΝ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ, ΤΟΥ ΑΝΘΡΑΚΑ, ΚΛΠ) ΑΠΌ ΤΙΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ . ΕΠΗΡΕΑΖΕΤΑΙ ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΞΙΩΝ ΜΟΥ ΚΑΙ ΑΛΛΑΖΩ ΤΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΜΟΥ ΠΡΟΤΕΙΝΩ ΛΥΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΗΣ (ΑΕΙΦΟΡΙΚΗΣ Η ΒΙΩΣΙΜΗΣ) ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΘΕΤΙΚΙΣΤΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ

ΩΣΤΕ Η ΑΠΛΗ ΜΕΤΑΔΟΣΗ ΓΝΩΣΗΣ ΕΊΝΑΙ ΑΝΩΦΕΛΗ… Η ΟΡΘΗ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΩΝ ΓΝΩΣΕΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΗ ΩΣΤΕ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΝΑ ΔΡΟΥΝ ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΑ ΚΑΙ ΤΟ ΜΟΝΟ ΠΟΥ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΕΊΝΑΙ ΝΑ ΡΥΘΜΙΣΤΕΙ Η ΓΝΩΣΗ; ΜΟΥ ΑΡΕΣΕΙ ΚΑΤΙ ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΚΑΛΟ; Η ΜΗΠΩΣ …. ΤΟ ΘΕΩΡΩ ΚΑΛΟ ΕΠΕΙΔΗ ΜΟΥ ΑΡΕΣΕΙ; Ο ΤΡΟΠΟΣ ΜΕ ΤΟΝ ΟΠΟΙΟ ΖΟΥΝ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΤΗΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΖΩΗ ΤΟΥΣ ΕΙΝΑΙ ΤΟΣΟ ΙΣΧΥΡΟΣ ΩΣΤΕ Η ΑΠΛΗ ΜΕΤΑΔΟΣΗ ΓΝΩΣΗΣ ΕΊΝΑΙ ΑΝΩΦΕΛΗ…

ΜΕ ΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΤΟΥΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟ, ΤΗΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΤΟΥΣ ΑΝΤΙΛΗΨΗ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΔΡΟΥΝ ΟΧΙ ΜΟΝΟ ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ ΑΠΟ ΠΑΝΩ ΠΡΟΣ ΤΑ ΚΑΤΩ ΑΛΛΑ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΤΟΥΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟ, ΤΗΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΤΟΥΣ ΑΝΤΙΛΗΨΗ Η ΓΝΩΣΗ ΠΡΟΚΥΠΤΕΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗ ΜΕ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΒΑΘΙΑΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΣΧΕΣΗΣ ΜΕ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΜΑΘΑΙΝΩ ΝΑ ΑΓΑΠΩ ΤΗ ΦΥΣΗ, ΑΙΣΘΑΝΟΜΑΙ ΈΝΑ ΜΕ ΑΥΤΗ ΚΑΙ ΔΕΝ ΤΗ ΚΑΤΑΣΤΡΕΦΩ Η ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΓΝΩΣΗ ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΑΛΛΑ ΟΧΙ ΚΑΘΟΡΙΣΤΙΚΗ : ΕΝΤΑΣΣΕΤΑΙ ΩΣ ΜΕΡΟΣ ΣΕ ΕΝΑ ΕΥΡΥΤΕΡΟ ΣΥΝΟΛΟ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΝ ΚΑΙ ΑΛΛΟΙ ΤΥΠΟΙ ΓΝΩΣΗΣ (ΤΟΠΙΚΗ ΓΝΩΣΗ) ΑΞΙΕΣ, ΣΤΑΣΕΙΣ, ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ . ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ

Η ΘΕΤΙΚΗ ΣΧΕΣΗ ΠΡΟΣ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΠΡΟΚΥΠΤΕΙ : ΟΥΤΕ ΜΟΝΟ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΕΙΔΙΚΟΥΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΟΥΤΕ ΜΟΝΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΕΠΑΦΗ ΜΕ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΑΛΛΑ : ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΔΡΑΣΗΣ ΜΕ ΣΤΟΧΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ ΚΡΙΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΞΙΩΝ, ΘΕΣΜΩΝ, ΘΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ . Η ΕΝΝΟΙΑ «ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ» : ΟΧΙ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΑ ΜΕΤΡΗΣΙΜΟ ΜΕΓΕΘΟΣ ΑΛΛΑΖΕΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΑΝΑΛΟΓΩΣ ΤΩΝ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΩΝ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ ΔΙΑΠΛΕΚΕΤΑΙ ΜΕ ΕΝΝΟΙΕΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΖΩΗΣ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ, ΕΛΕΥΘΕΡΥ ΧΡΟΝΟΥ, ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΚΡΙΤΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ

ΚΑΙ ΤΩΡΑ ….. ΚΑΠΟΙΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ … ΚΑΙ ΤΩΡΑ ….. ΚΑΠΟΙΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ …

Σχεδιασμός και υλοποίηση εργαστηρίου : ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ …. Παρουσίαση : Σταυρούλα Τριανταφύλλου μέλος της Π.Ο του ΚΠΕ Δραπετσώνας, Τροιζήνας, Μεθάνων Σχεδιασμός και υλοποίηση εργαστηρίου : Σμαράγδα Βασιλοπούλου αναπληρώτρια υπεύθυνη ΚΠΕ