(Specific Reading retardation). Κακοί αναγνώστες (Backward readers) και δυσλεξικά άτομα (Specific Reading retardation). Σάββατο, 13 Μαρτίου 2004 Αναστασία Γραμμένου

O όρος χρησιμοποιήθηκε αρχικά από τους Rutter και Yulle Isle of Wight Study (1975). Χρησιμοποιήθηκε η στατιστική μέθοδος της παλινδρόμησης, όπου η αναγνωστική ηλικία προβλέπεται από τη χρονολογική ηλικία και το Δ.Ν.

Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν: Οι κακοί αναγνώστες έχουν περισσότερες ανωμαλίες νευρολογικής φύσης. Στα δυσλεξικά άτομα η αναλογία φύλου είναι 3 Αγόρια: 1 Κορίτσι. Στην επαναξιολόγηση μετά από 5 έτη οι κακοί αναγνώστες είχαν κάνει μεγαλύτερη πρόοδο. Άλλες έρευνες στην Αυστραλία και στις ΗΠΑ επιβεβαιώνουν ορισμένα από τα συμπεράσματα.

Διαφορετικοί ορισμοί οδηγούν σε διαφορετική ταξινόμηση των δύο ομάδων. Ο Fletcher και οι συνεργάτες του το 1989 έδειξαν πως χρησιμοποιώντας την ανάλυση με παλινδρόμηση περισσότεροι κακοί αναγνώστες κατατάσσονται στα δυσλεξικά άτομα ( Πίνακας 1).

άτομα που φοιτούν στην τρίτη δημοτικού. Σύγκριση των δυσλεξικών ατόμων με άτομα α) ίδιας χρονολογικής ηλικίας και β) άτομα ίδιας αναγνωστικής ηλικίας Οι Watson και Willow (1995) ερεύνησαν την ικανότητα επεξεργασίας των πληροφοριών σε τρεις ομάδες μαθητών: άτομα που φοιτούν στην τρίτη δημοτικού. Άτομα μικρότερης χρονολογικής ηλικίας αλλά με την ίδια αναγνωστική ηλικία με τα δυσλεξικά άτομα. Άτομα ίδιας Χ.Η. με τα άτομα της β΄ ομάδας που έχουν πιθανότητα να χαρακτηρισθούν ως δυσλεξικά.

Οι δοκιμασίες που χρησιμοποιήθηκαν είναι:

Υπότυπος 1: Δυσκολία στην επεξεργασία των πληροφοριών και στην ακουστική μνήμη Μικρό εύρος πληροφοριών στην ακουστική βραχυπρόθεσμη μνήμη. Δυσκολίες στην αποκωδικοποίηση. Ορθογραφικά λάθη.

Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν 4 υπότυπους αναγνωστών Τρεις υπότυποι περιλαμβάνουν άτομα που εμφανίζουν Μ.Δ. στην ανάγνωση και την επεξεργασάι των πληροφοριών Ένας υπότυπος περιλαμβάνει καλών αναγνωστών

Υπότυπος 1: Δυσκολία στην επεξεργασία των πληροφοριών και στην ακουστική μνήμη Μικρό εύρος πληροφοριών στην ακουστική βραχυπρόθεσμη μνήμη. Δυσκολίες στην αποκωδικοποίηση. Ορθογραφικά λάθη.

Υπότυπος 2: Δυσκολία στην επεξεργασία των πληροφοριών στην ακουστική και στην οπτική μνήμη. Επιπλέον δυσκολίες στην αντίληψη διαφορών σε οπτικά ερεθίσματα. Δυσκολίες στο να θυμούνται τη σειρά οπτικών ερεθισμάτων.

Υπότυπος 3: Δυσκολία στην επεξεργασία των πληροφοριών στην ακουστική μνήμη, στην οπτική μνήμη και την ανάσυρση πληροφοριών. Επιπλέον δυσκολίες στην ανάσυρση από τη μακρόχρονη μνήμη των ονομάτων γραμμάτων και εικόνων.

Έρευνα των Morris και των συνεργατών του (1995)

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Στην έρευνα συμμετείχαν 232 παιδιά που αρχικά πληρούσαν τα κριτήρια κατάταξης σε δυσλεξικά άτομα, κακούς αναγνώστες, παιδιά με Μ.Δ. στα μαθηματικά, παιδιά με μικτού τύπου Μ.Δ., και παιδιά με υπερκινητικό σύνδρομο ( πίνακας 5).

Οι δοκιμασίες που χρησιμοποιήθηκαν ήταν: Αποκοπή του αρχικού φωνήματος (φωνολογικής ενημερώτητας). Ανάκληση ακουστικά παρουσιαζόμενων ψηφίων. (ακουστική βραχυπρόθεσμη μνήμη). Ανάσυρση ονομάτων εικόνων (Αυτόματη ανάκληση). Η δοκιμασία «Λεξιλόγιο» από το WISC –R. Αυτόματη άρθρωση λέξεων (ταχύτητα άρθρωσης). Έλεγχος οπτικοκινητικού συντονισμού. Έλεγχος οπτικής μνήμης. Μη γλωσσική βραχυπρόθεσμη μνήμη.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Τελικώς προέκυψαν 7 ομάδες ατόμων με δυσκολίες στην επεξεργασία των πληροφοριών, όπως απεικονίζονται στον πίνακα 6.

Χρονολογική ηλικίας 18 ετών. Αναγνωστική ηλικίας 10 ετών. Σύγκριση των παιδιών με δυσκολίες στην ανάγνωση και ασθενών που υπέστησαν εγκεφαλική βλάβη ύστερα από εγκεφαλικό επεισόδιο. Ο Goltheart και οι συνεργάτες του (1983) περιέγραψαν την περίπτωση κοριτσιού με αναπτυξιακή οπτικού τύπου δυσλεξία ( Developmental Surface Dyslexia ) που παρουσίαζε τα εξής χαρακτηριστικά: Χρονολογική ηλικίας 18 ετών. Αναγνωστική ηλικίας 10 ετών. Αναγνωστικό προφίλ: Διαβάζει με ευχέρεια λέξεις που έχουν γράφω-φωνολογική αντιστοιχία. Δυσκολεύεται να διαβάσει σπάνιες λέξεις και λέξεις που δε υπακούουν σε φωνολογικούς κανόνες π.χ. “Yacht”

Περίπτωση 10-χρονου κοριτσιού με αναπτυξιακή οπτικού τύπου δυσλεξία ( Developmental Surface Dyslexia ) Β. Περίπτωση 10-χρονου κοριτσιού με αναπτυξιακή οπτικού τύπου δυσλεξία ( Developmental Surface Dyslexia ) που παρουσίαζε τα εξής χαρακτηριστικά: Αναγνωστική ηλικία 8 ετών και 7 μηνών Ο νευρολογικός έλεγχος και ο έλεγχος της γλωσσικής ανάπτυξης έδειξαν πως δεν υπάρχουν ενδείξεις νευρολογικής διαταραχής. Η αξιολόγηση του νοητικού δυναμικού με το WISC Children έδειξε πρακτική νοημοσύνη 104 και λεκτική 122. Διαβάζει ψευδολέξεις και πραγματικές λέξεις με το ίδιο ποσοστό επιτυχίας. Τα λάθη που έκανε ήταν σε ποσοστό 36% αντικαταστάσεις λέξεων με άλλες που μοιάζουν οπτικά ( έχουν τουλάχιστον τα μισά γράμματα κοινά). Το 74% των λαθών ήταν αντικαταστάσεις λέξεων με μη πραγματικές λέξεις στις οποίες εφαρμόζουν κάποιοι φωνολογικοί κανόνες.

Οι δυσκολίες στην ανάγνωση εντοπίζονται στην ανάγνωση ψευδολέξεων. Οι Temple και Marsall (1984) περιέγραψαν την περίπτωση 17-χρονου κοριτσιού που είχε αναπτυξιακή φωνολογικού τύπου δυσλεξία (Developmental Phonological Dyslexia ) Γ. Οι Temple και Marsall (1984) περιέγραψαν την περίπτωση 17-χρονου κοριτσιού που είχε αναπτυξιακή φωνολογικού τύπου δυσλεξία (Developmental Phonological Dyslexia ) αναγνωστική ηλικία 11 ετών. Οι δυσκολίες στην ανάγνωση εντοπίζονται στην ανάγνωση ψευδολέξεων. Δυσκολίες στην ανάγνωση μη συχνόχρηστων λέξεων παρά το γεγονός ότι υπάρχει γραφο-φωνολογική αντιστοιχία. Τα λάθη ανάγνωσης είναι λάθη αντικατάστασης καταλήξεων σε ποσοστό 50%.

Αναπτυξιακό μοντέλο κατάκτησης της αναγνωστικής ικανότητας (Frith 1985). 1.    Λογογραφικό στάδιο. 2.    Αλφαβητικό στάδιο. 3.    Ορθογραφικό στάδιο.

Μοντέλο ανάγνωσης σε έμπειρους αναγνώστες (Sallice and Warrington 1983),

Μοντέλο κατάταξης των αναγνωστών με βάση την φωνολογική αποκωδικοποίηση και την ολική αναγνώριση (Ellis 1985)

Ο ρόλος της επεξεργασίας φωνολογικού υλικού στην κατάκτηση της ανάγνωσης Τί είναι φωνολογική επίγνωση; Κωδικοποίηση στην βραχυπρόθεσμη μνήμη εργασίας. Ανάσυρση των πληροφοριών από τη μακροπρόθεσμη μνήμη. Διαχρονική έρευνα του Wagner και των συνεργατών του (1993). Το προφίλ των μαθητών νηπιαγωγείου (πίνακας 9).

Το προφίλ των μαθητών νηπιαγωγείου

Το προφίλ των μαθητών της β΄ δημοτικού

Αξιολόγηση της οπτικής μνήμης

Αξιολόγηση της ταχύτητας ανάσυρσης από τη μακροπρόθεσμη μνήμη

Αξιολόγηση του γραφικού χαρακτήρα

Αξιολόγηση της κατανόησης κειμένου

Αξιολόγηση της φωνολογικής επίγνωσης 1. Βρες τις λέξεις που έχουν το ίδιο τελικό φώνημα: π.χ. βίδα βούτυρο σύρμα άρωμα γάμος έτος  εγγόνι γιαγιά πουλί  2. Ποιες λέξεις προκύπτουν με την αντικατάσταση ενός γράμματος: π.χ. πόδι αν αλλάξω το π με το β γίνεται ...... βόδι. μένω αν αλλάξω το μ με το δ γίνεται .................. πάγος αν αλλάξω το π με το μ γίνεται ................. βίδα αν αλλάξω το β με το γ γίνεται ................. 3. Βρες τη λέξη με διαφορετικό φώνημα στην αρχή: π.χ. μάνα μπαμπάς μπάλα  σύρμα ταράτσα τελειώνω  πεπόνι τιμόνι παλτό 

4. Ποια λέξη γίνεται αν αφαιρέσουμε κάποιο φώνημα από μια λέξη: π.χ. Από τη λέξη μάνα αν βγάλουμε το μ  Από τη λέξη τσάντα αν βγάλουμε το τ  Από τη λέξη στάχτη αν βγάλουμε το τ  Από τη λέξη πετσέτα αν βγάλουμε το α  Από τη λέξη νοίκι αν βγάλουμε το ν  Από τη λέξη χάπι αν βγάλουμε το π  5. Πες μια λέξη που ακούγεται ίδια στο τέλος μ’ αυτή που διαβάζεις: π.χ. πεπόνι λεμόνι ματάκι ……………………  καρφίτσα ……………………..…  σταφίδα ………………..………  θεατής …………………….. 

Αναγνώριση γραμμάτων και συνδυασμών.   Ημερομηνία ........................................ Μαθήτρια .................................................. Κοίταξε το γράμμα ή τα γράμματα που υπάρχουν σε κάθε ορθογώνιο και πες τη φωνή τους. ο κ ε τσ ν δ μπ στ αι α ξ σκ ου σχ πτ οι υ δρ β γκ ρ αυ λ σ γρ τζ θ γλ κρ χλ γ σπ η φ ω χρ φλ ντ χ τ ευ ζ ει μ ψ π

Αποκωδικοποίηση ( Ανοίκειες λέξεις) Αποκωδικοποίηση ( Ανοίκειες λέξεις)   Ημερομηνία ........................................ Μαθήτρια .................................................. Αυτές είναι λέξεις που ίσως τις βλέπεις πρώτη φορά, όμως προσπάθησε να τις διαβάσεις όσο πιο καλά μπορείς : γύλος διάλυμα γλωσσοπέδη δαδιάζω δαλτονισμός εκροή θεωρός γογγύζω όπερα ωχρός ευχολόγι καλπάκι άκουρος λούμακας ύπατος ρετσέτα μεσαύλι ντάνα δράκα σάμπα άγημα οινολογία στομώνω εκθλίβω σακολέβα γλυφή βράκτιο άχθος άγερτος ζούβελο κάστα κρύφιος παράφυλλο δεσποτάτο  

Φύλλο ανεπίσημης αξιολόγησης μορφολογίας της γλώσσας. Ημερομηνία ........................................ Μαθήτρια .................................................. Σε κάθε μία από τις παρακάτω προτάσεις λείπει μια λέξη. Προσπάθησε να βρεις την κατάλληλη λέξη και να τη γράψεις στο σωστό τύπο. Η σωστή λέξη βρίσκεται σε παρένθεση στο τέλος κάθε πρότασης Α. Π.χ. Τα μαθήματα ................ κάθε πρωί στις οχτώ και τέταρτο (αρχίζω - τελειώνω) Κάθε πρωί .............. την τσάντα μου και πηγαίνω στο σχολείο (παίρνω - περνώ). Η Γιώτα ................. την τηλεόραση και πήγε να κοιμηθεί (κλείνω - ανοίγω). Η Μαρία ................... το ποτήρι και ήπιε νερό (αδειάζω - γεμίζω).

Διάβασε φωναχτά και όσο πιο προσεχτικά μπορείς τις παρακάτω λέξεις Αναγνωστική ταχύτητα.  Ημερομηνία ........................................ Μαθήτρια .................................................. Διάβασε φωναχτά και όσο πιο προσεχτικά μπορείς τις παρακάτω λέξεις γάμος λουτρό ακάθαρτος αγελάδα ασχολία βούρτσα αίμα εξήντα μοδίστρα κάγκελο γέρνω αυριανός μέχρι εκατοντάδα μπάλα άγουρος άσφαλτος κατσίκα βιδώνω αγρότης μουντζούρα βοήθεια εμπόριο διευθυντής διορθώνω μοσχάρι μπλούζα πετρέλαιο δύσκολα παθαίνω σκορπίζω πλημμύρα ρέστα σημειώνω συννεφιά σφουγγάρι ψωνίζει υγρασία ψώνια τσεκούρι φταίω χρήματα τσάντα τούβλο

Κακοί αναγνώστες (Backward readers) και δυσλεξικά άτομα (Specific Reading retardation). ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΓΡΑΜΜΕΝΟΥ