ΜΑΘΗΜΑ: Λαϊκή λογοτεχνία: Σύγχρονες όψεις Πανεπιστήμιο Αιγαίου Σχολή ανθρωπιστικών επιστημών Παιδαγωγικό τμήμα δημοτικής εκπαίδευσης ΜΑΘΗΜΑ: Λαϊκή λογοτεχνία: Σύγχρονες όψεις ΔΙΔΑΣΚΩΝ: Γεώργιος Κατσαδώρος ΘΕΜΑ: Τα λογοτεχνικά κείμενα στο γάμο στη Ρόδο

…..ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ….. Η λέξη τραγούδι, παράγεται από την αρχαία ελληνική λέξη Τραγωδία και είναι συνέχεια και συνέπεια του αρχαίου ελληνικού δράματος και μουσικής. Το τραγούδι, ο χορός, οι παραδοσιακές στολές, η αρχιτεκτονική, τα ήθη και τα έθιμα, τα κεντήματα και τα υφαντά, τα οικιακά σκεύη και τα γεωργικά εργαλεία συνιστούν την Ελληνική Λαογραφία. Λαογραφία είναι και λέγεται ο εντοπισμός, η αξιολόγηση και η προβολή των βιώσιμων πολιτιστικών στοιχείων ενός λαού και τόπου. Η λαογραφία είναι το θεμέλιο και η ομορφιά του ελληνικού λαού μας. Ό,τι ήθελε να πει ο ελληνικός λαός, σε ώρα χαράς και λύπης, οργής και πολέμου, μισεμού και ειρήνης, το είπε με το Δημοτικό Τραγούδι. Τα δημοτικά τραγούδια χωρίζονται σε πολλές κατηγορίες ανάλογα με το περιεχόμενό τους. Τραγούδια ιστορικά, κλέφτικα, ακριτικά, του αποχωρισμού, κάλαντα, παραλογές, νανουρίσματα, κανακίσματα, της ξενιτιάς, της αγάπης, μοιρολόγια, λιανοτράγουδα, εργατικά, του θερισμού, της σποράς, της φύσης, θρησκευτικά και κυρίως τραγούδια γάμου. Τα τραγούδια και τα πουλιά δε γνωρίζουν σύνορα. Πετάνε παντού και μπαίνουν σε χωριά, νησιά, σπιτικά και στόματα τραγουδιστών! Τραγούδια όμοια βρίσκονται σε πολλά χωριά και νησιά της Δωδεκανήσου μας. Από το βιβλίο του Θεοφάνη Μπογιάννου «ΟΜΟΡΦΑ ΚΑΙ ΑΓΝΩΣΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΓΑΜΟΥ» σελ. 4-5

Κάθε χωριό, νησί, τραγουδιστής, χορευτής, λυράρης, βιολιστής, αλλάζει το τραγούδι και το μεταμορφώνει, σύμφωνα με τις ανάγκες της στιγμής και τις περιστάσεις, τις ικανότητές τους και το περιβάλλον. Έτσι πολλά τραγούδια Γάμου ακούγονται παραλλαγμένα, από τα Δωδεκάνησα μέχρι τη Μακεδονία μας και από την Ήπειρο μέχρι την Πελοπόννησο. Πολλά τραγούδια μοιάζουν μεταξύ τους, άλλα διαφέρουν ελάχιστα και μερικά έχουν πολλές παραλλαγές. Όλα όμως διακρίνονται για την ποιητική τους έμπνευση, το πηγαίο αίσθημα, την ειλικρίνεια της φωνής, την θαυμάσια μουσική, το αστραποβόλημα της καρδιάς και την εξαίρετη μελωδία, απαγγελία. Το δημοτικό Τραγούδι κατάγεται από την αρχαία Ελλάδα. Φιλοτεχνείται σε όλους τους αιώνες, από ανώνυμα άτομα με θεία δωρεά φωνής και στίχους και στη συνέχεια απαγγέλλονται ομαδικά από το Νυφοστόλι, τους προσκεκλημένους. Από το βιβλίο του Θεοφάνη Μπογιάννου «ΟΜΟΡΦΑ ΚΑΙ ΑΓΝΩΣΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΓΑΜΟΥ» σελ. 4-5

Υπάρχουν τραγούδια χορευτικά και μη χορευτικά Υπάρχουν τραγούδια χορευτικά και μη χορευτικά. Τραγούδια πολύστιχα και δίστιχα . Δεν δημιουργούνται πια πολύστιχα τραγούδια, δημιουργούνται όμως υπέροχα δίστιχα τραγούδια, από συγγενείς, φίλους και τραγουδιστές, ζωντανά, την ώρα του Αρραβώνα ή του Γάμου. Ο τρόπος που βγάζει τις νότες ο τραγουδιστής ή η τραγουδίστρια, οι λαρυγγισμοί, το παίξιμο της φωνής, είναι το πιο χαρακτηριστικό στοιχείο του Δημοτικού Τραγουδιού. Οι άνδρες τραγουδιστές Δημοτικών Τραγουδιών, τραγουδούν με φωνή «εγκεφαλική», ενώ οι τραγουδιστές βγάζουν φωνή από το στήθος. Οι άνδρες τραγουδούν μια Οκτάβα πιο κάτω από τις γυναίκες. Ο τόνος της φωνής είναι ένρινος. Αυτό που κυρίως μας ενδιαφέρει είναι το Ροδίτικο, το δωδεκανησιακό τραγούδι . Είναι ένα τραγούδι, από τα καλύτερα της Ελλάδας, πολύ σφιχτό στη δομή του, δεμένο γερά, είναι το Legato, μιας πολύ εδραίας και ωραίας απαγγελίας. Από το βιβλίο του Θεοφάνη Μπογιάννου «ΟΜΟΡΦΑ ΚΑΙ ΑΓΝΩΣΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΓΑΜΟΥ» σελ. 4-5

Όλα τα Δημοτικά Τραγούδια δένονται άρρηκτα με τα ήθη και τα έθιμα, την κοινωνία, το πιστεύω, το θρησκευτικό φρόνημα και την κλειστή κοινωνία εκείνης της παλιάς, αλαργινής εποχής. Τα πιο παλιά μουσικά όργανα της Δωδεκανήσου είναι η λύρα και η τσαμπούνα, και αργότερα το βιολί, το λαούτο, το κλαρίνο, το σαντούρι και άλλα. Τα τραγούδια της Δωδεκανήσου έχουν βάση ένα τετράχορδο. Δεν αρκούνται στους τόνους και τα ημιτόνια, της φυσικής κλίμακας, αλλά χρησιμοποιούν και άλλα διαστήματα πιο λεπτά, που γεννιούνται όταν μια νότα με ύψος ασταθές «έλκεται» από μια νότα που έχει ύψος σταθερό. Τα Δημοτικά Τραγούδια και ιδίως τα Τραγούδια Γάμου, είναι από τα ωραιότερα δημιουργήματα της φυλής μας, που εδώ και 5.000 χρόνια ζει στον ίδιο τόπο των Δώδεκα Βράχων μας, καταυγάζοντας το Ελληνικό Αιγαίο και τη Λεκάνη της Μεσογείου. Από το βιβλίο του Θεοφάνη Μπογιάννου «ΟΜΟΡΦΑ ΚΑΙ ΑΓΝΩΣΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΓΑΜΟΥ» σελ. 4-5

…..ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΓΑΜΟΥ….. Σχεδόν όλα τα χωριά και τα νησιά της Δωδεκανήσου είχαν στα παλιά χρόνια τραγουδιστές, τραγουδίστριες, κανακιστές ,παραδοσιακούς μουσικούς και παραδοσιακά όργανα. Πολλές φορές ο τραγουδιστής, που θα μπορούσε κάλλιστα να είναι και λυράρης, βιολιστής και τσαμπουνιστής ταυτόχρονα. Ο κανακιστής γνωρίζει πολλά και παλιά τραγούδια επαινετικά, τα κανακίσματα, που τα τραγουδάει πρώτος αυτός και τα επαναλαμβάνει το νυφοστόλι, δηλαδή όλοι οι προσκεκλημένοι του Γάμου. Αρχίζει πάντοτε με την ευχή : Έλα η ώρα η καλή, ή ακόμη και : Νάναι η ώρα η καλή, συνεχίζοντας με κανακίσματα για τον γαμπρό ,τη νύφη, κουμπάρο, οργανοπαίχτες, κουρέα και συγγενείς. Στα παλιά τα χρόνια ο γάμος δεν ήταν απλά μια τελετή. Διαρκούσε πολλές μέρες ,ακόμη και δέκα πέντε μέρες! Για κάθε μέρα και ώρα του Γάμου υπήρχαν έθιμα και τραγούδια.

Τη Πέμπτη προ του Γάμου, έπλαθαν τα κουλούρια του Γάμου τραγουδώντας. Μια εβδομάδα πριν από την τελετή του Γάμου οι νέοι και οι νέες του χωριού, καθάριζαν το σιτάρι για να κάνουν ψωμιά και κουλούρια του γάμου, το άλεθαν τραγουδώντας ωραία τραγούδια, ζύμωναν τα μυρωδάτα λαχταριστά ψωμιά, ενώ οι νέοι του χωριού έφερναν ξύλα από το βουνό και τον κάμπο για να ψήσουν τα ψωμιά και τα αρνιά της χαράς! Τη Πέμπτη προ του Γάμου, έπλαθαν τα κουλούρια του Γάμου τραγουδώντας. Τη Παρασκευή γύριζαν οι φίλοι του γαμπρού και οι φίλες της νύφης στα σπίτια του χωριού, προσφέροντας στους χωρικούς ένα κουλούρι ,κάλεσμα για το γάμο. Σύνηθες ήταν επίσης και το ωραίο μελεκούνι που επέζησε μέχρι σήμερα και είναι το χαρακτηριστικό κάλεσμα Αρραβώνα και Γάμου. Το Σάββατο μεταφέρουν στο σπίτι του γαμπρού προικιά της νύφης. Στολίζουν το Νυφικό Κρεβάτι, την αρχαία ελληνική Νυφική Παστάδα, στολίζουν το Σπερβέρι και όλο το σπίτι, ενώ οι γυναίκες και φίλες της νύφης τραγουδούν αρμόζοντα μελωδικά τραγούδια. Το βράδυ του Σαββάτου λούζουν το γαμπρό και τη νύφη , ξυρίζουν το γαμπρό και τον κουμπάρο και λένε τραγούδια γεμάτα θεία μελωδία, ελληνική καρδιά και ψυχή καλοσυνάτη! Όλοι τραγουδούν και εύχονται εγκάρδια και χαρούμενα να δώσει ο Θεός στα νιόνυμφα αγγελόμορφα παιδάκια, καλές σοδιές, υγεία, ευλογία και ευημερία, όπως ακριβώς γινόταν στην αρχαία Ρόδο μας, με τα Τραγούδια του Υμέναιου. Στο «τα κουλούρια του Γάμου» έχει υπερσύνδεση το τραγούδι «ο σκοπός του γάμου»

Την Κυριακή στολίζουν το γαμπρό και τη νύφη με τα καλύτερα ρούχα και στολίδια , κοσμήματα και αρώματα, πάλι άδοντας υπέροχα επίκαιρα ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΓΑΜΟΥ! Προς την εκκλησία και μετά την τέλεση του μυστηρίου, καθ’ οδόν προς το σπίτι, όλοι τραγουδούν , ραίνουν τους δρόμους με ανθόνερο, με ρύζι αι ευλογίες και το ωραίο πανέμορφο ζευγάρι. Οι νεόνυμφοι κρατούν λαμπάδες λευκές. Το λευκό συμβολίζει την αγνότητα και το φως, την πίστη, τον έρωτα, την νοικοκυροσύνη και την αμοιβαία αγάπη. Η Δευτέρα είναι ημέρα του κουμπάρου .Όλα τα έξοδα φαγητών, μουσικών, δώρα και τάματα, είναι από την τσέπη του κουμπάρου που κατά κανόνα είναι φίλος και συγγενής του γαμπρού. Στα «κουμπαρίκια» , όπως λέγονται τραγουδιέται «το τραγούδι της βλάχας» με τη συνοδεία οργάνων. Το τραγούδι αυτό θεωρείται Χαλκίτικο αλλά είναι ευρέως διαδεδομένο στα χωριά της Ρόδου. Την Κυριακή το βράδυ ο γαμπρός δεν κοιμάται με την νύφη , αλλά μόνον από την Δευτέρα το βράδυ. Την Κυριακή το βράδυ ο γαμπρός και οι φίλοι του ξενυχτούν μέχρι τα χαράματα τραγουδώντας και πίνοντας, τρώγοντας και αστειευόμενοι. Αλλά και η νύφη κοιμάται μόνο με τις φίλες της την Κυριακή το βράδυ. Τη Δευτέρα το βράδυ τα νιόνυμφα ενώνονται στην Νυφική Παστάδα και το πρωί της Τρίτης ξυπνούν από το ωραίο τραγούδι, το Παραξύπνημα που το τραγουδούν φίλοι και φίλες του γαμπρού και της νύφης. Στο «το τραγούδι της βλάχας» έχει υπερσύνδεση το «το τραγούδι της Βλάχας» Στο «Παραξύπνημα» έχει υπερσύνδεση το «Παραξύπνημα»

Βέβαια ο γάμος σήμερα στα χωριά της Ρόδο….έχει κάποιες διαφορές….

Σήμερα πια οι γάμοι στη Ρόδο έχουν κάποιες διαφορές με τους παλιότερους, όπως είναι φυσικό. Δεν υπάρχει πλέον ο θεσμός της προίκας ως βασική προϋπόθεση για το γάμο δεν γίνονται πια μόνο Κυριακές οι τελετές του γάμου και επίσης το αντρόγυνο κοιμάται μαζί από το πρώτο βράδυ του γάμου και όχι το δεύτερο, όπως συνηθιζόταν. Φυσικά έχουν επικρατήσει κάποια έθιμα μέχρι και σήμερα. Σε ένα Ροδίτικο γάμο λοιπόν δε λείπουν ακόμα και τώρα τα κανακίσματα, τα τραγούδια δηλαδή, με το συγκεκριμένο σκοπό, που συνηθίζουν να λένε και κατά το στρώσιμο του νυφικού κρεβατιού και κατά τη διάρκεια που ντύνουν την νύφη και το γαμπρό. Το ζευγάρι, όπως συνέβαινε και παλιότερα, ετοιμάζεται για το γάμο στο ίδιο σπίτι και στον δρόμο για την εκκλησία τα όργανα παίζουν και οι καλεσμένοι και συγγενείς τραγουδούν στο μελλοντικό ζευγάρι συνοδεύοντας τους έτσι στη νέα τους αρχή .

Μετά το γάμο πάντα ακολουθεί τραπέζι σε κάποια ταβέρνα του χωριού , όπου είναι καλεσμένο όλο το χωριό και φαγητό και χορό μέχρι να ξημερώσει. Όταν το γλέντι τελειώσει οι οργανοπαίχτες μαζί με τους καλεσμένους συνοδεύουν τους νεόνυμφους στο σπίτι τους με ένα κλασικό άσμα , που λέγεται «Ο Σκοπός της Αυγής» . Στο «Ο Σκοπός της Αυγής» έχει υπερσύνδεση το τραγούδι «Ο σκοπός της αυγής»

Το στρώσιμο των κρεβατιών….

Ήρθε η ώρα η καλή και η υπερευλογημένη παντρεύουμε την κόρη μας τη μοσχαναθρεμένη Ω! Παναγιά Κρεμαστιανή με τον μονογενή Σου Στο στρώσιμο των κρεβατιών να δώσεις την ευχή Σου Έλα Χριστέ και Παναγιά έλα να ευλογήσεις Τ΄ αντρόγυνο που θα γενεί να το χιλιοχρονήσεις Να έρθουν όλοι οι γονείς με το χαμόγελό τους Να δώσουνε πολλές ευχές μέσα στο σπιτικό τους

Πέστε τραγούδια της χαράς στην έμορφη νυφούλα Που περπατά σαν πέρδικα και σαν βασιλοπούλα Σου εύχεται η γιαγιάκα σου χρόνια πολλά να ζήσεις Του Αβραάμ και του Ισαάκ τα πλούτη να αποκτήσεις Χρόνια πολλά να ζήσετε και να ΄στε ευτυχισμένοι Ως τα βαθειά γεράματα να ΄στε αγαπημένοι Έλα καλή μου Δέσποινα γλυκιά μου Παναγιά Στο ανδρόγυνο που γίνεται να δώσεις ευλογία Άσπρη βιολέτα η νύφη μας και κρίνος ο γαμπρός μας Να τον καλωσορίσουμε μέσα στο σπιτικό μας

Δυο αδελφάκια είσαστε σε μια φωλιά κρυμμένα Και τώρα κάνατε φτερά και φύγατε ένα-ένα Φεγγάρι κι ήλιος χάνονται μπροστά στην εμορφιά σου Σε καμαρώνει ο κύρης σου κι η έμορφη μαμά σου Νύφη κράτα τον άντρα σου εικόνα στη ψυχή σου Κορώνα στο κεφάλι σου μ’αγάπη στη ζωή σου Ο Κύριος από ψηλά να ‘ρθεί να ευλογήσει Το ανδρόγυνο που γίνεται χρόνια να του χαρίσει Μέλι χαρά ο δρόμος σας τη λύπη να μη δείτε Με την αγάπη του Θεού μαζί να προχωρείτε

Ευχές σου δίνουν οι γονείς νύφη μου και οι δικοί σας Τριαντάφυλλα ο δρόμος σας κι όλη η χαρά δική σας Απόψε ο πατέρας σου από χαρά θα κλάψει Και η καλή μητέρα σου το δάκρυ της θα στάξει Έλα η ώρα η καλή στα πρώτα βήματά σας Και των γονιών σας η ευχή θεμέλιο στήριγμά σας Να ‘ρθει και ο πατέρας της να δώσει την ευχή του Μαζί με την αγάπη του εις τη μονάκριβή του Νύφη κράτα τον άντρα σου εικόνα στην ψυχή σου Κορώνα στο κεφάλι σου καμάρι στη ζωή σου

Ελάτε συμπέθεροι μου για να τους ευχηθείτε Εγγόνια και δισέγγονα να δείτε να χαρείτε Χαρά μέσα στο σπίτι σας και στο νοικοκυριό σας Και η Παναγιά και ο Χριστός στο δρόμο το δικό σας Πολλά παιδιά να κάνετε να δείτε να χαρείτε Κι αγαπημένοι στη ζωή πάντα να προχωρείτε Τραγούδια στου κουμπάρους μας χαρούμενα να πούμε Να είναι πάντα άξιοι και το καλό να δούνε

Να ζήσει η νύφη και ο γαμπρός κι όλοι οι συμπεθέροι Όπου τους συμφωνήσανε για να τους κάνουν ταίρι Μεγάλη είναι η χαρά απόψε η δική σας Νύφη μου όλοι χαίρονται προπάντων οι γονείς σας Βασιλικός είν’ ο γαμπρός κι η νύφη μας η γλάστρα Αλήθεια οι κουμπάροι μας ο ουρανός με τ’ άστρα Ανοίξανε τα ουράνια και φάνηκαν αστέρες Όμορφα που ταιριάξανε οι δύο συμπεθέρες Κορίτσια τραγουδήσετε και ράνετε κολόνια Και στρώστε με τις ευχές τα νυφικά σεντόνια

Να ζήσει το αντρόγυνο και να χιλιοχρονήσει Υγεία πλούτη και χαρές σύντομα ν’ αποκτήσει Ώρα καλή να έχουμε και ο Θεός μπροστά μας Να είναι καλορίζικο το νυφοστόλισμά μας Η Παναγιά μας θέλησε να γίνετε ζευγάρι Και η χαρά σας άρχισε με του Χριστού τη χάρη Ήρθε η ώρα η καλή στη νυφική σας κλίνη Ο βίος σας ανθόσπαρτος και ευτυχής να γίνει Ελάτε όλες οι λεύτερες που δε σας πιάνει μάτι Όμορφα να στολίσετε το νυφικό κραβάτι

Ωραία να στολίσετε τη νυφική τη στρώση Χρόνια πολλά και όμορφα η Παναγιά να δώσει Να είναι καλορίζικα τα όμορφα προικιά σας, να ‘χετε αγάπη και χαρά πάντα μεσ’ την καρδιά σας. Το στρώμα στρώνει ο Χριστός, σεντόνι η παναγία Και στα προσκεφαλάκια σας βάζουν την ευτυχία Το πάπλωμα είναι πούπουλο, το στρώμα είναι μετάξι, Το αντρόγυνο που θα κοιμηθεί να ‘χει τιμή και τάξη Σ’αυτό το σπίτι τ’ αψηλό με άνθη στο ποτήρι Την Κυριακή θα βάλουνε καινούριο νοικοκύρι

Το αντρόγυνο ζυγίζεται με το μαργαριτάρι Μ’ αλήθεια κι οι κουμπάροι τους έχει μεγάλη χάρη Απού θα πιάσουν στέφανα και που κάμουν γύρο Να τους αξιώσει ο Θεός να βάλουν μύρο Οι νέοι που παντρεύουμε βασιλικό μυρίζουν Και πιάνουν και τα στέφανα κουμπάροι που τ’ αξίζουν Ώρα καλή σας εύχομαι και η Παναγιά μπροστά σας Εκείνη να οδηγεί πάντα τα βήματά σας Έλα Χριστέ και Παναγιά και συ Φανερωμένη Έλα και δώσε την ευχή στ’ αντρόγυνο που γένει

….και ήρθε η ώρα του γάμου….

Για τη νύφη Σμαράγδι μου ατίμητο, κορίτσι κι ομορφιά μου, σ’ έχω ψυχή μεσ’ την ψυχή ,καρδιά μεσ’ την καρδιά μου. Είσαι του βίου μου χαρά κι η άνοιξη του χθες μου φιλί μου κι αίσθημα γλυκό, δεν σε ξεχνώ ποτές μου! Δεν θέλω πλούτη στη ζωή και ότι μου χει στείλει, χαρά ζωής ,σμαράγδι μου, μόνο τα δυο σου χείλη! Τ’ αγκάλιασμα σου λαχταρώ τ’ αγγελικά φιλιά σου, και θα θυμάμαι μια ζωή, την τρυφερή καρδιά σου. Σμαράγδι ας ήταν μπορετό νιάτα να ξαναζήσω, κι απ’ τα φλογάτα χείλη σου το Νέκταρ να τρυγήσω!

Ευτυχισμένος δυο φορές, αυτός που αγαπάει, Ευτυχισμένος τρείς φορές αυτός που σε φιλάει! Βωμός είναι τα χείλη σου σεμνά να προσκυνήσω, Και τους αγίους τόπους σου, ποθώ για να φιλήσω! Άνοιξη ,γλύκα κι’ ομορφιά, όταν θα ενωθούνε, Τ΄ ολόγλυκό τους όνομα, σμαράγδι θα το πούνε. Το πρόσωπο σου όμορφο, ο άγγελος το θέλει Τα δυο σου μάτια ουρανός, τα δυο σου χείλη μέλι! Εσύ είσαι Σμαραγδούλα μου, δώρο Θεών για μένα, Ευτυχισμένος ποιητής, γιατί φιλώ ΕΣΕΝΑ!

Της όμορφης το φίλιμα ο κάθε νέος θέλει, το φίλημα της νύφης μας γλυκύτερο από μέλι! Θέλεις σε τούτη τη ζωή παράδεισο να ζήσεις, Ροδίτισσας χιλιόμορφης τα χείλη να φιλήσεις! Αν είσαι άρρωστος βαριά και θέλεις για να ζήσεις, τα χείλη μιας Ροδίτισσας θα πρέπει να φιλήσεις! Το φίλημα της όμορφης για δύο άντρες κάνει, Της νύφης μας το φίλημα για χίλιους άντρες κάνει! Νυφούλα μας χιλιόμορφη, βασίλισσα της Ρόδου, Κορίτσι χιλιονόστιμο, το άρωμα του ρόδου!

Έχει η Ρόδος όμορφα κορίτσια ζηλεμένα, τις χωριανές μας τις σεμνές λουλούδια ανθισμένα! Νυφούλα μου ροδόσταμο, άγγελος η μορφή σου σαν χάντρες ειν’ τα μάτια σου, σα φλόγα το κορμί σου! Είδα τον όμορφο γαμπρό εσένα να φιλάει, να χάνει τις αισθήσεις του, νερό να μας ζητάει! Είδα να λιώνει ο γαμπρός λιπόθυμος μπροστά σου Και μούπαν ότι έλιωσε απ’ τα καυτά φιλιά σου! Οι Ελληνίδες όμορφες γλυκόλαλα τραγούδια αλλ’ όμως οι Ροδίτισσες της Γης μας αγγελούδια!

Έλα Χριστέ μας δίπλα μας κι οι Απόστολοι όλοι, μαζί να τραγουδήσουμε πανώριο νυφοστόλι. Και βασιλιάς αν ήμουνα και σκήπτρο αν κρατούσα, για σένα Σμαραγδούλα μου ,θρόνο θα παρατούσα! Από τ’ αστέρια τ’ ουρανού το μάλαμα σοδιάζω, στα πόδια της νυφούλας μας χαρίζω και σοδιάζω! Όποιος φιλάει νόστιμη χαίρεται και γλεντάει, όποιος φιλά τη νύφη μας στο μέλι κολυμπάει! Δυο πουλάκια κάθονται σε δέντρο ανθισμένο, η νύφη μας και ο γαμπρός ζευγάρι ταιριασμένο!

Το φίλημα της όμορφης ο κάθε νέος θέλει το φίλημα της νύφης μας, γλυκύτερο από μέλι! Θέλεις να νιώθεις βασιλιάς και ευτυχής να ζήσεις κορίτσι σαν τη νύφη μας θα πρέπει να φιλήσεις. Η κάθε μια Ροδίτισσα κορίτσι ζηλεμένο, Αλλ’ όμως η νυφούλα μας λουλούδι ανθισμένο! Τα μάτια της Ροδίτισσας πανέμορφα σαν χάντρες, της Σμαραγδούλας το φιλί φτάνει για χίλιους άντρες!

Νυφούλα χιλιονόστιμη λευκό μας περιστέρι, στη Ρόδο η ομορφάδα σου δεν έχει άλλο ταίρι. Νυφούλα χιλιονόστιμη για σένα τραγουδάμε, για σένα καμαρώνουμε για σένανε γλεντάμε. Έχεις πανώρια ομορφιά κι’ ο κόσμος σε θαυμάζει, και ο γαμπρός λιποθυμά, όταν γλυκοκοιτάζει! Οι χωριανοί μας ήρθανε στο γάμο το δικό σου σου φέρανε τα δώρα τους ν’ αρχίσεις σπιτικό σου. Τον άντρα σου να αγαπάς κι όλη τη γειτονιά σου για να μιλούν οι χωριανοί για την χρυσή καρδιά σου!

Ό,τι κι αν κάνεις στη ζωή πάντα να φέρνει τύχη όλα να έρθουν βολικά κι ο γάμος να πετύχει. Πολλά προικιά ετοίμασες το σπίτι να στολίσεις πανευτυχής νυφούλα μου μεσ’ τη ζωή να ζήσεις! Όλη η αυλή σου γέμισε ωραία λουλουδάκια να σ’ αξιώσει ο Θεός να κάνεις και παιδάκια. Παιδάκια αγγελόμορφα να παίζουν στην αυλή σου και να γεμίζουν με χαρά την όμορφη ψυχή σου. Ο γάμος έχει δύσκολες μα και καλές του ώρες, αν έχετε ομόνοια δεν θα φοβάστε μπόρες!

Για τον γαμπρό Έλα η ώρα η καλή τραγούδια να αρχινήσω το αντρόγυνο που θα γενεί να το ευχαριστήσω Ώρα καλή και ώρα χρυσή στα πρώτα βήματά σας Η παναγιά και ο Χριστός να βρίσκονται κοντά σας Πέτρος και Παύλος το έγραψε και αϊς Αθανάσης Το αντρόγυνο που θα γενεί να ζήσει να γεράσει Γαμπρέ μου ωραιότατε διαμάντι που σου δίνω Την κόρη μας την ακριβή σε εσέ την παραδίνω

Έλα η ώρα η καλή που κάνω το σταυρό μου Που ξεκινάς παιδάκι μου από το σπιτικό μου Έλα Χριστέ και Παναγιά με όλη σας τη χάρη Που κάθισε να στολιστεί το πρώτο μου καμάρι Η ευτυχία να γίνει σύντροφος στη ζωή σας Και η δικιά μου η ευχή να ‘ναι πάντα μαζί σας Η ευτυχία να γίνει πέλαγος δίχως δύση Να ταξιδεύετε και οι δυο σ’ όλη σας τη ζήση Να ζήσετε σας εύχομαι ευτυχισμένα χρόνια Και να ‘ναι η αγάπη σας παντοτινή και αιώνια

Και πάντα το χαμόγελο στα χείλη σας να ανθίζει Κι η τύχη όλα τα καλά στους δυο σας να χαρίζει Σας δίνω ευχή και συμβουλή και βάρτο στην καρδιά σου Παιδί μου να περνάς καλά με τα πεθερικά σου Όμορφος που είναι ο γαμπρός σαν την παλιά αντίκα Και σαν τον πολυέλαιο που είναι στην Τσαμπίκα Όμορφος που είναι ο γαμπρός σαν της λαμπρής το δίσκο Που πάνω κάτω το θωρώ κουσούρι δεν του βρίσκω

Γύρισα όλα τα στενά τα πάνω και τα κάτω Στην Ρόδο τον εβρήκαμε στο άγιο Κωνσταντινάτο Το γιασεμί που φύτεψες Σήμερα στεφανώνεται και δωσ’ του την ευχή σου Το τελευταίο ξύρισμα σου ήταν της λευτεριάς σου Να ‘ναι καλορίζικα τα χρυσοστέφανά σου Φωνάξτε μου τον γαμπρό μας να ‘ρθει να κεράσει Να του ευχηθούμε όλοι να ζήσει να γεράσει Άμε γαμπρέ στην εκκλησιά κι η Παναγιά μπροστά σου Και της μανούλας σου η ευχή στα στεφανώματά σου

Στολίστε τον όμορφα στην Παναγιά να πάει Πέρδικα που τον καρτερεί να βάλουνε στεφάνι Σήκω χελιδονάκι μου τίναξε τα φτερά σου Δωσ’ τα κλειδιά της μάνας σου και πάρε τα δικά σου Της μάνας και του κύρη σου τα χέρια να φιλήσεις Που φεύγεις από το σπίτι τους να τους ποχαιρετήσεις Δυο περιστέρια κάτσανε πάνω στα δώματά σας Και είπαν καλορίζικα στα στεφανώματά σας

Γαμπρέ μας ωραιότατε στολίδι και καμάρι Σαν τον θεό Απόλλωνα όλος γεμάτος χάρη Κάθε κοπέλα λαχταρά για να γενεί δική σου Μας βρήκες την καλύτερη, ταίρι σου και τη τιμή σου Ο κύκλος μαζί κι ο ουρανός, χωρίς αρχή και άκρη Ποτέ να μη γνωρίσετε μεσ΄ τη ζωή το δάκρυ Εσύ πανώριος πλάτανος, νύφη αγνή σαν κρίνο Χίλιες ευχές και ευλογιές, ολόψυχα σας δίνω Στο βιός σας να γνωρίσετε χαρά και ευτυχία Κοντά στο προσκεφάλι σας Χριστός και Παναγία

Νέος, ωραίος και καλός σ’ αξίζει για να ζήσεις Όλου του κόσμου τ’ αγαθά, γαμπρέ μου να αποκτήσεις Χρυσός για σε να γίνεται ό ,τι κι αν δεις και πιάσεις Ευχόμαστε από καρδιάς να ζήσεις να γεράσεις Αρχοντικά αισθήματα έχεις στο σωθικό σου Χίλια θεού χαρίσματα έχεις στο μερτικό σου Τέτοιο γαμπρό πανέμορφο δεν έπλασε η πλάση Το όμορφο ζευγάρι μας να ζήσει να γεράσει! Της Ρόδου μας ο ήλιος λάμπεις γεμάτος χάρη Φεγγάρι είν’ η νύφη μας, να γίνεται ζευγάρι!

Τραγούδια των γονιών Παιδί μου σε μεγάλωσα με πόνο και με μπόρες Για να δακρύσω από χαρά στου γάμου σου τις ώρες Πόσες φορές ξενύχτησα ενώ εσύ κοιμόσουν Πουλάκι ήσουν τρυφερό και μένα χρειαζόσουν Στον πόνο σου και στη χαρά με φώναζες κοντά σου Στο γέλιο και παιχνίδια σου η πρώτη συντροφιά σου Να μεγαλώνεις σ’ έβλεπα λουλούδι στην αυλή μου Τα μάτια μου δακρύζανε, χαιρόταν η ψυχή μου

Ήσουν παιδάκι τρυφερό όλο γεμάτο χάρη Καλόγνωμο, καλόψυχο, σωστό μαργαριτάρι Χίλιες φορές ευχήθηκα για σε να αρρωστήσω Ένα ανθάκι όμορφο στον κόσμο να χαρίσω Τώρα στην όμορφη στιγμή , άγιες του γάμου ώρες Χαλάλι σου κι αν πέρασα ανηφοριές και μπόρες Το όμορφο στεφάνι σου λευκό και βλογημένο Μου μοιάζει φωτοστέφανο για άγγελο πλεγμένο

Φεύγεις απ’ την αγκάλη μου, σ’ άλλη αγκάλη τρέχεις Τα έργα και τα λόγια σου παιδί μου να προσέχεις Τη μάνα και πατέρα σου ποτέ μη λησμονήσεις Πανευτυχής και υγιής μες στη ζωή να ζήσεις Μια συμβουλή κορούλα μου και μια ευχή αντάμα Για να χαρείς παιδάκι μου, ζωής το Θείο Νάμα. Το χρήμα και τη δύναμη αν λάχει και ποθήσεις Μάτια αγγέλου όμορφα, ποτέ δε θ’ αποκτήσεις Ιδανικά παγκόσμια να έχεις στη ζωή σου, Τη γνώση και την ανθρωπιά, στα μύχια της ψυχής σου

Σε δυνατό και σ’ άνομο μη σκύψεις το κεφάλι , Σε ορφανό και άστεγο να γίνεις προσκεφάλι Αγάπης το χαμόγελο σ’ ανθρώπους αν χαρίζεις Άγγελος είσαι κόρη μου στη Γη μας φτερουγίζεις Το στόμα σου παιδάκι μου ποτέ μην αδικήσεις Εφτά φορές να σκέφτεσαι και μία να μιλήσεις Λόγο κακό ποτέ μην πεις σε άνθρωπο που φταίει Δώσε φιλί σου στον εχθρό, μαντήλι σε όποιον κλαίει Ότι απ’ το χώμα κέρδισες στο χώμα θα τ’ αφήσεις Το άδικο αν φίλησες, χαρά δε θα φιλήσεις

Αν θες άνθρωπος υπόσχεση να δώσεις Στεφάνι και τον άντρα σου ποτέ σου μην προδώσεις Από της δόξας το ποτήρι ποτέ μην πιείς κρασί Έχει το μέλι στην αρχή, στο τέλος τη χολή Σε φίλους και εχθρούς σου αν μπορείς το γέλιο να χαρίζεις Παίρνεις τη Γη στα χέρια σου και στο Θεό δωρίζεις Νυφούλα και κορούλα μας της Ρόδου μας ωραία Την ευτυχία στη ζωή να έχετε παρέα Αγάπη αν εδίδαξες σ’ αυτή τη Γη του μίσους Μικρό Θεό σε προσκυνώ που πλάθεις παραδείσους!

Ευχαριστούμε για το χρόνο σας Κ από τα δικά σας!!!! Ευχαριστούμε για το χρόνο σας

ΠΗΓΕΣ «ΟΜΟΡΦΑ ΚΑΙ ΑΓΝΩΣΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΓΑΜΟΥ» Θεοφάνης Μπογιάννος «ΘΑ ΤΡΑΓΟΥΔΗΣΩ ΝΑ ΧΑΡΩ..» Πολιτιστικός Σύλλογος Απολακκιάς Νοτίας Ρόδου «Ο ΤΟΠΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΟΥ» εκπομπή της ελληνικής κρατικής τηλεόρασης