ΦΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ Β’ Γυμνασίου (βιβλίο καθηγητή) Αθανάσιος Παπαϊωάννου, Κωνσταντίνος Λαπαρίδης Μαρία Μιχαλοπούλου Θεόφιλος Πυλιανίδης Ελένη Ζέτου Δημήτρης Γουλιμάρης Αλέξανδρος Καρυπίδης Δημήτρης Μυλώσης Τριαντάφυλλος Χριστοδουλίδης Όλγα Κούλη Περικλής Καλογιάννης Ξανθή Κωνσταντινίδου Σκοπός της παρουσίασης είναι η περιγραφή και η εξήγηση των κύριων σημείων του βιβλίου. Σε κάθε διαφάνεια παρουσιάζονται ορισμένα χαρακτηριστικά του βιβλίου. Κάτω από κάθε διαφάνεια δίνονται επεξηγήσεις και επιπλέον πληροφορία.

Πώς να διαβαστεί το βιβλίο Προτείνεται να διαβαστούν πρώτα τα θέματα γενικής διδακτικής των βιβλίων εκπαιδευτικού Φ.Α. για τη Β’ και Γ’ Γυμνασίου. Κάθε ενότητα που αφορά κάποιο άθλημα ή χορούς να διαβάζεται ενιαία. Η ανάγνωση του κάθε ημερήσιου πλάνου να γίνεται σε συνδυασμό με τις Κάρτες που του συνδέουν, και να συνοδεύεται από σημειώσεις του εκπαιδευτικού, για τον τρόπο: Το περιεχόμενο των ημερήσιων μαθημάτων μπορεί να συμβάλει στην επίτευξη των ειδικών σκοπών του μαθήματος Φ.Α. μόνο εφόσον η διδασκαλία τους είναι σύμφωνη με τη φιλοσοφία και τις συνακόλουθες μεθόδους διδασκαλίας και συμπεριφορές των καθηγητών που περιγράφονται στα κεφάλαια γενικής διδακτικής. Κάθε διδακτική ενότητα αποσκοπεί στην ανάπτυξη κάποιων γνώσεων και δεξιοτήτων. Ο καθηγητής προσαρμόζει τους στόχους μάθησης σε κάθε ενότητα ανάλογα με το επίπεδο των μαθητών στο σχολείο του. Αυτό είναι απαραίτητο για την προσαρμογή της διδακτικής ύλης στο επίπεδο ικανοτήτων των μαθητών, τον ανάλογο καταμερισμό της ύλης στα ημερήσια μαθήματα μιας ενότητας, και την επιλογή των σημείων στα οποία θα δώσει ιδιαίτερη έμφαση ο κάθε καθηγητής. Οι Κάρτες που συνοδεύουν αρκετές δραστηριότητες του βιβλίου περιγράφουν αναλυτικά ή απεικονίζουν ασκήσεις, σημεία έμφασης και στόχους που επιδιώκονται, ενώ η χρήση τους από τους μαθητές συμβάλει σημαντικά στην ποιότητα και ποσότητα της ανατροφοδότησης που παίρνουν. Μια Κάρτα μπορεί να χρησιμοποιηθεί με διαφορετικό τρόπο ανάλογα με τη μέθοδο διδασκαλίας. Η περιγραφή μιας δραστηριότητας δεν αρκεί για να καταλάβει κάποιος αν διαμέσου αυτής επιτυγχάνεται ο στόχος που τίθεται σε ένα ημερήσιο μάθημα. Ο τρόπος εφαρμογής μιας δραστηριότητας διαφοροποιείται ανάλογα με τη μέθοδο διδασκαλίας και τον τρόπο υλοποίησης της διδακτικής μεθόδου. Επίσης κάποια δραστηριότητα μπορεί να εφαρμοστεί με πολύ διαφορετικό τρόπο από διαφορετικούς καθηγητές. Το κατά πόσο η διδασκαλία μιας δραστηριότητας συμβάλει στην επίτευξη των διδακτικών στόχων, εξαρτάται από τον τρόπο που την εισάγει ο καθηγητής, τον τρόπο επικοινωνίας του με τους μαθητές, την ποιότητα και ποσότητα ανατροφοδότησης που φροντίζει να παίρνουν οι μαθητές κλπ. Για αυτό είναι απαραίτητη η ενεργός συμμετοχή του καθηγητή στην προσαρμογή του ημερήσιου πλάνου στις γνώσεις και στην προσωπικότητά του καθώς και στις συνθήκες του σχολείου του. οργάνωσης και προσαρμογής του μαθήματος στο δικό του σχολείο, 2. με τον οποίο θα μεγιστοποιηθεί η ενεργός και αυτόνομη μάθηση του κάθε μαθητή.

Πώς να χρησιμοποιηθεί το βιβλίο Το βιβλίο δεν είναι «τυφλοσούρτης», δεν εφαρμόζεται με τον ίδιο τρόπο απ’ όλους. Κάθε χρονιά, ο κάθε καθηγητής το προσαρμόζει στους μαθητές και στις συνθήκες του σχολείου του. Ωστόσο τα μαθησιακά αποτελέσματα, οι ικανότητες και οι γνώσεις που επιδιώκεται να αναπτυχθούν, καθώς και η εκπαιδευτική φιλοσοφία που περιγράφονται στα βιβλία, πρέπει να επιδιώκονται και να υλοποιούνται σε όλα τα σχολεία της χώρας. Οι στόχοι των ημερήσιων μαθημάτων επιτυγχάνονται από τον επιτυχή συνδυασμό διδακτικής ύλης, προσωπικότητας καθηγητή και μαθητών. Το κάθε σχολείο έχει τα δικά του χαρακτηριστικά από πλευράς υποδομών, υλικού, μαθητών. Ακόμη κι αν κάποιος καθηγητής διδάσκει για χρόνια στο ίδιο σχολείο, χρειάζεται να προσαρμόζει κάθε φορά την ύλη για το επόμενο μάθημα ώστε να βελτιώνει την απόδοσή του και να διατηρεί υψηλό το ενδιαφέρον του και την ενεργητικότητά του. Προσαρμογή της διδακτικής ύλης δε σημαίνει ότι ο καθένας κάνει ότι θέλει ακολουθώντας διαφορετική κατεύθυνση απ’ αυτή που περιγράφεται στο βιβλίο. Η ανάπτυξη των γνώσεων και δεξιοτήτων που περιγράφονται στο βιβλίο σε συνδυασμό με την καλλιέργεια της αγάπης των μαθητών για άσκηση είναι κοινός στόχος όλων των καθηγητών της χώρας.

Ειδικοί σκοποί της Φυσικής Αγωγής στη Σύγχρονη Κοινωνία

Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας: Στην παιδική εφηβική ηλικία… Σκοποί ΦΑ Η τακτική φυσική δραστηριότητα οικοδομεί υγιή οστά, μυς και συνδέσμους, βοηθάει στον έλεγχο του βάρους, στη μείωση του λίπους και στην ανάπτυξη αποτελεσματικής λειτουργίας της καρδιάς και των πνευμόνων. Η τακτική σωματική άσκηση διευκολύνει στην ανάπτυξη δεξιοτήτων κίνησης και βοηθά στην πρόληψη και έλεγχο των συναισθημάτων άγχους και κατάθλιψης. Η συμμετοχή σε παιχνίδια και αθλήματα δίνουν στους νέους ευκαιρίες για φυσική αυτό-έκφραση, αυτοπεποίθηση, ανακούφιση από ένταση, επίτευξη, κοινωνική αλληλεπίδραση, εκμάθηση του πνεύματος αλληλεγγύης και τίμιου παιχνιδιού. Σωμα-τικός Ψυχο-κινητικός Οι 3 παραπάνω παραδοχές συνδέονται άμεσα με 3 σκοπούς της φυσικής αγωγής (Σωματικός, Ψυχοκινητικός και Ψυχο-κοινωνικός) που είναι γνωστοί στους εκπαιδευτικούς εδώ και χρόνια. Ψυχο-κοινωνικός

Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας: Στην παιδική εφηβική ηλικία… Σκοποί ΦΑ Η ένταξη σε κατάλληλα καθοδηγούμενες φυσικές δραστηριότητες και αθλήματα μπορούν να καλλιεργήσουν την υιοθέτηση υγιών συμπεριφορών συμπεριλαμβανομένου της αποφυγής από το κάπνισμα, χρήση αλκοόλ και ναρκωτικών και βίαιης συμπεριφοράς όπως επίσης την υιοθέτηση υγιούς διατροφής, επαρκούς ξεκούρασης και καλύτερων πρακτικών ασφάλειας. Τα παιδιά που είναι περισσότερο φυσικά δραστήρια έχουν καλύτερη σχολική επίδοση. Οι μορφές φυσικής δραστηριότητας που αποκτούνται στην παιδική ηλικία και στην εφηβεία είναι πιο πιθανό να διατηρούνται σ’ όλη τη ζωή, εξασφαλίζοντας έτσι τη βάση για φυσικά δραστήρια και υγιεινή ζωή. Οι ανθυγιεινοί τρόποι ζωής – περιλαμβανομένου και του καθιστικού τρόπου ζωής, φτωχής διατροφής και κατάχρησης ουσιών που υιοθετούνται σε νέα ηλικία, είναι πιθανό να συνεχίζουν στην ενήλικη ζωή. Υγεία Γνω-στικός Οι 4 παραπάνω παραδοχές συνδέονται άμεσα με 3 σκοπούς της φυσικής αγωγής: της διατήρησης της Υγείας, το Γνωστικό-Πνευματικό σκοπό και το Βιωματικό σκοπό. Βιωματικός

Αναλυτικό Πρόγραμμα: Ειδικοί σκοποί της Φ.Α. Σωματικός τομέας Ανάπτυξη κινητικών δεξιοτήτων: σύνθετες & περίπλοκες δεξιότητες. Ανάπτυξη φυσικών ικανοτήτων: αντοχή, δύναμη, ταχύτητα, ευλυγισία, ευκινησία. Προαγωγή υγείας & ευεξίας. Καλλιέργεια ρυθμού.

Ειδικοί Σκοποί της Φ.Α. Συναισθηματικός τομέας Κοινωνικοί στόχοι: συνεργασία, ομαδικό πνεύμα, αυτοπειθαρχία, θέληση, υπευθυνότητα, υπομονή, επιμονή, θάρρος, αυτοεκτίμηση, αυτοπεποίθηση, ελεύθερη και δημοκρατική έκφραση. Ηθικοί στόχοι: τιμιότητα, δικαιοσύνη, αξιοκρατία, σεβασμός αντιπάλων, αυτοσεβασμός, μετριοφροσύνη, συνετή αντιμετώπιση της νίκης & ήττας.

Ειδικοί σκοποί της Φ.Α. Γνωστικός τομέας Απόκτηση γνώσεων σχετικών με τη Φυσική Αγωγή & τον αθλητισμό, τους κανονισμούς αθλημάτων-αγωνισμάτων, την Ολυμπιακή ιδέα και κίνηση, τους παραδοσιακούς χορούς, τη μουσική και το τραγούδι σε τοπικό και εθνικό επίπεδο, την υγιεινή και τις πρώτες βοήθειες. Συνειδητοποίηση της ανάγκης για «διά βίου» άσκηση ή άθληση και της ωφέλειας που προκύπτει από αυτή, καθώς και απόκτηση αθλητικών συνηθειών για ερασιτεχνική ενασχόληση με τον αθλητισμό. Εκτίμηση των αισθητικών στοιχείων των κινήσεων.

Κεντρικός στόχος του Αναλυτικού Προγράμματος είναι η ανάπτυξη κινητικών δεξιοτήτων Γι’ αυτό το λόγο: υπάρχει πλήρη ανάπτυξη του κινητικού περιεχομένου. το βιβλίο δομήθηκε με βάση τη διδασκαλία 7 αντικειμένων (4 αθλοπαιδιές, κλασσικός αθλητισμός, γυμναστικοί, χοροί). Για να επιτευχθούν οι άλλοι στόχοι (π.χ. ανάπτυξη συνεργασίας) η διδασκαλία των κινητικών δεξιοτήτων είναι μέσο και όχι αυτοσκοπός.

Άμεση & Έμμεση επιδίωξη Άμεση είναι η επιδίωξη όταν προσδιορίζεται με σαφήνεια το κριτήριο που πρέπει να επιτευχθεί και οι ενέργειες εκπαιδευτή και εκπαιδευόμενου δίνουν προτεραιότητα στην επίτευξη αυτής της επιδίωξης. Για παράδειγμα, όταν δύο μαθητές συνεργάζονται δείχνοντας ο ένας τον άλλο τη σωστή θέση σώματος στην υποδοχή του σερβίς και οι υποδείξεις, ερωτήσεις ή ανακεφαλαίωση του καθηγητή αφορούν την σωστή θέση σώματος, άμεση επιδίωξη είναι η μάθηση της υποδοχής στο σερβίς, ενώ η ανάπτυξη της συνεργασίας είναι έμμεση επιδίωξη. Αντίθετα, αν στην ίδια δραστηριότητα οι υποδείξεις, οι ερωτήσεις και η ανακεφαλαίωση του καθηγητή αφορούν τον τρόπο επικοινωνίας μεταξύ των παιδιών και πώς η επικοινωνία βοηθά στην ανάπτυξη της αλληλοεκτίμησης και της εμπιστοσύνης στο συμμαθητή, τότε άμεση επιδίωξη είναι η ανάπτυξη της συνεργασίας ενώ η μάθηση της σωστής θέσης του σώματος στην υποδοχή του σερβίς είναι έμμεση επιδίωξη. Η διδασκαλία κινητικών δεξιοτήτων ως αυτοσκοπός ή μέσο στο βιβλίο προσδιορίζεται στις άμεσες και έμμεσες επιδιώξεις. Στα ημερήσια πλάνα έμφαση δίνεται στη μάθηση των κινητικών δεξιοτήτων. Ωστόσο είναι στην διακριτική ευχέρεια του καθηγητή να αποφασίσει σε ποια μαθήματα και δραστηριότητες η κινητική μάθηση που επιδιώκεται μπορεί να είναι έμμεση επιδίωξη, θέτοντας ως άμεση επιδίωξη την ανάπτυξη υπευθυνότητας, συνεργασίας, γνώσης, κλπ.

Ικανότητες που αξιολογούνται Σύμφωνα με το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο: Κινητικές ικανότητες: 40%. Φυσικές ικανότητες: 20%. Γνώσεις (σε θέματα άθλησης-άσκησης κλπ.): 20%. Συμπεριφορά (υπευθυνότητα, ήθος, φροντίδα για άλλους κλπ.): 20%. Στο ερώτημα τι αξιολογούμε στο μαθητή; η απάντηση είναι: ο βαθμός στον οποίο ο μαθητής πέτυχε τους στόχους που τέθηκαν. Εάν οι στόχοι είναι σε επίπεδο τμήματος-τάξης ή με βάση την ηλικιακή ομάδα (π.χ. η μέση ικανότητα μαθητών 14 ετών), τότε χρησιμοποιούνται συγκριτικά κριτήρια αξιολόγησης (π.χ., με βάση το μέσο όρο, ο μαθητής είναι στο 10% των καλύτερων). Εάν οι στόχοι είναι προσωπικής βελτίωσης, τότε βαθμολογείται η πρόοδος που παρουσιάζει ο κάθε μαθητής (π.χ., παρουσίασε βελτίωση 20% στη δύναμη). Επειδή πολλά παιδιά διαφέρουν μεταξύ τους στις φυσικές ικανότητες και στις κινητικές δεξιότητες λόγω κληρονομικών παραγόντων, ασθενειών κλπ., για παράδειγμα, ένα μεγάλο ποσοστό παιδιών χαρακτηρίζεται από «κινητική αδεξιότητα», θα ήταν άδικο να βαθμολογούνται οι μαθητές μόνο με κριτήρια σύγκρισης. Ως μέση λύση, προτείνεται το 50% της βαθμολογίας να στηρίζεται σε κριτήρια σύγκρισης και το 50% σε κριτήρια προσωπικής βελτίωσης. Μια επιπλέον αρνητική συνέπεια της αξιολόγησης με κριτήρια σύγκρισης είναι η μείωση του ενδιαφέροντος και της παρακίνησης των μαθητών. Αντίθετα η αξιολόγηση με κριτήρια προσωπικής βελτίωσης προσφέρει χρήσιμη ανατροφοδότηση για μάθηση και προσωπική πρόοδο και διατηρεί σε υψηλά επίπεδα το ενδιαφέρον των μαθητών στο μάθημα. Ένας μαθητής που συμμετέχει στο μάθημα τακτικά, δείχνει προθυμία για άσκηση (δεν αρκεί μόνο η παρουσία) και συμπεριφέρεται φίλαθλα είναι βέβαιο ότι θα πετύχει σε ικανοποιητικό επίπεδο όλους τους στόχους της Φυσικής Αγωγής. Γι΄ αυτό δε δικαιολογείται στην περίπτωση αυτή χαμηλή βαθμολογία ακόμη και αν αυτός στα δύο πρώτα κριτήρια υστερεί. Η εκτίμηση της γνώσης των θεωρητικών στοιχείων θα γίνεται προφορικά καθ΄ όλη τη διάρκεια του έτους ή και διαμέσου κάποιας ενδεχόμενης εργασίας και όχι με γραπτή δοκιμασία. Μαθητές που έχουν υψηλές επιδόσεις και ανήκουν σε Εθνικές ή Ολυμπιακές Ομάδες και συμπεριφέρονται με υπεύθυνο τρόπο στο μάθημα Φυσικής Αγωγής θα πρέπει να τυχαίνουν ιδιαίτερης βαθμολογικής μεταχείρισης, έστω κι αν σ' ένα αντικείμενο ενός τριμήνου υστερούν κάπως, γιατί αφενός μεν η συμμετοχή και η πολύωρη απασχόλησή τους σε αθλητικές δραστηριότητες τους βοηθάει να κατακτήσουν ορισμένους από τους στόχους της Φ.Α., αφετέρου δείχνει το ενδιαφέρον και την αγάπη που έχουν για την άσκηση και ­άθληση.

Αξιολόγηση για βελτίωση της μάθησης και όχι απλά για επιβεβαίωση της μάθησης Σύμφωνα με το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο: «βασικός στόχος της αξιολόγησης του μαθητή είναι η ανατροφοδότηση της εκπαιδευτικής διαδικασίας και ο εντοπισμός των μαθησιακών ελλείψεων, με σκοπό τη βελτίωση της προσφερόμενης σχολικής εκπαίδευσης και τελικά την πρόοδο του μαθητή». Τα τεστ αξιολόγησης γνώσεων και δεξιοτήτων: παρουσιάζονται ως παιχνίδι και όχι ως κάτι που θα τρομάξει τα παιδιά. Ενσωματώνονται αρμονικά στη διαδικασία: «καθορισμός προσωπικού στόχου βελτίωσης  στρατηγική & προσπάθεια  αξιολόγηση  επανακαθορισμός στόχου». Πάντα υπενθυμίζεται ότι τα λάθη είναι μέρος της μάθησης, τα λάθη υπάρχουν για να τα εντοπίζουμε και να τα μειώνουμε, ώστε να γινόμαστε καλύτεροι. Δεν ορίζουμε ημέρα τεστ-αξιολόγησης που υποδηλώνει ότι θα βαθμολογήσουμε, κάτι το οποίο δημιουργεί αρνητικά συναισθήματα. Τοποθετούμε ένα τεστ εντός των δραστηριοτήτων ενός ημερήσιου μαθήματος αφιερώνοντας κάποια λεπτά για μια διαδικασία ελέγχου της προόδου της μάθησης. Ζητάμε από τους μαθητές να κρατήσουν τα σκορ τους και να θέσουν στόχους βελτίωσης (π.χ. ημερήσιο πλάνο 3.1 της Β’ Γυμνασίου). Στη διαδικασία των τεστ προσέχουμε ώστε να μη δημιουργείται η αίσθηση στο μαθητή ότι παρατηρείται-αξιολογείται απ’ όλο το τμήμα.

Προγραμματισμός Ο καθηγητής θέτει 8 τελικούς στόχους το χρόνο όπου θα δίνει έμφαση και θα αξιολογεί συστηματικά, π.χ., τέσσερις κινητικούς, δύο φυσικής κατάστασης, ένα γνωστικό π.χ., να ξέρουν να φτιάχνουν ένα μηνιαίο πρόγραμμα άσκησης για βελτίωση φυσικής κατάστασης, ένα συμπεριφοράς, π.χ., να συμμετέχουν όλοι τουλάχιστον 3 φορές την εβδομάδα σε εκτός σχολείου φυσικές δραστηριότητες. Στο τέλος της χρονιάς κάνει αποτίμηση του έργου του, αξιολογώντας 5-6 τελικούς στόχους. Χωρίς αποτίμηση δεν υπάρχει ανατροφοδότηση άρα δεν υπάρχει βελτίωση της διδασκαλίας. Η συστηματική επιδίωξη 8 τελικών στόχων οδηγεί με βεβαιότητα στη βελτίωση των μαθητών όσον αφορά αυτούς τους στόχους. Γνωρίζοντας στην αρχή της Γ’ Γυμνασίου ποιο ήταν το πραγματικό επίπεδο του τμήματος και των μαθητών στο τέλος της Β’ Γυμνασίου, ο καθηγητής μπορεί να συνεχίσει να επιδιώκει κάποιους απ’ αυτούς τους στόχους και στη διάρκεια της Γ’ Γυμνασίου. Αν αυτή η λογική ακολουθηθεί και για τις τρεις τάξεις του Γυμνασίου, όλοι οι μαθητές θα παρουσιάσουν κάποια βελτίωση σε κάποιους στόχους που τίθενται στο μάθημα της Φυσικής Αγωγής.

Αντικείμενα που διδάσκονται Πετοσφαίριση, καλαθοσφαίριση, ποδόσφαιρο, χειροσφαίριση, κλασσικός αθλητισμός & φυσική κατάσταση, γυμναστική, παραδοσιακοί χοροί . Καλό είναι να ολοκληρώνεται η διδασκαλία ενός αντικειμένου πριν ξεκινήσει η διδασκαλία ενός άλλου. Η σειρά της διδασκαλίας και η έμφαση που δίνεται σε καθένα απ’ αυτά καθορίζεται από τον καθηγητή με βάση τα χαρακτηριστικά του σχολείου και των μαθητών.

Στην εισαγωγή κάθε αντικείμενου περιγράφονται: Οι άμεσοι και έμμεσοι στόχοι που επιδιώκονται στα ημερήσια πλάνα. Παράδειγμα:

Στην εισαγωγή κάθε αντικείμενου περιγράφονται: Οι δεξιότητες που περιμένουμε να αναπτύξουν οι μαθητές. Παράδειγμα: 1. Τελειώνοντας τα μαθήματα της πετοσφαίρισης οι μαθητές θα πρέπει να μπορούν να εκτελούν σωστά τα εξής, όσον αφορά στην: 1.1. Τεχνική του σέρβις: 1.1.1. Να περνούν το σέρβις στο αντίπαλο γήπεδο. 1.1.2. Να σημαδεύουν στη ζώνη του γηπέδου που επιθυμούν. 1.2. Τεχνική της υποδοχής: 1.2.1. Να υποδέχονται ένα σέρβις κατευθύνοντας τη μπάλα ψηλά.

Στην εισαγωγή κάθε αντικείμενου περιγράφονται: 2. Οι γνώσεις για τα κρίσιμα σημεία των δεξιοτήτων που περιμένουμε να αναπτύξουν οι μαθητές. Παράδειγμα: 2. Τελειώνοντας τα μαθήματα των δρόμων ταχύτητας οι μαθητές θα γνωρίζουν ότι πρέπει να προσέχουν: 2.2. Εκκίνηση: 2.2.1.Μεγάλη κλίση του κορμού εμπρός στο παράγγελμα «έτοιμοι». 2.2.2. Πλήρη έκταση των ποδιών κατά την ώθηση. 2.2.3. Ενεργητική προώθηση μπροστά κι επάνω του ποδιού κατά τον πρώτο διασκελισμό. … Οι γνώσεις αυτές διδάσκονται στα ημερήσια μαθήματα και πολλές απ’ αυτές παρουσιάζονται στις Κάρτες Δραστηριοτήτων.

Στην εισαγωγή κάθε αντικείμενου περιγράφονται: 3. Οι γνώσεις για την εξάσκηση που πρέπει να κάνουν οι μαθητές για την ανάπτυξη των δεξιοτήτων τους. Παράδειγμα: 3. Τελειώνοντας τα μαθήματα της πετοσφαίρισης οι μαθητές θα γνωρίζουν ότι πρέπει να ακολουθήσουν τις εξής προασκήσεις και παιχνίδια για τη βελτίωση τους: 3.3. Στην τεχνική της πάσας (σε ζεύγη) : 3.3.1. Πάσες με έλεγχο του χτυπήματος (πάσα στον εαυτό τους, πάσα στο συμμαθητή). 3.3.2. Πάσες σε διαφορετικές αποστάσεις, μια κοντά μια μακριά. 3.3.3. Πάσες με μετακίνηση στο χώρο: μπροστά, πίσω, δεξιά και αριστερά. 3.3.4. Σε τρίγωνο, πάσα μετά από υποδοχή, μπροστά ψηλά, (για επίθεση). … Οι προασκήσεις και τα παιχνίδια που παρουσιάζονται σ’ αυτή την ενότητα διδάσκονται στους μαθητές στα ημερήσια μαθήματα που ακολουθούν.

Ημερήσια Πλάνα Β Γυμνασίου: Σύνολο= 54. Πετοσφαίριση (9), καλαθοσφαίριση (7), ποδόσφαιρο (6), χειροσφαίριση (7), δρόμοι ταχύτητας (2), άλμα εις ύψος (3), δρόμοι αντοχής (3), τεχνική σφαιροβολίας (3), φυσική κατάσταση (3), γυμναστική (7), παραδοσιακοί χοροί (4). Γ Γυμνασίου: Σύνολο= 57. Πετοσφαίριση (10), καλαθοσφαίριση (9), ποδόσφαιρο (4), χειροσφαίριση (8), άλμα εις μήκος (5), άλμα τριπλούν (2), σκυταλοδρομία (1), ακοντισμός (3), ανάπτυξη αντοχής (3), δύναμη για υγεία (3), γυμναστική (7), παραδοσιακοί χοροί (2). Η κατανομή των πλάνων είναι ενδεικτική. Οι καθηγητές έχουν τη δυνατότητα να προσαρμόσουν τον αριθμό των αντικειμένων που θα διδαχθούν στις συνθήκες του σχολείου τους. Όμως σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να διδάξουν όλα τα αντικείμενα και θα πρέπει να αποφύγουν μεγάλες ανισότητες στην κατανομή του χρόνου που διαθέτουν για τη διδασκαλία των αντικειμένων. Τόσο στη Β’ όσο και στη Γ’ Γυμνασίου θα πρέπει να αφιερωθούν περισσότερα μαθήματα για τη διδασκαλία των χορών απ’ αυτά που περιγράφονται στα πλάνα των βιβλίων. Ο λόγος που δε συμπεριλήφθηκαν επιπλέον πλάνα για τους χορούς ήταν για να αποφευχθούν επαναλήψεις των ίδιων (ή πολύ παρόμοιων) πλάνων στα βιβλία. Τα πλάνα της Γ’ γυμνασίου επαρκούν για όλη τη χρονιά αφού το μάθημα της Φυσικής Αγωγής διδάσκεται δύο φορές την εβδομάδα. Τα πλάνα της Β’ γυμνασίου καλύπτουν περίπου το 70% των μαθημάτων που θα διδαχθούν στη διάρκεια της χρονιάς. Το βιβλίο έπρεπε να είναι 30% μεγαλύτερο από τις προδιαγραφές που ακολουθήθηκαν αφού το μάθημα διδάσκεται 3 ώρες την εβδομάδα. Επιλέχθηκε να δοθεί πλήρες το υλικό διδασκαλίας δεξιοτήτων και ικανοτήτων για το 70% των ημερήσιων πλάνων. Το υπόλοιπο 30% των μαθημάτων προτείνεται να καλυφθεί με παιχνίδια και δραστηριότητες εμπέδωσης όσων διδάχθηκαν, στοχεύοντας σε υψηλό ποσοστό κινητικής ένταξης όλων των μαθητών.

Δομή Ημερήσιων Πλάνων Σε 1 σελίδα: Για ευχρηστία. Σχεδιάστηκαν για 30 μαθητές σε 1 γήπεδο βόλεϊ ή μπάσκετ. Σκοπός, εξοπλισμός, στιλ διδασκαλίας. Εισαγωγή, Κύριο Μέρος (δραστηριότητες & χρόνος), Τελικό Μέρος. Δραστηριότητες για μετά το Μάθημα. Οργάνωση, Σημεία Έμφασης, Μέθοδος Εξάσκησης, Παραλλαγές.

Κάρτες Δραστηριοτήτων Φύλλα Στόχων Φύλλα κριτηρίων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε διαφορετικά στιλ διδασκαλίας. Τεστ. Άλλες πληροφορίες σχετικές με τις δραστηριότητες του μαθήματος. Πολλά Φύλλα Στόχων και Φύλλα Κριτηρίων περιλαμβάνονται και στο βιβλίο του μαθητή.

Σε συνδυασμό με το βιβλίο του μαθητή Από το βιβλίο μαθητή αντλούμε πληροφορίες για ιστορία, κανονισμούς, τεχνικές αθλημάτων, τρόπους άσκησης στον ελεύθερο χρόνο. Φύλλα Στόχων, Φύλλα Κριτηρίων. Δραστηριότητες για μετά το μάθημα.

Ειδικοί Σκοποί & Ημερήσιο μάθημα

Φιλοσοφία Η φιλοσοφία του μαθήματος της Φυσικής Αγωγής διαφέρει απ’ αυτή του αγωνιστικού αθλητισμού όπου ενθαρρύνονται μόνο μαθητές με υψηλές αθλητικές ικανότητες. «Η παροχή ίσων ευκαιριών και δυνατοτήτων μάθησης για όλους τους μαθητές αποτελεί βασική αρχή της δημοκρατικής κοινωνίας» (ΦΕΚ τεύχος Β αρ. φύλλου 303/13-03-03, σελ. 3735). Οι μαθητές να ενστερνιστούν ότι μέσα από τον αθλητισμό μαθαίνουμε πώς να ξεπερνούμε τον εαυτό μας και πώς να ασκούμαστε παίζοντας ευχάριστα με τους άλλους. Στον αγωνιστικό αθλητισμό οι νέοι μαθαίνουν πώς να ξεπερνούν τον εαυτό τους και τους άλλους. Στο μάθημα Φυσικής Αγωγής δε μας ενδιαφέρει να ξεπερνούν οι μαθητές τους άλλους διότι τότε οι μαθητές με χαμηλές φυσικές ικανότητες, που είναι αυτοί ακριβώς που χρειάζονται πρωτίστως καλή εκπαίδευση στα πλαίσια του μαθήματος Φ.Α., θα βρεθούν σε δυσχερή θέση και δε θα αγαπήσουν το μάθημα. Για να παρέχουμε ίσες ευκαιρίες σε όλους τους μαθητές χρειάζεται να δώσουμε έμφαση στο να ξεπερνούν οι μαθητές τον εαυτό τους και να μάθουν πώς να ασκούνται ευχάριστα επικοινωνώντας αποτελεσματικά με τους άλλους.

Τελικός Σκοπός Οι Σκοποί της Φ.Α. συγκλίνουν σε έναν: Τελειώνοντας το σχολείο όλοι οι μαθητές να ξέρουν πώς να ασκούνται τακτικά, αποτελεσματικά και ευχάριστα μόνοι τους και σε περιβάλλοντα με άλλους ανθρώπους. Απαιτείται: Ανάπτυξη ικανότητας αυτό-ρύθμισης ως προς την άσκηση και μάθηση, αγάπης για άσκηση, θέλησης για βελτίωση, γνώσης για αποτελεσματική άσκηση. Προκύπτουν δύο γενικές παιδαγωγικές κατευθύνσεις-στόχοι: Βελτίωσης και Ευχαρίστησης. Η Φιλοσοφία του μαθήματος που προαναφέρθηκε έχει σχέση και με τον Τελικό Σκοπό που είναι απόσταγμα όλων των Ειδικών Σκοπών της Φ.Α.. Για να ασκείται κάποιος αποτελεσματικά πρέπει η Φυσική Αγωγή να πετύχει το Σκοπό της στον Σωματικό και Γνωστικό Τομέα (δηλαδή ανάπτυξη δεξιοτήτων και φυσικών ικανοτήτων που επιτρέπουν αποτελεσματική άσκηση καθώς και ανάπτυξη γνώσεων γύρω από το πώς να ασκούνται μόνοι τους). Για να ασκείται κάποιος τακτικά και ευχάριστα πρέπει η Φυσική Αγωγή να πετύχει το Σκοπό της στο Γνωστικό και Συναισθηματικό Τομέα (δηλαδή να ξέρει πόσο τακτικά να ασκείται, να ευχαριστιέται την άσκηση και να υιοθετήσει την άσκηση ως τρόπο ζωής).

Γενικοί Στόχοι: Βελτίωση & Ευχαρίστηση Για να υπάρξει βελτίωση χρειάζονται σαφείς στόχοι βελτίωσης: Οι 8 ετήσιοι που επέλεξε να παρακολουθεί ο καθηγητής. Οι καθημερινοί που περιγράφονται στις Κάρτες δραστηριοτήτων. Για να υπάρξει ευχαρίστηση χρειάζονται: Ευκαιρίες για πρωτοβουλία, ανακάλυψη και δημιουργία, πολλές επιλογές. Αίσθημα επάρκειας, ανάπτυξη αυτοπεποίθησης. Περιβάλλον που προάγει τις καλές σχέσεις.

Παρακολούθηση Ετήσιων στόχων βελτίωσης Παράδειγμα: Κινητική δεξιότητα σερβίς στο βόλεϊ: Στο πρώτο μάθημα τεστ και καθορισμός στόχων βελτίωσης. Επανάληψη του τεστ μετά από 5-6 μαθήματα και επαναπροσδιορισμός στόχων. Επανάληψη του τεστ στο τέλος της διδασκαλίας του βόλεϊ. Παραδείγματα στο βιβλίο: Ημερήσια πλάνα Βόλεϊ 3.1, 3.5, 3.9. Παράδειγμα για τη δεξιότητα ρίψης στη χειροσφαίριση: Ημερήσια πλάνα 6.1, 6.7. Απλά τεστ δεξιοτήτων και φυσικής κατάστασης υπάρχουν και στο βιβλίο του εκπαιδευτικού και στο βιβλίο του μαθητή.

Παρακολούθηση στόχων βελτίωσης στις Δραστηριότητες του μαθήματος Σαφείς στόχοι μάθησης που περιγράφονται στις Κάρτες Δραστηριοτήτων. Παράδειγμα: Εξωτερικό σκριν στην καλαθοσφαίριση (Κάρτα 4.4). Κριτήρια παρακολούθησης: Πήρε ο εξωτερικός παίκτης τη μπάλα χέρι με χέρι; Χρησιμοποίησε ο σκρίνερ το σώμα του για να προφυλάξει τη μπάλα και τον συμπαίκτη του; Πέρασε ο σκριναριζόμενος ώμο με ώμο από τον σκρίνερ; Έκανε ο σκρίνερ κίνηση προς το καλάθι μετά το σκριν;

Ποιος παρακολουθεί τη βελτίωση; Πρωτίστως ο μαθητής. Ο μαθητής θέτει στόχους βελτίωσης και παρακολουθεί την πρόοδό του. Η βασική μέριμνα του εκπαιδευτικού είναι η σωστή καθοδήγηση και η διευκόλυνση της μάθησης. Τα νέα βιβλία στηρίζονται στην αρχή ότι ο εκπαιδευτικός από φορέας γνώσης μετεξελίσσεται σε καθοδηγητή ανακάλυψης της γνώσης. Ο εκπαιδευτικός δημιουργεί το πλαίσιο όπου οι μαθητές έχουν ευκαιρίες να πάρουν αποφάσεις, να δοκιμάσουν, να αυτό-αξιολογηθούν, να επαναπροσδιορίσουν τους στόχους τους. Ο μαθητής του 21ου αιώνα πρέπει να είναι αναπτύξει ικανότητες αυτορύθμισης και αυτοκαθορισμού της μάθησης. Όταν διαπιστώνει ότι χρειάζεται να βελτιωθεί σε κάτι να μπορεί να θέτει άμεσα αποτελεσματικούς στόχους βελτίωσης, να παρακολουθεί την πρόοδό του, να γνωρίζει πού να βρίσκει την πληροφορία για το πώς να βελτιωθεί, να γνωρίζει πώς να μαθαίνει.

Η ευχαρίστηση για μάθηση απαιτεί: Ευκαιρίες για πρωτοβουλία, ανακάλυψη και δημιουργία, πολλές επιλογές. Αίσθημα επάρκειας, ανάπτυξη αυτοπεποίθησης. Περιβάλλον που προάγει τις καλές σχέσεις. Χρειάζονται μαθητοκεντρικές μέθοδοι διδασκαλίας, όπου ο μαθητής είναι στο κέντρο λήψης των αποφάσεων (στιλ: αμοιβαίο, αυτοπαρακολούθησης, εξατομίκευσης, ανακάλυψης, πρωτοβουλίας μαθητή).

Πρακτικό στιλ διδασκαλίας – Μέθοδος με σταθμούς Για αύξηση του χρόνου κινητικής ένταξης των μαθητών στο μάθημα Φ.Α. - που είναι παρότρυνση του Π.Ο.Υ. και άλλων διεθνών οργανισμών υγείας. Οι ασκήσεις περιγράφονται σε κάρτες που μοιράζονται σε ολιγομελείς ομάδες μαθητών. Ο χώρος γύμνασης διαιρείται σε σταθμούς, όπου ομάδες των 4-6 παιδιών αφού διαβάσουν τις οδηγίες που δίνονται σε κάθε σταθμό ξεκινούν από μόνα τους να εκτελούν την άσκηση που προτείνεται. Κυκλικά περνούν από κάθε σταθμό. Βασικό επιχείρημα για την αύξηση του χρόνου Φ.Α. στο σχολείο είναι η αναγκαιότητα αύξησης της φυσικής δραστηριότητας των μαθητών των σύγχρονων πόλεων. Στόχος του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (Π.Ο.Υ) είναι κάθε μαθητής να συμμετέχει καθημερινά σε 1 ώρα ποιοτικής γυμναστικής στο σχολείο. Η επίτευξη αυτού του στόχου υπονομεύεται όταν οι πολίτες βλέπουν στο μάθημα Φ.Α. τους μαθητές να είναι σε ουρές περιμένοντας τη σειρά τους να εκτελέσουν μια άσκηση.

Αμοιβαίο Στιλ Ο ένας μαθητής εκτελεί, ο άλλος διορθώνει χρησιμοποιώντας ένα φύλλο κριτηρίων. Πολύ πιο αυξημένη ποσότητα ανατροφοδότησης απ’ ότι στο πρακτικό στιλ. Ανάπτυξη της κριτικής ικανότητας, της αυτονομίας, της συνεργασίας, της ικανότητας επικοινωνίας, της υπευθυνότητας. Μείωση των αντικοινωνικών συμπεριφορών στο μάθημα.

Αυτοπαρακολούθησης-Αυτοελέγχου Μετά από μία ή περισσότερες προσπάθειες (ανάλογα με τη δραστηριότητα), ο μαθητής ελέγχει αν εκτέλεσε σωστά 3-4 κρίσιμα σημεία με τη βοήθεια φύλλου κριτηρίου. Η ποσότητα και ποιότητα ανατροφοδότησης μ’ αυτό το στιλ υπερτερεί κατά πολύ όλων των άλλων. Επιτυγχάνεται: Γρήγορη μάθηση μιας κινητικής δεξιότητας (ή και γνώσης), η ανάπτυξη αυτονομίας-αυτοκαθορισμού, αυτορύθμισης και υπευθυνότητας. Ιδανική πρόκληση αφού ο καθένας προσπαθεί να βελτιώσει τον εαυτό του. Οι Έλληνες μαθητές υστερούν κατά πολύ σε σχέση με μαθητές προηγμένων κρατών της Δύσης στην ανάληψη πρωτοβουλιών και στην αυτόνομη επίλυση προβλημάτων. Το στιλ του αυτοελέγχου είναι βασικό για την ανάπτυξη αυτονομίας και υπευθυνότητας.

Μη αποκλεισμού - Εξατομίκευσης Οι μαθητές μαθαίνουν να προσαρμόζουν το βαθμό δυσκολίας της άσκησης στα μέτρα τους. Κρίσιμο για τη διατήρηση ιδανικής πρόκλησης για όλους τους μαθητές. Π.χ., κάποιοι επιλέγουν να εκτελούν σουτ από 3 μέτρα, άλλοι από τα 5 κι άλλοι από τα 6.25. Όταν ασκούνται με τη βοήθεια ενός προγράμματος προσωπικών στόχων π.χ., Σήμερα να πετύχω 20% περισσότερες επιτυχημένες βολές απ’ ότι το προσωπικό μου ρεκόρ, Ως το τέλος της εβδομάδας να βελτιωθώ κατά 30% στις κάμψεις.).

Καθοδηγούμενη ανακάλυψη: Για διαθεματικότητα Η σύνδεση εννοιών στον αθλητισμό με ήδη γνωστές έννοιες για το μαθητή. Ο καθηγητής ετοιμάζει μια σειρά ερωτήσεων, που καλούν το μαθητή να βρει λύση. Για παράδειγμα, στην εισαγωγή της μακρινής πάσας: «Με τι γωνία πρέπει να φύγει η μπάλα για να πάει όσο το δυνατό πιο μακριά;» «Σε ποιο σημείο πρέπει να χτυπήσουμε τη μπάλα ποδοσφαίρου για να φύγει σε γωνία 45ο ;» «Όταν η μπάλα ποδοσφαίρου είναι στο έδαφος, με ποιο σημείο του ποδιού μπορούμε να τη χτυπήσουμε στο κάτω μέρος της;» «Σε τι γωνία πρέπει να είναι η συνέχεια του ποδιού στο μακρινό σουτ στο ποδόσφαιρο;» «Γιατί το πόδι που σουτάρει πρέπει να ακολουθεί την πορεία της μπάλας και να μη σταματά απότομα;».

Τα στιλ της εφευρετικότητας: Για φαντασία και διαθεματική διδασκαλία Τα στιλ της εφευρετικότητας: Για φαντασία και διαθεματική διδασκαλία Σχεδιασμός ενός προβλήματος από το δάσκαλο και η αναζήτηση λύσης από το μαθητή. (1) σχεδίασε δύο τρόπους με τους οποίους ο παίχτης Α μπορεί να αποφύγει τον παίχτη Β και να συνεχίσει να είναι κάτοχος της μπάλας, (2) εκτέλεσε το ίδιο με μέτωπο του Α προς τον Β, (3) εκτέλεσε το ίδιο έχοντας ο Α το πλευρό του προς τον παίχτη Β, κλπ.

Στιλ πρωτοβουλίας μαθητή: Για διά βίου άσκηση Στιλ πρωτοβουλίας μαθητή: Για διά βίου άσκηση Ο καθηγητής ορίζει το πλαίσιο στο οποίο θα εξασκηθούν: Το χρονικό διάστημα (π.χ., στις επόμενες 4 εβδομάδες σε εκτός σχολείου φυσικές δραστηριότητες), Τα «παραδοτέα» (π.χ., ημερολόγιο όπου καταγράφονται: αρχική-τελική αξιολόγηση, προγραμματισμός, επιλογή ασκήσεων, δυσκολιών που προέκυψαν και λύσεων που δόθηκαν), Τα πιθανά βοηθήματα (π.χ., φύλλα κριτηρίων, φύλλα στόχων, ημερολόγιο, βιβλία & σημειώσεις, αθλητικό υλικό κλπ.), Τη μορφή της επικοινωνίας μεταξύ καθηγητή-μαθητών (π.χ., ερωτήσεις του καθηγητή για να καθοδηγούν προς τη σωστή ανάπτυξη του πλάνου δουλειάς κλπ.).

Χρόνος Προσαρμογής Όταν οι μαθητές διδάσκονται για πρώτη φορά με ένα μαθητοκεντρικό στιλ, χρειάζονται τουλάχιστο 5-6 μαθήματα για να προσαρμοσθούν πλήρως και να αποδώσουν τα αναμενόμενα. Για πιο αποτελεσματική διδασκαλία είναι ευκολότερο να ξεκινήσουν οι μαθητές με προσωπικούς στόχους (εξατομίκευσης), μετά να προχωρήσουν σε στιλ αυτοελέγχου και κατόπιν σε αμοιβαίο. Όταν αλλάζει ο τρόπος οργάνωσης του μαθήματος είναι αναμενόμενο να προκύπτει μια αρχική σύγχυση μέχρι να ξεκαθαρισθεί ο τρόπος λειτουργίας στη νέα οργανωτική δομή. Για παράδειγμα, οι μαθητές δεν είναι έτοιμοι από το πρώτο μάθημα να πάρουν μόνοι τους σωστές αποφάσεις για οργανωτικά ζητήματα, π.χ., να διατηρούν μόνοι τους κατάλληλες αποστάσεις από τους συμμαθητές τους χωρίς την υπόδειξη του καθηγητή, να επιστρέφουν γρήγορα τη μπάλα όταν απομακρύνεται και να ξεκινούν άμεσα τη δραστηριότητα απ’ την αρχή κλπ. Αυτή η δυσκολία δε βοηθάει τους μαθητές να συγκεντρωθούν στην επιδίωξη των στόχων τους. Ωστόσο όσο αποσαφηνίζεται η νέα οργανωτική δομή και οι μαθητές προσαρμόζονται σ’ αυτή και οι αντιδράσεις τους σε οργανωτικά ζητήματα παίρνουν τη μορφή ρουτίνας, τόσο ευκολότερα συγκεντρώνονται στην επιδίωξη των στόχων τους. Οι περισσότεροι καθηγητές που αποφασίζουν να εφαρμόσουν για πρώτη φορά ένα από τα προαναφερόμενα μαθητοκεντρικά στιλ, ξεκινούν με το αμοιβαίο. Αυτό δεν τους βοηθάει διότι ξαφνικά δημιουργούνται πολλές νέες δυσκολίες. Το αμοιβαίο στιλ είναι πολύ πιο σύνθετο από το στιλ εξατομίκευσης ή το στιλ αυτοπαρατήρησης. Στο αμοιβαίο εκτός από τη δυσκολία προσαρμογής των μαθητών σε μια νέα οργανωτική δομή όπου η ευθύνη του μαθήματος μεταβιβάζεται στους ίδιους, οπότε οι μαθητές πρέπει να επιλύουν και οργανωτικά ζητήματα (π.χ., αποστάσεις που κρατούν από άλλους μαθητές, χειρισμός του υλικού κλπ.), ο καθηγητής έχει επιπλέον να λάβει υπόψη του την ποιότητα της επικοινωνίας και της ανατροφοδότησης που προσφέρει ο ένας μαθητής στον άλλο. Η σωστή επικοινωνία μεταξύ μαθητών στα στιλ εξατομίκευσης και αυτοελέγχου αφορά μόνο τα θέματα οργάνωσης κι όχι ζητήματα μάθησης.

Για να ευνοηθούν όλοι, ειδικά οι μαθητές χαμηλών ικανοτήτων Δημιουργία ενός κλίματος που προάγει τους στόχους βελτίωσης και ευχαρίστησης. Κεντρικό ρόλο στη δημιουργία αυτού του κλίματος έχουν τα μαθητοκεντρικά στιλ διδασκαλίας, σε συνδυασμό φυσικά με την κατάλληλη καθοδήγηση και ανατροφοδότηση από τους καθηγητές Φ.Α. Τα μαθητοκεντρικά στιλ διδασκαλίας ευνοούν την αυτόνομη μάθηση όλων των μαθητών, ανεξάρτητα από το επίπεδο ικανοτήτων τους. Μόνο σ’ αυτή τη συνθήκη ενθαρρύνονται ουσιαστικά και μόνιμα οι μαθητές χαμηλών ικανοτήτων, δηλαδή τα παιδιά που συνήθως δεν ασκούνται εκτός σχολείου και η μοναδική τους ευκαιρία να αποκτήσουν θετικές εμπειρίες από τη συμμετοχή στην άσκηση είναι το μάθημα Φ.Α.

Βελτίωση στη Φ.Α. & στο σχολείο Ισχυρός στόχος βελτίωσης στη Φ.Α. μπορεί να διατηρηθεί μόνο σε συνδυασμό με ισχυρό στόχο βελτίωσης στο σχολείο. Η διαθεματική διδασκαλία που συνδέει οριζόντια δεξιότητες ζωής (π.χ., σχεδιασμός, στόχοι βελτίωσης, γνώση για το πώς να μαθαίνω κλπ.) και έννοιες (π.χ., συνεργασία, ισότητα) σε διαφορετικά μαθήματα, συμβάλει αποτελεσματικά προς αυτή την κατεύθυνση. Διαθεματικές Δεξιότητες: Η Επικοινωνία, Η Ικανότητα χρήσης ποικίλων Πηγών και Εργαλείων Πληροφόρησης και Επικοινωνίας, Η Συνεργασία, Η Ικανότητα Κριτικής Επεξεργασίας πληροφοριών, αξιών και παραδοχών, Η Ικανότητα Επίλυσης Προβλημάτων μέσα από την καλλιέργεια δεξιοτήτων και στρατηγικών Σχεδιασμού, Ελέγχου, Ανατροφοδότησης, και Διορθωτικής Παρέμβασης, Η Ικανότητα Ορθολογικών Επιλογών, σε ατομικό και κοινωνικό επίπεδο, Η Ικανότητα Διαχείρισης Πόρων (φυσικών, οικονομικών, κοινωνικών, κ.ά.), Η Ικανότητα της Δημιουργικής Επινόησης, Η Ικανότητα «ευαίσθητης αντίληψης της τέχνης» και η δημιουργία τέχνης, Η Αξιοποίηση Γνώσεων και η υιοθέτηση Αξιών κατάλληλων για τη διαμόρφωση Προσωπικής Άποψης στη Λήψη Αποφάσεων. Διαθεματικές έννοιες: Αλληλεπίδραση (π.χ., συνεργασία, σύγκρουση, ενέργεια…), Διάσταση (π.χ., χώρος, χρόνος, μέτρα-σταθμά…), Επικοινωνία (π.χ., πληροφορία, συμβολισμός, λόγος, νεύμα…), Μεταβολή (π.χ., εξέλιξη, ανάπτυξη, αλλαγή, περιοδικότητα…), Μονάδα-Σύνολο (π.χ., άτομο, προσωπικότητα, κύτταρο, μόριο, ομάδα, κοινωνία) Ομοιότητα-Διαφορά (π.χ., ισότητα, ομοιότητα, διαφορά…) Πολιτισμός (π.χ., παράδοση, συνήθειες, αξίες, τέχνη, χοροί…) Σύστημα (π.χ., δομή, ταξινόμηση, οργάνωση, ρόλοι, κανόνες, ισορροπία, κλίμακα…).

Έμφαση στη διαθεματική διδασκαλία Θέματα προσωπικού ενδιαφέροντος των μαθητών στο σχολείο ή στη καθημερινή ζωή Π.χ., δραστηριότητες στον ελεύθερο χρόνο, στόχοι βελτίωσης στη Φ.Α., σε άλλα μαθήματα, στις σχέσεις με γονείς και φίλους. Παράδειγμα μετά από διδασκαλία με αμοιβαίο στιλ, που εμπλέκει τη διαθεματική έννοια της επικοινωνίας: «στην επικοινωνία με τους συμμαθητές αλλά και με τα αδέλφια και τους φίλους, να καταγραφούν 10 λέξεις που προσβάλουν τους άλλους. Στη συνέχεια να καταγραφούν 10 λέξεις που να μη προσβάλουν οι οποίες θα αντικαταστήσουν τις προηγούμενες» Παράδειγμα: Μετά από άσκηση με ένα πρόγραμμα στόχων για βελτίωση της δύναμης, ο καθηγητής ζητά από τους μαθητές να θέσουν προσωπικό στόχο βελτίωσης για την επόμενη εβδομάδα: Ως προς τον αριθμό των κάμψεων Ως προς τον αριθμό ασκήσεων μαθηματικών που θα λύσουν στο σπίτι τους.

Διαθεματική Διδασκαλία: Δια μέσου προβληματισμού που αναπτύσσεται μέσα από: Θέματα προβληματισμού-αντιπαράθεσης (π.χ., δικαίωμα μαθητών μη Ελληνικής καταγωγής να παίξουν παιχνίδια που προέρχονται από τη χώρα καταγωγής τους). Προβληματικές καταστάσεις. Π.χ. Η υποκινητικότητα παλαιότερα δεν υπήρχε, είναι αποτέλεσμα της σύγχρονης οργάνωσης ζωής. Άρα η αντιμετώπισή της απαιτεί αλλαγές στο σύστημα που ανέπτυξε ο σύγχρονος άνθρωπος. Ποιοι παράγοντες πρέπει να επηρεαστούν για αλλαγές του συστήματος και με ποιο τρόπο; Οι μαθητές καλούνται να εντοπίσουν τα υποσυστήματα που συντελούν στην αύξηση της υποκινητικότητας (π.χ., σύγχρονη πολεοδομία, σύγχρονο εργασιακό περιβάλλον, κ.ά.) και να δώσουν παραδείγματα. Στη συνέχεια καλούνται να εξετάσουν πιθανές αλλαγές σ’ αυτά τα υποσυστήματα (π.χ., δημιουργία πεζοδρόμων ή ποδηλατοδρόμων) ώστε να μειωθεί η υποκινητικότητα. Στο παράδειγμα αυτό οι μαθητές παίρνουν τις θεμελιώδεις έννοιες όπως το Σύστημα και η Αλλαγή και εξετάζουν τρόπους επίλυσης του προβλήματος.

Συνεργασία με καθηγητές άλλων ειδικοτήτων Στον πυρήνα της διαθεματικής διδασκαλίας είναι τα σχέδια εργασίας. Ιδιαίτερα αποτελεσματικό είναι όταν τα σχέδια εργασία υποβάλλονται από κοινού με καθηγητές άλλων ειδικοτήτων. Π.χ. με τον καθηγητή Βιολογίας: Επίδραση διατροφής και άσκησης στην καλή λειτουργία του κυκλοφορικού συστήματος, ασθένειες του κυκλοφορικού συστήματος (π.χ., καρδιοπάθειες, αγγειοπάθειες κλπ.) και ο ρόλος της τακτικής άσκησης, σύγκριση ποσότητας νερού που χάνεται με τον ιδρώτα σε διαφορετικές εντάσεις- χρόνο άσκησης.

Τελικά το μάθημα Φ.Α. χρειάζεται να γίνει υπόθεση όλων Καθηγητών όλων των ειδικοτήτων, γονέων, μαθητών

Ευχαριστούμε Οι συγγραφείς