Λειτουργικά συστήματα ΧΡΗΣΗ Η/Υ Σημειώσεις για το μάθημα του 1ου εξαμήνου σπουδών για την ειδικότητα Ειδικός Φοροτεχνικού Γραφείου ΙΕΚ Ξάνθης ΜΑΘΗΜΑ 3: Λειτουργικά συστήματα Τι είναι ένα λειτουργικό σύστημα (Operating System – OS), Ιστορικό, ΛΣ μεγάλων υπολογιστών, ΛΣ μικροϋπολογιστών, Εκκίνηση ενός ΛΣ, Βασική περιγραφή του DOS και των Windows, Η πληροφορία στον Η/Υ: λογικοί δίσκοι – φάκελοι – αρχεία Γεώργιος Π. Παυλίδης

Ορισμός ΛΣ Τι είναι ένα Λειτουργικό Σύστημα (ΛΣ) ή Operating System (OS) Ένα ΛΣ είναι το λογισμικό συστήματος το οποίο είναι επιφορτισμένο με: τον άμεσο έλεγχο και διαχείριση του υλικού (hardware) βασικές λειτουργίες συστήματος την εξασφάλιση των θεμελίων για την εκτέλεση εφαρμογών (όπως επεξεργασία κειμένου, ή πλοήγηση στο διαδίκτυο

Ιστορικό των ΛΣ Αρχικά δεν υπήρχαν ΛΣ 1966: OS/360 της IBM, ακολουθούν τα OS/390, z/OS (πυρήνας UNIX) Το ΛΣ UNIX 1960-1970 αναπτύσσεται από στα εργαστήρια Bell της AT&T 12 Αυγούστου 1981: η IBM ανακοινώνει τη νέα «επανάσταση στο κουτί», το PC συνοδευόμενο από ένα νέο ΛΣ από τη Microsoft με το όνομα MS-DOS 1.0 Σήμερα δύο βασικές οικογένειες ΛΣ: UNIX: System V, BSD, Linux (MacOS, Solaris, SGI IRIX) MS Windows: MSDOS GUI, Windows NT http://en.wikipedia.org/wiki/Operating_systems_timeline

Βασική αρχιτεκτονική Τρία βασικά τμήματα στα ΛΣ: περιβάλλον διεπαφής με το χρήστη (άλλοτε GUI, άλλοτε κέλυφος - "shell") εργαλεία συστήματος χαμηλού επιπέδου πυρήνας (η καρδιά του ΛΣ) Υλικό Πυρήνας Κέλυφος Εφαρμογές 1 2 3

Βασική αρχιτεκτονική Σχεδιασμός του πυρήνα ενός ΛΣ Μονολιθικός πυρήνας Μικροπυρήνας Εξωπυρήνας

Λειτουργικά συστήματα ΛΣ μεγάλων υπολογιστών Πολυπρογραμματισμός Πολυεπεξεργασία Κατανομή χρόνου διεργασιών Απομακρυσμένος έλεγχος Διαχείριση εικονική μνήμης

Λειτουργικά συστήματα ΛΣ μικροϋπολογιστών Αρχικά: Για ατομικά συστήματα Για συγκεκριμένη οικογένεια επεξεργαστών Σήμερα: Παρόμοια με των μεγάλων υπολογιστών

ΛΣ και η εκκίνηση του Η/Υ Εκκίνηση Η/Υ (boot) είναι η διαδικασία με την οποία ξεκινά το ΛΣ όταν ο χρήστης ανοίγει τον Η/Υ. Η ακολουθία εκκίνησης (boot sequence) είναι το σύνολο των ενεργειών που εκτελούνται από τον Η/Υ για την εκκίνηση του ΛΣ Εκκίνηση του BIOS και ενεργοποίηση POST Ανάγνωση του MBR Έναρξη του Boot loader Εκκίνηση του ΛΣ

Λειτουργικά συστήματα Βασική περιγραφή του DOS και των Windows Βασικό στοιχείο  το αρχείο Διαχείριση μνήμης και εισόδου-εξόδου DOS: command.com, config.sys, autoexec.bat Windows: ntldr

Λειτουργικά συστήματα Η πληροφορία στον Η/Υ: λογικοί δίσκοι – φάκελοι – αρχεία Ιεραρχική δομή αποθήκευσης Δίσκος  Λογικός δίσκος  Διαμέρισμα  φάκελος  αρχείο