Δασική Διαχειριστική Ι Διδάσκων Δημήτριος Καραμανώλης, Αν. Καθηγητής Μάθημα 1ο Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης www.ediaxeiristiki.wordpress.com

Δασικη Διαχειριστικη Ι 1.ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Σχεδιασμός - Σκοποί και στόχοι του σχεδιασμού - Τύποι και επίπεδα σχεδιασμού - Στάδια υλοποίησης του σχεδιασμού Οργάνωση Διεύθυνση Έλεγχος Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης

Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης 2. ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ - Δασικά οικοσυστήματα - Η κοινωνική και οικονομική πολλαπλή σημασία των δασ. Οικ. - Εισαγωγή στη διαχείριση των Φυσικών Πόρων - Ολοκληρωμένη διαχείριση 3. ΛΗΨΗ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ ΣΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΔΑΣΙΚΩΝ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ - Βασικά χαρακτηριστικά λήψης αποφάσεων - Διαδικασία λήψης αποφάσεων - Προσδιορισμός εναλλακτικών διαχειριστικών λύσεων ή σχεδίων δράσης - Κριτήρια αξιολόγησης και επιλογής - Μέθοδοι συνδυασμού και χρησιμοποίησης των κριτηρίων - Υποδείγματα ή μοντέλα στη διαχείριση των δασικών οικοσυστημάτων - Χρησιμότητα και τύποι των υποδειγμάτων - Διαδικασία κατασκευής ενός υποδείγματος Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης

Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης 4. ΓΡΑΜΜΙΚΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ - Παραδοχές του γραμμικού προγραμματισμού - Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα του γραμμικού προγραμματισμού - Διαμόρφωση και διαγραμματική επίλυση προβλημάτων γραμμικού προγραμματισμού - Πρόβλημα μεγιστοποίησης/ελαχιστοποίησης - Ανάλυση ευαιαθησίας - Εφαρμογή της ανάλυσης ευαισθησίας στην κατανομή των χρήσεων του δάσους - Η μέθοδος SIMPLEX - Το δυικό πρόβλημα 5. ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΓΡ.ΠΡ. ΣΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΗΠΕΥΤΩΝ ΔΑΣΩΝ - Πρότυπο αύξησης σε κηπευτή συστάδα - Πρόβλεψη της αύξησης σε διαχειριζόμενη και μη κηπευτή συστάδα - Μεγιστοποίηση της παραγωγής - Μεγιστοποίηση χρηματικής απόδοσης και οικονομικός χρόνος περιφοράς Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης

Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης 6. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΟΛΛΑΠΛΩΝ ΣΚΟΠΩΝ ΜΕ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟ ΣΤΟΧΩΝ Παράδειγμα 7. ΔΥΝΑΜΙΚΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ - Θεωρία του Δυναμικού προγραμματισμού - Διαμόρφωση προβλήματος δυναμικού προγραμματισμού Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ; Οργάνωση Ανάπτυξη Δασικό Οικοσύστημα ή Επιχείρηση Προστασία Διατήρηση

Υπερσύνδεση της προηγουμενης διαφανειας στη λεξη ανάπτυξη Μοντελοποίηση ευρείας κλίμακας των διαδικασιών στο οικοσύστημα για την πρόβλεψη του πιθανού αντίκτυπου της αλλαγής του κλίματος στην υδρολογία και στην παραγωγικότητα του οικοσυστήματος και κατ’ επέκταση με κοινωνικοοικονομικές αρνητικές επιπτώσεις.

Υπερσύνδεση της προηγουμενης διαφανειας στη λεξη παραγωγηκότητα Η ικανότητα του οικοσυστήματος να αυξάνει και να διατηρεί μέρος ή ολόκληρη την κοινωνία των φυτών και ζώων. Ξυλώδης παραγωγή C απόδοση C καθαρή πρωτογενής παραγωγικότητα C παραγωγικότητα του οικοσυστήματος

Χαρακτηριστικά της Διαχείρισης α) Απαιτούν την εφαρμογή επιστημονικών μεθόδων β) Απαιτούν (συνήθως) τη συνεργασία επιστημόνων διαφόρων ειδικοτήτων γ) Προσπαθούν να επιλύσουν προβλήματα ή διαφορές που προκύπτουν μεταξύ των διαφόρων στοιχείων ή παραμέτρων που υφίστανται εντός ενός οικοσυστήματος-οργανισμού για την καλύτερη ή άριστη λειτουργία αυτού. δ) Εφαρμόζονται σε όλα τα οικοσυστήματα-οργανισμούς ανεξάρτητα της φύσης αυτών

Λειτουργίες Διαχείρισης Σχεδιασμός Οργάνωση Λειτουργίες Διαχείρισης Διεύθυνση Έλεγχος

Υπερσυνδεση της προηγουμενης διαφανειας (με αρθ Υπερσυνδεση της προηγουμενης διαφανειας (με αρθ. 10) στη λεξη σχεδιασμος Ο Σχεδιασμός περιλαμβάνει τη δημιουργία και αναγνώριση σειρας εναλλακτικών ενεργειών, προτάσεων, προγραμμάτων, στρατηγικής και πολιτικής απο τον manager και τους συνεργατες του για την επίλυση μελλοντικών προβλημάτων.

Υπερσυνδεση της προηγουμενης διφανειας στη λεξη εναλλακτικες ενεργειες Η επιλογή των εναλλακτικών σχεδίων και ενεργειών εξαρτάται απο την εκλογή των κριτηρίων και απο τη γνώση των σχετικών παραγόντων.

Υπερσυνδεση της διαφανειας (με αριθμ. 10) στη λεξη οργανωση Οργάνωση είναι ένα σύνολο κανόνων και ενεργειών με τους οποίους εναρμονίζονται οι συντελεστές παραγωγής και κατανάλωσης σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα και χώρο, ώστε να επιτευχθεί η μέγιστη δυνατή αποδοτικότητα.

Φύση – Κεφάλαιο – Εργασία Υπερσυνδεση της προηγουμενης διαφανειας στη λεξη συντελεστες παραγωγης Φύση – Κεφάλαιο – Εργασία

Υπερσυνδεση της προηγουμενης διαφ. στη λεξη συντελεστες καταναλωσης Κατανομή του εθνικού εισοδήματος – η φορολογική πολιτική – ονομαστικό εισόδημα – πραγματικό εισόδημα – επίπεδο τιμών και αμοιβών – το επιτόκιο – το κέρδος κ.λπ.

Υπερσυνδεση της διαφ. Με αρ. 10 και στη λεξη ελεγχος Η επαλήθευση των δραστηριοτήτων και ενεργειών, σύμφωνα με το συγκεκριμένο σχέδιο, τις συγκεκριμένες οδηγίες και τις καθορισμένες αρχές της επιχείρησης ή του οικοσυστήματος.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΣΤΗ ΔΑΣΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΗ ? Ειναι μια διαδικασια που μας βοηθαει να καθορίσουμε τους πόρους και τις διαθέσιμες ευκαιρίες στο δασικό οικοσύστημα και τι θα επιθυμούσαμε απο την άποψη του οικονομικού κέρδους και της μακροπρόθεσμης ικανοποίησης μας απο τις ωφέλειες του οικοσυστήματος. Ερωτήματα: Τι θέλουμε απο το οικοσύστημα?? πως επιθυμούμαι να είναι το οικοσύστημα στο μέλλον?? και τι θεωρούμε σημαντικότερο μέσα στο οικοσύστημα?? Ο σχεδιασμός είναι ένας τρόπος για να προσδιορίσουμε τι μπορεί να γίνει για τη βελτίωση και προστασία των αξιών και των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της ιδιοκτησίας που είναι πολυ σημαντικά για μας. Τα χαρακτηριστικά αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν την άγρια ζωή, την αισθητική του τοπίου, την αναψυχή, την ξυλοπαραγωγή, παραγωγή βοσκήσιμης ύλης, αξίες κληρονομιάς κ.λπ.

CO2 and climate change mitigation Functions Wood products Timber Fuel wood Technical wood Υπερσυνδεση της προηγουμενης διαφ. Στη λεξη χαρακτηριστικα Honey Mushroom Cork Herbs fruits Non wood products Aesthetics Outdoor recreation Wildlife Services Soil erosion control Protection Water regulation CO2 and climate change mitigation Functions

Το 1ο βήμα του σχεδιασμού περιλαμβάνει την απόφαση για το σκοπό της διαχείρισης (αισθητική, άγρια ζωή, μακροπρόθεσμη οικονομική επένδυση και κέρδος, ευκαιρίες αναψυχής ) καθως και τους επιμέρους στόχους οι οποίοι θα μας οδηγήσουν στην επίτευξη του σκοπού π.χ: σκοπός η μακροπρόθεσμη οικονομική επένδυση Στόχος αύξηση της αξίας του ξυλαποθέματος με καθαρισμούς κ.λπ. Σκοπός ανάπτυξη άγριας πανίδας Στόχος βελτίωση των οικοτόπων

Το 2ο βήμα περιλαμβάνει την κατανόηση της κατάστασης του οικοσυστήματος αναγκαίο στοιχείο για το αν μπορούν να επιτευχθούν οι σκοποί και οι στόχοι. Αυτο γίνεται μέσα απο την απογραφή και αξιολόγηση των πόρων. Η απογραφή παρέχει όλες τις πληροφορίες σχετικά με την ποιότητα και ποσότητα και τα είδη της ξυλείας, με τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα των τοπίων όπως έδαφος και φυσιογραφία, με τα είδη της άγριας πανίδας, με θέσεις ενδιαφέροντος και φυσικά με τους υδάτινους πόρους. Το 3ο βήμα περιλαμβάνει το σχέδιο των δραστηριοτήτων για την υλοποίηση του σχεδιασμού.

Χαρακτηριστικά των στόχων Σκοποί και στόχοι του σχεδιασμού Οι σκοποί του σχεδιασμού είναι ιδεατοί και εκφράζονται με γενικές έννοιες Οι στόχοι του σχεδιασμού είναι πιο εξειδικευμένοι, σαφείς, μετρήσιμοι και πραγματοποιήσιμοι. Γι’αυτό εκφράζονται με συγκεκριμένες έννοιες, προτάσεις και ενέργειες Χαρακτηριστικά των στόχων Σαφήνεια Ρεαλισμός Ευελιξία Χρονικός ορίζοντας

ΤΡΕΙΣ ΚΥΡΙΟΙ ΤΥΠΟΙ ΣΤΟΧΩΝ ΣΤΑ ΜΟΝΤΕΛΑ ΛΗΨΗΣ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ Υπερσυνδεση της προηγουμενης διαφ. (με αρ.21) στη λεξη στοχοι ΤΡΕΙΣ ΚΥΡΙΟΙ ΤΥΠΟΙ ΣΤΟΧΩΝ ΣΤΑ ΜΟΝΤΕΛΑ ΛΗΨΗΣ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ 1. Στόχοι διατήρησης της φύσης : ελαχιστοποίηση της εκμετάλλευσης των οικοσυστημάτων βελτιστοποίηση της παραγωγής 2. Κοινωνικο-οικονομικοί στόχοι : μεγιστοποίηση της παραγωγής σε αγαθά και υπηρεσίες με ελαχιστοποίηση του κόστους 3. Μικτοί στόχοι : μεγιστοποίηση της αειφορικής χρήσης και των περιβαλλοντικών υπηρεσιών

Υπερσυνδεση της διαφ. με αρ. 21 στη λεξη ευελιξια Στην περίπτωση της δασοπονίας η ιδιότητα της ευελιξίας είναι πολύ σημαντική, γιατί οι μελέτες σχεδιασμού, οργάνωσης και ανάπτυξης της δασοπονίας έχουν συνήθως μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο χαρακτήρα. Τα δάση αυξάνονται αργά: τα δέντρα απαιτούν αρκετά χρόνια για να αναγεννηθούν , δεκαετίες να αυξηθούν και η τελική χρήση των νέων συστάδων είναι μερικές φορές δύσκολο να προβλέψει πότε αυτά έχουν εγκατασταθεί. Τα δάση εξυπηρετούν τις πολλαπλάσιες και αλληλένδετες κοινωνικές, οικονομικές και περιβαλλοντικές λειτουργίες, συχνά στον ίδιο χρόνο και θέση. Η προστασία αυτής της πολυλειτουργικότητας απαιτεί ισορροπημένες διαχειριστικές προσεγγίσεις βασισμένες σε επαρκείς δασικές πληροφορίες. Επομένως χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή κατα τον αρχικό σχεδιασμό της δασοπονίας έτσι ώστε να είναι δυνατόν στο μέλλον να γίνονται μικρές ή μεγάλες αλλαγές οι οποίες θα προσαρμόζουν κάθε φορά τους αρχικούς σκοπούς και στόχους στις υφιστάμενες καταστάσεις και συνθήκες, κατα τον καλύτερο δυνατο τρόπο και με ιδιαίτερη προσοχή, ώστε να αποφεύγονται κοινωνικές και οικολογικές διαταράξεις.

Διασυνδεση της διαφ. με αρ. 21 και στη λεξη χρονικος οριζοντας συνδέεται με βραχυπρόθεσμες, κυρίως ετήσιες, αποφάσεις. Είναι η πλέον αποκεντρωμένη μορφή σχεδιασμού και αφορά κυρίως τον ετήσιο σχεδιασμό δραστηριοτήτων των Διευθύνσεων Δασών και Φυσικού Περιβάλλοντος και των Δασαρχείων.

Υπερσυνδεση της διαφ. με αρ. 21 και στη λεξη χρονικος οριζοντας συνδέεται με μεσοπρόθεσμες αποφάσεις οι οποίες βασίζονται στην ανάπτυξη λεπτομερέστερων και πιο συγκεκριμένων κατευθυντηρίων γραμμών σχεδιασμού. διαχειριστικές μελέτες 10ετούς και 5ετούς ισχύος.

Διασυνδεση της διαφ. με αρ. 21 και στη λεξη χρονικος οριζοντας Συνδέεται με μακρο/σμες αποφάσεις οι οποίες βασίζονται στην ανάπτυξη γενικών κατευθυντήριων γραμμών σχεδιασμού που καθορίζουν το τι πρέπει να γίνει διαχρονικά και δημιουργούν το πλαίσιο μέσα στο οποίο παίρνονται αποφάσεις για το μέλλον. Ιδιαίτερη αξία στη δασοπονία → μεγάλοι χρόνοι παραγωγής Σ’αυτο το σχεδιασμό εντάσσονται οι στρατηγικές μελέτες ανάπτυξης της Δασοπονίας στις οποίες καθορίζονται οι γενικοί μελλοντικοί αναπτυξιακοί στόχοι οι οποίοι περιλαμβάνουν

τη χρήση των δασών και δασικών εκτάσεων Υπερσυνδεση της προηγουμενης διαφ. και στη λεξη περιλαμβανουν τη χρήση των δασών και δασικών εκτάσεων το είδος και επίπεδο παραγωγής καθώς και το εμπόριο (εισαγωγές-εξαγωγές) της ξυλείας και των λοιπών δασικών προϊόντων τις έμμεσες ωφέλειες και υπηρεσίες απ'το δασικό χώρο τις διαρθρωτικές αλλαγές στην οργάνωση και διοίκηση τις απαραίτητες δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις τις οικονομικές και κοινωνικές (κυρίως του ορεινού πληθυσμού) επιπτώσεις των αλλαγών το είδος, τις μορφές και το μέγεθος της απασχόλησης την κατανομή των πόρων τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις την προστασία του δασικού χώρου τους τρόπους απογραφής και διάθεσης των δεδομένων κ.λπ.

Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης Τύποι σχεδιασμού Φυσικός και οικονομικός σχεδιασμός Φυσικός σχεδιασμός είναι ο σχεδιασμός της φυσικής δομής μιας περιοχής, όπως χρήσεις γης, οδικό δίκτυο, υδρονομικό δίκτυο κ.λπ. Ρυθμιστικός και αναπτυξιακός σχεδιασμός Ο ρυθμιστικός σχεδιασμός σχετίζεται με το διαχρονικό συντονισμό των διαδικασιών ανάλογα με τη διαμορφούμενη πολιτική. Στο επίπεδο της επιχείρησης περιλαμβάνει το σχεδιασμό των εισαγωγών πρώτων υλών, της εργασίας και των προϊόντων παραγωγής. Σχεδιασμός πολλαπλών σκοπών και στόχων σχέσεις: ανταγωνιστικές, συμπληρωματικές,ανεξάρτητες,μεταβαλόμενες Ενδεικτικός και προστακτικός σχεδιασμός Ο ενδεικτικός παραθέτει οδηγίες και έχει συμβουλευτική μορφή ενώ ο προστακτικός δίνει συγκεκριμένες οδηγίες οι οποίες πρέπει να ακολουθούνται χωρίς αποκλίσεις Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης

Ανταγωνιστική συσχέτιση: Ξυλοπαραγωγή – Αναψυχή Υπερσυνδεση της προηγουμενης διαφ. και στις λεξεις ανταγωνιστικες,συμπληρ.,ανεξαρτ., μεταβαλ. Ανταγωνιστική συσχέτιση: Ξυλοπαραγωγή – Αναψυχή Συμπληρωματική συσχέτιση : Ξυλοπαραγωγή – Αγρια Πανίδα Ανεξάρτητη συσχέτιση : Ξυλοπαραγωγή – Ιχθυοπονία Μεταβαλόμενη συσχέτιση : Οι σχέσεις μεταξύ των διαφόρων στόχων καθορίζονται κατα περίπτωση. Δηλαδη μπορει να υφίσταται μια απο τις παραπάνω σχέσεις

Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης Επίπεδα σχεδιασμού Εθνικός σχεδιασμός Περιφερειακός σχεδιασμός Νομαρχιακός σχεδιασμός Τοπικός σχεδιασμός Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης

Στάδια υλοποίησης του σχεδιασμού Προβλέψεις Αντικειμενικοί σκοποί και στόχοι Πολιτική :Οι σχεδιαστές της πολιτικής στις περισσότερες χώρες αναγνωρίζουν τώρα την ανάγκη να διατηρήσουν τη βιοποικιλότητα, την παραγωγικότητα των δασών και την ευημερία των κοινοτήτων που εξαρτώνται μακροπρόθεσμα απο το δάσος. Υπάρχει ευρεία αναγνώριση της σπουδαιότητας των δασομένων υδροκριτών και της ποιότητας του νερού και των σημαντικών πολιτισμικών, κοινωνικών και αισθητικών αξιών των δασών. Οι πολιτικές κατευθύνονται τώρα στην επίτευξη της βιώσιμης δασικής διαχείρισης (SFM). Τα κριτήρια και οι δείκτες (C&I) καθορίζουν την SFM αλλά η λήψη της συμφωνίας για ποιο SFM?? έχει αποδειχθεί ένας δύσκολος στόχος διεθνώς και εθνικά. Σχέδια ενεργειών Διαδικασίες Κανόνες Προγράμματα

= = X X Συστατικά του εκτιμώμενου πόρου. Οι πρωτογενείς πηγές δεδομένων σκιασμένες = X Στατική Απογραφή Καθαρή Εκταση Εκτίμηση Πόρου Υπερσυνδεση της προηγουμενης διαφ. και στη λεξη προβλεψεις Δυναμική Απογραφή Μοντέλο Αύξησης Υποθέσεις = X Μελλοντική Συστάδα Εκτιμώμενη Έκταση Προβλέψεις Πόρου

1ος Στόχος 2ος Στόχος Μεγιστοποίηση του εισοδήματος από την υπάρχουσα ξυλώδη παραγωγή και συνέχιση των επενδύσεων στις παραγωγικές συγκομιδές. Παροχή εισοδήματος από τις υπηρεσίες και τις δυνατότηες των επισκεπτών που μας επιτρέπει να συνεχίσουμε τη διαχείριση με έναν βιώσιμο τρόπο. Υπεσυνδεση της διαφ. 31 στη λεξη αντικειμενικοι σκοποι και στοχοι Σκοπός Βιώσιμη Οικονομία 3ος Στόχος Προώθηση ευκαιριών για βιώσιμη ανάπτυξη, επιδιώκοντας ταυτόχρονα την υποστήριξη της τοπικής οικονομίας και απασχόλησης.

1ος Στόχος 2ος Στόχος Να ακολουθηθεί πολιτική της διαφοροποίησης των ειδών των δέντρων και των δασοκομικών συστημάτων για την παροχή ευκαιριών μάρκετινγκ και για τον περιορισμό των αρνητικών επιπτώσεν απο την κλιματική αλλαγή και άλλων περιβαλλοντικών παραγόντων. Ελαχιστοποιήσει των επιδράσεων της κλιματικής αλλαγής μέσω της ευαισθητοποίησης και της εκπαίδευσης Σκοπός Αειφορική Διαχείριση Πολιτική προστασίας, και αειφορική διαχείριση με πρωτεραιότητα στους βιότοπους και τα είδη 3ος Στόχος