Μ Ε Τ Α Γ Γ Ι Σ Η ΣΤΗΝ Ο Ξ Ε Ι Α Α Ν Α Ι Μ Ι Α Μ Ε Τ Α Γ Γ Ι Σ Η ΣΤΗΝ Ο Ξ Ε Ι Α Α Ν Α Ι Μ Ι Α Δρ. ΤΣΕΛΙΟΥ ΠΑΡΘΕΝΟΠΗ Διευθύντρια Βιοπαθολόγος Κέντρο Αιμοδοσίας Γ.Ν.Πατρών «Ο Άγιος Ανδρέας»

Η οξεία αναιμία προκύπτει μετά από Οξεία απώλεια αίματος Α Ι Τ Ι Α : σοβαρός τραυματισμός (πολλαπλές κακώσεις) σε καιρό ειρήνης ή πολέμου γυναικολογικές αιμορραγίες αιμορραγίες του πεπτικού διάφορες επιπλοκές κατά την διάρκεια αγγειοκαρδιοχειρουργικών επεμβάσεων, ηπατεκτομών, μεταμοσχεύσεων οργάνων κ.λ.π.

Αρχικά η μείωση της περιεκτικότητας του αρτηριακού αίματος σε Οξυγόνο είναι συνήθως ανεκτή, λόγω δημιουργίας Αντιρροπιστικών μηχανισμών : Αυξάνεται η καρδιακή παροχή. Συμβαίνουν επίσης διάφορες αλλαγές στην μικροκυκλοφορία : Το αυτόνομο νευρικό σύστημα περιορίζει την αιματική ροή και την παροχή οξυγόνου στο δέρμα, τους μυς και τα ενδοκοιλιακά σπλάχνα για να διατηρήσει την παροχή οξυγόνου με το κεντρικό νευρικό σύστημα στην καρδιά. Από αυτά προκύπτει ότι το μείζον πρόβλημα όσον αφορά την παθοφυσιολογία του ασθενή στα αρχικά στάδια είναι η Υ π ο γ κ α ι μ ί α.

ΟΞΕΙΑ ΑΠΩΛΕΙΑ ΑΙΜΑΤΟΣ Μ Α Ζ Ι Κ Η Μ Ε Τ Α Γ Γ Ι Σ Η Α Ι Μ Α Τ Ο Σ Η μετάγγιση αίματος θεωρείται μαζική : όταν ο ενήλικας ασθενής μεταγγισθεί με ποσότητα αίματος ίση ή μεγαλύτερη του όγκου του αίματός του σε διάστημα 24 ωρών. ΠΡΑΚΤΙΚΟΙ ΟΡΙΣΜΟΙ μετάγγιση με περισσότερες από 10 μονάδες αίματος σε ένα 24ωρο απώλεια 50% του όγκου του αίματος εντός 3 ωρών απώλεια 150 ml αίματος / λεπτό.

Μ Α Ζ Ι Κ Η Α Ι Μ Ο Ρ Ρ Α Γ Ι Α Πρώτη προτεραιότητα Η αναπλήρωση και η διατήρηση του ενδαγγειακού όγκου του αίματος. Δεύτερη προτεραιότητα Η εξασφάλιση επαρκούς μεταφοράς Ο2 στους ιστούς. Τρίτη προτεραιότητα Η διασφάλιση της αιμόστασης.

α. Αναπλήρωση του ενδαγγειακού όγκου του αίματος Είναι το πρώτο μέλημα, διότι α) χαμηλές τιμές αιμοσφαιρίνης μπορούν να γίνουν ανεκτές, επειδή αντισταθμίζονται με την αύξηση της καρδιακής παροχής β) διατηρείται η αιμόσταση. Η υπογκαιμία οδηγεί σε προοδευτική οξέωση που επιταχύνει την εμφάνιση διαταραχών στην λειτουργία της αιμόστασης. Χ Ο Ρ Η Γ Ο Υ Ν Τ Α Ι κρυσταλλοειδή διαλύματα (Ringer’s) και στη συνέχεια κολλοειδή. Εξαιρετική κλινική ανταπόκριση αλλά διαρκεί λίγο (μερικά λεπτά). Απαιτείται επομένως συνεχής χορήγηση με τον κίνδυνο υπερφόρτωσης. Προκαλούνται εκτεταμένα οιδήματα του υποδορίου ιστού και των σπλαγχνικών οργάνων, τα οποία αποτελούν σοβαρό μειονέκτημα.

το πολυϋδρόξυαιθυλάμιλο (HES) και η αλβουμίνη ΚΟΛΛΟΕΙΔΗ ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ . Οι ζελατίνες (4.2 gr/dl) Έχουν χαμηλό μοριακοό βάρος και απεκκρίνονται ταχύτητα από τα νεφρά, επομένως η διάρκεια αύξησης του ενδαγγειακού όγκου είναι μικρή 1,5 ώρα και απαιτούνται μεγάλες ποσότητες. Δεν επιδρούν στην αιμόσταση. Οι δεξτράνες η χορήγησή τους αντενδείκνυται στην αντιμετώπιση μίας μεγάλης αιμορραγίας με πτώση της πίεσης και νεφρική βλάβη, διότι μπορούν να καθιζάνουν και να αποφράξουν τα νεφρικά σωληνάρια. Επηρεάζουν επίσης την αιμόσταση, διότι μειώνουν το σύμπλεγμα FVIII/vWF πιο πολύ από αυτό που αντιστοιχεί στην αιμοαραίωση το πολυϋδρόξυαιθυλάμιλο (HES) και η αλβουμίνη

Σήμερα προτιμάται η χορήγηση των : HES μεσαίου μοριακού βάρους τα οποία έχουν μεγάλη διάρκεια (24 ώρες) επηρεάζουν λιγότερο την αιμόσταση από ότι τα μεγάλου μοριακού βάρους είναι οικονομικά. Η Αλβουμίνη θεωρείται ως το πρότυπο των κολλοειδών διαλυμάτων. Είναι το φυσιολογικό εναλλακτικό κολλοειδές διάλυμα στις μαζικές μεταγγίσεις, όταν η συνολική δόση των HES πλησιάζει την μέγιστη δόση.

Απαιτούνται επομένως τακτικές μετρήσεις της Hb. β. Επαρκής μεταφορά Ο2 στους ιστούς Η τιμή της Hb δεν καθορίζει από μόνη της την απόφαση για μετάγγιση αίματος, διότι είναι συχνά παραπλανητική κατά την διάρκεια της οξείας αιμορραγίας. Εξαρτάται από το πόσο αίμα χάνεται και με ποια ταχύτητα (αιμοσυμπύκνωση), αλλά και από την αναπλήρωση των υγρών (αιμοαραίωση). Απαιτούνται επομένως τακτικές μετρήσεις της Hb. Θεωρείται αποδεκτό ότι η μεταφορά 02 στους ιστούς είναι επαρκής στα υγιή άτομα, όταν η συγκέντρωση της Hb είναι μέχρι 7 gr/dl. Η καρδιά δεν παράγει γαλακτικό οξύ σε επίπεδο Ht 18-25%, ενώ ο κίνδυνος καρδιακής ανεπάρκειας δεν υπάρχει μέχρι ο Ht να φτάσει στο 10%.

Η Μετάγγιση αίματος δεν ενδείκνυται Άτομα με καρδιοαγγειακά και αναπνευστικά νοσήματα θα πρέπει να μεταγγίζονται με τιμή αιμοσφαιρίνης 8 gr/dl Στην οξεία αναιμία επίσης στα πρώτα στάδια, όπου ο ασθενής είναι υποβολαιμικός, η τιμή της Hb/Ht μπορεί να είναι ψευδώς ανεβασμένη. Επομένως ένας τέτοιος ασθενής με τιμή Hb 7 gr/dl είναι επιρρεπής για υποξία και χρήζει μετάγγισης αίματος άμεσα. Η Μετάγγιση αίματος δεν ενδείκνυται Όταν η τιμή της Hb είναι >10 gr/dl και παραμένει σταθερή μετά την αποκατάσταση του ενδαγγειακού όγκου,

γ. Διασφάλιση της αιμόστασης Οι μηχανισμοί που οδηγούν σε διαταραχές της λειτουργίας της αιμόστασης είναι η αραίωση αιμοπεταλίων και πρωτεϊνικών παραγόντων πήξης, η αυξημένη κατανάλωση και υπερινωδόλυση, η ανεπαρκής σύνθεση των πρωτεϊνών του πλάσματος, η υποθερμία, η οξέωση, η διάχυτη ενδαγγειακή πήξη σε εκτεταμένη ιστική βλάβη λόγω παρατεταμένης υποάρδευσης κλπ.

Παλαιότερα εχορηγείτο ΟΛΙΚΟ ΑΙΜΑ στις μαζικές μεταγγίσεις που περιέχει ως γνωστόν όλους τους σταθερούς παράγοντες της πήξης και ένα σημαντικό μέρος των ασταθών παραγόντων V και VIII, δεν περιέχει όμως λειτουργικά αιμοπετάλια. Επομένως η Θρομβοπενία ήταν η πρωταρχική αιτία της αιμορραγικής διάθεσης. Αυτή η εικόνα έχει πλέον αλλάξει, διότι ΣΗΜΕΡΑ στις μαζικές μεταγγίσεις χορηγούνται ΣΥΜΠΥΚΝΩΜΕΝΑ ΕΡΥΘΡΑ (Πτωχα σε πλασμα) Επομένως η πρωταρχική αιτία διαταραχής της αιμόστασης είναι : Η έκπτωση των π α ρ α γ ό ν τ ω ν π ή ξ η ς.

Πρώτη εμφανίζεται η Υ Π Ο Ϊ Ν Ω Δ Ο Γ Ο Ν Α Ι Μ Ι Α με κριτικό όριο την τιμή των 100 mg/dl, μετά από απώλεια 150% του όγκου του αίματος Ακολουθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα η έκπτωση και άλλων παραγόντων πήξης με κριτικό όριο το 25%, ύστερα από απώλεια στο διπλάσιο του όγκου του αίματος. Επιτακτική η χορήγηση Φρέσκου Κατεψυγμένου Πλάσματος (FFP) ΧΩΡΙΣ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ μέχρι να αντικατασταθεί ένας όγκος αίματος ( μετάγγιση >10 μονάδες αίματος ) και επέλθει τριχοειδική αιμορραγία ή όταν οι εργαστηριακές εξετάσεις γίνουν παθολογικές, διότι τότε μπορεί να μην είναι διαθέσιμο εγκαίρως.

Η χορηγούμενη δόση FFP είναι 10-15 ml/Kg Βάρους σώματος, όταν οι τιμές PT (χρόνος προθρομβίνης) και aPTT (χρόνος ενεργοποιημένης μερικής θρομβοπλαστίνης) παρατείνονται PT, aPTT > 1,5-1,8 φορές της φυσιολογικής τιμής. Το FFP περιέχει ινωδογόνο και εάν η χορηγούμενη δόση είναι επαρκής, είναι δυνατόν να διορθωθεί η υποϊνωδογοναιμία. Παρ’ όλα αυτά, εάν η τιμή του ΙΝΩΔΟΓΟΝΟΥ είναι < 100 mg/dl, χορηγείται ΚΡΥΟΪΖΗΜΑ : 1 μονάδα /5 Kg Βάρους σώματος.

Σύμφωνα με τις πρόσφατες κατευθυντήριες οδηγίες η μετάγγιση αιμοπεταλίων σε δόση 1μονάδα/ Kg Βάρους σώματος (8-12 μονάδες ανακτηθέντων αιμοπεταλίων σε ασθενή βάρους 75 κιλών) ενδείκνυται όταν ο αριθμός των αιμοπεταλίων είναι < 75.000/μl. Σε περιπτώσεις πολύ μεγάλων ή μη εμφανών αιμορραγιών, όπως σε πολλαπλά κατάγματα, αιματώματα ή κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις, πρέπει να χορηγούνται αιμοπετάλια όταν ο αριθμός τους είναι < 100.000/μl.

Το πιο πρόσφατο υποδεικνύει την χορήγηση Κατά καιρούς έχουν προταθεί διάφορα πρωτόκολλα μαζικής μετάγγισης για την αντιμετώπιση της επαπειλούσας την ζωή οξείας απώλειας αίματος. Το πιο πρόσφατο υποδεικνύει την χορήγηση 4 μονάδων FFP για κάθε 6 μονάδες Σ.Ε 1 δόση αιμοπεταλίων αφαίρεσης ή 1 μονάδα/ Kg Βάρους σώματος. 10 μονάδες κρυοϊζημα εάν το η τιμή του ινωδογόνο <100 mg/dl, ενώ θα πρέπει να διατηρείται το PT<18 sec aPTT<45 sec.

ο χρόνος προθρομβίνης PT, ο χρόνος μερικής θρομβοπλαστίνης aPTT, Οι εξετάσεις που χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο της πήξης και είναι δυνατό να είναι έτοιμες σε 25 λεπτά περίπου είναι: ο χρόνος προθρομβίνης PT, ο χρόνος μερικής θρομβοπλαστίνης aPTT, τα επίπεδα ινωδογόνου, ο αριθμός των αιμοπεταλίων τα προϊόντα αποδόμησης του ινώδους. Το πρόβλημα με τις εξετάσεις αυτές είναι ότι μετρούν μεμονωμένες φάσεις της πήξης στο πλάσμα, είναι ποσοτικές και δεν δίνουν πληροφορίες σχετικά με την δυναμική σχηματισμού του θρόμβου και του ρυθμού αποδόμησής του

πρόβλεψης του κινδύνου μίας μαζικής αιμορραγίας H Θ ρ ο μ β ο ε λ α σ τ ο γ ρ α φ ί α (ΤΕG) χρησιμοποιείται κυρίως στην καρδιοχειρουργική και στην χειρουργική ήπατος. Εκτεταμένες μελέτες γίνονται επίσης για το ενδεχόμενο πρόβλεψης του κινδύνου μίας μαζικής αιμορραγίας μέσω της παρακολούθησης της Γ έ ν ε σ η ς της Θ ρ ο μ β ί ν η ς και του σχηματισμού του ινώδους.

Τα τελευταία χρόνια αρχίζει να κερδίζει έδαφος μία άλλη θεώρηση που προκύπτει ύστερα από μελέτες σε βαριά τραυματισμένους στρατιώτες (Ιράκ, Αφγανιστάν) και η οποία βασίζεται στο ότι Η Δ ι α τ α ρ α χ ή της Α ι μ ό σ τ α σ η ς ξεκινάει ν ω ρ ί ς Επομένως η Έγ κ α ι ρ η κ α ι π ι ο Ε ν τ α τ ι κ ή αποκατάσταση των παραγόντων πήξης και των αιμοπεταλίων, μπορεί να αυξήσει το ποσοστό επιβίωσης των ασθενών με μαζική αιμορραγία. Αυτό αποκαλείται « Α ι μ ο σ τ α τ ι κ ή Α ν α ζ ω ο γ ό ν η σ η » και αποσκοπεί στην Ά μ ε σ η Δ ι ό ρ θ ω σ η των διαταραχών της αιμόστασης ή στην Π ρ ό λ η ψ η αυτών

Η Α ι μ ο σ τ α τ ι κ ή Α ν α ζ ω ο γ ό ν η σ η ΣΤΗΡΙΖΕΤΑΙ ΣΕ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΠΟΥ ΠΡΟΣΟΜΟΙΑΖΟΥΝ ΜΕ ΤΗΝ Μ Ε Τ Α Γ Γ Ι Σ Η Ο Λ Ι Κ Ο Υ Α Ι Μ Α Τ Ο Σ ΧΟΡΗΓΗΣΗ FFP / RBCs ΜΕ ΣΧΕΣΗ 1 : 1

Aρκετές φορές ζητείται από τους χειρουργούς, ιδιαίτερα σε καρδιοχειρουργικούς ασθενείς, η χορήγηση πρόσφατου ολικού αίματος, το οποίο, όπως αποδεικνύεται από πολλές μελέτες, είναι αρκετά αποτελεσματικό, λόγω των ιδανικών αναλογιών σε παράγοντες πήξης και αιμοπετάλια. Αναμφίβολα η χορήγηση πρόσφατου ολικού αίματος ενδείκνυται σε επείγουσες καταστάσεις, όταν δεν είναι διαθέσιμο εγκαίρως το φρέσκο κατεψυγμένο πλάσμα και τα αιμοπετάλια.

Η ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ 40 ΧΡΟΝΙΑ ( 1971 – 2010) ΜΑΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΕΙ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΠΩΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΝΕΤΑΙ Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΩΝ ΜΑΖΙΚΩΝ ΜΕΤΑΓΓΙΣΕΩΝ ΚΑΙ Η ΕΚΒΑΣΗ ΤΩΝ ΜΑΖΙΚΩΝ ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΩΝ ΣΤΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΒΑΡΙΑ ΤΡΑΥΜΑΤΑ Wilson RF, et al. J Trauma 1971. Αριθμός μεταγγισθέντων μονάδων αίματος > 50 Θνητότητα 93% Phillips ΤF, et al. J Trauma 1987. Αριθμός μεταγγισθέντων μονάδων αίματος ~ 33 Θνητότητα 61% Cinat ME, et al. Arch Surg 1999 (αναδρομική μελέτη 1988-1997 σε 45 ασθενείς) Αριθμός μεταγγισθέντων μονάδων αίματος 63.1 ± 13.4 Θνητότητα 71% ΣΧΟΛΙΟ : Η Θνητότητα είναι υψηλή και σχετίζεται με τον αριθμό των μεταγγιζομένων μονάδων.

ΝΕΩΤΕΡΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ : Vaslef SN, et al. J Trauma 2002 (αναδρομική μελέτη 1995-2000 σε 44 ασθενείς) Αριθμός μεταγγισθέντων Προϊόντων αίματος 33 ± 14 RBCs Θνητότητα 57% 9 ± 5 FFP 8 ± 6 PLs (μονάδες αιμοπεταλίων) Huber-Wagner S et al. Vox Sang 2007 (αναδρ. μελέτη 1993-2001 σε 1062 ασθενείς) Αριθμός μεταγγισθέντων μονάδων αίματος 10 - 19 Θνητότητα 35% 20 –29 Θνητότητα 53% > 30 Θνητότητα 60%

Como JJ, et al. Transfusion 2004 (αναδρομική μελέτη 2000-2004 σε 147 ασθενείς) Αριθμός μεταγγισθέντων Προϊόντων αίματος 25 RBCs Θνητότητα 39% 24 FFP 16 PLs (μονάδες αιμοπεταλίων) Borgman MA et al. J Trauma 2007 (αναδρομική μελέτη 2003-2005 σε 246 ασθενείς) FFP / RBCs : 1 / 8 Θνητότητα 65% FFP / RBCs : 1 / 2.5 Θνητότητα 34% FFP / RBCs : 1 / 1.4 Θνητότητα 19%

ΑΙΤΙΑ ΑΝΑΙΜΙΑΣ ΣΤΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΤΗΣ ΜΟΝΑΔΑΣ ΕΝΤΑΤΙΚΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ Οι συχνές αιμοληψίες για εργαστηριακές εξετάσεις Μία εμφανής ή μη εμφανής απώλεια αίματος Το σύνδρομο φλεγμονώδους αντίδρασης και σήψης Η μειωμένη παραγωγή ενδογενούς ερυθροποιητίνης Συγκριτικές μελέτες μεταξύ της Π ε ρ ι ο ρ ι σ τ ι κ ή ς (7-9 gr/dl) και της Ε λ ε ύ θ ε ρ η ς (10-12gr/dl) Στρατηγικής των μεταγγίσεων αναφέρουν : Η νοσοκομειακή θνητότητα ήταν σ η μ α ν τ ι κ ά χ α μ η λ ό τ ε ρ η στην ομάδα της Π ε ρ ι ο ρ ι σ τ ι κ ή ς στρατηγικής

Σ Υ Ν Ο Ψ Ι Ζ Ο Ν Τ Α Σ : Οι ασθενείς των ΜΕΘ λαμβάνουν ενίοτε μεγάλο αριθμό μεταγγίσεων Η μετάγγιση ερυθρών συνοδεύεται με αυξημένη θνητότητα Η περιοριστική στρατηγική των μεταγγίσεων φαίνεται να υπερέχει Η χορήγηση ερυθροποιητίνης είναι αποδοτική και ασφαλής

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΜΑΖΙΚΗΣ ΜΕΤΑΓΓΙΣΗΣ – ΕΝΔΕΔΕΙΓΜΕΝΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΛΕΥΡΑ ΤΗΣ ΑΙΜΟΔΟΣΙΑΣ. Ο συντονισμός μεταξύ Αιμοδοσίας και Κλινικής που νοσηλεύει τον ασθενή που βρίσκεται σε επείγουσα κατάσταση, είναι η κυριότερη παράμετρος που μπορεί να οδηγήσει σε μία επιτυχή έκβαση. Είναι πολύ σημαντική η έγκαιρη ειδοποίηση της Αιμοδοσίας από τον θεράποντα ιατρό για την ποσότητα των προϊόντων αίματος που θα απαιτηθούν, διότι η απόψυξη του FFP χρειάζεται 30 λεπτά περίπου. Θα πρέπει επίσης να καταβληθεί προσπάθεια, ώστε να μην υπερεκτιμούνται οι ανάγκες σε πλάσμα, διότι μετά την απόψυξη το πλάσμα δεν μπορεί να καταψυχθεί εκ νέου. Δυσκολίες ανακύπτουν επίσης με την χορήγηση των αιμοπεταλίων, επειδή είναι μικρή η διάρκεια συντήρησής τους, μόνο πέντε ημέρες από την ημερομηνία παρασκευής τους.

Τηλεφωνική ειδοποίηση της Αιμοδοσίας από την Κλινική Ειδοποίηση του Γιατρού της Αιμοδοσίας από τον/την νοσηλεύτρια Αποστέλλεται στην Αιμοδοσία το σχετικό παραπεμπτικό και δύο δείγματα για έλεγχο ομάδας και διασταύρωση με την ένδειξη επείγον ή εξαιρετικώς επείγον Η νοσηλεύτρια αρχίζει άμεσα την σχετική διαδικασία για τον προσδιορισμό της ομάδας, screening και για την διασταύρωση Πριν γίνει η παράδοση των μονάδων αίματος από την Αιμοδοσία στην κλινική, προσκομίζεται και το δεύτερο δείγμα για τον επανέλεγχο της ομάδας αίματος

ΕΠΕΙΓΟΥΣΑ ΜΕΤΑΓΓΙΣΗ ΟΠΟΥ ΑΠΕΙΛΕΙΤΑΙ Η ΖΩΗ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ Τηλεφωνική ειδοποίηση της Αιμοδοσίας από την Κλινική Ειδοποίηση του Γιατρού της Αιμοδοσίας από τον/την νοσηλεύτρια Εάν υπάρχει χρόνος αποστέλλεται στην Αιμοδοσία το σχετικό παραπεμπτικό και τα δείγματα, γίνεται η ομάδα του ασθενούς, επιλέγεται ο κατάλληλος ασκός και γίνεται ο έλεγχος της ομάδας του ασκού. Ζητούμε να αποσταλεί στη Αιμοδοσία δεύτερο δείγμα αν είναι εφικτό Ο ασκός χορηγείται χωρίς διασταύρωση με την ένδειξη ΑΔΙΑΣΤΑΥΡΩΤΟ επάνω στην ετικέτα διασταύρωσης, όταν ο θεράπων ιατρός υπογράψει ολογράφως την ανάγκη επείγουσας μετάγγισης χωρίς διασταύρωση πάνω στο ίδιο το παραπεμπτικό Εάν δεν υπάρχει χρόνος, χορηγούμε αίμα ομάδας Ο Rh ΑΡΝΗΤΙΚΟ

Σε όλες τις περιπτώσεις επείγουσας μετάγγισης χωρίς διασταύρωση, πριν δοθεί το αίμα από την Αιμοδοσία, κόβουμε κοτσανάκια από τον ασκό και προχωρούμε στην τυπική διαδικασία προσδιορισμού ομάδας και διενέργειας συμβατότητας. Ζητούμε επίσης και δεύτερο δείγμα Ποτέ δεν χορηγούμε αίμα με βάση την ομάδα που υπάρχει στο αρχείο της αιμοδοσίας όταν ο ασθενής είχε νοσηλευθεί παλαιότερα Αυτό δεν ισχύει εάν ο ασθενής εξακολουθεί να νοσηλεύεται Εάν διαπιστωθεί ασυμβατότητα ειδοποιείται αμέσως ο θεράπων ιατρός Σε απειλητικές για την ζωή του ασθενούς καταστάσεις μπορούν να χορηγηθούν ασύμβατα αίματα, εφόσον ο θεράπων ιατρός το βεβαιώσει ενυπόγραφα πάνω στο παραπεμπτικό

ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Mollison PL, Engelfreit CP., Contreras M. Transfusion in oligaemia : Blood transfusion in clinical medicine. 11th edition. Oxford, UK, Blackwell Scientific Publication, 2005. 2. Kristen C. Sihler, MD, MS and Lena M. Napolitano, MD, FCCP : Massive Transfusion New Insights. Chest 2009;136;1654-1667. 3. British Committee for Standards in Haematology, Stainsby D, MacLennan S, Thomas D, et al : Guidelines on the management of massive blood loss. Br J Haematol 2006; 135:634-641 4. A.H.Rose, A. Kotze, D. Doolan, et al : Massive transfusion - evaluation of current clinical practice and outcome in two large teaching hospital trusts in Northern England. Vox Sang (2009) 97,247-253 5. Schols SE, Heemskerk JW, van Pampus EC: Correction of coagulation in dilutional coagulopathy: use of kinetic and capacitive coagulation assays to improve hemostasis. Transfus Med Rev. 2010 Jan;24(1):4452 Miller RD. : Massive blood transfusions: the impact of Vietnam military data on modern civilian transfusion medicine. Anesthesiology. 2009 Jun;110(6):1412-6 7. Repine TB, Perkins JG, Kauvar DS, et al : The use of fresh whole blood in massive transfusion. J Trauma. 2006 Jun;60(6 Suppl):S59-69 8. Par I Johansson, Trine Stissing, Louise Bochsen, et al: Thrombelastography and thromboelastometry in assissing coagulopathy in trauma.Scand J Trauma Resusc Med v.17; 2009 9. Spinella PC : Warm fresh whole blood transfusion for severe hemorrhage : U.S. military and potential civilian applications. Crit Care Med.2008 Jul;36(7 Suppl):S340-5. 10. Ε. Διγενοπούλου – Ανδριώτη : Αιματολογικά προβλήματα από μαζικές μεταγγίσεις –από την πλευρά της αιμοδοσίας. Ελληνική Εταιρεία Εργαστηριακής Αιματολογίας και Αιμοδοσίας , Ετήσια Σεμινάρια Εξειδίκευσης , Κύκλοι V-VIII , 2001-2004 , σελ.211