τάκης αποστολόπουλος Επιστημονικός σύμβουλος ΜΕDISYN Η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (HbA1c) στη διάγνωση του Σακχαρώδη Διαβήτη(ΣΔ) και του προ-Διαβήτη(προ-Δ) Η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (HbA1c) στη διάγνωσητου Σακχαρώδη Διαβήτη(ΣΔ)και του προ-Διαβήτη(προ-Δ) τάκης αποστολόπουλος Επιστημονικός σύμβουλος ΜΕDISYN

Η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (HbA1c) είναι το % ποσοστό της αιμοσφαιρίνης που έχει υποστεί γλυκοζυλίωση και φυσιολογικά κυμαίνεται μεταξύ 4, και 6,0%.. Η υπεργλυκαιμία αυξάνει το ρυθμό σύνδεσης της γλυκόζης με την αιμοσφαιρίνη μέσω μιας αντίδρασης που καλείται μη ενζυματική γλυκοζυλίωση και συμβαίνει σε όλο το χρόνο ζωής των ερυθρών αιμοσφαιρίων, που είναι περίπου 8- 12 εβδομάδες. Όσο πιο υψηλό είναι το σάκχαρο στο αίμα τόσο πιο αυξημένο είναι το ποσοστό της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης. Η συγκέντρωση της στο αίμα αποτελεί δείκτη της μέσης συγκέντρωσης της γλυκόζης στο αίμα για τις τελευταίες, προ της αιμοληψίας, 4-8 εβδομάδες και αποτελεί δείκτη ελέγχου της πορείας της αντιδιαβητικής θεραπείας και συγχρό-νως επιτρέπει την λήψη έγκαιρων αποφάσεων για την αλλαγή θεραπείας όταν απαιτείται. Η HbA1c παρέχει μια πολύ καλύτερη ένδειξη του.μακροπρόθεσμου γλυκαιμικού ελέγχου από το προσδιορισμό της γλυκόζη στο αίμα και στα ούρα Μέχρι πρόσφατα, η HbA1c δεν χρησιμοποιούταν σαν διαγνωστικό μέσο του σακχαρώδη διαβήτη αλλά από τα τέλη του 2009 εγκρίθηκε για τη διάγνωση του διαβήτη από μια διεθνή επιτροπή εμπειρογνωμόνων (Diabetes Care 2009, 32 (7):1327-1334), και μια διαγνωστική τιμή με όριο το 6,5%, προτάθηκε, με βάση τον κίνδυνο για την ανάπτυξη μικροαγγειακές επιπλοκές όπως η αμφιβληστροειδοπάθεια. Επίσης πρόσφατα ,από τις αρχές του 2010 συμπεριλήφθηκε από την Αμερικάνικη Διαβητολογική Εταιρεία( (ADA) στα διαγνωστικά κριτήριατου σακχαρώδη διαβήτη και τιμές ≥6,5% θέτουν την διάγνωση του σακχαρώδη διαβήτη. Αμερικάνικη Διαβητολογική Εταιρεία διαγνωστικά κριτήρια Η ADA συστήνει η μέτρηση της HbA1c να γίνεται 3-4 φορές ανά έτος για τους ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου1 (T1ΣΔ) και εκείνους με ανεπαρκώς ελεγχόμενο σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2(Τ2ΣΔ), και 2 φορές ανά έτος για ασθενείς με καλά ελεγχόμενο με 2(Τ2ΣΔ) ώστε να καθοριστεί εάν ο μεταβολικός έλεγχος του ασθενούς παραμένει συνεχώς εντός του του προβλεπόμενου στόχου

Σακχαρώδης διαβήτης(ΣΔ) Σακχαρώδης διαβήτης(ΣΔ) Η HbA1c στη διαγνωστική προσέγγιση του ΣΔ και προ-Δ Διαγνωστική προσέγγιση του ΣΔ και προ-Δ Επίπεδα FPG Επίπεδα RPG ≥135mg/dl ≥200mg/dl <135mg/dl Σακχαρώδης διαβήτης(ΣΔ) <200mg/dl Επίπεδα HbA1c Επίπεδα HbA1c FPG:γλυκόζη πλάσματος νηστείας,RPG:γλυκόζη τυχαίου δείγματος 5.7% - 6.4% (39 - 46 mmol/mol) Διαγνωστική προσέγγιση του ΣΔ και προ-Δ προ-Διαβήτης(προ-Δ) ≥140mg/dl (47mmol/mol) Σακχαρώδης διαβήτης(ΣΔ) Η χρήση της στη διάγνωση του σακχαρώδη διαβήτη(ΣΔ) Η HbA1c στη διαγνωστική προσέγγιση του ΣΔ και προ-Δ ≤ 6.0%(42mmol/mol) Φυσιολογικό 5.7% - 6.4% (39 - 46 mmol/mol) προ-Διαβήτης(προ-Δ) ≥6.5% (47mmol/mol) Σακχαρώδης διαβήτης(ΣΔ) FPG:γλυκόζη πλάσματος νηστείας, RPG:γλυκόζη τυχαίου δείγματος Με βάση τις οδηγίες της Αμερικάνικης Εταιρείας Διαβήτη(ADA) η δοκιμασία FPG απαιτεί νηστεία 8-14 ωρών και τουλάχιστον 3 ημέρες χωρίς αυστηρή δίαιτα. τάκης αποστολόπουλος © 2010

Μέση εκτιμώμενη γλυκόζη (eAG) Εδώ και πολύ καιρό γνωρίζουμε ότι η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη δείχνει τη μέση τιμή γλυκόζης στο βάθος του χρόνου, αλλά δεν υπήρξε ποτέ μια προσεκτική μελέτη που να δείχνει με ποια ακριβώς τιμή γλυκόζης. Πολύ πρόσφατα τελείωσε μια μεγάλη μελέτη που μας ορίζει πώς να «μεταφράζουμε» την τιμή της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης σε μέση τιμή γλυκόζης. Η μέση εκτιμώμενη γλυκόζη (eAG=estimated Average Glucoge) σχετίζεται άμεσα με τη γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη, αλλά για την eAG χρησιμοποιούνται οι ίδιες μονάδες που εμφανίζονται στο μετρητή γλυκόζης ή στο εργαστήριο. Η μέση εκτιμώμενη γλυκόζη (eAG) και η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (HbA1c) αντικατοπτρίζουν το ίδιο πράγμα: το μέσο επίπεδο γλυκόζης στο αίμα μας σε βάθος χρόνου. Όμως για μερικούς ασθενείς είναι πιο εύκολο να κάνουν την εκτίμηση για το διαβήτη τους με την μέση εκτιμώμενη γλυκόζη. Πρώτον είναι απλό: με την μέση εκτιμώμενη γλυκόζη χρησιμοποιείς τις ίδιες μονάδες που έχει και ο προσωπικός σου μετρητής γλυκόζης, και με τις οποίες είσαι εξοικειωμένος. Δεύτερον, η σχέση μεταξύ της eAG και των μετρήσεων σακχάρου στο μετρητή μπορεί να σε βοηθήσει να καταλάβεις πώς οι καθημερινές σου μετρήσεις σχετίζονται με τη μακροχρόνια ρύθμιση του σακχάρου. Σε τυχαιοποιημένες αναλύσεις τα επίπεδα της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης (HbA1c ) δίνουν μια προσέγγιση των μέσων τιμών γλυκόζης πλάσματος. Κάθε αύξηση της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης κατά 1% μεταφράζεται με αύξηση της μέσης συγκέντρωσης γλυκόζης κατά 35mg/dl (2,0 mmol/L). Η μέση εκτιμώμενη γλυκόζη υπολογίζεται με το μαθηματικό τύπο: eAG= 28,7 × HbA1c - 46,7

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ American Diabetes Association: Diagnosis and Classification of Diabetes Mellitus. Diabetes Care 2009 Jan;32:Sup 1 CDC FastStats: Overweight Prevalence available at http://www.cdc.gov/nchs/fastats/overwt.htm. Retrieved 8/6/09 Robard HW: Diabetes Screening, Diagnosis, and Therapy in Pediatric Patients With Type 2 Diabetes. Medscape J Med 2008;10(8):184 Department of Health and Human Services: Number of People with Diabetes Increases to 24 Million. Press Release, June 24, 2008. Retrieved 2/28/09. Available: www.cdc.gov/diabetes National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases: National Diabetes Information Clearinghouse: National Diabetes Statistics, 2007. Retrieved 3/24/09. Available at diabetes.niddk.nih.gov/dm/pubs/statistics/index.htm#complications Chan AYW, Swaminathan R, Cockram CS: Effectiveness of sodium fluoride as a preservative of glucose in blood. Clin Chem 1989;35:315-317 Cohen RM, Franco RS, Khera PK, et al: Red cell life span heterogeneity in hematologically normal people is sufficient to alter HbA1c. Blood 2008;112:4284-4291 Khera PK, Joiner CH, Carruthers A, et al: Evidence for interindividual heterogeneity in the glucose gradient across the human red blood cell membrane and its relationship to hemoglobin glycation. Diabetes 2008 Sep;57(9):2445-2452 American Diabetes Association: Summary of Revisions for the 2009 Clinical Practice Recommendations. Diabetes Care 2009 Jan;32(S1):S3-S5 International Expert Committee Report on the Role of the A1C Assay in the Diagnosis of Diabetes. Diabetes Care 2009 July;32(7):1327-1334 Nathan DM, Kuenen J, Borg R, et al: Translating the A1C Assay Into Estimated Average Glucose Values. Diabetes Care 2008 Aug;31(8):1473-1478 Lenters-Westra E, Slingerland RJ: Hemoglobin A1c determination in the A1C-Derived Average Glucose (ADAG) study. Clin Chem Lab Med 2008;46(11):1617-1623