Ραδιενέργεια και Επιπτώσεις στην Υγεία: Μύθοι και Πραγματικότητα Δρ Γαβριήλ Παντελιάς

HIROSHIMA 1945

NAGASAKI 1945 Πριν Μετά

Επιβιώσαντες της Ατομικής Βόμβας Cohort of Hiroshima & Nagasaki (life span study) Μεγάλο δείγμα εκτιθέμενου πληθυσμού (~100,000) Μη επιλεγής πληθυσμός– όλες οι ηλικίες, αμφότερα τα φύλα, κ.λ.π. Μεγάλη περίοδος παρακολούθησης (65 έτη) – για συμπαγείς όγκους η εκτίμηση του κινδύνου απαιτεί παρακολούθηση τουλάχιστον 50 ετών. Μεγάλο εύρος δόσεων – (30,000 άτομα σε εύρος (5-100mSv) Ακριβής υπολογισμός δόσης Διαθέσιμα δεδομένα επίπτωσης καρκίνου και θνησιμότητας

Επιπτώσεις στην υγεία

Επιστημονική βάση της ακτινοπροστασίας Στοχαστικά Λευχαιμία Καρκινογένεση Γενετικές βλάβες Άμεσα Θάνατος κυττάρων Καταστροφή οργάνων Θάνατος

ΒΛΑΠΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΩΝ Πιθανότητα Βεβαιότητα (100%) Στοχαστικά Άμεσα Επιδημιολογία Κλινικά Μη ανιχνεύσιμα Doses 0.005%/mSv για καρκινογένεση 0.0005%/mSv για κληρονομικές βλάβες >103mSv

Αναμενόμενες περιπτώσεις θανάτου από καρκίνο μετά από έκθεση σε ραδιενέργεια Εκτιθέμενος πληθυσμός π.χ. 100.000 ατόμων, με μέση ενεργός δόση 10mSv. Η πιθανότητα εμφάνισης θανατηφόρου καρκίνου είναι ~0.005% ανά mSv σύμφωνα με το γραμμικό μοντέλο χωρίς κατώφλι δόσης – επίπτωσης 100.000 άτομα x 10mSv x (0.005 / mSv) /100 = 50 άτομα 50 άτομα κατά τη διάρκεια της ζωής τους, πιθανά να παρουσιάσουν θανατηφόρο καρκίνο εξαιτίας της δόσης των 10mSv Στις 100.000 πληθυσμού αναμένεται να πεθάνουν από καρκίνο 23.000 άτομα (φυσιολογική εμφάνιση του θανατηφόρου καρκίνου στο γενικό πληθυσμό οφειλόμενη σε άλλους μη ραδιολογικούς καρκινογόνους παράγοντες είναι της τάξης του 23%) Επομένως η επικινδυνότητα από 23% γίνεται 23,05%

Επιπτώσεις στην υγεία: Γραμμικό Μοντέλο χωρίς κατώφλι Επιπτώσεις στην υγεία: Γραμμικό Μοντέλο χωρίς κατώφλι ? R R = α • D Ετήσια δόση φυσικού υποβάθρου + Έκθεση από ιατρικές πράξεις D 100 mSv R = επικινδυνότητα καρκινογένεσης (Μη επιβεβαιωμένη σε δόσεις μέχρι 100 mSv ) D = απορροφούμενη δόση

3 διακριτά συστήματα ορίων δόσεων Εργαζόμενοι Ολόσωμη δόση 20 mSv / έτος (100 mSv σε 5 έτη) 1 mSv/ Φακός ματιού 150 15 Δέρμα 500 mSv /έτος 50 Χέρια & πόδια - Πληθυσμός

για την ακτινοπροστασία ασθενών στην ακτινοδιαγνωστική Δόσεις σε mSv Περιορισμός δόσεων για την ακτινοπροστασία ασθενών στην ακτινοδιαγνωστική Δόσεις σε mSv 100 ~ 10 ~ 1 Ακτινοσκόπηση  ΥΨΗΛΗ ΟΡΙΑΚΑ ΥΨΗΛΗ Ακτινογραφία σπονδυλικής στήλης  ΜΕΣΗ Ακτινογραφία θώρακος  ΧΑΜΗΛΗ

από ακτινολογικές εξετάσεις Ενεχόμενος κίνδυνος από ακτινολογικές εξετάσεις Εξέταση Ενεργός δόση (mSv) Κίνδυνος % CT άνω- κάτω κοιλίας 12 0.06000 CT θώρακος 10 0.05000 CT Πυέλου 8 0.04000 Πυελογραφία 2.5 0.01250 Θωρακική μοίρα 1.4 0.00700 Κάτω κοιλία 0.6 0.00300 Θώρακας 0.04 0.00020 Άκρα 0.06 0.00003

Στοχαστικά αποτελέσματα Morgan WF LH Gray 2008

Κάθε δευτερόλεπτο συμβαίνουν στο σώμα ενός ενήλικα 8000 ραδιενεργές διασπάσεις (Βq) Radioactive Isotope Half Life (years) Isotope Mass in the Body (grams) Element Mass in the Body (grams) Activity within the Body (Disintegrations/sec) Potassium-40 1.26 x 109 0.0165 140 4,340 Carbon-14 5,730 1.6 x 10-8 16,000 3,080 Rubidium-87 4.9 x 1010 0.19 0.7 600 Lead-210 22.3 5.4 x 10-10 0.12 15 Tritium (3H) 12.43 2 x 10-14 7,000 7 Uranium-238 4.46 x 109 1 x 10-4 3 - 5 Radium-228 5.76 4.6 x 10-14 3.6 x 10-11 5 Radium-226 1,620 3

Κινδυνεύουμε από τυχόν εισαγόμενα ραδιορυπασμένα τρόφιμα;

Προκαθορισμένα όρια ραδιενέργειας στα τρόφιμα (Bq/Kg) Infant food Dairy produce Other foodstuffs except minor foodstuffs Liquid foodstuffs Isotopes of strontium, notably Sr-90 75 125 750 Isotopes of iodine, notably I-131 150 500 2000 Alpha-emitting isotopes of plutonium and transplutonium elements, notably Pu-239, Am-241 1 20 80 All other nuclides of half-life greater than 10 days, notably Cs-134, Cs- 1376 400 1000 1250

Ιατρικές πρακτικές με χρήση ραδιενεργού Ιωδίου-131 Είδος εξέτασης Ραδιενέργεια Ι-131 (mCi) Ραδιενέργεια Ι-131 (Bq) Απεικόνιση θυρεοειδούς 0.1 3.7 x 106 Ολόσωμη απεικόνιση για ανίχνευση μεταστάσεων 2-10 74 x 106 - 370 x 106 Θεραπεία υπερθυρεοειδισμού 25 925 x 106 Θεραπεία καρκίνου θυρεοειδούς 150 5550 x 106

Πόσο κινδυνεύουμε από τη ραδιενέργεια στα τρόφιμα; Προκαθορισμένο όριο 500 Bq/kg για ιώδιο-131 στα τρόφιμα Για απεικόνιση θυρεοειδούς χρησιμοποιούνται περίπου 3.700.000 Bq επομένως για να εισάγει κάποιος στο σώμα του τη ραδιενέργεια αυτή θα πρέπει να καταναλώσει 3.700.000 / 500 = 7.400 kg τροφής! Ακόμη και αν η τροφή αυτή υπερβαίνει κατά 5 φορές το προκαθορισμένο όριο (δηλαδή να είναι ραδιορυπασμένη με 2500 Bq/kg) θα απαιτηθεί κατανάλωση 1.480 kg τροφής!

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Τεχνολογικά στοιχεία & χρονολογική εξέλιξη του ατυχήματος στην Fukushima Ατμοσφαιρική διασπορά ραδιενέργειας Μεταφορά ραδιενέργειας στο οικοσύστημα Ακτινοπροστασία : Μέτρα Ραδιολογικής προστασίας Ραδιενέργεια και επιπτώσεις στην υγεία : Μύθοι και πραγματικότητα Άλλες πηγές ενέργειας