Η ελαστικότητα της κατανάλωσης προϊόντων καπνού ως προς την τιμή και το εισόδημα στην Ελλάδα Φίλιππος Ταραντίλης Τομέας Οικονομικών της Υγείας Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας Αθήνα, 18 Απριλίου 2013

Κρατική Παρέμβαση Βαρύ φορτίο του καπνίσματος Ατέλειες στην αγορά του τσιγάρου (ΠΟΥ, 2004) Σφάλμα στην ενημέρωση σχετικά με τους κινδύνους του καπνίσματος Σφάλμα στην ενημέρωση σχετικά την εθιστική φύση των προϊόντων καπνού Εξωτερικό κόστος στους μη καπνιστές

Προσδιοριστικοί παράγοντες της ζήτησης Τιμή του προϊόντος Εισόδημα των καταναλωτών Προτιμήσεις των καταναλωτών Τιμές υποκατάστατων και συμπληρωματικών προϊόντων Προσδοκίες των καταναλωτών Προσδιορισμός της ευαισθησίας των καταναλωτών στις μεταβολές των προσδιοριστικών παραγόντων της ζήτησης

Ζήτηση των προϊόντων καπνού Η τιμή των προϊόντων καπνού και το διαθέσιμο εισόδημα των καταναλωτών αποτελούν τους σημαντικότερους προσδιοριστικούς παράγοντες για την ζήτηση των προϊόντων καπνού (ΠΟΥ,2008) Οι προτιμήσεις και οι προσδοκίες των καταναλωτών είναι δυνατόν να επηρεαστούν Δεν υπάρχουν απευθείας υποκατάστατα και γενικώς αποδεκτά συμπληρωματικά προϊόντα

Ερμηνεία της ελαστικότητας Νόμος της ζήτησης (Sullivan & Sheffrin, 2003) Η ελαστικότητα της ζήτησης ως προς την τιμή αντιπροσωπεύει το βαθμό στον οποίο η ζητούμενη ποσότητα ανταποκρίθηκε στη μεταβολή της τιμής (Marshall, 1890) Η ελαστικότητα της ζήτησης ως προς το εισόδημα αντιπροσωπεύει το βαθμό στον οποίο η ζητούμενη ποσότητα ανταποκρίθηκε στη μεταβολή του εισοδήματος του καταναλωτή (Samuelson & Nordhaus, 1948)

Οικονομετρικό Μοντέλο Γραμμική συνάρτηση Ζήτησης Qt = b0 + b1Pt + b2Yt + b3SRt + b4AsCt Όπου, Qt: η κατ’ άτομο κατανάλωση τσιγάρων στον χρόνο t b0: ο σταθερός όρος Pt: η μέση πραγματική τιμή λιανικής πώλησης στον χρόνο t Yt: το κατ’ άτομο πραγματικό εισόδημα στον χρόνο t SRt: ο δείκτης των περιορισμών του καπνίσματος στον χρόνο t AsCt: ο δείκτης της ύπαρξης αντικαπνιστικής εκστρατείας στον χρόνο t

Μέθοδος και διαχείριση δεδομένων Πηγές δεδομένων: Υπουργείο Υγείας, ΕΛΣΤΑΤ, World Bank Περίοδος: 1992-2011 Πληθυσμός βάσης: άτομα άνω των 15 ετών Αποπληθωρισμός τιμής και εισοδήματος σε πραγματικές τιμές Χρήση ψευδομεταβλήτών για περιορισμούς και αντικαπνιστική εκστρατεία

Κατανάλωση

Τιμή

Εισόδημα

Αποτελέσματα Κατανάλωση = 1,852 - 0,379*Τιμή + 0,676* Εισόδημα -0,147* Αντικαπνιστική Εκστρατεία F-statistic: 42,190 R square: 0,896 Durbin-Watson: 1,980

Σύγκριση αποτελεσμάτων ελαστικότητας ως προς την τιμή -0,379 Gallet & List (2003): -0,4 Stavrinos (1987): -0,079 Hondroyiannis & Papapetrou (1997): -0,33 Nikolaou & Velentzas (2001): -0,24

Σύγκριση αποτελεσμάτων ελαστικότητας ως προς το εισόδημα 0,676 Stavrinos (1987): 0,18 Hondroyiannis & Papapetrou (1997): 0,35 Nikolaou & Velentzas (2001): 0,4 Raptou (2005): 0,28

Συμπεράσματα Μια αύξηση στην τιμή των τσιγάρων κατά 10% επιφέρει μείωση της τάξεως του 3,8% στην κατανάλωση (με τις υπόλοιπες μεταβλητές σταθερές) Μια μείωση στο εισόδημα των καταναλωτών κατά 10% επιφέρει μείωση της τάξεως του 6,7% στην κατανάλωση (με τις υπόλοιπες μεταβλητές σταθερές)

Ευχαριστώ για την προσοχή σας