Ρομαντισμός Ευρώπη και Ελλάδα

Ορισμός Ο ρομαντισμός είναι αρρώστια (Γκαίτε) Μεθυστικό όνειρο (Λούκατς) Πιο πολύ συγκίνηση παρά λογική (Γεωργία Σάνδη) Φιλελευθερισμός στη λογοτεχνία Συνδυασμός του αλλόκοτου με το τραγικό και έξοχο (Ουγκώ) Τέχνη του σήμερα (Στεντάλ) Ρομαντικό είναι αυτό που απεικονίζει με φανταστική μορφή κάποιο στοιχείο συγκίνησης (Σλέγκελ)

Ορισμός Από τα αγγλικά – ρομάντζο (τα διηγήματα για ιππότες, περιπέτειες και έρωτες) Το απίθανο, υπερβολικό και μη πραγματικό (17ος αιώνας) Στη συνέχεια (18ος αιώνας) η λέξη συνδέεται με τη φύση και τη φαντασία (δάση, βουνά, αγριότοποι) «Οι όχθες της λίμνης της Bienne είναι πιο άγριες και ρομαντικές από τις όχθες της λίμνης της Γενεύης» (Ρουσσώ)

Οι πρόδρομοι Μπαλάντες του Όσιαν (ιρλανδική λογοτεχνία) Samuel Richardson – Πάμελα Ann Radcliffe – Τα μυστήρια του Ουντόλφο Walter Scott – Αϊβανχόης Sturm und Drang (Θύελλα και Ορμή)

Οι πρόδρομοι Προ-ρομαντισμός (έμφαση στο φυσικό, ελεύθερο και αυθόρμητο – «εποχή της ευαισθησίας») «Ποίηση της νύχτας και των τάφων» και η μελαγχολική διάθεση Στοχασμοί της νύχτας – E. Young «Γιατί θρηνούμε τον χαμό αυτών που δεν πεθαίνουν; Γιατί οι σκέψεις μου οι άμοιρες πλανιούνται μες στους τάφους μ’ άπιστη δυστυχία;»

Χαρακτηριστικά Αισθητικό επίπεδο: α) Αντίθεση προς τον (νεο)κλασικισμό – Η διάλυση της μορφής και η κατάργηση του κανόνα β) αντίθεση προς το ρεαλισμό – φυγή από την πραγματικότητα (έμφαση στο ρόλο της δημιουργικής δύναμης της φαντασίας)

Χαρακτηριστικά Φιλοσοφικό επίπεδο: α) αντίδραση στον ορθό λόγο β) αντίδραση στο Διαφωτισμό Κοινωνικό επίπεδο: μετάβαση από την φεουδαρχική στην καπιταλιστική κοινωνία

Προ-ρομαντικές τάσεις «πέρασμα από μια μηχανιστική σε μια οργανική άποψη» «Μπορούμε να πούμε πως κάθε τι το πρωτότυπο έχει «φυτικό» χαρακτήρα, πηγάζει αυθόρμητα από τις ζωτικές ρίζες της ιδιοφυΐας·αναφύεται, δεν κατασκευάζεται. Ενώ η απομίμηση είναι, τις πιο πολλές φορές, ένα είδος παραγωγής που προέρχεται από δύο μηχανές – την τέχνη και την εργασία – και χρησιμοποιεί υλικό που προϋπάρχει, που δεν είναι δικό τους» (Young, 1759)

Μεγάλα πρότυπα Βύρωνας, Σέλεϊ Αδέλφια Σλέγκελ, Φρίντριχ Σίλερ, Γκαίτε Λαμαρτίνος, Βίκτωρ Ουγκώ Αλεσάνδρο Μανζόνι, Ούγκο Φώσκολο

Χαρακτηριστικά Ανησυχία του πνεύματος Το έργο τέχνης αποτελεί ένα οργανικό σύνολο Πρωτοτυπία Ιδιοφυΐα του οραματιστή ποιητή Τονίζεται η σημασία της λαϊκής παράδοσης (γλώσσα, τραγούδι) Δημιουργική φαντασία

Ρομαντισμός στην Ελλάδα Κατακομματιασμένος και καθυστερημένος – ακατάλληλες κοινωνικο-πολιτικές συνθήκες «Αυτόχθονες» και «ετερόχθονες» Αθηναϊκός (1830-1880) και επτανησιακός ρομαντισμός Κάλβος και Σολωμός Ρομαντικός κλασικισμός απέναντι στο ρομαντικό ιδανισμό Π. Αθηναϊκή Σχολή – τα αδέρφια Σούτσοι

Ρομαντισμός στην Ελλάδα Ανάμεσα στη λατρεία του αρχαίου κόσμου και τα κηρύγματα του Ευρωπαϊκού ρομαντισμού Σχεδόν άγονη ποιητική έκφραση στην Αθήνα «Σκορδαλιά χωρίς σκόρδο, όπως και ο κύριος Π. Σούτσος ποιήματα άνευ ποιήσεως» (Ε. Ροΐδης)

Παλαιά Αθηναϊκή Σχολή Ποίηση από το 1830-1880 (Παναγιώτης Σούτσος – Αχιλέας Παράσχος) Ορισμός σε σχέση με άλλες γενιές Αντιφάσεις στη λογοτεχνική παραγωγή Ποιητικοί διαγωνισμοί – σημαντικοί για την ανάπτυξη της εθνικής ιδεολογίας Ράλειος (1851-1860) (Αμβρόσιος Ράλλης) Βουτσιναίος (1862-1877) (Ιωάννης Βουτσινάς) Αρχαιολατρία, πατριδολατρία, ρητορισμός, αναβίωση αρχαίων μέτρων

Παλαιά Αθηναϊκή Σχολή Μοτίβα: Τάφοι, νεκροταφεία, φαντάσματα, θρήνοι, περιπλάνηση «Περιρρέουσα ατμόσφαιρα» (Ροΐδης) Hippolyte Taine Θεωρία του κοινωνικού περιβάλλοντος (Ιστορία της αγγλικής λογοτεχνίας, 1864) Έργο: φυλή, περιβάλλον, ιστορική στιγμή

Οδοιπόρος – Παναγιώτης Σούτσος (1831) Ρ: Βλέπεις, βλέπεις και ακούεις...δυστυχή, κ’ εμέ ιδές με. Να με λαλήσεις θέλησε και παρηγόρησέ με.. Ο: Η Ελλάς ελευθερώθη και παρθένοι σοβαρά πανταχού περιπατούσιν ως οι κύκνοι στα νερά... Η φαιδρότης βασιλεύει Αντηχεί γλυκός αυλός. Τον ακούει και χορεύει Ο ελεύθερος βοσκός...

Ρομαντική ιστοριογραφία 1830 Σπυρίδων Ζαμπέλιος Σλαβικό ζήτημα (Φαλλμεράυερ) – Περί της καταγωγής των σημερινών Ελλήνων, 1835 Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος – Ιστορία του Ελληνικού Έθνους (1860) Αποκατάσταση του Βυζαντίου Τρίσημη διαίρεση του Ελληνισμού

Ρομαντική ιστοριογραφία «Το γένος των Ελλήνων έχει εξαφανιστεί από την Ευρώπη, γιατί στις φλέβες του χριστιανικού πληθυσμού της Ελλάδας δε ρέει ούτε μια σταγόνα γνήσιου και καθαρού αίματος Ελλήνων...» Κ. Παπαρρηγόπουλος - Περί της εποικήσεως σλαβικών τινων φυλών εις την Πελοπόνησσον – 1843

Αχιλλέας Παράσχος «Την θέλω ασθενή εγώ την φίλη μου, ταχείαν Ωχράν τη θέλω και λευκήν ως νεκρικήν σιντόνην…»

Ιστορικό μυθιστόρημα Ανάπλαση μιας παλιάς εποχής που δεν έχει ζήσει ο συγγραφέας Πρωταγωνιστής- πλαστό ή δευτερεύον ιστορικό πρόσωπο Δύο ιστορίες Πιστότητα στην ιστορική αλήθεια Ιδιαιτερότητες του παρελθόντος (λόγος, χαρακτήρες) Walter Scott (Waverley - 1814)

Ιστορικό μυθιστόρημα στην Ελλάδα Σοφία Ντενίση – 14 ιστορικά μυθιστορήματα Α. Ρ. Ραγκαβής – Αυθέντης του Μορέως (1850) Ε. Ροίδης – Πάπισσα Ιωάννα, 1866 Δ. Βικέλας – Λουκής Λάρας, 1879