UNIX

UNIX Το λειτουργικό σύστημα UNIX αναπτύχθηκε από την AT&T (Bell Laboratories) στα τέλη της δεκαετίας του 60. Εξαπλώθηκε σε ολόκληρο τον κόσμο και εγκαταστάθηκε σε μια ποικιλία συστημάτων από μεγάλα υπολογιστικά συστήματα έως μικρούς προσωπικούς υπολογιστές. Η ευρεία διάδοση του οφείλεται στο ότι επειδή είναι γραμμένο σε μια γλώσσα ανωτέρου επιπέδου (γλώσσα C) είναι εύκολα προσαρμόσιμο σε διαφορετικά συστήματα, και στο ότι είναι ένα πολύ αξιόπιστο λειτουργικό σύστημα. Κυκλοφορούν διάφορες εκδόσεις του UNIX. Οι δύο βασικότερες είναι η έκδοση System V που προέκυψε από την αρχική έκδοση της AT&T και η έκδοση BSD που αναπτύχθηκε από το Πανεπιστήμιο του Berkeley στην Καλιφόρνια. Υπάρχουν μια σειρά από παραλλαγές που βασίζονται στις δύο παραπάνω εκδόσεις, π.χ. οι εκδόσεις SunOS και Solaris της Sun, το SCO UNIX και το LINUX που είναι εκδόσεις του UNIX για PC και πολλές άλλες.

Χαρακτηριστικά του UNIX πολύ-επεξεργαστικό (multi-tasking), δηλ. επιτρέπει την ταυτόχρονη εκτέλεση πολλών διεργασιών χωρίς η εκτέλεση μιας διεργασίας να εμποδίζει την εκτέλεση των άλλων και επιτρέπει την ταυτόχρονη σύνδεση στο σύστημα σε περισσότερους από έναν χρήστες (multi-user), οι οποίοι μπορούν να χρησιμοποιούν ακόμη και τα ίδια ακριβώς προγράμματα, χωρίς οι ενέργειες του ενός χρήστη να επηρεάζουν τις ενέργειες των άλλων.

Είσοδος στο UNIX Για να ξεχωρίζει ο ένας χρήστης του συστήματος από τον άλλον, σε κάθε χρήστη αντιστοιχίζεται ένας λογαριασμός (account) που αποτελείται από ένα όνομα χρήστη (username ή login name) που είναι διαφορετικό για κάθε χρήστη και γνωστό σε όλους και ένα μυστικό συνθηματικό (password) γνωστό μόνον στον ίδιο το χρήστη το οποίο εξασφαλίζει ότι ο λογαριασμός του συγκεκριμένου χρήστη δεν χρησιμοποιείται από άλλα πρόσωπα. Για να αποκτήσει πρόσβαση στο σύστημα, ο χρήστης πρέπει να δώσει το σωστό συνδυασμό ονόματος χρήστη και συνθηματικού. Τέλος, κάθε χρήστης ανήκει σε ένα ή και περισσότερα group. Ένα group είναι μια ομάδα χρηστών στην οποία εκχωρούνται κάποια συγκεκριμένα δικαιώματα σχετικά με τη χρήση του συστήματος από το διαχειριστή συστήματος.

Το σύστημα αρχείων του UNIX Τα μέσα αποθήκευσης μιας μηχανής UNIX (σκληρός δίσκος, cd-rom, κλπ.) είναι οργανωμένα με τη λογική μορφή ενός ανεστραμμένου "δέντρου". Κάθε κλαδί του δέντρου είναι ένας κατάλογος (directory) που περιέχει αρχεία (files) και άλλους καταλόγους (subdirectories). Ο κατάλογος που βρίσκεται στην κορυφή του δέντρου ονομάζεται κατάλογος ρίζα (root directory). Η δομή αυτή μοιάζει αρκετά με την αντίστοιχη του MS-DOS. Μια διαφορά που υπάρχει είναι ότι ο χαρακτήρας που διαχωρίζει τα ονόματα καταλόγων και αρχείων σε μια διαδρομή (path) είναι ο "/" και όχι ο "\", π.χ.: /usr/bin ή /users/gnikou/report.text, κοκ. Το / συμβολίζει τον κατάλογο ρίζα.

Το σύστημα αρχείων του UNIX (συνέχεια) Όταν ένας χρήστης αποκτά λογαριασμό σε ένα σύστημα UNIX, ο διαχειριστής συστήματος δημιουργεί έναν κατάλογο για τον χρήστη ο οποίος λέγεται προσωπικός κατάλογος (home directory) και πρόσβαση σε αυτόν έχει μόνον ο συγκεκριμένος χρήστης και κανένας άλλος. Στην περιοχή αυτή του δίσκου, ο χρήστης μπορεί να αποθηκεύει τα αρχεία του, να δημιουργεί υποκαταλόγους για να τα οργανώνει καλύτερα, κλπ. Όταν ο χρήστης συνδέεται με το σύστημα δίνοντας όνομα χρήστη και συνθηματικό, "μπαίνει" στον προσωπικό του κατάλογο.

Ονόματα αρχείων και καταλόγων στο UNIX Ένα όνομα έχει μήκος μέχρι 14 χαρακτήρες, οι οποίοι μπορεί να είναι: τα γράμματα του λατινικού αλφάβητου a-z, A-Z, οι αριθμοί 0-9, οι ειδικοί χαρακτήρες: ".", "_",",", "-", "+". Ένα όνομα δεν μπορεί να ξεκινά με "-" ή "+" To UNIX διαχωρίζει μικρά από κεφαλαία γράμματα στα ονόματα. Αν τα ίδια γράμματα αλλάξουν από πεζά σε κεφαλαία ή αντίστροφα, τότε έχουμε και διαφορετικό όνομα. Π.χ. τα REPORT.TEXT, Report.text και report.text είναι τρία διαφορετικά ονόματα αρχείων.

Ονόματα διαδρομών

Απόλυτα ονόματα διαδρομών

Σχετικά ονόματα διαδρομών

Σχετικά ονόματα διαδρομών

Σύγκριση ονομάτων διαδρομών Τα απόλυτα ξεκινούν πάντα από την ρίζα, ενώ τα σχετικά από τον τρέχοντα κατάλογο. Τα απόλυτα ξεκινούν με τον χαρακτήρα /, ενώ τα σχετικά δεν ξεκινούν ποτέ με /. Τόσο τα απόλυτα όσο και τα σχετικά προσδιορίζουν μοναδικά ένα αρχείο. Τα απόλυτα και τα σχετικά ονόματα διαδρομών είναι ισοδύναμα.

Οι κυριότεροι κατάλογοι στο UNIX