«ΔΥΝΑΤΟ ΞΕΚΙΝΗΜΑ: Το Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών και η φύση της Μάθησης στο Νηπιαγωγείο» (Για ενημέρωση γονέων) Δρ ΕΛΕΝΗ ΜΟΥΣΕΝΑ Σχολική Σύμβουλος Προσχολικής Αγωγής

Μετά τη βιομηχανία των ηλεκτρονικών υπολογιστών, ο δεύτερος ταχύτατα αναπτυσσόμενος τομέας της οικονομίας είναι η προσχολική εκπαίδευση (Roopnarine και Johnson, 2006:24). Η φοίτηση των παιδιών στο νηπιαγωγείο αποτελεί έναν από τους δεκαέξι δείκτες μέτρησης της ποιότητας της σχολικής εκπαίδευσης. (ΟΚΕ, Γνώμη 3/7/2007) Η άνοδος του ενδιαφέροντος για την Προσχολική Εκπαίδευση

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σε ψήφισμα που ενέκρινε τον Σεπτέμβριο 2007 τονίζει την σημασία της αναβάθμισης της Προσχολικής Εκπαίδευσης. Στο ψήφισμα σχετικά με την αποδοτικότητα και την ισότητα στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης, γίνεται αναφορά για την προσχολική εκπαίδευση επισημαίνεται ότι η αποτελεσματικότητα και η ισότητα μπορούν να συμπληρωθούν κατά περίπτωση, αν οι επενδύσεις και οι μεταρρυθμίσεις επικεντρώνονται στα πρώιμα στάδια εκπαίδευσης.

Education and Training Προσβασιμότητα: Συμμετοχή στην ECEC–αλλά ποσότητα χωρίς ποιότητα έχει μικρή αξία Age 4 to start of compulsory schooling

Education and Training Οι διαφορετικές ικανότητες σχηματίζονται και διαμορφώνονται σε διαφορετικά στάδια του κύκλου της ζωής. Ένας αριθμός ιδιαίτερα ευαίσθητων περιόδων έχουν εντοπιστεί στην πρώιμη παιδική ηλικία. Γιατί στόχοι ειδικά για τους μικρούς πολίτες;

Η εκπαιδευτική πολιτική για το Νηπιαγωγείο Η καθιέρωση της υποχρεωτικής φοίτησης στο νηπιαγωγείοΗ καθιέρωση της υποχρεωτικής φοίτησης στο νηπιαγωγείο για ένα έτος στα παιδιά ηλικίας πέντε χρόνων. για ένα έτος στα παιδιά ηλικίας πέντε χρόνων. (Ν.2518/2006 αρ.73§1) (Ν.2518/2006 αρ.73§1) Πρώτο σχολικό έτος εφαρμογής το Η εισαγωγή των νέων αναλυτικών προγραμμάτωνΗ εισαγωγή των νέων αναλυτικών προγραμμάτων σε όλες της βαθμίδες της υποχρεωτικής εκπαίδευσης συμπεριλαμβανομένης και τις προσχολικής και η εφαρμογή του Διαθεματικού Ενιαίου Πλαισίου Προγραμμάτων Σπουδών. σε όλες της βαθμίδες της υποχρεωτικής εκπαίδευσης συμπεριλαμβανομένης και τις προσχολικής και η εφαρμογή του Διαθεματικού Ενιαίου Πλαισίου Προγραμμάτων Σπουδών. (Υ.Α β/Γ2 ΦΕΚ Β΄ / ) (Υ.Α β/Γ2 ΦΕΚ Β΄ / )

Melhuish : 3 στοιχεία που μπορούν να οδηγήσουν στην εκπαιδευτική επιτυχία Καλό περιβάλλον μάθησης στο σπίτι Καλή προσχολική εκπαίδευση και αγωγή με μεγάλη διάρκεια Καλό Δημοτικό σχολείο Τα παιδιά με τα 3 από αυτά θα έχουν καλύτερες επιδόσεις από εκείνα με 2 τα οποία θα έχουν καλύτερες επιδόσεις από εκείνα με 1 τα οποία θα έχουν καλύτερες επιδόσεις από εκείνα με 0 Melhuish & Petrogiannis (Eds.) (2006)Early Childhood Care & Education: International Perspectives

Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών Νηπιαγωγείο – Δημοτικό – Γυμνάσιο Αναλυτικό πρόγραμμα Σπουδών για το Νηπιαγωγείο.

Πως μαθαίνουν τα παιδιά Οι τομείς ανάπτυξης των παιδιών –κινητικός, κοινωνικός, νοητικός και συναισθηματικός είναι στενά συνδεδεμένοι. Η ανάπτυξη πραγματοποιείται με ιεραρχημένη σειρά με τις νέες γνώσεις και ικανότητες να οικοδομούνται πάνω στις προϋπάρχουσες (Piaget, Erikson). Η ανάπτυξη προχωράει με διαφορετικούς ρυθμούς από παιδί σε παιδί (ατομικότητα). Οι πρώιμες εμπειρίες έχουν μακροπρόθεσμες επιδράσεις.

Πως μαθαίνουν τα παιδιά… Η μάθηση προχωράει από μια εμπειρική γνώση σε μια συμβολική (αναπαραστάσεις, Bruner). Η ανάπτυξη και η μάθηση επηρεάζονται από τα κοινωνικά και πολιτισμικά πλαίσια (οικολογικό μοντέλο, Bronfenbrenner). Τα παιδιά μαθαίνουν εμπλεκόμενα ενεργά –όχι παθητικά (Dewey, Piaget, Vygotsky. Η ανάπτυξη και η μάθηση είναι αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης της βιολογικής ωρίμανσης και του περιβάλλοντος.

Πως μαθαίνουν τα παιδιά… Το παιχνίδι αποτελεί σημαντικό μέσο για όλους τους τομείς ανάπτυξης (αυθόρμητα, ελεύθερα, οργανωμένα…) Η ανάπτυξη προάγεται όταν τα παιδιά βιώνουν προκλήσεις λίγο πάνω από το επίπεδο των ικανοτήτων τους (Ζώνη επικείμενης ανάπτυξης – σκαλωσιά). Τα παιδιά παρουσιάζουν διαφορετικούς τρόπους μάθησης (πολλαπλή νοημοσύνη, Gardner, Malaguzzi). Τα παιδιά μαθαίνουν καλύτερα σ’ ένα περιβάλλον που ανταποκρίνεται στις ανάγκες τους και αισθάνονται προστατευμένα (Maslow).

Maslow: πυραμίδα αναγκών

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ - ΑΠΣ Παιδί και Γλώσσα Παιδί και Μαθηματικά Παιδί και Περιβάλλον Παιδί και Δημιουργία και Έκφραση Παιδί και Πληροφορική

Η Γλώσσα Η Γλώσσα σύμφωνα με το ΔΕΠΠΣ διατρέχει όλο το πρόγραμμα σπουδών και κάθε θέμα που προσεγγίζεται εξυπηρετεί στόχους ακρόασης, ομιλίας, ανάγνωσης και γραφής. Ειδικότερα τα σχέδια εργασίας προσφέρουν πολλές ευκαιρίες για εμπειρίες οι οποίες μπορούν να οδηγήσουν στην κατάκτηση ανάλογων δεξιοτήτων ανεξάρτητα από το θεματικά τους περιεχόμενο.

να διηγούνται / αφηγούνται να περιγράφουν να εξηγούν και να ερμηνεύουν να συμμετέχουν σε συζητήσεις και να χρησιμοποιούν στοιχειώδη επιχειρηματολογία να βελτιώνουν και να εμπλουτίζουν τον προφορικό τους λόγο να αποκτήσουν φωνολογική επίγνωση

να αναγνωρίζουν τις βασικές εκδοχές του γραπτού λόγου με βάση τα εξωτερικά - τυπογραφικά χαρακτηριστικά και το περιεχόμενο, να συνειδητοποιούν ότι οι διαφορετικές αυτές εκδοχές μεταφέρουν μηνύματα με διαφορετικό τρόπο και χρησιμοποιούνται για διάφορους λόγους. να υιοθετούν βασικές συμβάσεις ανάγνωσης του αλφαβητικού συστήματος γραφής (π.χ. ότι διαβάζουμε από αριστερά προς τα δεξιά και από πάνω προς τα κάτω, ότι τα βιβλία διαβάζονται από την αρχή ως το τέλος κ.λ.π.). να ακούν και να κατανοούν μία διήγηση, ένα κανόνα παιχνιδιού ή άλλα απλά κείμενα που κάποιος τους διαβάζει φωναχτά.

να μπορούν να διακρίνουν σ’ ένα κείμενο που τους διαβάζεται τα διαλογικά από τα μη διαλογικά μέρη. να απομνημονεύουν πολύ μικρά κείμενα. να αναγνωρίζουν οικείες λέξεις στο περιβάλλον και μέσα σε κείμενα. να παίρνουν πληροφορίες από διάφορες πηγές όπως αφίσες, ταινίες, σήματα, έργα τέχνης, στις οποίες συνυπάρχουν γραπτός λόγος και εικόνα. να «χρησιμοποιούν» τη βιβλιοθήκη της τάξης και να κάνουν συγκεκριμένες επιλογές βιβλίων, ανάλογα με τα ενδιαφέροντά τους ή το θέμα με το οποίο απασχολούνται κάθε φορά.

να εντοπίζουν τον τίτλο, το συγγραφέα και άλλα στοιχεία του βιβλίου. να συνειδητοποιήσουν ότι ο γραπτός λόγος είναι αναπαράσταση της γλώσσας και η εικόνα είναι αναπαράσταση του κόσμου, να κατανοήσουν γενικά στοιχεία από τη σχέση προφορικού-γραπτού λόγου, να συνειδητοποιήσουν σταδιακά ότι στα φωνήματα της ομιλούμενης γλώσσας αντιστοιχούν γράμματα. να αναγνωρίζουν και να συγκρίνουν διαφορετικές μορφές του γραπτού λόγου, όπως π.χ. το χειρόγραφο και το έντυπο κείμενο, αλλά και την ελληνική και άλλες γραφές.

να κατανοήσουν τη σημασία της γραφής ως μέσου επικοινωνίας, ανάπτυξης ιδεών, μεταφοράς πληροφοριών και ως πηγής ευχαρίστησης και απόλαυσης. Και σ’ αυτό συμβάλλει η ενεργή συμμετοχή των παιδιών στη «δημιουργία» δικών τους κειμένων με υπαγόρευση στον εκπαιδευτικό. Εξελικτικά, συνειδητοποιούν ότι τα κείμενα απευθύνονται σε συγκεκριμένους κάθε φορά αναγνώστες και μαθαίνουν να τα βελτιώνουν ακούγοντας το αποτέλεσμα της διόρθωσης – υπαγόρευσης και αναθεωρώντας κατά περίπτωση τις επιλογές λεξιλογίου ή διατύπωσης.

Τα παιδιά πρέπει να υποστηριχθούν στην προσπάθειά τους: να κρατούν ένα μολύβι, ένα στυλό διαρκείας, μία κιμωλία με τρόπο αποτελεσματικό και να μπορούν να τα χρησιμοποιούν παίρνοντας τη σωστή σωματική στάση. Να γράφουν το όνομά τους στις εργασίες τους με κεφαλαία ή και πεζά γράμματα. Να αντιγράφουν λέξεις που εξυπηρετούν λειτουργικές ανάγκες και ανταποκρίνονται στα ενδιαφέροντά τους Να ενθαρρύνονται να γράφουν όπως μπορούν.

Κυρίαρχος στόχος στο νηπιαγωγείο είναι τα παιδιά να αρχίσουν να σκέφτονται με τρόπους που χαρακτηρίζουν τη μαθηματική επιστήμη, συνειδητοποιώντας παράλληλα την κοινωνική τους διάσταση, το λόγο δηλαδή για τον οποίο χρησιμοποιούμε τα μαθηματικά στη ζωή μας. Η συμμετοχή σε καθημερινές δραστηριότητες μπορούν να συμβάλλουν στην κατανόηση από τα μικρά παιδιά της σημασίας που έχουν τα μαθηματικά στην καθημερινή μας ζωή.

να προβληματίζονται και να ερευνούν ποικίλες καταστάσεις, να στηρίζονται σε προηγούμενες γνώσεις και εμπειρίες, να κάνουν απλές υποθέσεις και να καταλήγουν σε σχετικά συμπεράσματα. να διαχειρίζονται και να χρησιμοποιούν υλικά, μέσα και καταστάσεις που συνδέονται με την καθημερινή ζωή, να αξιοποιούν τις δυνατότητες για αριθμητικές εφαρμογές μέσα στα όρια των δυνατοτήτων τους, να οικοδομούν σταδιακά την έννοια των αριθμών. να «ερμηνεύουν» γενικά στοιχεία του κόσμου που τα περιβάλλει μέσα από διαδικασίες παρατήρησης και περιγραφής, σύγκρισης, ταξινόμησης, αντιστοίχισης, σειραθέτησης, και συμβολικής αναπαράστασης.

να διατυπώνουν απορίες ή να θέτουν προβλήματα, να επιλέγουν ή να παράγουν κατάλληλο για την επίλυση των προβλημάτων υποστηρικτικό υλικό. να οργανώνουν και να επεκτείνουν τις γνώσεις τους σχετικά με τους αριθμούς. να «εκτελούν» απλές μαθηματικές πράξεις. να μετρούν χρησιμοποιώντας αυθαίρετες ή συμβατικές μονάδες μέτρησης. να κατανοούν απλές χωροχρονικές σχέσεις και να προσεγγίζουν σταδιακά την έννοια της μέτρησης του χρόνου αρχικά με τη βοήθεια αυθαίρετων μονάδων (αρίθμηση, μουσική, κλεψύδρα κ.ά.).

να αντιλαμβάνονται και να αναπαράγουν συμμετρικά σχήματα ως προς άξονα, να αναγνωρίζουν συμμετρικά σχήματα ως προς άξονα. να αναγνωρίζουν και να ονομάζουν απλά στερεά και ευθύγραμμα σχήματα. να εμπλουτίζουν τη γλώσσα και με λέξεις που συνδέοντα με τα μαθηματικά, να επικοινωνούν και να αξιοποιούν την τεχνολογία.

Στο πλαίσιο της Μελέτης δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για την ανάπτυξη της αφαιρετικής σκέψης και τη μύηση των παιδιών σε πολιτισμικές πρακτικές που χαρακτηρίζουν την εγγράμματη κοινωνία όπως: Την παρατήρηση και την περιγραφή. Τη διατύπωση ερωτημάτων και την αναζήτηση απαντήσεων μέσω του πειραματισμού και της διερεύνησης. Τη διατύπωση προβλέψεων και τη διερεύνησή τους. Τη διατύπωση λειτουργικών ορισμών, ορισμών δηλαδή που προσδίδουν νόημα σε μια έννοια με βάση τις εμπειρίες και τις παρατηρήσεις μιας δεδομένης στιγμής. Την εξαγωγή συμπερασμάτων, μέσα από τη μελέτη πληροφοριών και δεδομένων και τη σύνδεσή τους με προηγούμενες εμπειρίες. Την κατάκτηση ευρείας ποικιλίας δεξιοτήτων αλληλεπίδρασης και την καλλιέργεια της κλίσης των παιδιών.

Ενδεικτικές θεματικές ενότητες ΦΘΙΝΟΠΩΡΟ Σεπτέμβρης, Ο ΕΑΥΤΟΣ ΜΟΥ (Όνομα – φυσική και κοινωνική ταυτότητα) Σεπτέμβρης, ΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ, ΔΑΣΚΑΛΑ, ΜΑΘΗΤΕΣ, ΥΛΙΚΑ Σεπτέμβρης, ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ, ΣΥΜΒΙΩΣΗ, ΓΑΜΟΣ, ΒΑΠΤΙΣΗ Οκτώβρης, ΣΠΙΤΙ, ΣΠΙΤΙΑ, ΚΑΤΟΙΚΙΑ (Διευθύνσεις…) Οκτώβρης, ΔΙΑΤΡΟΦΗ, ΑΝΑΠΤΥΞΗ (Φρούτα, λαχανικά, χυμοί, μαρμελάδες…) Οκτώβρης, ΧΡΩΜΑΤΑ, ΣΧΗΜΑΤΑ, ΜΕΓΕΘΟΙ, ΠΟΣΟΤΗΤΕΣ, ΑΡΙΘΜΟΙ Οκτώβρης, 28 η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ, ΠΟΛΕΜΟΣ, ΕΙΡΗΝΗ, ΣΗΜΑΙΑ, ΧΑΡΤΗΣ Νοέμβρης, ΦΥΤΙΚΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ (Κήπος, δένδρα, καρποί…) Νοέμβρης, 17 η ΝΟΕΜΒΡΗ, ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ, ΔΙΚΑΙΟ, ΑΙΤΗΜΑΤΑ Νοέμβρης, ΖΩΪΚΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ (Ζώα, ψάρια, πουλιά…)

Ενδεικτικές θεματικές ενότητες ΧΕΙΜΩΝΑΣ Δεκέμβρης, ΓΕΙΤΟΝΙΑ, ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ, ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ Δεκέμβρης, ΑΓΟΡΑ, ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ, ΠΡΟΪΟΝΤΑ, ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ Δεκέμβρης, ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ, ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑ Γενάρης, ΧΡΟΝΟΣ, ΜΕΡΑ, ΝΥΧΤΑ, ΡΟΛΟΪ Γενάρης, ΕΤΟΣ, ΕΠΟΧΕΣ, ΜΗΝΕΣ, ΕΒΔΟΜΑΔΑ, ΗΜΕΡΑ Γενάρης, ΧΡΟΝΟΣ, ΠΛΑΝΗΤΕΣ, ΗΛΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Γενάρης, ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ, ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ (θεοί του Ολύμπου, Αθλήματα, Ολυμπιακοί αγώνες) Φλεβάρης, ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΗ ΑΓΩΓΗ, ΚΟΚ, SOS, STOP Φλεβάρης, ΜΕΣΑ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΑΣ, ΤΑΞΙΔΙΑ Φλεβάρης, ΜΕΣΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ, ΜΗΝΥΜΑΤΑ ΚΑΙ ΣΗΜΑΤΑ Φλεβάρης, ΓΙΟΡΤΕΣ ΚΑΙ ΠΑΝΗΓΥΡΙΑ, ΑΠΟΚΡΙΑ, ΜΕΤΑΜΦΙΕΣΗ

Ενδεικτικές θεματικές ενότητες ΑΝΟΙΞΗ Μάρτης, ΜΟΥΣΙΚΗ, ΜΟΥΣΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ, ΧΟΡΟΣ Μάρτης, ΠΑΡΑΔΟΣΗ, ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΤΕΧΝΗ, ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ, ΕΘΙΜΑ Μάρτης, 25 η ΜΑΡΤΙΟΥ, ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ, ΣΗΜΑΙΕΣ, ΧΑΡΤΕΣ, ΥΔΡΟΓΕΙΟΣ Μάρτης, ΗΠΕΙΡΟΙ, ΧΩΡΕΣ, ΛΑΟΙ, ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΗΣ ΓΗΣ Απρίλης, ΤΕΧΝΗ, ΠΙΝΑΚΕΣ, ΑΓΑΛΜΑΤΑ, ΜΝΗΜΕΙΑ, ΘΕΑΤΡΑ, ΜΟΥΣΕΙΑ Απρίλης, ΠΑΣΧΑ, ΕΞΟΧΗ, ΛΟΥΛΟΥΔΙΑ, ΕΘΙΜΑ Απρίλης, 1 η ΜΑΗ, ΑΡΓΙΑ, ΑΠΕΡΓΙΑ, ΕΡΓΑΣΙΑ, ΑΝΕΡΓΙΑ, ΣΥΜΒΟΛΑ, (Διαδηλώσεις, πανώ…) Μάης, Ο ΚΑΙΡΟΣ, ΚΑΙΡΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ, ΟΥΡΑΝΙΟ ΤΟΞΟ Μάης, ΦΥΣΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ, ΒΡΟΧΗ, ΝΕΡΟ, ΦΩΤΙΑ, ΑΕΡΑΣ (κλίμα, κλιματική αλλαγή…) Μάης, ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ, ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ, ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

Ενδεικτικές θεματικές ενότητες ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ Ιούνης, ΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ, Μετάβαση… Ιούνης, ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΧΡΟΝΟΣ, ΔΙΑΚΟΠΕΣ, ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ (ΒΟΥΝΟ, ΔΑΣΟΣ, ΝΗΣΙ, ΘΑΛΑΣΣΑ)

Προσεγγίζοντας τα παιδιά από πολλές και διαφορετικές πλευρές ένα θέμα έχουν ευκαιρίες να εκφραστούν με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους. Τα παιδιά με σχέδια, ζωγραφική, πλαστικές τέχνες, κατασκευές, δραματοποίηση, θεατρικά δρώμενα, κίνηση, χορό, μουσική, μεταβιβάζουν ιδέες, συναισθήματα, γνώσεις, παρατηρήσεις και εκφράζουν τη φαντασία τους. Οι αναπαραστάσεις των παιδιών αποτελούν αξιόλογες πηγές, οι οποίες μπορούν να δώσουν πολύτιμες πληροφορίες για την εξέλιξη των παιδιών στην πορεία προσέγγισης ενός θέματος.

Στο νηπιαγωγείο ο ηλεκτρονικός υπολογιστής μπορεί να αξιοποιηθεί ως ένα ακόμα εκπαιδευτικό εργαλείο για την υποστήριξη της μάθησης των παιδιών. Για να κατανοήσουν τα μικρά παιδιά τη χρησιμότητά του είναι αναγκαίο: Να δουν τον υπολογιστή να χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση πραγματικών αναγκών και επίλυση πραγματικών προβλημάτων σε ένα πλαίσιο που έχει νόημα για τα ίδια. Στη διάρκεια ανάπτυξης θεματικών προσεγγίσεων ή σχεδίων εργασίας δίνονται πολλές ευκαιρίες για αναζήτηση πληροφοριών, εικόνων, εκτύπωσης των έργων τους.

Η Νηπιαγωγός Αγαπά τα παιδιά. Αγαπά και ενδιαφέρεται για το επάγγελμά του. Επιμορφώνεται διαρκώς – Μαθαίνει δια βίου. Διαμορφώνει θετικό παιδαγωγικό κλίμα στην τάξη. Διαμεσολαβεί με κατάλληλο τρόπο ανάμεσα στο περιβάλλον και το παιδί. Παρατηρεί, «ακούει» όλες τις μορφές έκφρασης των παιδιών. Συνεργάζεται με τους γονείς και τους φορείς με σκοπό το συμφέρον του παιδιού.

Ο ρόλος της νηπιαγωγού Να διαμορφώσει ένα ασφαλές και άνετο περιβάλλον. Να προσφέρει στα παιδιά τα υλικά και τα μέσα που χρειάζονται. Να λαμβάνει υπόψη της τα βιώματα και τις εμπειρίες των παιδιών να παρατηρεί συστηματικά και να καταγράφει αυτά που λένε ή κάνουν τα παιδιά. Να παρατηρεί συστηματικά και να καταγράφει αυτά που λένε ή κάνουν τα παιδιά. Να ενθαρρύνει την επικοινωνία. Να συντονίζει διακριτικά τις ομάδες των παιδιών. Να ενθαρρύνει τη συμμετοχή των παιδιών χρησιμοποιώντας κατάλληλο λεξιλόγιο. Να καλλιεργεί κλίμα αναγνώρισης, αποδοχής και αμοιβαίου σεβασμού μεταξύ όλων των παιδιών.

Ο ρόλος των γονέων μαθητών– Οικογενειακός εγγραμματισμός Είναι οι φυσικοί παιδαγωγοί των παιδιών και λειτουργούν ως πρότυπα. Αισθάνονται χαρά και ικανοποίηση οσάκις ασχολούνται με το παιδί τους. Τα παιδιά ενδιαφέρονται για την ανακάλυψη και κατανόηση του κόσμου. Λειτουργούν υποστηρικτικά στις μαθησιακές ανάγκες των παιδιών τους. Προσπαθούν να ανταποκριθούν στα ερευνητικά ενδιαφέροντα των παιδιών. Έχουν υπόψη ότι η μάθηση δεν επιτυγχάνεται στο κενό και κυρίως δεν εξαντλείται στο σχολείο. Η γνώση και οι ευκαιρίες μάθησης είναι διάχυτες στο περιβάλλον και μπορούν να τις αξιοποιήσουν.

Ο ρόλος των γονέων μαθητών– Οικογενειακός Εγγραμματισμός Δεν αναλαμβάνουν ρόλο εκπαιδευτικού, αλλά γονέα που υποστηρίζει την ανάγκη του παιδιού για ανακάλυψη του κόσμου. Εμπιστεύονται τον εκπαιδευτικό του παιδιού τους και συνεργάζονται στη βάση αμοιβαίας αναγνώρισης και σεβασμού. Πιστεύουν στην αξία της εκπαίδευσης και παρακολουθούν την εκπαίδευση του παιδιού τους από κοντά. Ελέγχουν το άγχος και τις ανησυχίες τους για τη μαθητική πορεία και τις επιδόσεις του παιδιού τους. Συμμετέχουν σε δραστηριότητες που σχετίζονται με τον εγγραμματισμό και κυρίως εκείνες στις οποίες το σχολείο τους εμπλέκει.

Ο ρόλος των γονέων – Οικογενειακός Εγγραμματισμός Δημιουργούν ένα εγγράμματο περιβάλλον για το παιδί τους. Έχουν έντυπα, γραφική ύλη και εργαλεία γραφής στο σπίτι. Παρέχουν στα παιδιά τα δικά τους παιδικά βιβλία. Προσφέρουν ευκαιρίες για αναγνωστικές εμπειρίες εντός και εκτός σπιτιού. Καλλιεργούν θετικό κλίμα απέναντι στην ανάγνωση και διαβάζουν και οι ίδιοι βιβλία. Διαβάζουν συχνά στα παιδιά τους. Συζητούν μαζί τους οτιδήποτε σχετικό με την πλοκή της ιστορίας, τον τίτλο, τους συντελεστές του βιβλίου.

Ο ρόλος των γονέων – Οικογενειακός Εγγραμματισμός Τα επιβραβεύουν συχνά. Τα επιπλήττουν κατ’ ιδίαν! Όχι δημόσια… Έχουν ρεαλιστικές προσδοκίες. Εκμεταλλεύονται τον περιβάλλοντα έντυπο λόγο και δημιουργούν συνθήκες προβληματισμού. Εμπλέκουν τα παιδιά σε συνήθεις καθημερινές δραστηριότητες που περιλαμβάνουν γράψιμο (π.χ. να γράψουν τι λίστα για τα ψώνια, να γράψουν μια ευχετήρια κάρτα, αριθμούς τηλεφώνων, ταχυδρομικές διευθύνσεις φίλων και συγγενών κλπ.). Επικοινωνούν με το σχολείο και ενδιαφέρονται για την πρόοδό των παιδιών τους.

Βιβλία για γονείς (για ξεκίνημα…) Myriam Szejer, Marie Auffret-Pericone, «Προετοιμάστε το για το Νηπιαγωγείο», Εκδ. ΚΡΙΤΙΚΗ Daniel Pennac, «Σαν ένα μυθιστόρημα», Εκδ. ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ Paolo Santagostino, «Πώς να διηγούμαστε ένα παραμύθι … και να επινοούμε άλλα εκατό», Εκδ. ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ Regis Debray, «Εξηγώντας τη Δημοκρατία στην κόρη μου», Εκδ. ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ Fernando Savater, «Κάνε αυτό που θέλεις, αλλά…», Εκδ. ΟΔΥΣΣΕΑΣ

Οι γονείς είναι οι πρώτοι ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΙ… Όσο περισσότερο οι γονείς απολαμβάνουν το παιχνίδι με τα παιδιά τους τόσο περισσότερο τα παιδιά μαθαίνουν…

Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς… Παρακολουθούν τη δράση του παιδιού, εστιάζουν στα θετικά και ενθαρρύνουν… Δίνουν σαφείς εξηγήσεις στις ερωτήσεις των παιδιών, εξηγούν την έννοια νέων λέξεων…

Τι πρέπει να θυμούνται οι γονείς… Τα παιδιά μαθαίνουν όλες τις ώρες… Μαθαίνουν πολύ περισσότερα όταν παίζουν… Η μάθηση για τα παιδιά είναι ευχαρίστηση… Παίζοντας και μαθαίνοντας μαζί με τα παιδιά, είναι και για τους γονείς ευχαρίστηση…

Στην κουζίνα… Δίνουμε την ευκαιρία στο παιδί να κάνει μερικές απλές δουλειές του σπιτιού, αυτό βοηθά τα παιδιά να ακολουθούν τις οδηγίες…

Στην κουζίνα… Τα φρούτα και τα λαχανικά έχουν χρώμα, μέγεθος, σχήμα, γεύση… Παρατηρούμε και μαθαίνουμε μαθηματικές έννοιες! Οι συσκευασίες των τροφών έχουν διάφορα σχήματα, μεγέθη, υλικά… Ταξινομούμε και μαθαίνουμε μαθηματικές έννοιες!

Στην κουζίνα… Πολλά, λίγα, μεγάλα, μικρά, τόσα όσα… Αντιστοιχίζω ένα προς ένα… Κάνω σύνολα όμοιων… Οι σχέσεις στο χώρο… Στο κέντρο, στο πλάι, μπροστά, στο πλάι, αριστερά δεξιά…

Τα ψώνια και οι χρήσεις τους… παρατήρηση συζήτηση… Παρασκευή φαγητών, γλυκών, φρουτοσαλάτας… Μετρώ, ζυγίζω, συγκρίνω, ακολουθώ διαδοχικά τις οδηγίες συνταγών… μαθαίνω!

Στο σαλόνι… το παιδί θέλει κίνηση και ρυθμό, δεν το ξεχνώ!

Η τηλεόραση είναι μέσο αγωγής όταν χρησιμοποιείται σωστά… και αλληλεπιδραστικά! Φίλος του βιβλίου δε γεννιέσαι… γίνεσαι! Η αρχή γίνεται από το σπίτι…

Τα παιδιά θέλουν παιδιά… θέλουν και τους μεγάλους να γίνονται παιδιά… Πλούσιο περιβάλλον σε εργαλεία γραφής και χειροτεχνίας…

Στο υπνοδωμάτιο… Πνευματική τροφή λίγο πριν τον ύπνο… Γνωρίζει τα ρούχα του… επιλέγει, να αποφασίζει…

Τα βιβλία του έχουν το χώρο τους…. Παιδική βιβλιοθήκη στο ύψος του παιδιού! Απολαμβάνω την αφήγηση με το παιδί μου… Εστιάζω στην απόλαυση του περιεχομένου όχι στο διδακτισμό!

Η τακτοποίηση των παιχνιδιών είναι δική του υποχρέωση… Η τακτοποίηση των ρούχων το ενδιαφέρει…

Στο μπάνιο… Η ρουτίνα γίνεται χαρά… Οι οδηγίες χρήσης των υλικών δεν είναι αυτονόητη...

Η αυτονομία του παιδιού ξεκινάει από την αυτοεξυπηρέτησή του… Δίνω σαφείς οδηγίες για τους τρόπους χρήσης και αφήνω το παιδί να επιλύσει προβλήματα…

Του καλλιεργώ την αίσθηση ότι μπορεί μόνο του… Η μέτρηση του ύψους είναι μάθηση…

Έξω από το σπίτι… Οι δραστηριότητες στην ύπαιθρο δίνουν στο παιδί την ευκαιρία να εκτονωθεί με υγιή τρόπο…

Στον κήπο… αγγίζει, σχεδιάζει, πειραματίζεται, ανακαλύπτει! Η ανακάλυψη του κόσμου είναι επιθυμία του παιδιού και υποχρέωση δική μας!

Οι ήχοι της φύσης και η επεξεργασία τους κάνουν το παιδί καλό ακροατή!!! Οι φυτικοί οργανισμοί και οι ιδιότητές τους… εμπεδώνονται βιωματικά!

Διερευνώντας την κοινότητα… Στη δημοτική βιβλιοθήκη, το θέατρο, τον κινηματογράφος… Στο πάρκο της γειτονιάς…

Στον πυροσβεστικό σταθμό… Στο σταθμό του τράμ, τραίνου, λεωφορείων…

Τα ψώνια μας αφορούν όλους… Ψωνίζω και μαθαίνω… Στο καθαριστήριο…

Μετά τη βόλτα… Επεξεργαζόμαστε τα υλικά που συλλέξαμε, κάνουμε ενθύμια, κατασκευές… δημιουργούμε!

Σκέψεις για μετά… Απολαύσαμε την έξοδο; Τα παιδιά απόλαυσαν την έξοδο; Ποια δραστηριότητα απόλαυσαν τα παιδιά περισσότερο; Ποια λιγότερο; Ποια δραστηριότητα φάνηκε πολύ δύσκολη; Πως θα μπορούσαμε να την κάνουμε ευκολότερη ώστε το παιδί μας να νιώσει την επιτυχία; Ποια δραστηριότητα φάνηκε πολύ εύκολη; Πως θα μπορούσαμε να την κάνουμε δυσκολότερη ώστε το παιδί μας να νιώσει την αλλαγή;

Σκέψεις για μετά… (συνέχεια) Τη μάθαμε σε σχέση με το παιδί μας; Ζητάμε από το παιδί μας να απαντήσει στην ερώτηση «Τι θα γινόταν αν…» σε σχέση με τη δραστηριότητα που κάναμε. Πως επιβραβεύουμε το παιδί μας όταν πετυχαίνει κάτι καινούριο ή για την θετική του συμπεριφορά; Με ποιους άλλους τρόπους μπορούμε να ενθαρρύνουμε το παιδί μας;