Η Γλώσσα των διαλόγων του Πλάτωνα Παρουσίαση: Σωτήριος Μπεκάκος Διδάκτορας Γλωσσολογίας – Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Τμήμα Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας – Φιλοσοφική Σχολή Μεταδιδακτορικός Ερευνητής Γλωσσολογίας και Φιλοσοφίας Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (EKΠΑ) Τμήμα Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής, Ψυχολογίας - Φιλοσοφική Σχολή Δευτέρα 14 Μαΐου 2018 – Φιλοσοφία και Γλώσσα

Εrnst Cassirer: Φιλοσοφία, Γλώσσα, Άνθρωπος (1967: 9 – 10) «Μετά τη φυσική φιλοσοφία της σχολής της Μιλήτου, οι Πυθαγόρειοι ανακάλυψαν μια μαθηματική φιλοσοφία, ενώ οι Ελεάτες είναι ο πρώτοι, οι οποίοι συνέλαβαν το ιδεώδες μιας λογικής φιλοσοφίας. Ο Ηράκλειτος βρίσκεται στα σύνορα μεταξύ κοσμολογικής και ανθρωπολογικής σκέψης, αν και εξακολουθεί να μιλά ως φυσικός φιλόσοφος και ανήκει στην ομάδα των αρχαίων φυσιολόγων, ωστόσο είναι πεπεισμένος ότι δεν μπορεί να διεισδύσει στα μυστικά της Φύσης, χωρίς να έχει μελετήσει πρώτα το μυστικό του ανθρώπου. Πρέπει να συμμορφωνόμαστε με την απαίτηση της αυτογνωσίας εάν θέλουμε να γνωρίσουμε την πραγματικότητα και να κατανοήσουμε το νόημά της. Με αυτόν τον τρόπο, ο Ηράκλειτος χαρακτηρίζει ολόκληρη τη φιλοσοφία του με αυτές τις δύο λέξεις: «έδιζησάμην έμεωτόν»* (αναζήτησα τον εαυτό μου) . Αλλά αυτή η νέα τάση της σκέψης, αν και κάπως συνδέεται με πρώιμη αρχαία ελληνική φιλοσοφία, εντούτοις δεν επετεύχθη η πλήρης ωρίμανσή της μέχρι την εποχή του Σωκράτη. Ως εκ τούτου, το πρόβλημα του ανθρώπου χωρίζει την προ-σωκρατική από την σωκρατική σκέψη. Ο Σωκράτης πότε επιτίθεται και πότε επικρίνει τις θεωρίες των προκατόχων του, δεν έχει σκοπό να εισαγάγει μια νέα φιλοσοφική θεωρία. Ωστόσο, όλα τα παλιά προβλήματα παρατηρούνται από τον Σωκράτη κάτω από ένα νέο φως, επειδή αναφέρονται σε μια νέα πνευματική εστίαση. Η φυσική φιλοσοφία και η μεταφυσική ξαφνικά επισκιάζονται από ένα νέο θέμα που φαίνεται να έχει απορροφήσει, από τώρα και στο εξής, όλα τα θεωρητικά ενδιαφέροντα του ανθρώπου. Δεν θα βρείτε στο Σωκράτη μια νέα θεωρία της φύσης ή μια νέα λογική θεωρία, ούτε μια συνεκτική και συστηματική ηθική θεωρία, με την έννοια της ηθικής που αναπτύχθηκε από τα μετέπειτα συστήματα. Υπάρχει μόνο μία ερώτηση: τι είναι ο άνθρωπος; Ο Σωκράτης διακηρύσσει και υπερασπίζεται το ιδανικό μιας αντικειμενικής, απόλυτης, καθολικής αλήθειας, αλλά το μόνο σύμπαν που γνωρίζει και στο οποίο αναφέρονται όλα τα ερωτήματα είναι το σύμπαν του ανθρώπου. Η φιλοσοφία του είναι απολύτως ανθρωπολογική. Σε έναν από τους πλατωνικούς διαλόγους αναφέρεται ο Σωκράτης να συνομιλεί με το μαθητή του Φαίδρο. Περπατούν και σύντομα φθάνουν σε ένα μέρος έξω από τα τείχη της Αθήνας. Ο Σωκράτης θαυμάζει την ομορφιά του τόπου. Τον γοητεύει, αγαπά το τοπίο και το δείχνει με ενθουσιασμό. Αλλά ο Φαίδρος τον διακόπτει. Τον εκπλήσσει ότι ο Σωκράτης συμπεριφέρεται σαν ξένος που οδηγείται από έναν ξεναγό. "Πότε περνάς το κατώφλι της πόρτας;" τον ρωτάει. Ο Σωκράτης του απαντά με συμβολικό νόημα. «Σίγουρα όχι, καλέ μου φίλε, και ελπίζω να μπορείς να με συγχωρέσεις, όταν θα ακούσεις τον λόγο, δηλαδή, ότι είμαι εραστής/λάτρης της γνώσης και οι άνδρες που κατοικούν στην πόλη είναι οι δάσκαλοί μου, όχι τα δέντρα ή ο τόπος. " (Πλάτωνος, Φαίδρος, 230) [...]» *Frag. 101 Diels, Die Fragmente der Vorsokratiker, ed. W. Krantz (5a ed. Berlin, 1934), I, 173.

Gadamer, G. H. , «Man and Language», (1976: 61) «Nevertheless, Humboldt's founding of the philosophy of language and linguistic science did not lead to a restoration of the original Aristotelian insight. By making the language of peoples the object of his investigation, Humboldt pursued a path of knowledge that was able to clarify in a new and promising way both the diversity of peoples and times as well as the common human nature underlying them all. But this procedure merely equipped man with a capacity and elucidated the structural laws of this capacity — what we call the grammar, syntax, and vocabulary of a language — and it restricted the horizon of the question of man and language. The aim of such an approach was to comprehend the world-views of different peoples, indeed even the details of their cultural development, through the mirror of language. An example of this approach would be the insight into the cultural situation of the Indo-Germanic family of peoples that we owe to Viktor Hehn's superb studies of cultivated plants and house pets.* Far more than other prehistories, linguistic science is the prehistory of the human spirit.» Gadamer, Hans-Georg, Philosophical Hermeneutics, Trans and Edited by David E. Linge. Berkeley, Cali. University of California Press, 1976

Gadamer: Άνθρωπος – Γλώσσα – Κοσμοθεωρία «Παρ 'όλα αυτά, η θεμελίωση από τον Humboldt της φιλοσοφίας της γλώσσας και της γλωσσολογίας δεν οδήγησε σε αποκατάσταση της αρχικής αριστοτελικής θεώρησης. Εξαιτίας του γεγονότος ότι κατέστησε την γλώσσα των λαών αντικείμενο της έρευνάς του, ο Humboldt ακολούθησε μια πορεία γνώσης που ήταν σε θέση να αποσαφηνίσει με νέο και πολλά υποσχόμενο τρόπο τόσο την ποικιλομορφία των λαών και της ιστορίας τους, όσο και την κοινή ανθρώπινη φύση. Αλλά αυτή η διαδικασία, απλώς, προίκισε τον άνθρωπο με μια ικανότητα και διασαφήνισε τους δομικούς νόμους αυτής της ικανότητας - αυτό που ονομάζουμε γραμματική, σύνταξη και λεξιλόγιο μιας γλώσσας - και περιόρισε τον ορίζοντα του ζητήματος της σχέσης ανθρώπου και γλώσσας. Στόχος μιας τέτοιας προσέγγισης ήταν η κατανόηση των κοσμοθεωριών των διαφόρων λαών, ακόμα και τις λεπτομέρειες της πολιτιστικής τους ανάπτυξης, μέσα από τον καθρέφτη της γλώσσας. Ένα παράδειγμα αυτής της προσέγγισης θα μπορούσε να είναι η κατανόηση της πολιτισμικής κατάστασης της Ινδο - Γερμανικής οικογένειας των λαών που οφείλουμε στις υπέροχες μελέτες του Βίκτορ Χενν για τα καλλιεργούμενα φυτά και τα κατοικίδια ζώα. Πολύ περισσότερο από άλλες προϊστορίες, η γλωσσική επιστήμη είναι η προϊστορία του ανθρώπινου πνεύματος.» (Gadamer, 1976: 61) (μεταφρ. από την Αγγλική, Σωτήριος Μπεκάκος)

Tα τέσσερα στάδια της γνώσης Η φαντασία (εικασία). Δηλώνει την κυριαρχία των σκιών και των προκαταλήψεων Η πίστις. Ο όρος δηλώνει αισθητά αντικείμενα, τα οποία δημιουργούν τις ψευδείς πίστεις Η διάνοια. Αυτή περιλαμβάνει τις γεωμετρικές και μαθηματικές αλήθειες, οι οποίες είναι μέρος της λογικής που εμπεριέχεται στον διάλογο Η νόησις. Είναι οι ιδέες, οι οποίες μπορούν να γίνουν αντιληπτές μέσω της θεώρησης και του ενστίκτου Εικόνα Πάπυρος Oξυρύγχου με απόσπασμα από το Συμπόσιο του Πλάτωνα, Κάϊρο, Κρατικό Μουσείο της Αιγύπτου (Plate Five: P. Oxy 843 (Egyptian Museum: P. Cairo 41082), lower portion of col. xxxi; Plato, Symposium, 223C & D (2ος/3ος αι. μ.Χ). Copyright:Egyptian Museum, Cairo)

Η γλώσσα του Πλάτωνα Η γλώσσα του Πλάτωνα είναι η αττική διάλεκτος. Στα έργα του εμφανίζεται η λόγια μορφή της αττικής διαλέκτου, την οποία μιλούσαν οι διανοούμενοι της Αθήνας την εποχή εκείνη. Πρόκειται για μία γλωσσική ποικιλία, η οποία εμφανίζει λαϊκές λέξεις και εκφράσεις που προέρχονται από την προφορική γλώσσα των Αθηναίων της κλασσικής εποχής. Οι διάλογοί του χαρακτηρίζονται από: 1) χρήση εκφράσεων της καθομιλουμένης, οι οποίες υπήρχαν στην προφορική γλώσσα και απαντούν και στους διαλόγους της αττικής κωμωδίας του 5ου αι. π.Χ. 2) χρήση κοινών λέξεων, στις οποίες ο Πλάτωνας δίνει μία νέα σημασία: Ο Πλάτωνας είναι ένας τεχνίτης του λόγου και χρησιμοποιεί όρους της προφορικής γλώσσας, ιδίως των απλών ανθρώπων. Aλλάζει την σημασία τους και αποδίδει σε αυτούς φιλοσοφική διάσταση (π.χ. είδος, «ιδέα»). Οι όροι αυτοί είναι σε χρήση μέχρι σήμερα σε όλες τις ευρωπαϊκές γλώσσες και ασκούν μέχρι σήμερα επίδραση στον δυτικό πολιτισμό. 3) δημιουργία εκφράσεων, λυρικών και ποιητικών εικόνων, μέσω των οποίων ο Πλάτωνας εξυψώνει το ύφος κατά την διάρκεια της έντασης που αναπτύσσεται στον διάλογο. Ένα ύφος αυτού του είδους δημιουργεί μία πολύτροπη αρμονία, η οποία εκφράζει το δημιουργικό του πνεύμα: Μακροσκελείς περίοδοι εναλλάσσονται με σύντομες περιόδους, ενώ τα πρόσωπα κάνουν χρήση του ανακόλουθου σχήματος, όπως και κάθε εκφραστικού τρόπου, ο οποίος μπορεί να ζωντανέψει την συνομιλία. (Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η χρήση των ρητορικών ερωτήσεων, οι οποίες έχουν την απάντηση μέσα τους. Καλλιεργεί, επομένως, μέσω του διαλόγου την ευγένεια, την κατανόηση και την διδακτική πρόθεση: βλ. Πολιτεία). 4) επινόηση ξεχωριστών τίτλων και υποτίτλων: Οι τίτλοι είναι ονόματα γνωστών στον Πλάτωνα και στον ευρύτερο πνευματικό χώρο της εποχής του προσώπων. 5) διατύπωση με τη μορφή υποτίτλων του υπό συζήτηση θέματος και εντάσσεται στα φιλοσοφικά είδη που απασχολούν τον Πλάτωνα. 6) θεατρική συμβατικότητα (o Πλάτωνας προετοίμαζε τους θεατές με τέτοιο τρόπο, ώστε να μπορούν να παρακολουθήσουν με άνεση την διαφοροποιημένη παρουσία των προσώπων από τραγωδία σε τραγωδία ή την διαπραγμάτευση του ίδιου θέματος από δυο ή τρεις ποιητές), της αντίφασης και της απόδοσης σε κάθε πρόσωπο απόψεων και διατυπώσεων που εκείνο χρησιμοποιούσε, όταν ήταν στην ζωή. Ακόμη, ο Πλάτωνας είχε την ικανότητα να μεταπλάθει τα πραγματικά στοιχεία για την εξυπηρέτηση των σκοπών που είχε κάθε φορά. 7) διαμόρφωση διαλόγων ζωντανών προσώπων που αποτελούν αυθεντικούς χαρακτήρες (με τα θετικά και τα αρνητικά τους στοιχεία)

Το έργο του Πλάτωνα Το έργο του Πλάτωνα αποτελείται από σαράντα δύο έργα. Αυτά είναι γραμμένα σε διαλογική µορφή εκτός από την Απολογία, τις δεκατρείς Επιστολές και κάποια Επιγράµµατα. Μερικοί διάλογοι θεωρούνταν νόθοι από τους αρχαίους Έλληνες φιλολόγους, ενώ η γνησιότητα κάποιων άλλων αμφισβητείται από τους σημερινούς φιλολόγους. Βασικά θέματα των διαλόγων του Πλάτωνα είναι: 1. η επιστημολογία, 2. η µεταφυσική 3. η ηθική 4. η πολιτική 5. η αισθητική O Πλάτωνας πραγματεύεται το ίδιο θέμα σε αρκετούς διαλόγους και δεν περιορίζεται σε έναν διάλογο. Σε κάθε διάλογο εκφράζονται πολλές φορές σε διαφορετικές και αντιφατικές µεταξύ τους θέσεις, ενώ σε κάθε διάλογο εμφανίζονται και διαφορετικά πρόσωπα. Κεντρικό πρόσωπο είναι ο Σωκράτης, ο οποίος είναι ο κύριος οµιλητής όλων σχεδόν των διαλόγων.

Κρατύλος: Περί ορθότητος ονομάτων Η λέξη (σημαίνον) που αναπαριστά ένα πράγμα (σημαινόμενο) είναι απολύτως αυθαίρετη. Αυτό σημαίνει ότι με άγνωστο τρόπο οι πρώτοι ονοματοθέτες των λαών επέλεξαν να αναπαρίστανται τα πράγματα από κάποιες λέξεις και στη συνέχεια αυτή η συμφωνία, μέσω της διαπαιδαγώγησης παγιώθηκε σε κάθε λαό, με όποια διόρθωση, εμπλουτισμό ή απάλειψη λέξεων μπορεί να συμβεί σε μια γλώσσα. Οι λέξεις τέθηκαν από κάποιους ‘νομοθέτες’ και παρατηρούμε μια ριζικά διαφορετική θεώρηση που μας δίνει ο Σωκράτης στον διάλογο Κρατύλος του Πλάτωνα. Ο Σωκράτης υποστηρίζει, πλευροκοπώντας τη θέση του Ερμογένη, ότι οι λέξεις που έχουν τεθεί για να σημαίνουν έννοιες ή πρόσωπα (όπως οι θεοί) δεν είναι καθόλου αυθαίρετες επιλογές γραμμάτων και συλλαβών, αλλά αντίθετα παραπέμπουν ετυμολογικά στη βαθύτερη ουσία των πραγμάτων που παριστάνουν, έτσι ώστε όποιος γνωρίζει τις λέξεις να γνωρίζει και την ουσία των αντίστοιχων πραγμάτων. Ο Ερμογένης θεωρεί ότι τα ονόματα έχουν τεθεί κατά συνθήκη, εντελώς αυθαίρετα, ό,τι είπε αιώνες αργότερα ο Saussure, και ότι στη συνέχεια συνεχίζουν να χρησιμοποιούνται βάσει του έθους (της συνήθειας). Ο Σωκράτης υποστηρίζει ότι υπάρχει μια δύναμη έλξης του όμοιου προς το όμοιο ανάμεσα στις λέξεις και τα πράγματα. Και δίνει έναν εξαντλητικό κατάλογο παραγώγων ονομάτων (λέξεων), την δημιουργία των οποίων ερμηνεύει ετυμολογικά με βάση άλλες πρωταρχικότερες λέξεις. Μ’ αυτόν τον τρόπο όμως φτάνει στα λεγόμενα πρωτότυπα ονόματα (λέξεις), όπου εκεί πλέον δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει την ετυμολογική ερμηνεία, καθώς αυτά είναι τα πλέον πρωταρχικά. Στο σημείο αυτό, εκεί που κάποιος θα περίμενε ότι σε αυτό τουλάχιστον το επίπεδο ο Σωκράτης θα αποδεχόταν την αυθαίρετη αντιστοίχιση λέξης και πράγματος, αντιθέτως το αρνείται. Εξηγεί δηλαδή μια σειρά τέτοιων πρωταρχικών ονομάτων (λέξεων) με βάση τη σημασία των γραμμάτων από τα οποία συνίστανται, όπου κάθε γράμμα έχει μια λειτουργία που μετέχει ή αντιστρέφεται την κίνηση. Έτσι, το σύστημά του χαρακτηρίζεται από μια απίστευτη συνοχή και αναγωγή των πάντων στη σημασία των γραμμάτων, μέσω των οποίων αντιλαμβανόμαστε τη βαθύτερη φύση των πραγμάτων ως μετεχόντων ή απεχόντων από την κατάσταση της κίνησης. Ανεξάρτητα από την αποδοχή ή όχι των συγκεκριμένων ετυμολογιών λέξεων και σημασιών γραμμάτων, η Σωκρατική θεώρηση είναι σαφής: οι λέξεις αποτελούν ακριβείς μιμήσεις των πραγμάτων, δόθηκαν από τους ‘παλαιούς’, όπως τους ονομάζει, και από τις λέξεις και μόνο, μπορεί ο αναζητητής της αλήθειας να φτάσει στην κατανόηση της ουσίας των ίδιων των πραγμάτων.

Κρατύλος: Ετυμολογίες Ονομάτων Ζεύς : ο αίτιος της ζωής θεός : ὁ τῆς φύσεως τοῦ θεῖν (αυτός που έχει τη φύση της ταχείας κίνησης) δαίμων : δαήμων (σοφός) ἥρως (ήρωας) : ἐκ τοῦ ἔρωτος γένεσις (αυτός που γεννιέται από τον έρωτα = αυτός που γεννιέται δηλαδή από την ερωτική ένωση θεού και ανθρώπου) ἄνθρωπος : ὁ ἀναθρῶν ἅ ὄπωπε (αυτός που εξετάζει όσα έχει δει) ψυχή [1η εκδοχή] : ἀναψύχον (το στοιχείο που αναψύχει/ αναζωογονεί το σώμα με τον αέρα) ψυχή [2η εκδοχή] : η δύναμη που κινεί και συγκρατεί τη φύση, όπου κατά τον Σωκράτη η ορθότερη αρχική λέξη ήταν φυσέχη

«Εγώ υπό φιλολογίας αγροικίζομαι» – Πλάτων, Θεαίτητος, 146a Στο παρακάτω απόσπασμα του Θεαίτητου ή Περί Επιστήμης, ο Πλάτωνας απαντά στο ερώτημα πως θα ορίσουμε την γνώση. Γι’ αυτό, αναφέρει ότι γνώση (επιστήμη) και σοφία είναι το ίδιο. Στην συνέχεια, χρησιμοποιεί τον όρο «φιλολογία», για να διατυπώσει μία ερώτηση, η οποία ακολουθεί μετά από ένα γλωσσικό παιχνίδι και ωθεί τον αναγνώστη να δώσει μία απάντηση. ἀγροικίζομαι: A. to be rude and boorish, Pl.Tht.146a, Plu.Sull.6: aor. “ἠγροικισάμην” Aristid. 1.491 J.(LSJ on line) ἡ φιλολογία A. love of argument or reasoning, Pl.Tht.146a, Phld.Ir.p.18W., Hierocl. in CA 12p.446M. 2. learned conversation, Antig.Car. ap. Ath.12.548a. II. love of learning and literature, “εὐτραπελία καὶ φ.” Isoc. 15.296, cf. Arist.Pr.18 tit., Cic.Fam.16.21.4, Plu.2.645c, Arr.Epict. 4.4.1. [146α] ἆρ᾽ οὖν δὴ ἔχομεν λέγειν αὐτό; τί φατέ; τίς ἂν ἡμῶν πρῶτος εἴποι; ὁ δὲ ἁμαρτών, καὶ ὃς ἂν ἀεὶ ἁμαρτάνῃ, καθεδεῖται, ὥσπερ φασὶν οἱ παῖδες οἱ σφαιρίζοντες, ὄνος: ὃς δ᾽ ἂν περιγένηται ἀναμάρτητος, βασιλεύσει ἡμῶν καὶ ἐπιτάξει ὅτι ἂν βούληται ἀποκρίνεσθαι. τί σιγᾶτε; οὔ τί που, ὦ Θεόδωρε, ἐγὼ ὑπὸ φιλολογίας ἀγροικίζομαι, προθυμούμενος ἡμᾶς ποιῆσαι διαλέγεσθαι καὶ φίλους τε καὶ προσηγόρους ἀλλήλοις γίγνεσθαι; «Είμαστε άραγε σε θέση να πούμε; Τί λέτε; Ποιος από μας θα μιλούσε πρώτος; ‘Οποιος όμως πέση έξω, και όπως κάθε φορά πέφτει έξω, «θα κάτση», όπως λένε τα παιδιά όταν παίζουν σφαίρα, «γάϊδαρος». Αντίθετα όποιος κάμη το γύρο χωρίς να χάση, θα είναι «βασιλιάς» και θα προστάξει ό,τι θέλει να του απαντήσωμε. Γιατί σωπαίνετε; Μήπως, αλήθεια, Θεόδωρε, η αγάπη μου για το λόγο με κάνη χωριάτη, με την προθυμία που έδειξα να σας κάμω να συζητήσετε και να γίνετε φίλοι μεταξύ σας και ομιλητικοί;» (Πλάτων Θεαίτητος, μετάφρ. Βασίλη Τατάκη, 1955: 36 – 37)

Συμπεράσματα Ο Πλάτωνας μέσα από την γλώσσα σκιαγραφεί την προσωπικότητα του Σωκράτη ως φιλόσοφου, ο οποίος ερευνά με τις ερωτήσεις και τη μαιευτική μέθοδο την ανθρώπινη φύση (Θεαίτητος, 149a – 151b). Επομένως, ο Mondin (2001: 31) θεωρεί ότι ο δημιουργός της φιλοσοφικής ανθρωπολογίας είναι ο Σωκράτης. Ο Πλάτωνας αναδεικνύει τον Σωκράτη ως ερευνητή της ανθρώπινης φύσης μέσα από τους διαλόγους του και χρησιμοποιεί τους όρους της αττικής διαλέκτου, με σκοπό να δημιουργήσει νέες έννοιες, οι οποίες είναι ανθρωποκεντρικές. Ο Πλάτωνας είναι μαζί με τον Σωκράτη, επίσης, οι πατέρες της γλωσσολογίας και της ετυμολογίας και διαμορφώνουν την έννοια της διαλογικής οπτικής (Τσιτσιπής, 1995: 146 – 147), η οποία διατυπώθηκε από τον Bakhtin (1981: 342, 344, 351) και αποτελεί μία από τις βασικές θεωρίες της φιλοσοφίας και της ανθρωπολογικής γλωσσολογίας. Οι Barber και Stainton (2010: 573) αναφέρουν την σπουδαιότητα του Κρατύλου για την γλωσσολογία και την ώθηση που έδωσε σε νεότερους μελετητές, όπως ο Humboldt, ο οποίος θεωρεί ότι η γλώσσα είναι ενέργεια, ο Jakobson (λειτουργισμός – αγγλ. functionalism), ο Chomsky (Θεωρία γύρω από τα καθολικά χαρακτηριστικά της γλώσσας) και οι Sapir και Whorf (Υπόθεση γύρω από την γλωσσική σχετικότητα), αλλά και οι ερευνητές της ανθρωπολογικής γλωσσολογίας και ανάλυσης συνομιλίας. Ο Πλάτωνας είναι μαζί με τον Σωκράτη και τον Αριστοτέλη η βάση της φιλοσοφίας, ενώ η κληρονομιά που μας άφησαν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την βελτίωση της ζωής του ανθρώπου και για περαιτέρω φιλοσοφική έρευνα.

Βιβλιογραφία Bakhtin, M.M.1981. The Dialogic Imagination: Four Essays. Ed. Michael Holquist. Trans. Caryl Emerson and Michael Holquist. Austin and London: University of Texas Press. Barber, A., Stainton, J.R.2010. Concise Encyclopedia of Philosophy of Language and Linguistics. Oxford UK: Elsevier Cassirer, E. 1967.Antropologia Filosofica – Introduccion a una filosofia de la cultura, traduccion en espanol: Eugenio Imaz. Mexico: Fondo de Cultura Economica Fowler North, H. 1921.Plato Thaetetus – Sophist, vol.VII. Harvard: Harvard University Press Gadamer, Hans-Georg, Philosophical Hermeneutics, Trans and Edited by David E. Linge. Berkeley, Cali.: University of California Press, 1976 Harris, R., Talbot, J.T.1997. Landmarks in linguistic thought: the Western Tradition from Socrates to Saussure. London: Routledge Καμπάλιος, Γ. Ο Πλατωνικός Διάλογος - Εισαγωγή στους πλατωνικούς διαλόγους Τρόποι ανάγνωσης και ερµηνείας του πλατωνικού έργου ∆ιάλογος και διαλεκτική. «ΑΚΑ∆ΗΜΙΑ ΠΛΑΤΩΝΟΣ - ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΩΝ Ι∆ΕΩΝ υλοποιείται µέσω του Επιχειρησιακού Προγράµµατος «Εκπαίδευση και ∆ιά Βίου Μάθηση» και συγχρηµατοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταµείο) και από εθνικούς πόρους (ΕΣΠΑ 2007-2015). http://www.plato- academy.gr/documents/10179/52352/3.KAMPALIOS+PLATONIKOS+DIALOGOS+SEL+6.pdf (ψηφιακό βιβλίο) Levinson, R.B., Language, Plato, and Logic, The Society for Ancient Greek Philosophy, 13, 1955: 1- 20 Liddell. H.G., Scott.R. 1940. A Greek-English Lexicon. revised and augmented throughout by. Sir Henry Stuart Jones. with the assistance of. Roderick McKenzie. Oxford. Clarendon Press (http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus:text:1999.04.0057) Μαυρόπουλος, Θ. 2018. Πλάτων Πολιτεία, τόμος Α’, Αθήνα: Alter Ego – Ζήτρος Mondin, B. 2001. Storia dell’ Antropologia Filosofica: Dalle Origini a Vico. Bologna: Edizioni Studio Domenicano Τατάκης, Β.Ν. 1955.Πλάτων Θεαίτητος. Εισαγωγή, μετάφραση, σχόλια. Αθήνα: Ζαχαρόπουλος. Τσιτσιπής, Λ. 1995. Εισαγωγή στην Ανθρωπολογία της Γλώσσας – Γλώσσα, Ιδεολογία, Διαλογικότητα και Επιτέλεση. Αθήνα: Gutenberg