Ομάδες προετοιμασίας γονεϊκότητας
ΛΟΧΕΙΑ ΑΝΤΙΣΥΛΛΗΨΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ
ΛΟΧΕΙΑ ΟΡΙΣΜΟΣ Είναι η περίοδος των 40 ημερών μετά τον τοκετό Συμβαίνουν αλλαγές: ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ παλινδρόμηση μήτρας μεταβολή μεγέθους στήθους ορμονικές αλλαγές ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ
ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΛΟΧΙΑ Αιματηρές απεκκρίσεις της μήτρας μετά τον τοκετό Τις πρώτες μέρες είναι άφθονα αιματηρά και μειώνονται σταδιακά μέχρι την 8η περίπου ημέρα Έπειτα ορώδη για να σταματήσουν εντελώς την 4-6 εβδομάδα Φροντίδα: Συχνό πλύσιμο Σκούπισμα Καθαρή σερβιέτα
ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟ ΤΟΚΕΤΟ Περινεοτομή Τα ράμματα πέφτουν μόνα τους Επούλωση μετά από 2-3 εβδομάδες Απαραίτητο συχνό πλύσιμο με νερό Ούρηση Φροντίζουμε για την κένωση της ουροδόχου κύστεως εντός 3ωρου από τον τοκετό και συχνή ούρηση στη συνέχεια Αιμορροϊδες Συρρικνώνονται και υποχωρούν 5-6 εβδομάδες μετά Κένωση του εντέρου Μετά το 2-3 24ωρο Αρκετό νερό και διατροφή με φυτικές ίνες
ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΚΑΙΣΑΡΙΚΗ ΤΟΜΗ 1η Ημέρα Ορός και καθετήρας Ήπια σίτιση (χαμόμηλο) Γρήγορη κινητοποίηση και έγερση Τοπικό πλύσιμο 2η Ημέρα Βγαίνουν ορός και καθετήρας Φροντίδα για κένωση της ουροδόχου κύστεως Σίτιση ελαφριά (σούπα) (η καισαρική είναι χειρουργείο και εξατομικεύονται οι οδηγίες)
ΑΣΚΗΣΗ ΣΤΗ ΛΟΧΕΙΑ Η φυσική άσκηση μπορεί να ξεκινήσει ακόμη κι αμέσως μετά τον τοκετό Ξεκινάμε με ήπιες στατικές ασκήσεις και σταδιακά πιο έντονες Σε γενικές γραμμές, η άσκηση είναι πολύ σημαντική για την ψυχοσωματική υγεία της λεχώνας, ωστόσο πάντα με γνώμονα την προσωπική αντοχή της κάθε γυναίκας Μετά από καισαρική: Αναβάλλονται οι ασκήσεις της κοιλιακής χώρας για 4-5 εβδομάδες.
ΑΣΚΗΣΕΙΣ KEGEL Είναι ασκήσεις ενδυνάμωσης των μυών του πυελικού εδάφους Τι είναι το πυελικό έδαφος; Είναι οι μύες από την ηβική σύμφυση έως τον κόκκυγα Λειτουργούν σαν αιώρα στηρίζοντας: Έντερο Κόλπο Ουροδόχο κύστη
ΠΩΣ ΚΑΝΟΥΜΕ ΤΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ KEGEL Καθιστή στη λεκάνη της τουαλέτας ή σε ένα σταθερό κάθισμα, σκύψτε ελαφρώς μπροστά Σφίγγετε την περιοχή του πρωκτού ως την ουρήθρα (σαν να θέλετε να αποφύγετε την ούρηση) Κρατηθείτε σε αυτή την στάση 5-10 δευτερόλεπτα Χαλαρώστε κι επαναλάβετε 10 φορές Η άσκηση μπορεί να γίνει και σε ξαπλωτή θέση με τα πόδια ελαφρώς λυγισμένα και λίγο ανοιχτά και αφού εξοικειωθείτε και σε οποιαδήποτε άλλη θέση Μην ξεχνάτε να αναπνέετε την ώρα της άσκησης Βοηθάει να φανταστείτε τον κόλπο ως ανελκυστήρα Μην σφίγγετε άλλους μύες, πχ γλουτούς
ΕΠΑΝΕΞΕΤΑΣΗ ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΤΟΚΕΤΟ Μετά από φυσιολογικό τοκετό προγραμματίζεται επανεξέταση από το γυναικολόγο περίπου στις 6 εβδομάδες Μετά από καισαρική τομή συνήθως νωρίτερα στις 2-3 εβδομάδες Οι οδηγίες δίνονται στη λεχώνα κατά την έξοδό της από το μαιευτήριο Νωρίτερα θα χρειαστεί επανεξέταση σε: Υπέρταση της κύησης Σακχαρώδη διαβήτη κύησης Ασυνήθιστη μη αναμενόμενη αιμόρροια Άλλες σοβαρές επιπλοκές
ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΕΠΙΣΚΕΨΗ Γίνεται μια ολική επανεκτίμηση της λεχωΐδας ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΕΠΙΣΚΕΨΗ Γίνεται μια ολική επανεκτίμηση της λεχωΐδας Σωματικά Ψυχολογικά Συζήτηση σχετικά με την αντισύλληψη Συζήτηση για το χρονικό διάστημα ανάμεσα στον τοκετό και την επόμενη κύηση Ιδανικό διάστημα μετά από 18 μήνες Νωρίτερα αυξάνονται τα ποσοστά για γέννηση νεογνού μικρού βάρους ή πρόωρου τοκετού
ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ-ΑΝΤΙΣΥΛΛΗΨΗ 2-4 εβδομάδες μετά τον τοκετό, έχει μειωθεί ο κίνδυνος αιμορραγίας και λοίμωξης, όμως καλό είναι η σεξουαλική δραστηριότητα του ζευγαριού να ξεκινήσει μετά την πρώτη επίσκεψη στο γυναικολόγο κι αφού έχει ενημερωθεί για τις επιλογές της αντισύλληψης Μετά τον τοκετό παρατηρείται έλλειψη οιστρογόνων, άρα και μειωμένη λίπανση του κόλπου που αποκαθίσταται με την επάνοδο της ωοθηκικής λειτουργίας. Η εμφάνιση της 1ης ωοθηλακιορηξίας και εμμηνορρυσίας διαφέρει ως προς το χρόνο εμφάνισης στις θηλάζουσες και στις μη θηλάζουσες.
1η ΩΟΘΗΛΑΚΙΟΡΗΞΙΑ ΚΑΙ 1η ΕΜΜΗΝΟΡΥΣΙΑ 1η ΩΟΘΗΛΑΚΙΟΡΗΞΙΑ ΚΑΙ 1η ΕΜΜΗΝΟΡΥΣΙΑ Θηλάζουσες Καθυστερεί λόγω αυξημένης προλακτίνης Καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από τη διάρκεια και τη συχνότητα του θηλασμού Μέσος χρόνος επανεμφάνισης: 6 μήνες Μη Θηλάζουσες Ωοθυλακιορρηξία: από 30 έως 75 ημέρες Έμμηνος ρύση: 4-8 εβδομάδες
ΑΝΤΙΣΥΛΛΗΨΗ Ο θηλασμός ως μέθοδος αντισύλληψης Όχι πάντα αξιόπιστος. Εξαρτάται από τη διάρκεια και τη συχνότητα του θηλασμού και δεν γνωρίζουμε πότε θα γίνει η 1η ωοθηλακιορηξία Μέθοδοι φραγμού (ανδρικό κ γυναικείο προφυλακτικό, διάφραγμα, καλύπτρα) Το προφυλακτικό μπορεί να χρησιμοποιηθεί μετά τον τοκετό Να εφαρμόζεται σωστά και σε περίπτωση χρήσης λιπαντικού να είναι υδατοδιαλυτό Ενδομήτριο σπείραμα Μπορεί να τοποθετηθεί στην 1η επίσκεψη μετά τον τοκετό Αξιόπιστη μέθοδος Ίσως περισσότερο αίμα στη έμμηνο ρύση Ορμονική αντισύλληψη (αντισυλληπτικό χάπι κ.α) Δεν συνιστώνται σε θηλάζουσες Διακεκομμένη συνουσία Δεν αποτελεί αξιόπιστη μέθοδο αντισύλληψης
ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΛΕΧΩΝΑΣ Ακολουθείται ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο με σκοπό να παρέχει όλα τα απαραίτητα συστατικά για την ενδυνάμωση και την καλή υγεία της γυναίκας Η θηλάζουσα θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη της ότι το γάλα επηρεάζεται από κάποια συστατικά
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΠΑΤΕΡΑ Είναι πολύ σημαντικός και πολύπλοκος στην υποστήριξη της σωματικής και συναισθηματικής προσαρμογής της λεχώνας. Την ενθαρρύνει και την υποστηρίζει στο μητρικό θηλασμό Φροντίζει για τη σωματική ξεκούραση και τη σωστή διατροφή της Αντιλαμβάνεται και αξιολογεί τις συναισθηματικές αλλαγές της Παράλληλα: Προσπαθεί και ο ίδιος να προσαρμοστεί με την πατρότητα
Ο ΜΕΛΛΩΝ ΠΑΤΕΡΑΣ Πρέπει να είναι ενημερωμένος για θέματα Εγκυμοσύνης Τοκετού Λοχείας Θηλασμού Φροντίδας Νεογνού Εάν το επιθυμεί, να συμμετέχει στον τοκετό του παιδιού του Να είναι μαζί με τη σύντροφο και το μωρό την 1η ώρα αμέσως μετά την γέννηση, ώστε να ενισχυθεί ο δεσμός με το νεογέννητο Να επιδιώκει όσο γίνεται περισσότερο την επαφή με το νεογέννητο
ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΣΤΗ ΛΟΧΕΙΑ Με τη γέννηση του παιδιού, υπάρχει η προδιάθεση για αγάπη και φροντίδα του νεογέννητου, καθώς βασίζεται στο μητρικό – πατρικό ένστικτο. Η αγάπη και ο δεσμός με το νεογέννητο δεν συμβαίνουν αυτόματα, αλλά ακολουθούν μια εξελικτική πορεία που θεμελιώνεται με το χρόνο και απαιτεί: Υπομονή Επιμονή Δέσμευση
ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΝΕΑΣ ΜΗΤΕΡΑΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΝΕΑΣ ΜΗΤΕΡΑΣ Η 1η ώρα μετά τον τοκετό είναι πολύ σημαντική για την διαδικασία δεσίματος (bonding) με το νεογέννητο: Επαφή δέρμα με δέρμα Βλεμματική επαφή Έναρξη θηλασμού Η έλλειψη ή η καθυστέρηση αυτής της διαδικασίας αυξάνουν τις πιθανότητες για: Άρνηση και δυσκολία στο θηλασμό Ψυχρότητα προς το νεογέννητο Διαταραχή της σχέσης με το νεογέννητο Επιλόχειο κατάθλιψη
ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΝΕΑΣ ΜΗΤΕΡΑΣ «ΟΡΜΟΝΙΚΗ» ΕΠΙΛΟΧΕΙΟΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ (BABY BLUES) Εμφανίζεται 2-3 μέρες μετά τον τοκετό Οφείλεται αποκλειστικά στις ορμονικές αλλαγές Διαρκεί λίγες μέρες «ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ» ΕΠΙΛΟΧΕΙΟΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ Εμφανίζεται μετά από εβδομάδες Μπορεί να διαρκέσει μήνες Οφείλεται σε συναισθηματικά αίτια Χρειάζεται αντιμετώπιση έγκαιρα διότι μπορεί να οδηγήσει σε ψυχωσικά επεισόδια
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΕΠΙΛΟΧΕΙΟΥ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ ΠΡΟΣΟΧΗ Αν κάποιο ή όλα από τα παρακάτω επιμένουν μετά τις 2 εβδομάδες Κατάθλιψη: Πεσμένη διάθεση και συχνό κλάμα Νευρικότητα: Ευέξαπτη και θυμωμένη με το σύντροφο ή και το νεογέννητο Έντονη Κόπωση: Αίσθηση υπερβολικής εξάντλησης Αϋπνία: Ακόμη και κουρασμένη υπάρχει αϋπνία Αλλαγές στην όρεξη: Ανορεξία ή υπερφαγία Έλλειψη ευχαρίστησης: Τίποτα δεν προσδίδει χαρά ούτε και το νεογέννητου Αρνητικές σκέψεις και υπερβολικό άγχος Απομόνωση και απελπισία Ψυχωτικά συμπτώματα
ΠΡΟΣΟΧΗ Όταν τα παραπάνω συμπτώματα επιμένουν, η λεχώνα πρέπει να συμβουλευτεί ειδικό ψυχικής υγείας
ΕΠΙΒΑΡΥΝΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ ΕΠΙΛΟΧΕΙΟΥ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ ΕΠΙΒΑΡΥΝΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ ΕΠΙΛΟΧΕΙΟΥ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ Κούραση, αϋπνία, και κακή διατροφή Έλλειψη εμπειρίας και ενημέρωσης Μοναξιά ή υπερπληθυσμός Απόσταση της πραγματικότητας από τις προσδοκίες Έλλειψη κατανόησης και στήριξης από το περιβάλλον Έλλειψη αυτοπεποίθησης και αυστηρή αυτοκριτική Αυτόκλητη παρέμβαση του περιβάλλοντος και επιβολή λαθασμένων οδηγιών Κακή σχέση του ζευγαριού Κοινωνικοί και οικονομικοί παράγοντες
ΠΡΟΛΗΨΗ Εκπαίδευση του ζευγαριού στο γονεϊκό ρόλο Βοήθεια από το περιβάλλον σε πρακτικά θέματα Καλή σχέση, επικοινωνία και συμπαράσταση από τον σύντροφο Γραμμή Υποστήριξης ΜΚΟ Φαιναρέτη https://www.fainareti.gr/el/
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Ιατράκης Γ. Μ. Οικογενειακός Προγραμματισμός. Εκδόσεις Δεσμός, 2002 Καλογερόπουλος Α. Γυναικολογία. Βασικά Θέματα. Γενική Γυναικολογία. Γυναικολογική Ογκολογία. Ενδοκρινολογία. Αναπαραγωγή. Σύγχρονα Ειδικά Θέματα. University Studio Press 1996 Κρεατσάς Γ. Κ. Σύγχρονη Γυναικολογία και Μαιευτική. Ιατρικές Εκδόσεις Π. X. Πασχαλίδης 1998 Μίκος, Θ., Διδασκάλου, Θ., Κελλαρτζής, Α., Διαμαντής, Γ. & Μπόντης, Ι., 2003. Κατάθλιψη της λοχείας. Ελληνική Μαιευτική και Γυναικολογία. 15(2), σελ.94-100. Μωραΐτου, Μ., 2004. Το βίωμα της Μητρότητας. Αθήνα: Ιατρικές Εκδόσεις Βήτα Μωραΐτου, Μ., Γαλανάκης, Μ., Σαλιώνη, Μ. & Χατζηθεοδώρου, Μ., 2011. Η Επίδραση της Ψυχολογικής Ανθεκτικότητας στην Καταθλιπτική Συμπτωματολογία κατά τη Λοχεία. Το Βήμα του Ασκληπιού. 10(1), σελ.94- 117 Ραγιά, Α., 2001. Νοσηλευτική Ψυχικής Υγείας. Αθήνα: Ιδιωτική Έκδοση.