Δίκαιο των εξωτερικών σχέσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης Διδάσκων: Μανώλης Περάκης C-459/03 Επιτροπη κατα ιρλανδιασ γιωργοσ γεωργιου χριστινα στιουαρτ αντωνησ τζωρτζακακησ

Πραγματικά Περιστατικά Η εταιρία British Nuclear Fuel plc (στο εξής: BNFL) εκμεταλλεύεται διάφορα εργοστάσια στο Sellafield επί των ακτών της Ιρλανδικής Θάλασσας. Εργοστάσιο ΜΟΧ, με δραστηριότητα την ανακύκλωση πλουτωνίου, και παραγωγή καυσίμου, γνωστού ως ΜΟΧ, συντομογραφία αναφοράς στο καύσιμο μικτού οξειδίου («mixed oxide fuel»), το οποίο προορίζεται να χρησιμοποιηθεί ως πηγή ενεργείας σε πυρηνικούς σταθμούς.

Στις 25 Οκτωβρίου 2001, η Ιρλανδία ανακοίνωσε στο Ηνωμένο Βασίλειο ότι κινεί, δυνάμει του άρθρου 287 της ΣΔΘ, τη διαδικασία ενώπιον του διαιτητικού δικαστηρίου που προβλέπεται στο παράρτημα VII της Συμβάσεως (στο εξής: διαιτητικό δικαστήριο), για τη διευθέτηση «της διαφοράς σχετικά με το εργοστάσιο MOX, τις διεθνείς μεταφορές ραδιενεργών ουσιών και την προστασία του περιβάλλοντος στην Ιρλανδική Θάλασσα». Το διαιτητικό δικαστήριο θεώρησε μη σκόπιμη τη συνέχιση της διαδικασίας λόγω της εμπλοκής του κοινοτικού δικαίου. Παρότρυνση επίλυσης των ζητημάτων εντός του θεσμικού πλαισίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Στις 9 Νοεμβρίου 2001, η Ιρλανδία υπέβαλε ενώπιον του Διεθνούς Δικαστηρίου για το δίκαιο της θάλασσας, δυνάμει του άρθρου 290, παράγραφος 5, της ΣΔΘ, αίτηση λήψεως προσωρινών μέτρων, αιτούμενη ειδικότερα την εκ μέρους του Ηνωμένου Βασιλείου άμεση αναστολή της αδείας λειτουργίας του εργοστασίου MOX.

Η συνθήκη για το δίκαιο (ΣΔΘ) της θάλασσας εγκρίθηκε με την απόφαση 98/392/ΕΚ του Συμβουλίου και αποτελεί μεικτή συμφωνία, κάθώς επικυρώθηκε και από όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ. Οι μεικτές συμφωνίες έχουν το ίδιο νομικό καθεστώς με τις αμιγώς Κοινοτικές συμφωνίες όσον αφορά διατάξεις εμπίπτουσες στην αρμοδιότητα της Κοινότητας.

H Επιτροπή ασκεί προσφυγή λόγω παραβάσεως κατα της Ιρλανδίας, με την οποία ζητεί από το Δικαστήριο να αναγνωρίσει ότι η Ιρλανδία, κινώντας διαδικασία διευθετήσεως των διαφορών κατά του Ηνωμένου Βασιλείου της Μεγάλης Βρετανίας και της Βόρειας Ιρλανδίας, στο πλαίσιο της ΣΔΘ σχετικά με το εργοστάσιο MOX του οποίου οι εγκαταστάσεις βρίσκονται στο Sellafield (Ηνωμένο Βασίλειο), παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει από τα άρθρα 10 ΕΚ, 292 ΕΚ, 192 ΕΑ και 193 ΕΑ.

Σκεπτικό της Απόφασης 1η αιτίαση Με την κίνηση των διαδικασιών που προβλέπονται απο τη ΣΔΘ η Ιρλανδία προσέβαλε την αποκλειστική δικαιοδοσία του Δικαστηρίου να επιλαμβάνεται των διαφορών σχετικά με την ερμηνεία και την εφαρμογή του κοινοτικού δικαίου παραβαίνοντας τη διάταξη του άρθρου 292 ΕΚ.

Συνήφθη στο πλαίσιο συναρμοδιότητας της Κοινότητας και των ΚΜ. Εκτίμηση ΔΕΚ Κατά πάγια νομολογία οι διατάξεις της ΣΔΘ αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα της κοινοτικής έννομης τάξης. Συνήφθη στο πλαίσιο συναρμοδιότητας της Κοινότητας και των ΚΜ. Μεικτές συμφωνίες: ίδιο νομικό καθεστώς με αμιγώς κοινοτικές συμφωνίες. Το Δικαστήριο εξετάζει αν οι διατάξεις της ΣΔΘ που επικαλείται η Ιρλανδία εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της Κοινότητας. Αν και ο τομέας της προστασίας του περιβάλλοντος αποτελεί συντρέχουσα αρμοδιότητα της Ένωσης, εντέλει το ζήτημα του αν μία διάταξη μεικτής συμφωνίας εμπίπτει στην αρμοδιότητα της Κοινότητας δεν εξετάζεται με βάση τον αποκλειστικό ή συντρέχονοντα χαρακτήρα της, αλλά με βάση την ύπαρξη δοτής αρμοδιότητάς της. Με βάση το 175§1 ΕΚ προκύπτει ότι ηεξωτερική αρμοδιότητα ασκήθηκε, αφού αυτό αποτελούσε νομίκή βάση της αποφάσεως έγκρισης της ΣΔΘ. Δεν νοείται μια διεθνής σύμβαση όπως η ΣΔΘ, να θίγει την αποκλειστική αρμοδιότητα του Δικαστηρίου επι διαφορών μεταξύ ΚΜ, όσον αφορά την ερμηνεία και την εφαρμογή του Κοινοτικού δικαίου. Η αιτίαση έγινε δεκτή

2η αιτίαση Η υποβολή από την Ιρλανδία πράξεων του κοινοτικού δικαίου στην κρίση του διαιτητικού δικαστηρίου προς ερμηνεία και εφαρμογή τους συνιστά παράβαση του άρθρου 292 ΕΚ και του άρθρου 193 ΕΑ

Αυτό ήταν αντίθετο με την αποκλειστική δικαιοδοσία του ΔΕΚ. Εκτίμηση ΔΕΚ Η Ιρλανδία υπέβαλε στο διαιτητικό δικαστήριο κοινοτικές πράξεις προς ερμηνεία και εφαρμογή. Αυτό ήταν αντίθετο με την αποκλειστική δικαιοδοσία του ΔΕΚ. Υπάρχει κίνδυνος καταστρατήγησης του συστήματος κατανομής αρμοδιοτήτων που καθιερώνεται από τις συνθήκες, και συνεπώς της αυτονομίας του Κοινοτικού νομικού συστήματος. Η αιτίαση έγινε δεκτή

3η αιτίαση Η Ιρλανδία παρέβη την υποχρέωση συνεργασίας που υπέχει από το άρθρο 10 ΕΚ ασκώντας αρμοδιότητα που ανήκει στην Κοινότητα εφόσον κίνησε τη διαδικασία στο πλαίσιο της ΣΔΘ βάσει διατάξων που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της Κοινότητας, παρέβη επίσης την υποχρέωση συνεργασίας που υπέχει τόσο από το άρθρο 10 ΕΚ όσο και από το άρθρο 192 ΕΑ, καθόσον κίνησε μονομερώς τη διαδικασία αυτή, χωρίς να έχει ενημερώσει ή να διαβουλευθεί με τα αρμόδια κοινοτικά όργανα.

Εκτίμηση του ΔΕΚ Υποχρέωση προσφυγής στο ΔΕΚ ως έκφανση της υποχρεώσεως καλόπιστης συνεργασίας Υποχρέωση συνεργασίας ΚΜ και Κοινοτικών οργάνων κατά την εκπλήρωση των δεσμεύσεων στο πλαίσιο συναρμοδιότητας τους να συνάπτουν μεικτές συμφωνίες. Η υποβολή της διαφοράς σε διαιτητικό όργανο ενέχει τον κίνδυνο, έτερο δικαιοδοτικό όργανο πλην του Δικαστηρίου να αποφανθεί επί της εκτάσεως των υποχρεώσεων των ΚΜ στα πλαίσια του Κοινοτικού δικαίου. Επομένως, η υποχρέωση στενής συνεργασίας στο πλαίσιο μεικτής συμφωνίας επιβάλλει στην Ιρλανδία το καθήκον ενημέρωσης και διαβούλευσης με τα αρμόδια Κοινοτικά όργανα πριν την κίνηση της διαδικασίας διευθέτησης της σχετικής με ο εργοστάσιο ΜΟΧ διαφοράς στο πλαίσιο της ΣΔΘ. Η προσφυγή έγινε δεκτή

Συμπεράσματα Πτυχή της αυτονομίας του Κοινοτικού νομικού συστήματος: αυτόνομος δικαιοδοτικός μηχανισμός για την ερμηνεία και την εφαρμογή του Ενωσιακού δικαίου Το σύστημα κατανομής των αρμοδιοτήτων που καθιερώνεται με τις Συνθήκες δεν είναι δυνατόν να θίγεται από μία διεθνή συμφωνία Υποχρέωση ΚΜ να μη ρυθμίζουν διαφορές που αφορούν την ερμηνεία ή την εφαρμογή της Συνθήκης ΕΚ κατά διαφορετικό τρόπο από εκείνον που προβλέπεται από τη Συνθήκη Το Κοινοτικό δικαιοδοτικό σύστημα υπερισχύει επί διαδικασιών που συνεπάγονται δεσμευτικές αποφάσεις σχετικά με τη διευθέτηση διαφορών μεταξύ ΚΜ Ο ενωσιακός δικαστής έχει αρμοδιότητα επί της ερμηνείας δεσμευτικού για την Ένωση διεθνούς κανόνα, καθώς αυτός αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της Ενωσιακής έννομης τάξης

Συμπεράσματα To ΔΕΚ έχει αρμοδιότητα ερμηνείας επί των διατάξεων των μεικτών συμφωνίων, με εξαίρεση τις περιπτώσεις διατάξεων που υπόκεινται σαφώς και ρητώς στην αποκλειστική αρμοδιότητα των ΚΜ Μεικτές συμφωνίες (ΣΔΘ): καθήκον καλόπιστης συνεργασίας μεταξύ Ένωσης και ΚΜ κατά τη διαπραγμάτευση, σύναψη και εκτέλεσή τους. Το ενωσιακό δίκαιο δεν αντιμετωπίζεται ως υποδεέστερο του διεθνούς, αλλά από την οπτική της Ένωσης υπερισχύει του διεθνούς όσον αφορά ζητήματα ερμηνείας και εφαρμογής του ενωσιακού δικαίου, στο οποίο συμπεριλαμβάνονται και οι διεθνείς συμφωνίες