ΑΝΑΣΤΟΛΕΙΣ/αποκλειστεσ ΤΩΝ Β-ΑΔΡΕΝΕΡΓΙΚΩΝ ΥΠΟΔΟΧΕΩΝ Η αντιϋπερτασική φαρμακολογική δράση των β-αναστολέων εκδηλώνεται σε επίπεδο β-υποδοχέων σε: 1) μετασυναπτικούς β-υποδοχείς στην καρδιά, στα αγγεία και στην παρασπειραματική συσκευή των νεφρών 2) προσυναπτικούς β-υποδοχείς συμπαθητικών νευρικών απολήξεων 3) β-υποδοχείς των τασεοϋποδοχέων του καρωτιδικού κόλπου και της ανιούσας αορτής 4) β-υποδοχείς στις αυτόνομες οδούς του ΚΝΣ

ΑΝΑΣΤΟΛΕΙΣ/αποκλειστεσ ΤΩΝ Β-ΑΔΡΕΝΕΡΓΙΚΩΝ ΥΠΟΔΟΧΕΩΝ Μηχανισμός δράσης των β-αποκλειστών: 1) μείωση της καρδιακής παροχής μέσω βραδυκαρδίας (β1- αποκλεισμός) και ελάττωσης της συσπαστικότητας του μυοκαρδίου (βι-αποκλεισμός) 2)αναστολή της έκκρισης ρενίνης από την παρασπειραματική συσκευή του νεφρού (μέσω β1-αποκλεισμού) 3)επαναβαθμονόμηση των τασεοϋποδοχέων 4) άμεση δράση στο ΚΝΣ 5) έκλυση αγγειοδιασταλτικών προσταγλανδινών 6) αναστολή των προσυναπτικών β-υποδοχέων (αναστολή έκκρισης νευροδιαβιβαστών)

B-BLOCKERS Όλοι οι β-αποκλειστές φέρουν την κατάληξη –ολόλη. Διακρίνονται σε μη-καρδιοεκλεκτικούς και καρδιοεκλεκτικούς. Η καρδιοεκλεκτικότητα επιτρέπει τον ανταγωνισμό των κατεχολαμινών στους β1 υποδοχείς του μυοκαρδίου, χωρίς να επηρεάζει σημαντικά τη λειτουργία των β2 υποδοχέων που αφθονούν στους βρόγχους, στα αγγεία, στο ήπαρ και τους σκελετικούς μύες. Σε ασθενείς με ΧΑΠ, οι καρδιοεκλεκτικοί β-αναστολείς επηρεάζουν την αναπνευστική λειτουργία σε μικρότερο βαθμό, ενώ επί εκλύσεως βρογχόσπασμου επιτρέπουν την χρήση β2 αγωνιστών. Η περιφερική αγγειοσύσπαση είναι σαφώς μικρότερη με τους εκλεκτικούς β-αποκλειστές, αν και σε μακροχρόνια θεραπεία οι διαφορές αυτές μειώνονται. Η β1 εκλεκτικότητα είναι μια σχετική ιδιότητα που είναι δοσοεξαρτώμενη. Έτσι, μεγάλες δόσεις καρδιοεκλεκτικών β1-αναστολέων έχουν σαφή δράση και στους β2 υποδοχείς. Η καρδιοεκλεκτικότητα διατηρείται καλύτερα με χορήγηση δύο φορές την ημέρα.

B-BLOCKERS Μπορεί να είναι λιπόφιλοι ή υδρόφιλοι. Τα λιπόφιλα φάρμακα απορροφώνται πλήρως και ταχέως από το λεπτό έντερο, αλλά μεταβολίζονται στο εντερικό τοίχωμα και κυρίως στο ήπαρ, με αποτέλεσμα τη μικρή βιοδιαθεσιμότητά τους. Ο χρόνος ημίσειας ζωής τους είναι συνήθως μικρός, γεγονός που συχνά επιβάλλει πολλαπλές ημερήσιες δόσεις. Η εύκολη δίοδος στον εγκέφαλο σχετίζεται με αίσθημα εύκολης κόπωσης, εφιάλτες, παραισθήσεις, κατάθλιψη. Τα υδρόφιλα φάρμακα απορροφώνται ελλιπώς από τον εντερικό σωλήνα και έχουν πτωχό ηπατικό μεταβολισμό. Απεκκρίνονται κυρίως από τους νεφρούς και έχουν συνήθως μεγάλη ημιπερίοδο ζωής, που επιτρέπει την εφάπαξ ημερήσια χορήγηση, Δεν διέρχονται ευχερώς στον εγκέφαλο.

B-BLOCKERS Μερικοί β-αναστολείς έχουν ενδογενή συμπαθητικομιμητική δράση, η οποία επιτρέπει την αναστολή ή διέγερση των β-υποδοχέων, ανάλογα με τη δραστηριότητα του συμπαθητικού και τη σχετική πυκνότητα των υποδοχέων. Η δράση αυτή είναι πιο έκδηλη όταν ο συμπαθητικός τόνος είναι χαμηλός, ενώ σε καταστάσεις ενεργοποίησης του συμπαθητικού συστήματος υπερτερεί η αναστολή των β-υποδοχέων. Έτσι, οι β-αναστολείς με ενδογενή συμπαθητικομιμητική δράση προκαλούν μικρή μόνο μείωση της καρδιακής συχνότητας στην ηρεμία, ενώ περιορίζουν σημαντικά την ταχυκαρδία κατά την άσκηση. Η δράση τους στην κολποκοιλιακή αγωγή είναι σχετικά περιορισμένη, όπως και η αρνητική ινότροπη δράση τους στο κοιλιακό μυοκάρδιο. Οι βρογχοσυσπαστικές και αγγειοσυσπαστικές ιδιότητές τους είναι μικρότερες συγκριτικά με φάρμακα χωρίς ενδογενή συμπαθητικομιμητική δράση. Υψηλές δόσεις φαρμάκων με ΕΣΔ αυξάνουν τον β-αποκλεισμό και μειώνουν τη β- διέγερση.

B-BLOCKERS Ορισμένοι β-αναστολείς έχουν περιφερικές αγγειοδιασταλτικές δράσεις, οι οποίες μειώνουν τις κεντρικές δράσεις του β- αποκλεισμού, ενώ περιφερικά προκαλούν άμεση αγγειοδιαστολή (σελιπρολόλη), είτε αγγειοδιαστολή μέσω αποκλεισμού (καρβεδιλόλη, λαβεταλόλη), ή με δράσεις στο αγγειακό ενδοθήλιο (νεμπιβολόλη). Έτσι, βελτιώνουν την αιματική ροή στα σπλάχνα, τους μύες και το δέρμα. Θα πρέπει να τονιστεί ότι όλες οι προαναφερθείσες επιπρόσθετες ιδιότητες των β-αναστολέων (καρδιοεκλεκτικότητα, ενδογενής συμπαθητικομιμητική δράση, αγγειοδιαστολή) καταργούνται όταν τα φάρμακα αυτά χορηγούνται σε μεγάλες δόσεις.