ΔΙΟΥΡΗΤΙΚΑ Είναι φάρμακα που αυξάνουν τον όγκο των ούρων. Υπήρξαν τα βασικά αντιϋπερτασικά φάρμακα στο παρελθόν Είναι τα πρώτα που έδειξαν παράταση της ζωής και μείωση των αγγειακών εγκεφαλικών και των καρδιαγγειακών επεισοδίων. Η εισαγωγή νέων ομάδων αντιϋπερτασικών φαρμάκων μείωσε σημαντικά τη χρήση τους. ‘Όμως εξακολουθούν και σήμερα να παραμένουν βασικά φάρμακα στην αντιϋπερτασική φαρέτρα είτε ως μονοθεραπεία είτε κυρίως σε συνδυασμό με άλλα φάρμακα. Τα διουρητικά διαφέρουν στη χημική τους σύνθεση, το μηχανισμό δράσης, το μέρος του νεφρού όπου επενεργούν, τη δοσολογία και τη διάρκεια δράσης τους.

ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΔΙΟΥΡΗΤΙΚΩΝ Υπάρχουν 3 βασικές κατηγορίες διουρητικών: 1) Θειαζιδικά διουρητικά και συγγενή διουρητικά θειαζιδικά: υδροχλωροθειαζίδη, χλωροθειαζίδη, βενζοθειαζίδη, μπεντροφλουμεθειαζίδη, τριχλωρομεθειαζίδη, μεθυλχλωροθειαζίδη, πολυθειαζίδη συγγενή θειαζιδών: χλωροθαλιδόνη, μετολαζόνη, ινδαπαμίδη, κιναιθαζόνη 2) Διουρητικά της αγκύλης φουροσεμίδη (Lasix), βουμετανίδη (Burinex), αιθακρινικό οξύ, τορσεμίδη 3) Καλιοσυντηρητικά (προστατευτικά της απώλειας καλίου) σπιρονολακτόνη (Aldactone), αμιλορίδη, τριαμτερένη Οι δύο πρώτες κατηγορίες (θειαζιδικά και διουρητικά αγκύλης) προκαλούν απώλεια καλίου, ιδιότητα που αποτελεί και την κύρια ανεπιθύμητη ενέργειά τους.

ΤΟΠΟΣ ΔΡΑΣΗΣ ΤΩΝ ΔΙΟΥΡΗΤΙΚΩΝ Τα διουρητικά της αγκύλης δρουν στο παχύ ανιόν σκέλος της αγκύλης του Henle. Τα θειαζιδικά διουρητικά και τα καλιοσυντηρητικά δρουν στα άπω εσπειραμένα σωληνάρια.

ΘΕΙΑΖΙΔΙΚΑ ΔΙΟΥΡΗΤΙΚΑ Αναστέλλουν την επαναρρόφηση νατρίου και χλωρίου στην αρχή του άπω εσπειραμένου σωληναρίου (που επιτελείται μέσω ενός ευαίσθητου στις θειαζίδες συμμεταφορέα Na-Cl, η δράση του οποίου αναστέλλεται από τα θειαζιδικά διουρητικά ) . Μέσω της απώλειας αυτών των ιόντων αυξάνεται ο όγκος των απεκκρινόμενων ούρων. Είναι όλα οργανικά οξέα, παράγωγα των σουλφοναμιδών, με μητρική ουσία την ακεταζολαμίδη. Έχουν ισχυρή πρωτεϊνική σύνδεση, δεν διέρχονται τη βασική μεμβράνη του σπειράματος και φτάνουν στο σημείο δράσης τους από τα νεφρικά σωληνάρια (μέσω μηχανισμού έκκρισης οργανικών οξέων , που είναι κοινός και για την έκκριση ουρικού οξέος, εκκρίνονται στο εγγύς σωληνάριο και μεταφέρονται μέσα από τον αυλό των σωληναρίων στο αρχικόι τμήμα του άπω εσπειραμένου σωληναρίου όπου ασκούν τη δράση τους μέσω αναστολής του συμμεταφορέα Na-Cl) Η βιοδιαθεσιμότητά τους ποικίλλει, ενώ η απορρόφησή τους από το ΓΕΣ αυξάνει όταν χορηγούνται μαζί με τροφή.

ΘΕΙΑΖΙΔΙΚΑ ΔΙΟΥΡΗΤΙΚΑ Χάνουν τη διουρητική τους δράση όταν η κάθαρση κρεατινίνης είναι <30 ml/min. Επομένως, σε νεφρική ανεπάρκεια δεν θα πρέπει να χορηγούνται και στην περίπτωση αυτή φάρμακα εκλογής είναι τα διουρητικά της αγκύλης. Εμφανίζουν μικρότερη αποτελεσματικότητα σε σύγκριση με τα διουρητικά της αγκύλης. Η άναλος δίαιτα ισχυροποιεί την αποτελεσματικότητα των διουρητικών, ενώ η συγχορήγηση μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων την εξασθενίζει. Προκαλούν υποκαλιαιμία. Προκαλούν υπερασβεστιαιμία, γιατί αυξάνουν την επαναρρόφηση ασβεστίου στο άπω εσπειραμένο σωληνάριο και μειώνουν την απέκκριση ασβεστίου με τα ούρα (ιδιότητα που τα καθιστά χρήσιμα φάρμακα για την αντιμετώπιση της νεφρολιθίασης που προκαλείται από λίθους ασβεστίου και πιθανώς για την αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης) Είναι βασικά αντιϋπερτασικά φάρμακα (επιλέγονται για την αντιμετώπιση της ιδιοπαθούς υπέρτασης). Ιδιαίτερα αποτελεσματικά σε ηλικιωμένους και αφροαμερικάνους. Χρησιμοποιούνται επίσης στην καρδιακή ανεπάρκεια.

ΘΕΙΑΖΙΔΙΚΑ ΔΙΟΥΡΗΤΙΚΑ Τα θειαζιδικά διουρητικά δεν χορηγούνται στην υπέρταση της κύησης. Ανεπιθύμητες ενέργειες: Υποκαλιαιμία Υπομαγνησιαιμία Υπερουριχαιμία Υπεργλυκαιμία Υπερλιπιδαιμία Υπονατριαιμία Υπερασβεστιαιμία Ανικανότητα