D vítamín Össur Ingi Emilsson

D vítamín Calciferol, fituleysanleg fjórhringja kólesterólsameind Kemur úr fæðu/myndast í húð Umbreytist í calcidiol í lifur Umbreytist í calcitriol í nýrum Eykur upptöku kalsíums úr þörmum Minnkar losun kalsíums og fosfats um nýru Losar kalsíum og fosfat úr beinum Hvatar einnig kölkun osteoids, aðallega í metaphysum

Virkni Áhrif á kalsíum- og fosfatbúskap Stuðlar að eðlilegum vexti og viðhaldi beina Hlutverk í ósérhæfða ónæmiskerfinu Fyrirbyggjandi fyrir hjarta- og æðasjúkdómum og ýmsum krabbameinum (?)

“Að taka inn D-vítamín getur lækkað áhættuna af að deyja af hvaða orsök sem er” Heimild: heilsubankinn.is

Íslensk börn Rúmlega fjórðungur ungbarna fær <1/2 af RDS fyrir D-vítamín Helmingur tveggja ára og sex ára barna fær <1/2 af RDS fyrir D-vítamín Börn sem fá ekki lýsi eða AD dropa fá einungis fjórðung eða minna af ráðlögðum dagsskammti D-vítamíns úr fæði Við 12 mánaða aldur taka aðeins um 50% barna lýsi eða AD dropa þrátt fyrir ráðleggingar í ungbarnavernd

Skortur Skert framboð Skert upptaka Skortur á sólarljósi Galli í umbreytingu í lifur eða nýrum Galli í viðtaka calcitriols Langvarandi notkun stera Áhættuþættir: Dökkur húðlitur, brjóstmylkingar, vegan mataræði o.fl.

Skortur Veldur hypokalsemíu og hypofosfatemíu Leiðir til hyperparathyroidisma Ofgnótt PTH veldur hypofosfatemíu, en hækkun kalsíums og calcitriols Veldur beinmeyru í fullorðnum, en beinkröm í börnum ↓ D-vítamín ↓kalsíum ↑PTH ↓ fosfat Beinkröm

Beinkröm Afbrigðileg beinabygging Önnur einkenni Kúpumeyra, sveigðir fætur, hryggskekkja, herðakistill, stækkun úlnliða og ökkla o.fl. Önnur einkenni Vaxtarskerðing, flog, krampar, vöðvaslappleiki, atelectasar og tíðar öndunarfærasýkingar

Rannsóknir Blóðprufur: Kalsíum, fosfór, PTH, ALP, calcidiol og calcitriol, krea Rtg.myndir af (löngum) beinum

Forvarnir og meðferð Dagleg þörf heilbrigðra: 10 µg/dag (400 IU) Leiðrétta slæma hypokalsemiu og hypofosfatemiu með kalsíumgjöf Gefa 125-250 µg/dag (5000-10.000 IU) af D vítamíni í 2-3 mánuði (f. 1 árs og eldri) 15.000 µg/dag (600.000 IU) skipt í 4-6 skammta í 1 dag Eftirlit: fylgjast með ALP og hgb Horfur: Lagast á nokkrum mánuðum

?

Ofgnótt Hyperkalsemia, hyperkalsiuria Rugl Polyuria, polydipsia Anorexia Uppköst Vöðvaslappleiki Úrkölkun beina með verkjum Heilaskemmdir í börnum

D vítamín binst D vítamín viðtaka Sá komplex sest á promoter svæði fyrir cathelicidin antimicrobial peptide eða defensin β2 genin Hvatar umritun genanna