Δημήτρης Κ. Αυγητίδης Καθηγητής Εμπορικού Δικαίου – ΔΠΘ H περάτωση της πτώχευσης και η απαλλαγή του οφειλέτη Δημήτρης Κ. Αυγητίδης Καθηγητής Εμπορικού Δικαίου – ΔΠΘ Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης

Το ΠτΔ (Δίκαιο Αφερεγγυότητας) Μελαγχολικός – δυσάρεστος κλάδος Γιατί; Η αδυναμία εξόφλησης χρεών ποτέ ευχάριστη Γιατί ρυθμίζει το τέλος του κύκλου ζωής μιας επιχείρησης Για το εμπορικό ότι και το κληρονομικό για το αστικό Σύστημα ρευστοποίησης Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης

Δίκαιο αφερεγγυότητας ως σύστημα διάσωσης και αναδιοργάνωσης Εμπλουτισμός στόχων και πριν την οικονομική κρίση Ρύθμιση όχι μόνον ορθής δικαιϊκά εξόδου αλλά και οικονομικής αναδιάρθρωσης 4 άξονες Πρόληψη – Διάσωση βιώσιμων επιχειρήσεων – Ρευστοποίηση μη βιώσιμων – Δεύτερη ευκαιρία μετά την πτώχευση Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης

Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης Δεύτερη ευκαιρία Δεύτερη ευκαιρία προπτωχευτικά και ενδοπτωχευτικά Εξυγίανση και σχέδιο αναδιοργάνωσης Προϋποθέτουν συμφωνία με πιστωτές Τι γίνεται με τους οφειλέτες που δεν ήρθαν σε συμφωνία με τους πιστωτές τους; Συνεχίζουν να ευθύνονται μετά το πέρας της πτώχευσης; ► ισόβιοι όμηροι της αποτυχίας; Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης

Δεύτερη ευκαιρία μετά την πτώχευση Η απαλλαγή αποτελεί τη λύση (;) Αλλιώς: υποχρεώσεις βαρύνουν μεταπτωχευτική περιουσία ανάκτηση ατομικών διώξεων ► παράταση στίγματος αδυναμίας ► αντικίνητρο επαναδραστηριοποίησης Η απαλλαγή μειώνει τις αρνητικές συνέπειες με την παροχή δεύτερης ευκαιρίας Η παροχή δεύτερης ευκαιρίας θα δημιουργούσε 3 εκ θέσεις εργασίας στην ΕΕ Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης

Πραγματική δεύτερη ευκαιρία; Απαλλαγή Τι είναι; Για ποιόν; Γιατί; Από τι; Πώς; Πότε; Πραγματική δεύτερη ευκαιρία; Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης

Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης Τι είναι απαλλαγή Ολική η μερική απαλλαγή του οφειλέτη (discharge) από τα χρέη που παραμένουν ανεξόφλητα μετά την περάτωση της πτωχευτικής διαδικασίας Aπαλλαγή του οφειλέτη εμπόρου Φυσικού προσώπου Από απαιτήσεις των πιστωτών που δεν ικανοποιήθηκαν από την πτωχευτική περιουσία Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης

Σύσταση ΕΕ 2014 για την εμπορική αποτυχία και αφερεγγυότητα Πλήρης απαλλαγή επιχειρηματιών από τα χρέη που τους οδήγησαν σε πτώχευση Μετά από τρία χρόνια από την απόφαση κήρυξης σε πτώχευση Χωρίς εκ νέου προσφυγή σε δικαστήριο Δυνατότητα εξαίρεσης για ανέντιμους ή κακόπιστους οφειλέτες Δυνατότητα εξαίρεσης χρεών από αδικοπρακτική ευθύνη Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης

Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης Πρόταση Οδηγίας 2016 Πλήρης απαλλαγή μετά από διάστημα 3 ετών το μέγιστο για τους έντιμους οφειλέτες Αυτόματη απαλλαγή Ενοποίηση των διαδικασιών όταν οι επιχειρηματίες έχουν επαγγελματικά και μη επαγγελματικά χρέη Περιορισμός της διάρκειας των επαγγελματικών αποκλεισμών για έντιμους οφειλέτες το αργότερο κατά τη λήξη περιόδου απαλλαγής Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης

Απαλλαγή υπό το προγενέστερο δίκαιο Υπό τον ΕμπΝ αμφισβητούμενο το ζήτημα Υπό τον ΠτΚ (170 παρ. 5) Αφορούσε φυσικά πρόσωπα για τα οποία παρήλθε δεκαετία από την κήρυξη της πτώχευσης Εφόσον το δικαστήριο κήρυσσε αποκατάσταση και περάτωση της πτώχευσης Συγγνωστός ο οφειλέτης (καλής πίστεως, η πτώχευση δεν οφειλόταν σε δόλιες ενέργειές του, εκτίμηση της οικονομικής του κατάστασης) Σε πλήρη αχρησία Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης

Ενδέκατο κεφάλαιο ΠτΚ (άρθρ. 167-169) Ενδέκατο κεφάλαιο ΠτΚ (άρθρ. 167-169) Κατάργηση της πτωχευτικής αποκατάστασης Ρύθμιση της απαλλαγής για τον οφειλέτη φυσικό πρόσωπο Στάδια διαδικασίας 1. Υποβολή αίτησης 2. Κρίση του οφειλέτη συγγνωστού 3.Απόφαση για την απαλλαγή Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης

Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης Υποβολή αίτησης Δύο χρόνια από την κήρυξη της πτώχευσης ή μέχρι την περάτωσή της, εάν επέλθει νωρίτερα Αποσύνδεση από περάτωση, καθώς αίτηση μπορεί να υποβληθεί πριν, αρκεί να έχει παρέλθει διετία Η περάτωση νωρίτερα της διετίας: (α) εκποίηση επιχείρησης ως συνόλου, 19 παρ. 2, (β) παύση εργασιών λόγω ελλείψεως αναγκαίων χρημάτων ή ρευστοποιήσιμης περιουσίας (166 παρ. 1), (γ) εξόφληση όλων των πιστωτών κατά κεφάλαιο και τόκους (164) Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης

Περάτωση και χρονικοί περιορισμοί Η περάτωση το ύστατο χρονικό σημείο υποβολής της αίτησης Παύση εργασιών ► είτε με την αίτηση είτε εντός μηνός από δημοσίευση απόφασης Εκποίηση όλων των στοιχείων του ενεργητικού ► μέχρι την τελευταία διανομή 10ετία από ένωση ή 15ετία από κήρυξη ► μέχρι τη συμπλήρωση Εξόφληση όλων των πιστωτών ► μέχρι ολοκλήρωση εξόφλησης Επικύρωση σχεδίου αναδιοργάνωσης ► δεν χρειάζεται αίτηση Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης

Απόφαση για την απαλλαγή Εφόσον ο οφειλέτης κριθεί συγγνωστός (167)► πλήρης απαλλαγή Δέσμια κρίση του δικαστηρίου Εάν η πτώχευση περατώνεται με επικύρωση σχεδίου αναδιοργάνωσης, ο οφειλέτης απαλλάσσεται άνευ ετέρου Εξαιρούνται από τον κανόνα της πλήρους απαλλαγής οφειλές που δημιουργήθηκαν από αδίκημα που τελέσθηκε με δόλο ή βαριά αμέλεια Απαλλαγή του οφειλέτη μόνον μια φορά, εκτός αν πρόκειται για νεότερη απαλλαγή με βάση σχέδιο αναδιοργάνωσης (169 παρ. 4) Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης

Οφειλές από αδίκημα που τελέσθηκε με δόλο ή βαριά αμέλεια Οφειλές που βαρύνουν την πτωχευτική περιουσία Αστικό αδίκημα («tortious liability») Δεν χρειάζεται να διαγνωσθεί δικαστικά Δεν χρειάζεται να συνιστά και ποινικώς κολάσιμη πράξη (450 ΑΚ) Κάθε οφειλή που προκλήθηκε αιτιωδώς από παράνομη πράξη ή παράλειψη, με δόλο ή βαριά αμέλεια του οφειλέτη ως ζημιώσαντα Οφειλές εκ συμβάσεως δεν εξαιρούνται Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης

Οφειλές από αδίκημα που τελέσθηκε με δόλο ή βαριά αμέλεια Οφειλές από ακάλυπτες επιταγές: ποινικό αδίκημα και αδικοπραξία (άρθρ. 79 ν. 5960/1933) , οφειλή εκ του αξιογράφου (άρθρ. 40 ν. 5960/1933) Συρροή αξιώσεων από συμβατική και αδικοπρακτική ευθύνη ► Ικανοποίηση της μιας απόσβεση της άλλης Οφειλές προς το Δημόσιο-ασφαλιστικές εισφορές, οι οποίες συνιστούν καταρχήν ποινικά κολάσιμες πράξεις, εκτός εάν συντρέχει αδυναμία «άλλως δύνασθαι πράττειν» Το γράμμα αναφέρεται σε οφειλές που αποτελούν προϊόν πρωτογενούς αδικοπραξίας και όχι σε οφειλές η μη εξόφληση των οποίων συνιστά αδίκημα Σε κάθε περίπτωση, τελολογική συστολή συμβατή με το σκοπό της απαλλαγής

Η κήρυξη του οφειλέτη ως συγγνωστού Εντάσσεται στο θεσμό της απαλλαγής και συνδέεται με αυτήν ουσιαστικά και δικονομικά Δεν αποκλείεται αυτοτελής αίτηση Ελαφρώς διαφοροποιημένες οι θετικές προϋποθέσεις για τον οφειλέτη: (α) καλή πίστη τόσο κατά την κήρυξη όσο και κατά τη διάρκεια της διαδικασίας (β) συνεργασιμότητα με τα όργανα της πτώχευσης (γ) η πτώχευση να μην οφείλεται σε δόλιες ενέργειές του Ίδιες οι αρνητικές προϋποθέσεις που αφορούν καταδίκη για χρεοκοπία (171) ευνοϊκή μεταχείριση πιστωτή (172) ή κακουργηματικές πράξης κλοπής, απάτης, υπεξαίρεσης, πλαστογραφίας Εκκρεμής ποινική δίωξη ► Δυνατότητα αναβολής Ανάκληση απόφαση συγγνωστού ► αυτοδίκαιη άρση απαλλαγής Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης

Η κήρυξη του οφειλέτη ως συγγνωστού Όταν η πτώχευση οφείλεται σε: «Εμπορικά ατυχήματα που δεν μπορούν να αποδοθούν σε δόλο ή βαριά αμέλεια του εμπόρου, σοβαρά οικογενειακά ατυχήματα, όπως σοβαρή ασθένεια του ίδιου ή μελών της οικογενείας του, εξαιτίας των οποίων υποβλήθηκε σε δαπάνη σημαντικών ποσών, που επηρέασε την εμπορική του δραστηριότητα, καθώς και άλλες περιστάσεις, οι οποίες ήταν απρόβλεπτες και δεν οφείλονται σε υπαιτιότητά του» Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης

Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης Συνέπειες απαλλαγής Πλήρης απαλλαγή του οφειλέτη από το υπόλοιπο των απαιτήσεων των πιστωτών που δεν ικανοποιήθηκε από την πτωχευτική περιουσία, πλην οφειλών από δόλο ή βαριά αμέλεια Το περιεχόμενο της απαλλαγής ποικίλλει ανάλογα με τον τρόπο περάτωσης της πτώχευσης (α) εάν περάτωση ύστερα από εκποίηση όλων στοιχείων ενεργητικού ► απαλλαγή για το ποσό που μένει ανεξόφλητο με βάση τον πίνακα διανομής (β) εάν περάτωση με παύση εργασιών λόγω ελλείψεως ενεργητικού ► αδυναμία ανάληψης ατομικών καταδιωκτικών μέτρων, κατά παρέκκλιση από 166 παρ. 2 (γ) εάν περάτωση λόγω παρόδου δεκαετίας κλπ. ► η απαλλαγή θα έχει επέλθει (δ) εάν περάτωση λόγω πλήρους εξοφλήσεως ► απαλλαγή μόνον για το ποσό των τόκων που γεννήθηκαν κατά τη διαδικασία (ε) εάν περάτωση λόγω επικύρωσης σχεδίου ► συμβατική ρύθμιση της απαλλαγής Η απαλλαγή καταλαμβάνει όλες τις γεννημένες και δικαστικώς επιδιώξιμες χρηματικές ενοχικές απαιτήσεις (21 παρ. 1) και μη αναγγελθείσες Δεν απαλλάσσονται και εγγυητές σε περίπτωση απαλλαγής του οφειλέτη Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης

Σχέδιο αναδιοργάνωσης Συμβατική ρύθμιση της απαλλαγής Η συνέχιση της ευθύνης ή η πλήρης ή μερική απαλλαγή αποτελούν περιεχόμενο του σχεδίου «Ο οφειλέτης απαλλάσσεται άνευ ετέρου, εκτός εάν το σχέδιο ορίζει διαφορετικά» Συμβατική διαμόρφωση ύψους των απαιτήσεων ισοδυναμεί με απαλλαγή από το υπόλοιπο που δεν ικανοποιείται από την πτωχευτική περιουσία Εκτός εάν το σχέδιο ορίζει διαφορετικά Ακύρωση σχεδίου αναδιοργάνωσης (127) ► η απαλλαγή παύει να ισχύει Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης

Συμπεράσματα Εγκατάλειψη κυρωτικού χαρακτήρα - Eξυγίανση – αναδιοργάνωση – απαλλαγή Μεταλλαγή σε αισιόδοξο κλάδο; Όχι γιατί προϋποθέτει αποτυχία ► αφερεγγυότητα Η διάσωση και εξυγίανση προτιμώνται όταν αποτελούν προτιμότερη εναλλακτική για τους πιστωτές Δικαιολόγηση διάσωσης μόνον όταν η αξία της ίση ή μεγαλύτερη από την αξία της εκκαθάρισης Δεύτερη ευκαιρία μόνον εφόσον συμφωνούν πιστωτές Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης

Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης Συμπεράσματα Η απαλλαγή δεν είναι απλά το τελικό στάδιο της διαδικασίας Μεταπτωχευτική πραγμάτωση και ουσιαστικοποίηση της δεύτερης ευκαιρίας Το σημαντικότερο πεδίο χειραφέτησης του ελλ πτδ από τη μονοδιάστατη προσέγγιση του συμφέροντος των πιστωτών Εφαρμογή – Ερμηνεία Συμπλήρωση τυχόν ατελειών που προκύπτουν από ζητήματα ενημεροτήτων, Τειρεσία κτλ. Η απαλλαγή μοχλός επαναπροσδιορισμού στάσης απέναντι στην πτώχευση και στο πτωχευτικό δίκαιο Μετεξέλιξη σε ένα σύγχρονο εργαλείο αντιμετώπισης εμπορικής αφερεγγυότητας που στοχεύει στη δίκαιη εξισορρόπηση των συμφερόντων και στη διατήρηση ενεργών έντιμων επιχειρηματιών Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης

ΣΟΛΩΝ