Θεσμικά Κείμενα Ευρωπαϊκής Στρατηγικής ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης ΠΜΣ Διεθνείς και Ευρωπαϊκές Σπουδές Σύγχρονα ζητήματα Διεθνούς Ασφάλειας Καθηγητής : Παναγιώτης Τσάκωνας Θεσμικά Κείμενα Ευρωπαϊκής Στρατηγικής Ομαδική εργασία : Βασιλοπούλου Ιωάννα Δημητριάδης Άγγελος Αθήνα 30 Μαρτίου 2018

Δομή παρουσίασης 1. Σύντομη ιστορική αναδρομή της ΚΕΠΑΑ 1.       Σύντομη ιστορική αναδρομή της ΚΕΠΑΑ 2.       Η εξέλιξη της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής Ασφάλειας. 2α. Ευρωπαϊκή Στρατηγική Ασφάλειας 2003 2β. Ευρωπαϊκή Στρατηγική Ασφάλειας 2008 2γ. Ευρωπαϊκή Στρατηγική Ασφάλειας 2016 3.       Επισκόπηση – Αξιολόγηση 4.       Συμπεράσματα

Σύντομο ιστορικό της ΚΕΠΑΑ Η αρχική ιδέα κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής ασφάλειας και άμυνας, υπάρχει από τα πρώτα βήματα της νεοσύστατης –τότε- Ένωσης. Οι πρώτες αποτυχημένες προσπάθειες: 1948 Συνθήκη των Βρυξελλών 1950 -1954 Σχέδιο Pleven 1959 – 1962 Σχέδιο Fouchet Απέτυχαν διότι τα κ–μ δεν ήταν έτοιμα να παραχωρήσουν ένα τόσο αξιοσημείωτο μέρος της εθνικής τους κυριαρχίας, όπως ήταν η εξωτερική τους πολιτική και άμυνα. Η πρώτη στρατιωτική συμμαχία ήταν η Δυτικοευρωπαϊκή Ένωση (ΔΕΕ) η οποία ιδρύθηκε κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου και διαλύθηκε επίσημα το 2011, αφού πρώτα τα καθήκοντα και τα θεσμικά της όργανα μεταφέρθηκαν σταδιακά στην Κοινή Πολιτική Ασφάλειας και Άμυνας.

Κοινή Πολιτική Ασφάλειας και Άμυνας (Τα πρώτα βήματα σχεδιασμού) Η Συνθήκη του Μάαστριχτ το 1992. Ο δεύτερος πυλώνας (ΚΕΠΠΑ). Η Συνθήκη του Άμστερνταμ το 1997 Προβλέπει την ανάπτυξη μιας κοινής εξωτερικής πολιτικής που συμπεριλαμβάνει την προοδευτική διαμόρφωση μιας κοινής αμυντικής πολιτικής, η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει σε κοινή άμυνα. Δεν υπάρχουν ακόμη Θεσμικά Κείμενα Ευρωπαϊκής Στρατηγικής.

Κοινή Πολιτική Ασφάλειας και Άμυνας (Τα πρώτα βήματα εφαρμογής) Η κρίση των Βαλκανίων έκανε την ΕΕ να συνειδητοποιήσει την εξάρτησή της από τις Η.Π.Α. και το ΝΑΤΟ. Το 1998 η Γαλλία και το Η.Β. υποστήριξαν την δημιουργία αξιόπιστων Ευρωπαϊκών στρατιωτικών δυνάμεων με ικανότητα αυτόνομης δράσης σε περιπτώσεις κρίσεων. Τον Ιούνιο του 1999 η Γερμανία στήριξε την ίδια άποψη. Τον Δεκέμβριο του 1999 στη Σύνοδο Κορυφής του Ελσίνκι τα κ-μ συμφώνησαν στη δημιουργία Δύναμης Ταχείας Αντίδρασης η οποία θα έπρεπε να έχει δημιουργηθεί έως το 2003.

Ευρωπαϊκή Στρατηγική Ασφάλειας 2003 Η Ευρώπη δεν υπήρξε ποτέ τόσο εύπορη, τόσο ασφαλής, τόσο ελεύθερη. Παγκόσμιες προκλήσεις Παγκοσμιοποίηση Αλληλεξάρτηση και αλληλεπίδραση σε τομείς μεταφορών, ενέργειας και πληροφοριών. Φτώχεια και ασθένειες. Κλιματική αλλαγή. Πηγές ενέργειας.

Ευρωπαϊκή Στρατηγική Ασφάλειας 2003 Δεν αναμένεται επιθετική ενέργεια ενάντια σε κράτος-μέλος της Ε.Ε. Νέες απειλές Τρομοκρατία. Όπλα μαζικής καταστροφής. Περιφερειακές συγκρούσεις. Αποτυχημένα κράτη. Οργανωμένο έγκλημα.

Ευρωπαϊκή Στρατηγική Ασφάλειας 2003 Think globally, act locally. Στρατηγικοί στόχοι Αντιμετώπιση των απειλών. Οικοδόμηση της Ασφάλειας στην περιοχή. Συνεργασία με : Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου ΝΑΤΟ Οργανισμό για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο

Ευρωπαϊκή Στρατηγική Ασφάλειας 2008 Απειλές Πολλαπλασιασμός Όπλων Μαζικής Καταστροφής. Τρομοκρατία και Οργανωμένο έγκλημα. Ασφάλεια διαδικτύου. Ενεργειακή Ασφάλεια. Κλιματική Αλλαγή.

Ευρωπαϊκή Στρατηγική Ασφάλειας 2008 Οικοδόμηση της σταθερότητας στην Ευρώπη και παγκόσμια Διεύρυνση Αποστολές Ευρωπαϊκή Πολιτική Γειτονίας Μεσολάβηση και αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας. Ενίσχυση διμερών σχέσεων. Συνεργασία με ΝΑΤΟ

Ευρωπαϊκή Στρατηγική Ασφάλειας 2008 Δεν μπορεί να υπάρξει βιώσιμη ανάπτυξη χωρίς ειρήνη και ασφάλεια και δεν μπορεί να υπάρξει ειρήνη χωρίς ανάπτυξη και εξάλειψη της φτώχειας. Σχέση ασφάλειας και ανάπτυξης Απειλές της δημόσιας υγείας. Ανθρώπινα δικαιώματα. Σεξουαλική βία ως μέσο εκφοβισμού και τρομοκρατίας. Αδύναμα κράτη. Αφοπλισμός και επανένταξη. Εκμετάλλευση των φυσικών πόρων και των πρώτων υλών.

Ευρωπαϊκή Στρατηγική Ασφάλειας 2008 Πειρατεία Μικρά όπλα και ελαφρύς οπλισμός, ναρκοπέδια.

Ευρωπαϊκή Στρατηγική Ασφάλειας 2008 Η Ευρώπη σε έναν κόσμο που αλλάζει Μια πιο αποτελεσματική και ικανή Ευρώπη Μεγαλύτερη ενασχόληση με τις γειτονικές περιοχές. Συνεργασίες για πιο αποτελεσματικές πολυμερείς προσεγγίσεις.

Συνθήκη της Λισαβόνας1 Άρθρο 44 Συνθήκη της Λισαβόνας1 Άρθρο 44 Στο Άρθρο 44 ορίζεται πως το Συμβούλιο μπορεί να αναθέσει την εφαρμογή μιας επιχείρησης (στα πλαίσια της CSDP) σε κάποια ομάδα κ-μ που είναι ικανά και πρόθυμα να αναλάβουν ένα τέτοιο έργο. Ο Ύπατος Αρμοστής/ Αντιπρόεδρος χαρακτηρίζει τη διάταξη ευεργετική ως προς την ευελιξία που προσφέρει και την ταχύτητα δράσης. Όπως συνέβη με την επέμβαση της Γαλλίας στο Μάλι. Στα Συμπεράσματα του Συμβουλίου αναφορικά με την CSDP τον Νοέμβριο του 2013 τονίζεται η σπουδαιότητα της ταχείας αντίδρασης ενεργοποιώντας και άλλα άρθρα πέραν του αρ. 44. Έτσι προέκυψε το ενδιαφέρον των κ-μ αναφορικά με το τι περιλαμβάνει και τι όχι το άρ. 44. 1In groups we trust. Implementing Article 44 of the Lisbon Treaty. By Thierry Tardy

Συνθήκη της Λισαβόνας Άρθρο 44 Συνθήκη της Λισαβόνας Άρθρο 44 ΔΕΝ πρόκειται για μια νέα κατηγορία επιχειρήσεων. Αναφέρεται συγκεκριμένα στις επιχειρήσεις του άρθρου 43. Πρόκειται δηλαδή για στρατιωτικές και πολιτικές αποστολές. Οι γνωστές, διευρυμένες επιχειρήσεις Petersberg. Άρα οι επιχειρήσεις του αρ. 44 συμμορφώνονται πλήρως με τις διατάξεις της Συνθήκης αναφορικά με την CSDP ως προς την νομική τους βάση, τον πολιτικό έλεγχο και την χρηματοδότηση. Συνεπώς δεν τίθεται θέμα υπονόμευσης της Κοινής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας της ΕΕ, ούτε να χαθεί ο έλεγχος από τα όργανα της ΕΕ.

Κοινή Άμυνα2 Μετά την τρομοκρατική επίθεση στο Παρίσι Οι επιθέσεις στο Παρίσι το Νοέμβριο του 2015 οδήγησαν την Γαλλία να επικαλεσθεί την ρήτρα αμοιβαίας άμυνας της Συνθήκης της Λισαβόνας. Με ποιο στόχο; 2 Mutual defence – one month on. By Thierry Tardy

Κοινή Άμυνα Για να τεθεί το νομικό και πολιτικό πλαίσιο της συμμετοχής των συμμαχικών δυνάμεων χωρίς να απαιτείται η ομοφωνία της Κοινής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας. Άρα θα σήμαινε και ταχύτητα στην αντίδραση. Για να τονισθεί η σοβαρότητα της κατάστασης. Τα κ-μ δεν θα μπορούσαν να αγνοήσουν την κλήση για βοήθεια. Εξάλλου και η Ισπανία και το Η.Β είχαν δεχθεί τρομοκρατικές επιθέσεις. Διεθνοποίηση του προβλήματος. Η τρομοκρατική επίθεση στόχευε την Ευρώπη συνολικά και όχι μόνο την Γαλλία. Ενεργοποίηση της Κοινής Πολιτικής Ασφάλειας Άμυνας, η οποία χαρακτηριζόταν από ένα επίπεδο κόπωσης μέχρι εκείνη τη στιγμή. Τέλος η δυνατότητα εμπλοκής και άλλων συμμάχων εκτός ΕΕ. Π.χ. Ρωσία και ΝΑΤΟ. Αν και πρόκειται για άρθρο της Συνθήκης της Λισαβόνας, εντούτοις η επίκλησή του δεν θέτει την ΕΕ ως κεντρικό παράγοντα της δράσης. Δημιουργεί το πλαίσιο διακρατικών συμμαχιών παρά θεσμικών, χωρίς όμως να αποκλείει την συμμετοχή της ΕΕ.

Κοινή Άμυνα Η ιδέα δεν ήταν να δημιουργηθεί μια νέα επιχείρηση αλλά να ενδυναμωθούν οι υπάρχουσες τόσο στην Μέση Ανατολή όσο και στην υποσαχάρια Αφρική: Α) συμμετοχή των συμμαχικών δυνάμεων ενάντια στο Ισλαμικό Κράτος στο Ιράκ και την Ανατολική Μεσόγειο. Β) υποστήριξη της στρατιωτικής επιχείρησης στο Ιράκ και τη Συρία. Γ) υποστήριξη των επιχειρήσεων στο Μάλι και την Κεντρική Αφρικανική Δημοκρατία Αποτέλεσμα:

Κοινή Άμυνα Ηνωμένο Βασίλειο και Γερμανία συνεισέφεραν σε δυνάμεις άμεσα αφού εξασφάλισαν την έγκριση των εθνικών τους Κοινοβουλίων στις 2 και 4 Δεκεμβρίου αντίστοιχα. Τα μικρά κράτη δεν συμμετείχαν όπως ήταν αναμενόμενο. Η Ευρωπαϊκή Ασφάλεια έμπαινε στα αχαρτογράφητα νερά των μεγάλης κλίμακας συγκρούσεων χωρίς να μπορεί κανείς να προσδιορίσει με ακρίβεια την υλοποίηση, το αποτέλεσμα και τις επιπτώσεις.

Η εντολή για κατάρτιση της νέας Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για την Εξωτερική Πολιτική και Ασφάλεια.3 Η νέα Ευρωπαϊκή Στρατηγική Ασφάλειας θα πρέπει να εκπληρώνει τρεις λειτουργίες: 1. Να καθορίσει τις στρατηγικές προτεραιότητες σύμφωνα με τις νέες απειλές και προκλήσεις. 2. Να οριοθετήσει τους στόχους της και 3. Να κοινοποιήσει ποιος είναι ο ρόλος της στην παγκόσμια κοινότητα. 3 Global and Operational: A New Strategy for EU Foreign and Security Policy By Sven Biscop

Κριτική Για ποια Ευρώπη; Για την Ευρώπη της Δημοκρατίας, του καπιταλισμού, για την Ευρώπη της ισότητας που εξασφαλίζει Ασφάλεια, Ελευθερία και Ευημερία στους πολίτες της. Ο τίτλος της ΕΣΑ2003 ανέφερε : Μια ασφαλής Ευρώπη σε έναν καλύτερο κόσμο. Αυτό σημαίνει πως για να έχουμε μια ασφαλή Ευρώπη θα πρέπει να οικοδομήσουμε έναν καλύτερο κόσμο. Ένας κόσμος που παρέχει ελευθερία, ευημερία και ασφάλεια στους πολίτες του είναι ένας κόσμος όπου θα συμβαίνουν όλο και λιγότερες διαμάχες, εξεγέρσεις, συγκρούσεις. Άρα θα αφήνει μικρότερα περιθώρια για παράνομη μετανάστευση, διατάραξη των εμπορικών σχέσεων και εξάπλωση των συγκρούσεων.

Κριτική Για ποια Ευρώπη; Ο στόχος αυτός δεν σημαίνει πως η Ευρώπη θα πρέπει με κάποιο τρόπο να επιβάλλει το δικό της μοντέλο διακυβέρνησης ή το δικό της κοινωνικό μοντέλο. Κυρίως όμως : Μια στρατηγική που προβάλλει τα οφέλη του ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου η οποία δεν εφαρμόζεται πρώτα και κύρια στο εσωτερικό της Ένωσης δεν μπορεί να είναι αξιόπιστη σε τρίτες χώρες. Κι αυτό δυστυχώς φάνηκε να συμβαίνει στην περίοδο της οικονομικής κρίσης στην ΕΕ. Ο τρόπος που η ΕΕ χειρίστηκε την οικονομική κρίση και η στάση της απέναντι στην Ελλάδα και η πολιτική της λιτότητας που επιλέχθηκε, υπονόμευσε και την εξωτερική της πολιτική και έφερε εσωτερική αστάθεια στο Ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Η συνεχιζόμενη λιτότητα θα προκαλέσει τέτοια ζημιά που η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στους ευρωπαϊκούς θεσμούς θα πάρει πολύ χρόνο και κόπο.

Ευρωπαϊκή Στρατηγική Ασφάλειας 2016 Νέα δεδομένα στο διεθνές περιβάλλον Ένας πιο αμφισβητούμενος κόσμος Ένας πιο σύνθετος κόσμος Παγκοσμιοποίηση: Μπορεί να ευνοεί την ελεύθερη διακίνηση κεφαλαίων και ατόμων και τις διακρατικές και όχι μόνο συμφωνίες, δημιουργεί όμως και καινούριες απειλές και προκλήσεις για την ΕΕ, όπως την μετανάστευση πολλών ατόμων προς το έδαφός της, το παγκόσμιο έγκλημα, τη σύγκρουση με άλλους πολιτισμούς και ιδεολογίες.

ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΥΚΑΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΕ Γειτονικά κράτη Βόρεια Αφρική και Μέση Ανατολή Ατλαντικές εταιρικές σχέσεις Ασία

ΓΕΙΤΟΝΙΚΑ ΚΡΑΤΗ Η ΕΕ πρέπει να συνεχίσει πιο αποτελεσματικά την προσπάθεια για σταθερότητα των συνόρων, ειδικά στα Βαλκάνια, και να αναπτύξει την εξωτερική της πολιτική σχετικά με το θέμα της Τουρκίας προς όφελός της προκειμένου να διασφαλίσει τα αναταλικά σύνορα των Βαλκανίων. Πολιτική κοινού ενδιαφέροντος με την Τουρκία στο θέμα της μετανάστευσης, του εμπορίου και της εξωτερικής πολιτικής.

ΒΟΡΕΙΑ ΑΦΡΙΚΗ ΚΑΙ Μ.Α. Η ΕΕ πρέπει να αντιμετωπίσει άμεσα και αποτελεσματικά τις ανθρωπιστικές κρίσεις που δημιουργούνται σε αυτές τις περιοχές και να διασφαλίσει τα νότια σύνορα της. Θα πρέπει επίσης να εμποδίσει τους τρομοκράτες, που εκμεταλεύονται τις μεταναστευτικές ροές, να εισέλθουν στα κράτη μέλη της ΕΕ. Η Αφρική δίνει στην ΕΕ μια μεγάλη ευκαιρία για επενδύσεις και πρόσβαση σε περιοχές πλούσιες σε φυσικούς πόρους.

ΑΤΛΑΝΤΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ Η ΕΕ πρέπει να συσφίξει τις σχέσεις της με το ΝΑΤΟ και να αναπτύξει εμπορικές και οικονομικές σχέσεις με τη Λατινική Αμερική μέσω διμερών περιφερειακών συνεργασιών και συμφωνιών. Εμβάθυνση των σχέσεων της ΕΕ με τις ΗΠΑ σε οικονομικό και πολιτικό πεδίο, κάτι που θα αυξησει την ασφάλεια της ΕΕ.

ΑΣΙΑ Η ΕΕ πρέπει να διαχειριστεί τις κρίσεις και τις συγκρούσεις που προέρχονται από την Ασία.

ΑΛΛΕΣ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ Μετανάστευση: Η ΕΕ πρέπει να ενισχύσει με πρόσθετους πόρους τους θεσμούς της και να προωθήσει τη συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών, καθώς επίσης και την άμεση δράση τους προκειμένου να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά το φαινόμενο. Ζούμε στη δεύτερη φάση της παγκοσμιοποίησης κάτι που έχει αλλάξει ριζικά τα δεδομένα στο διεθνές περιβάλλον. Οι συγκρούσεις σε ένα μέρος του κόσμου δεν αφήνουν ανεπηρέαστη την ΕΕ αλλά της επιφέρουν επιπτώσεις όπως συνέβη με τις εμφύλιες συγκρούσεις στη Μ.Α. που δημιούργησαν ένα μεγάλο κύμα προσφύγων. Επίσης, με την ανάπτυξη της τεχνολογίας, υπολογίζεται ότι το 2030 το 80% του πληθυσμού του πλανήτη θα έχει πρόσβαση στο διαδίκτυο κάτι που σίγουρα θα έχει θετικά στοιχεία, θα παρουσιάσει όμως αναμφίβολα και σοβαρές επιπτώσεις, όπως αύξηση του παγκόσμιου οργανωμένου εγκλήματος και της τρομοκρατίας, απειλές για την ΕΕ. Στον οικονιμικό τομέα η ΕΕ έκανε πολύ σημαντικά βήματα αναφορικά με την οικονομική διακυβέρνηση, αφήνοντας πίσω το πλήγμα που τις προκάλεσε η κρίση της ευρωζώνης. Οι κλιματικές αλλαγές και η έλλειψη πόρων αναμένεται να δημιουργήσουν νέες συγκρούσεις στα επόμενα χρόνια. Η έλλειψη σταθερότητας στη Μ.Α. και οι συνεχείς συγκρούσεις στην περιοχή υπονομεύουν τους δημοκρατικούς θεσμούς και θέτουν υπό αμφισβήτηση την όποια σκέψη για ανθρώπινα δικαιώματα και ελευθερίες. Η οικονομική κρίση επέτρεψε στον ευρωσκεπτικισμό να κερδίσει έδαφος στα κράτη μέλη και ευνόησε πολιτικά κόμματα με ακραίες θέσεις. Η ΕΕ πρέπει να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας και να προωθήσει ένα σχέδιο επενδύσεων. Σε 30 – 40 χρόνια η Κίνα θα μπορεί να ανταγωνίζεται τις ΗΠΑ τόσο σε στρατιωτικό όσο και σε οικονομικό επίπεδο.

ΔΡΑΣΕΙΣ ΕΕ ΚΕΠΑΑ: Πρωτοβουλίες μέσω εξειδικευμένων ατόμων για την ενίσχυση της άμυνας. Διαχείρηση κρίσεων. Καταπολέμηση της ριζοσπαστικοποίησης εσωτερικά και εξωτεριά για την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας. Ενίσχυση αστυνομικών και δικαστικών δυνατοτήτων. Σεβασμός στη διαφορετικότητα. Ανοιχτός και ταυτόχρονα ασφαλής κυβερνοχώρος για ελεύθερη πρόσβαση για όλους τους πολίτες της ΕΕ χωρίς να παραβιάζεται η ιδιωτικότητα τους και χωρίς να υπονομεύονται τα δικαιώματά τους. Αντιμετώπιση απειλών προερχόμενες από το διαδίκτυο. Ανθρωπιστική βοήθεια και περιορισμός της φτώχειας. Ίσες ευκαιρίες για όλους. Έμφαση στα ανθρώπνα δικαιώματα και στη δημοκρατία. Χρήση εμπορίου για αύξηση των κερδών, νέων θέσεων εργάσίας, ανάπτυξη, και επίτευξη νέων εμπορικών συμφωνιών. Διασυνοριακή συνεργασία για τον περιορισμό της μετανάστευσης, συνεργασία με άλλους διεθνείς οργανισμούς και πάταξη του λαθρεμπορίου μεταναστών. Στρατηγική ενεργειακής ασφάλειας και πράσινη ανάπτυξη. Προστασία του περιβάλλοντος, αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Καλές σχέσεις των κρατών μελών με τα γειτονικά τους κράτη. Διεύρυνση.

Τα μέσα εξωτερικής δράσης της ΕΕ αντιμετωπίζουν 5 προκλήσεις Κατεύθυνση Ευελιξία Μόχλευση Συντονισμός Ικανότητα

ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ Η ΕΕ πρέπει να αποκτήσει πλέον σαφή θέση στο εμπόριο, στην πολιτική, στη διεύρυνση, στα ενεργειακά και φυσικά στην εξωτερική πολιτική.

ΕΥΕΛΙΞΙΑ Η ΕΕ πρέπει να γίνει πιο ευέλικτη, να απλοποιήσει τους θεσμούς της και τους τρόπους λήψης αποφάσεων προκειμένου να γίνει πιο αποτελεσματική και να βρίσκει άμεσες λύσεις στα ζητήματα που ανακύπτουν.

ΜΟΧΛΕΥΣΗ Η φθίνουσα οικονομική δυναμική της ΕΕ δημιουργεί προβλήματα στο εσωτερικό της και θα πρέπει να είναι πιο αποτελεσματική όσο αναφορά τη σύναψη εμπορικών συμφωνιών.

ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ Συντονισμός μεταξύ των κρατών μελών προκειμένου να λαμβάνονται αποφάσεις κοινώς αποδεκτές για όλα τα κράτη μέλη που θα έχουν θετικό αντίκτυπο για το σύνολο της ΕΕ. Τα κράτη θα πρέπει να λειτουργούν συλλογικά και όχι ατομικά με μόνο σκοπό το εθνικό τους συμφέρον. Αυτό είναι δύσκολο να επιτευχθεί καθώς τα κράτη πολλές φορές θέτουν δικές τους προτεραιότητες που είναι διαφορετικές από αυτές των υπολοίπων κρατών.

ΙΚΑΝΟΤΗΑ Η ΕΕ θα πρέπει να γίνει πιο ικανή σε θέματα εξωτερικής πολιτικής και η ΚΠΑΑ εξακολουθεί να αντιμετωπίζει προβλήματα σε θέματα ισχύος. Η διαδικασία ανάπτυξης της ικανότητας παραμένει ως επί το πλείστον σε εθελοντικό επίπεδο όσο αναφορά τη συνεισφορά των κρατών.

ΕΕ - BRIC ΕΕ – ΚΙΝΑ: Η Κίνα είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος και μια συνεχώς αυξανόμενη εμπορική και οικονομική δύναμη. Η ΕΕ πρέπει να συνεχίσει να έχει εμπορικές σχέσεις με την Κίνα και μάλιστα πιο έντονες καθώς καθιστά μια τεράστια αγορά. ΕΕ – ΙΝΔΙΑ: Η Ινδία αποτελεί σημαντικό εμπορικό εταίρο της ΕΕ και ειδικά στον τομέα της άμυνας και για αυτό το λόγο η ΕΕ πρέπει να είναι πιο επιθετική στις εμπορικές τις σχέσεις καθώς η Ινδία είναι ένας από τους μεγαλύτερους εισαγωγείς οπλικών συστημάτων στον κόσμο.

ΕΕ - BRIC ΕΕ – ΒΡΑΖΙΛΙΑ: Από το 2000 και μετά η ΕΕ είχε διπλωματικές σχέσεις με τη Βραζιλία όσο αναφορά τα ενεργειακά και το εμπόριο. Αποτέλεσε επίσης πρότυπο για τις χώρες της λατινικής Αμερικής στο επίπεδο μιας περιφερειακής ολοκλήρωσης, ιδέα όμως που κατέρρευσε με την κρίση της ευρωζώνης που οδήγησε επίσης και σε μείωση των εμπορικών τους σχέσεων κατά 25%. Από το τότε η Βραζιλία σύναψε συμφωνίες με πάρα πολλές χώρες ενώ Κίνα, Ρωσία και ΗΠΑ προσπαθούν να εκμεταλλευτούν τη μεγάλη ανάπτυξη της Βραζιλίας στον εμπορικό τομέα. ΕΕ – ΡΩΣΙΑ: Οι σχέσεις με την Ρωσία έχουν παγώσει παρά το γεγονός ότι η Ρωσία επηρεάζει ακόμη και σήμερα τις χώρες της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης, ιδίως μετά την κρίση στην Ουκρανία, ενώ έχει επίσης ενεργό δράση στο διεθνές περιβάλλον όπως στην Μέση Ανατολή. Θα πρέπει η ΕΕ να αναπτύξει διπλωματικές σχέσεις με τη Ρωσία και να «ασφαλίσει» τα κράτη μέλη της ανατολικής Ευρώπης.

Η Ευρωπαϊκή Στρατηγική Ασφάλειας και Άμυνας μετά το Brexit4 Η απόφαση του Η.Β να εγκαταλείψει την ΕΕ δεν αναμένεται να αλλάξει το γεγονός ότι η Ευρώπη πρέπει να αποκτήσει στρατηγική αυτονομία. 1ον διότι το Η.Β δεν συνεισέφερε τις περισσότερες δυνάμεις στην ΕΕ. 2ον η απουσία του Η.Β θα διευκολύνει αποφάσεις για κοινή δράση επειδή δεν θα μπλοκάρονται οι αποφάσεις. 3ον τα υπόλοιπα κ-μ θα επιδείξουν μεγαλύτερο πνεύμα συνεργασίας. 4. Sven Biscop (2016) All or nothing? The EU Global Strategy and defence policy after the Brexit, Contemporary Security Policy, 37:3, 431-445

Η Ευρωπαϊκή Στρατηγική Ασφάλειας και Άμυνας μετά το Brexit Για να υπάρξει στρατηγική επιχειρησιακή αυτονομία η ΕΕ θα πρέπει να ποσοτικοποιήσει τις ανάγκες της. Δηλαδή: Πόσες επιχειρήσεις και σε ποιο μέγεθος μπορεί ταυτόχρονα να αναλάβει – να αναπτύξει χωρίς να βασίζεται σε μη ευρωπαϊκούς πόρους?

Η Ευρωπαϊκή Στρατηγική Ασφάλειας και Άμυνας μετά το Brexit Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο το 1999 είχε συμφωνήσει σε έναν αριθμό της τάξης των 60.000 ατόμων. Ο αριθμός είχε καθοριστεί με βάση τις απαιτήσεις για τις επιχειρήσεις στην πρώην Γιουγκοσλαβία. Η αναθεώρηση αυτού του αριθμού δεν πρέπει να αποτελεί ταμπού! Απαιτείται σαφής αύξηση αυτού του αριθμού αν και πολλοί υποστηρίζουν πως μετά την αποχώριση του Η.Β. ο αριθμός θα πρέπει να μειωθεί.

Η Ευρωπαϊκή Στρατηγική Ασφάλειας και Άμυνας μετά το Brexit Το ΗΒ αντιπροσωπεύει το 25% της συνολικής αμυντικής δαπάνης (των 265 δις δολάρια) της ΕΕ των 28κ-μ και το 10% του συνόλου των στρατευμάτων που διαθέτουν εμπειρία στο πεδίο. Το κόστος ίσως θα είναι δυσβάσταχτο για την ΕΕ των 27κ-μ όταν αποσυρθούν οι οικονομικές συνεισφορές του ΗΒ. Από την άλλη πλευρά : Ρεαλισμός δεν σημαίνει μόνο να μην τίθενται στόχοι που δεν μπορούν να επιτευχθούν. Σημαίνει επίσης να μην βάζει κανείς τον πήχη πολύ χαμηλά και να μην εκμεταλλεύεται όλες τις δυνατότητές του.

Η Ευρωπαϊκή Στρατηγική Ασφάλειας και Άμυνας μετά το Brexit Το νέο περιβάλλον: Θα πρέπει να δημιουργηθεί ο Γαλλο-Γερμανικός άξονας. Η Γαλλία είναι το μοναδικό κ-μ της ΕΕ που είναι και μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και θα πρέπει να παίξει σημαντικό ρόλο στην ΕΕ. Η Γερμανία θα πρέπει να αναλάβει ηγετικό ρόλο.   Την ίδια στιγμή είναι γεγονός πως η σταθερότητα στην ευρύτερη περιοχή είναι ζωτικής σημασίας και για το ΗΒ είτε ως μέλος της ΕΕ είτε όχι. Αυτό σημαίνει πως είναι πολύ πιθανό το ΗΒ να συμμετέχει σε επιχειρήσεις του ΝΑΤΟ ή των ΗΕ.