ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ ΠΕΡΙ ΡΕΜΑΤΩΝ

ΡΕΜΑΤΑ Αποτελούν ιδιαίτερα οικοσυστήματα και αντικείμενο συνταγματικής προστασίας (άρθρο 2 παρ 1 Σ), που αποβλέπει στη διατήρηση της φυσικής τους κατάστασης και στην διασφάλιση της επιτελούμενης από αυτά λειτουργίας της απορροής των υδάτων (ΣτΕ 1013/2016 7μ.,ΠΕ 262/2003-πάγια νομολογία)

ΣΚΟΠΟΣ Σκοπός της οριοθετήσεως των ρεμάτων είναι η αποτύπωση της φυσικής κοίτης του ρέματος, λαμβανομένου υπόψη του χαρακτήρα του αφενός ως υδρολογικού στοιχείου και αφετέρου ως οικοσυστήματος (ΣτΕ 3197/2015, 1151/2007, 2890/2006, 1644/20016, 2873/2004, 1125/2004, 2212/2002, 2669/2001, 2656/1999, 4728/1997, 5930/1996, ΣΕ 1801/1995)

ΚΥΡΙΟΤΗΤΑ ΡΕΜΑΤΟΣ Η ζώνη του ρέματος ανήκει κατά κυριότητα στο Δημόσιο. «Το νησί που πρόβαλε σε ποταμό μη πλέυσιμο ανήκει στους κυρίους των παραποτάμιων κτημάτων. Σε καθένα από αυτούς ανήκει το τμήμα, που περιλαμβάνεται μεταξύ νοητής γραμμής κατά μήκος και στη μέση του ποταμού και γραμμών που σύρονται κάθετα προς αυτήν από την άκρη της πλευράς του κάθε κτήματος» (α 1071 ΑΚ)

Αν η κοίτη μη πλεύσιμου ποταμού, η οποία ανήκει στο Δημόσιο, περιορίστηκε κατά τρόπο, ώστε μεταξύ ιδιοκτησίας τρίτου και της κοίτης του ποταμού, που περιορίστηκε, να παρεμβάλλεται έκταση, αυτή εξακολουθεί να ανήκει στο Δημόσιο και δεν έχει, συνακόλουθα εφαρμογή η προμνημονευόμενη διάταξη του άρθρου 1072 παράγραφος 1 του Αστικού Κώδικα (ΑΠ Ολ 24/2001, ΑΠ 1430/2010)

Υδατορέματα ή ρέματα είναι οι φυσικές ή διευθετημένες διαμορφώσεις της επιφάνειας του εδάφους, οι πτυχώσεις της επιφάνειας της γης, που είναι κύριοι αποδέκτες των υδάτων της επιφανειακής απορροής και διασφαλίζουν τη διόδευσή τους προς άλλους υδάτινους αποδέκτες σε χαμηλότερες στάθμες. Δεν είναι υδατορέματα τα εγγειοβελτιωτικά έργα, όπως αρδευτικές και αποστραγγιστικές τάφροι (άρθρο 1 Ν.4258/2014)

ΝΟΜΟΣ4258/2014 «Διαδικασία Οριοθέτησης και ρυθμίσεις θεμάτων για τα υδατορέμετα- ρυθμίσεις Πολεοδομικής Νομοθεσίας και άλλες διατάξεις» •Αποτελεί βασικό νομοθετικό βοήθημα, το οποίο τέθηκε σε ισχύ την 14.4.2014. •Ο Ν 4258/2014 αποσκοπεί στη διασφάλιση της περιβαλλοντικής και υδραυλικής λειτουργίας των ρεμάτων, τη διαφύλαξη της φυσικής τους μορφής, την προστασία του οικοσυστήματος και την πρόληψη της υποβάθμισής τους.

Τα ρέματα αποτελούν φυσικούς αεραγωγούς όπου μαζί με την χλωρίδα και την πανίδα τους είναι οικοσυστήματα με ιδιαίτερο μικροκλίμα που συμβάλλουν πολλαπλώς στην ισορροπία του περιβάλλοντος και αποτελούν ουσιώδες στοιχείου του προστατευόμενου από το άρθρο 24 του Συντάγματος. (ΣτΕ 1127/2011, 1151/2007, 1644/2006, 2873/200, 1125/2004)

ΜικρA υδατορEματα Ονομάζονται οι επιφανειακές πτυχώσεις του εδάφους που είναι αποδέκτες των υδάτων της επιφανειακής απορροής (Ν 4258/2014 αρ 1) : με έκταση λεκάνης απορροής μικρότερης ή ίσης του ενός τ.χιλ., όταν βρίσκονται εκτός ορίων οικισμών ή σχεδίων πόλεως ή μικρότερης ή ίσης του μισού τ.χιλ. όταν βρίσκονται εντός ορίων οικισμών ή σχεδίων πόλεως. Ως σημείο έναρξης της μέτρησης της λεκάνης απορροής ορίζεται κάθε σημείο της βαθιάς γραμμής της επιφανειακής πτύχωσης.

Κοίτη Ονομάζεται η φυσική ή διευθετημένη διαμόρφωση του εδάφους στην οποία ρέει μόνιμα ή περιοδικά το νερό του υδατορέματος. Δεν περιλαμβάνονται στην έννοια αυτή οι περιοχές μόνιμης ή περιοδικής κατάκλυσης των υγροτόπων Όχθη Ονομάζεται η γραμμή που ενώνει τα άνω άκρα κάθε πρανούς της κοίτης (φρύδι), όπου αυτή αποτελεί διακριτό μορφολογικό στοιχείο του περιβάλλοντος χώρου του υδατορέματος. (αρθρο 1 του Ν 4258/2014)

Γραμμές πλυμμήρας Ονομάζονται οι γραμμές και από τις δύο πλευρές της βαθιάς γραμμής του υδατορέματος, που προκύπτουν ύστερα από υδραυλική μελέτη και περικλείουν τη ζώνη πλημμύρας Οριογραμμές υδατορέματος Ονομάζονται οι πολυγωνικές γραμμές και από τις δύο πλευρές της βαθιάς γραμμής του υδατορέματος, που περιβάλλουν σωρευτικά: τις όχθες του υδατορέματος τις γραμμές πλημμύρας οποιοδήποτε φυσικό ή τεχνητό στοιχείο, που αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του υδατορέματος, το οποίο έχει περιβαλλοντική αξία και χρήζει προστασίας (άρθρο 1 του Ν. 4258/2014)

Οριοθέτηση Η διαδικασία και η επικύρωση του καθορισμού των οριογραμμών του υδατορέματος με στόχο την εξασφάλιση της απρόσκοπτης απορροής των επιφανειακών νερών και την περιβαλλοντική προστασία του Διευθέτηση υδατορέματος Η επέμβαση στο υδατόρεμα, με την εκτέλεση των αναγκαίων έργων με σκοπό τη βελτίωση των συνθηκών ροής, τη μείωση των κινδύνων από πλημμύρες και τον έλεγχο των διαβρώσεων και των αποθέσεων φερτών υλικών (άρθρο 1 του Ν. 4258/2014)

ΣΗΜΑΣΙΑ ΡΕΜΑΤΩΝ (βλ. ΣτΕ 1242/2008, 2873/2004, 2215/2002). Τα ρέματα έχουν ζωτική σημασία για το οικιστικό περιβάλλον, και πρωταρχικός όρος για την ένταξή τους σε πολεοδομική ρύθμιση είναι η προηγούμενη αποτύπωσή τους και ο καθορισμός της οριογραμμής τους (βλ. ΣτΕ 1242/2008, 2873/2004, 2215/2002).   ΣΗΜΑΣΙΑ ΡΕΜΑΤΩΝ

Για την οριοθέτηση των υδατορεμάτων απαιτείται η εκπόνηση και υποβολή Φακέλου Οριοθέτησης, ο οποίος περιλαμβάνει: Οριοζοντιογραφικό και υψομετρικό τοπογραφικό διάγραμμα αποτύπωσης του προς οριοθέτηση ρέματος σε κατάλληλη κλίμακα Περιβαλλοντική Μελέτη Υδρολογική και Υδραυλική μελέτη με τις οποίες περιγράφονται οι συνθήκες στη λεκάνη απορροής του υδατορέματος, υπολογίζεται η πλημμυρική παροχή και προσδιορίζονται οι γραμμές πλημμύρας στο τμήμα του υδατορέματος που οριοθετείται ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗ ΡΕΜΑΤΩΝ

Συνοπτική Τεχνική Έκθεση η οποία περιγράφει το ρέμα στο σύνολο του και περιλαμβάνει Στοιχεία σχετικά με τις γεωλογικές και γεωμορφολογικές συνθήκες της περιοχής του προς οριοθέτηση υδατορέματος Έκθεση περιβάλλοντος, στην οποία περιγράφεται η υφιστάμενη κατάσταση Κάθε σημείο της πολυγωνικής της προτεινόμενης οριοθέτησης (άρθρο 2 Ν. 4258/2014)

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗΣ Σε περίπτωση μη κατασκευής έργων διευθέτησης επ’αυτών Ο Φάκελος Οριοθέτησης ελέγχεται και θεωρείται από : Το ΥΠΕΝ Τη ΓΓΔΕ του Υπουργείου Υποδομών Μεταφορών και Δικτύων Την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Την Περιφέρεια εκτός από τις περιπτώσεις όπου ο Φάκελος Οριοθέτησης συντάσσεται με μέριμνα ΟΤΑ ή φυσικών ή νομικών προσώπων. Σε αυτή την περίπτωση την θεώρηση και τον έλεγχο πραγματοποιεί η Διεύθυνση Τεχνικών Έργων της αρμόδιας Περιφέρειας εντός προθεσμίας 30 εργάσιμων ημερών από την υποβολή του (άρθρο 3 Ν. 4258/2014) ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗΣ

Η διοικητική διαδικασία έγκρισης του φακέλου οριοθέτησης και κύρωσης των οριογραμμών ενός ρέματος ολοκληρώνεται με την δημοσίευση της απόφασης ή του Προεδρικού Διατάγματος, με τη συνοδεία των διαγραμμάτων της οριοθέτησης , στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Παράλειψη δημοσίευσης οδηγεί σε ακυρότητα της πράξης, εάν η διοίκηση δεν προχωρήσει σε ορθή επανάληψη μέσα σε προθεσμία από το δικαστήριο. (ΣτΕ 1941/2013)

Υδρολογικη μελετη ( αρ 2 ν 4258/2014) Με αυτή επιχειρείται η εκτίμηση του μεγίστου όγκου νερού που μπορεί να μεταφερθεί από ένα ή περισσότερα ρέματα. ΥΔΡΑΥΛΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ( αρ 2 ν 4258/2014) Στόχος της είναι ο υπολογισμός των γραμμών πλημμύρας, η εκτίμηση πολυγωνικών της οριοθέτησης κα η διαστασιολόγηση αντιπλημμυρικών έργων διευθέτησης του ρέματος

Οριοθετηση ρεματοσ σε προστατευμενη περιοχη Όταν το προς οριοθέτηση τμήμα του ρέματος βρίσκεται σε κηρυγμένο αρχαιολογικό χώρο ή παραδοσιακό οικισμό η πράξη κύρωσης του καθορισμού των οριογραμμών του ρέματος γίνεται με Προεδρικό Διάταγμα, το οποίο εκδίδεται με πρόταση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας (άρθρο 3 Ν 4258/2014) Η επικύρωση της οριοθέτησης των ρεμάτων δεν μπορεί να ανατεθεί σε άλλο όργανο πλην του Προέδρου της Δημοκρατίας, διότι χρήζουν ιδιαίτερης προστασίας. (ΣτΕ 4081/2014)

ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗ ΜΕ ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΠΟΛΗΣ Πρωταρχικός όρος για την ένταξη των ρεμάτων σε πολεοδομική ρύθμιση είναι η προηγούμενη αποτύπωσή τους και ο καθορισμός της οριογραμμής τους. (ΣτΕ 5930/1996) Είναι επιτρεπτή και η τμηματική οριοθέτηση εφόσον αυτό δικαιολογείται για ειδικούς λόγους, όπως όταν το υπόλοιπο τμήμα έχει ενταχθεί σε ρυμοτομικό σχέδιο (ΣτΕ 88/2016). Τμηματική οριοθέτηση ρέματος επιτρέπεται αν δικαιολογείται από ειδικούς λόγους και υπό τον όρο ότι στις οικείες μελέτες έχουν ληφθεί υπόψιν στοιχεία που αφορούν το σύνολο του ρέματος (ΣτΕ 1242/2008 7μ, 4486/2011, 1013/2016 7μ)

Γνωμοδοτησεισ για την οριοθετηση Γνωμοδοτησεισ για την οριοθετηση Οι γνωμοδοτήσεις: της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης της Διεύθυνσης Πολεοδομικού Σχεδιασμού του ΥΠΕΚΑ και της Διεύθυνσης Εγγειοβελτιωτικών Έργων της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Έργων του Υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων παρέχονται εντός χρονικού διαστήματος 45 εργάσιμων ημερών από τη διαβίβαση του σχετικού φακέλου

Σε περίπτωση που τμήμα του προς οριοθέτηση υδατορέματος εμπίπτει σε περιοχές NATURA 2000, ο Φάκελος Οριοθέτησης διαβιβάζεται για γνωμοδότηση και στην αρμόδια για την προστασία της φύσης Υπηρεσία της Διεύθυνσης Περιβαλλοντικού Σχεδιασμού του ΥΠΕΝ. (άρθρο 3 Ν 4258/2014)

Για τον καθορισμό των οριογραμμών απαιτείται γνώμη του οικείου δημοτικού ή κοινοτικού συμβουλίου μέσα σε 1 μήνα από τη διαβίβαση του φακέλου. Δεν απαιτείται οριοθέτηση των υδατορεμάτων: Για την εκτέλεση πάσης φύσης εργασιών άρσης πρόσχωσης , εξαιρουμένων των αμμοληψιών, καθαρισμού κοίτης, συντήρησης και αποκατάστασης, καθώς και επισκευής αντιπλημμυρικών έργων. Ως καθαρισμός-άρση προσχώσεων κοίτης υδατορέματος νοείται κάθε έργο που αποσκοπεί στον καθαρισμό της κοίτης από φερτά υλικά ή άλλα εμπόδια που δυσκολεύουν την ελεύθερη απορροή των υδάτων του υδατορέματος

Για την εκτέλεση εργασιών καθαίρεσης αυθαίρετων κατασκευών Για την κατασκευή φραγμάτων ταμίευσης υδάτων, όπως άρδευσης, ύδρευσης, αντιπλημμυρικής προστασίας, εμπλουτισμού υδροφόρων οριζόντων προς παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας, καθώς και υδροληψιών και υδροηλεκτρικών σταθμών, εφόσον αυτοί βρίσκονται πάνω στο σώμα του φράγματος.

Για την κατασκευή έργων υποδομής που δεν επηρεάζουν την υφιστάμενη φυσική ή διαμορφωμένη κοίτη του υδατορέματος και γενικά την παροχετευτικότητά του, όπως σίφωνες και υπόγειοι αγωγοί, καθώς και αγωγοί υδροληψίας και διάθεσης αποβλήτων

Για την κατασκευή έργων ορεινής υδρονομίας, εκτός από τις περιπτώσεις που οι αρμόδιες δασικές υπηρεσίες τεκμηριωμένα κρίνουν απαραίτητη την οριοθέτηση, λόγω κατασκευής συγκεκριμένου έργου, καθώς και δασοτεχνικών έργων. Για έργα και δραστηριότητες που εξυπηρετούν σκοπούς Εθνικής Άμυνας (άρθρο 4 Ν.4258/2014)

επανοριοθετηση Για την κίνηση της διαδικασίας της εκ νέου οριοθέτησης απαιτείται απόφαση του Γενικού Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, η οποία εκδίδεται μετά από εισήγηση της οικείας Διεύθυνσης Υδάτων της Αποκεντρωμένης Διοίκησης (άρθρο 4 Ν 4258/2014) Στα υδατορέματα που οι οριογραμμές τους δεν έχουν καθοριστεί, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις μπορεί, κατ’ εξαίρεση, ύστερα από αίτημα ενδιαφερόμενου – επισπεύδοντα, φορέα ή ιδιώτη, για έκδοση οικοδομικής άδειας δόμησης πλησίον αυτών, να γίνει από την αρμόδια Υπηρεσία Δόμησης (άρθρο 4 Ν 4258/2014)

εργα αντιπλημμυρικησ προστασιασ Οι υπηρεσίες του ΥΠΕΝ και του ΥΥΜΔ και οι αρμόδιες υπηρεσίες της Αποκεντρωμένης Διοίκησης ή Περιφέρειας μπορεί να μελετούν και να εκτελούν έργα αντιπλημμυρικής προστασίας και εργασίες συντήρησης σε υδατορέματα ή να τα αναθέτουν (άρθρο 7 Ν.4258/2014) Κατ’ εξαίρεση, έργα διευθέτησης και αντιπλημμυρικής προστασίας υδατορεμάτων μπορεί να πραγματοποιούνται και από ιδιώτες με την επιφύλαξη της προβλεπόμενης, στην παρ. 4 του άρθρου 3 του Ν 4258/2014

ΔΕΝ ΕΚΔΙΔΕΤΑΙ ΠΡΑΞΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΕΆΝ…. Δεδομένου ότι η οριοθεσία του ρέματος επηρεάζει την τακτοποίηση των παραρεμάτιων ιδιοκτησιών, δεν επιτρέπεται να εκδοθεί πράξη εφαρμογής ρυμοτομικού σχεδίου, προσκύρωσης, τακτοποίησης και αναλογισμού αποζημίωσης αν δεν έχει καθορισθεί προηγουμένως η οριστική οριογραμμή του ρέματος (βλ. ΣτΕ 899/2011).

Οι όροι και οι προϋποθέσεις δόμησης κοντά σε ρέματα μπορούν να καθοριστούν με προεδρικό διάταγμα, μετά από πρόταση του Υπουργού ΥΠΕΝ. Γενικότερα: Μόνο κατ’ εξαίρεση μπορούν τα ρέματα να ενταχθούν σε πολεοδομική ρύθμιση. Ακόμη κι αν ενταχθούν στη ρύθμιση, η ένταξη μπορεί να υλοποιηθεί μόνο εφόσον έχει ολοκληρωθεί η προηγούμενη αποτύπωση και ο καθορισμός της οριογραμμής τους. Ο καθορισμός και η αποτύπωση πρέπει να γίνονται κατόπιν μελέτης με ορισμένα ειδικά χαρακτηριστικά, τα οποία καταγράφει η νομολογία. Τυχόν πλημμέλειες της οριοθέτησης, εφόσον αυτή καθίσταται μη νόμιμη, ελέγχονται κατά τον έλεγχο οποιασδήποτε ατομικής διοικητικής πράξης, που προϋποθέτει την έγκυρη οριοθέτηση του ρέματος. ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΔΟΜΗΣΗΣ

ΔΟΜΗΣΗ ΣΕ ΖΩΝΗ ΡΕΜΑΤΟΣ Οι νόμοι που εκδόθηκαν για την τακτοποίηση των αυθαιρέτων (Ν 4014/2011 και Ν 4173/2013) απαγορεύουν ρητά την εξαίρεση από την κατεδάφιση κατασκευών που έχουν ανεγερθεί εντός της ζώνης ρέματος Οι όροι και οι προϋποθέσεις για τη δόμηση πλησίον ρεμάτων θα καθοριστούν με Προεδρικό Διάταγμα, μετά από πρόταση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, έως τότε ισχύουν οι μεταβατικές διατάξεις του Ν 4258/2014. Η ανέγερση κτιρίων και γενικά η δόμηση απαγορεύεται απολύτως μέσα στην έκταση που περικλείεται από τις οριογραμμές του ρέματος

ΑΥΘΑΙΡΕΤΑ ΚΤΙΣΜΑΤΑ (ΝΟΜΟΣ 4178/2013) Στα πλαίσια των δράσεων περιβαλλοντικού ισοζυγίου που ορίζει ο ν. 4178/2013 για την πολεοδομική και περιβαλλοντική αποκατάσταση, καθορίζονται κατά προτεραιότητα εντός γεωγραφικού προσδιορισμού της περιβαλλοντικής και πολεοδομικής επιβάρυνσης οι κατεδαφίσεις αυθαιρέτων κτισμάτων σε ποτάμια, λίμνες και ρέματα, για τα οποία έχει εκδοθεί οριστική και αμετάκλητη δικαστική απόφαση (άρθρο 40). ΑΥΘΑΙΡΕΤΑ ΚΤΙΣΜΑΤΑ (ΝΟΜΟΣ 4178/2013)

Η αρμόδια υπηρεσία της οικείας Περιφέρειας έχει το δικαίωμα να διατάξει την κατεδάφιση σε βάρος του παραβάτη. Η βεβαίωση γίνεται με πρωτόκολλο βεβαίωσης που συντάσσεται κατόπιν αυτοψίας από τους αρμόδιους υπαλλήλους της Διεύθυνσης Τεχνικών Έργων της Περιφέρειας Απαγορεύεται η χωρίς άδεια της αρμόδιας αρχής κατασκευή έργων στην κοίτη και στην περιοχή της πλημμύρας των υδατορεμάτων και επιβάλλουν στην Διοίκηση να διατάξει την κατεδάφιση των αυθαιρέτων. (ΣτΕ 2881/2015)

ΔΙΕΥΘΕΤΗΣΕΙΣ – επιτρεπομενεσ επεμβασεισ σε ρεματα (αρ 1 ν 4258/2014) Οι επιτρεπόμενες επεμβάσεις σε ρέματα , καλείται κάθε επέμβαση με σκοπό τη βελτίωση των συνθηκών ροής, όπως η μόρφωση χωμάτινων πρανών ρέματος και στην περίπτωση αυτή απαιτείται γεωτεχνική μελέτη Με την γεωτεχνική μελέτη εκτιμάται η επιτρεπόμενη κλίση διαμόρφωσης διαμόρφωσης των πρανών

Όπως έχει κριθεί (ΣτΕ 3717/2013, 899/2011 7μ. κ. ά Όπως έχει κριθεί (ΣτΕ 3717/2013, 899/2011 7μ. κ.ά.), προκειμένου να λάβουν χώρα οι τυχόν επιτρεπόμενες επεμβάσεις στα υδρορεύματα ή πλησίον αυτών, απαιτείται η προηγουμένη οριοθέτησή τους κατά τις διατάξεις του άρθρου 6 του ν. 880/1979, το οποίο, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 5 του ν. 3010/ 2002, ορίζει τα εξής: «1. Τα υδατορέματα (μη πλεύσιμοι ποταμοί, χείμαρροι, ρέματα και ρυάκια), που βρίσκονται εντός ή εκτός ρυμοτομικού σχεδίου ή εντός οικισμών που δεν έχουν ρυμοτομικό σχέδιο, οριοθετούνται σύμφωνα με τις διατάξεις του άνω άρθρου. Η οριοθέτηση συνίσταται στον καθορισμό και επικύρωση των πολυγωνικών γραμμών εκατέρωθεν της βαθιάς γραμμής του υδατορέματος, οι οποίες περιβάλλουν τις γραμμές πλημμύρας, τις όχθες, καθώς και τα τυχόν φυσικά ή τεχνητά στοιχεία, που αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του υδατορέματος. Ο κατά τα ανωτέρω καθορισμός μπορεί να γίνεται και σε τμήματα μόνο των υδατορεμάτων. ( ΣτΕ 2953/2016)

ΣΧΕΔΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΛΗΜΜΥΡΩΝ Οι Διευθύνσεις Υδάτων των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων με βάση τους χάρτες επικινδυνότητας και κινδύνου πλημμύρας καταρτίζουν σχέδια διαχείρισης των κινδύνων πλημμύρας, που αφορούν τις ζώνες εκείνες που έχουν χαρακτηριστεί ως περιοχές δυνητικά υψηλού κινδύνου πλημμύρας

Μάνδρα Αττικής Τα αίτια της καταστροφής είναι τα ίδια όπως σε κάθε περίπτωση μεγάλων πλημμυρών. Η κύρια, βασική αλλά παραμελημένη αιτία στην πλημμύρα, αλλά και στην πλειονότητα των πλημμυρών που συμβαίνουν και θα συμβαίνουν, επικεντρώνεται στην κακή ή την πλήρη εγκατάλειψη της διαχείρισης της “λεκάνης απορροής” των ρευμάτων, των χειμάρρων και των ποταμών.

Η πολεοδομία για την Μάνδρα Αττικής έχει καταγράψει 26 μικρά και μεγάλα αυθαίρετα στα ρέματα της περιοχής Σούρες και Αγία Αικατερίνη. Ο Δήμος Μάνδρας – Ειδυλλίας, ο οποίος διατηρούσε σε μπαζωμένο κομμάτι του ρέματος το αμαξοστάσιο του- γραφεία 27 τ.μ., αποθήκες 678 τ.μ. και διάφορα στέγαστρα, όλα παράνομα. Η πολεοδομία Ελευσίνας επέβαλε στο δήμο πρόστιμο ανέγερσης αυθαιρέτου ύψους 458.000 ευρώ και διατήρησης 229.000 ευρώ. Το ενδιαφέρον είναι ότι ο Δήμος υπέβαλε ένσταση υποστηρίζοντας ότι το ακίνητο, έκτασης 10,5 στρεμμάτων, που χρησιμοποιούσε από το 1990, δεν του ανήκει, αλλά ότι αγοράστηκε το 1996 από τον Οργανισμό Εργατικής Κατοικίας και ότι ο Δήμος δεν κατασκεύασε τα αυθαίρετα αλλά τα βρήκε έτοιμα. (Η Καθημερινή, Κυριακή 18 Μαρτίου 2018)

Η καταστροφή της βλάστησης (δενδρώδους, θαμνώδους, ακόμα και χορτολιβαδικής) στη λεκάνη απορροής από δασικές πυρκαγιές, από υπερβόσκηση, από εκχερσώσεις, από λαθροϋλοτομίες, από τεχνικά έργα και παρεμβάσεις αυθαίρετες είναι οι ενέργειες εκείνες που προσφέρουν μαζί με το επικλινές ανάγλυφο ελεύθερο το χώρο στο νερό να τρέξει σε μεγάλους όγκους, ακανόνιστα και με ορμή, μαζί με τα υλικά διάβρωσης, ώστε να κατακλύσει στα κατάντη, δρόμους, σπίτια, υλικά και να παρασύρει ανθρώπινες ζωές.

ΕΚΤΡΟΠΗ ΡΕΜΑτοσ Νοείται η με μηχανική μέσα μεταφορά ενός ρέματος από τη φυσική κοίτη σε μία νέα κοίτη, με ίδιο ή διαφορετικό αποδέκτη. Για την εκτροπή ρέματος θα πρέπει να συντρέχουν εξαιρετικές περιπτώσεις , καθώς με την αλλαγή της κοίτης καταστρέφεται το σύνολο του οικοσυστήματος που συνοδεύει ένα ρέμα (ΣτΕ 1492/2013)

Με σειρά αποφάσεων του ΣτΕ, ακυρώθηκαν τρεις φορές πράξεις έγκρισης περιβαλλοντικών όρων της εκτροπής του Αχελώου οι οποίες επεσήμαναν εκτός των άλλων ότι το άρθρο 24 του Συντάγματος προκύπτει ότι η κατασκευή δημοσίων έργων μπορεί να αποτελεί μέρος αναπτυξιακών προγραμμάτων μπορεί όμως να προκαλέσει και ανεπανόρθωτη βλάβη , αν δεν γίνεται με επιστημονική μελέτη όλων των επιπτώσεων στο περιβάλλον και υπέδειξαν προς την εκτελεστική εξουσία για σοβαρό και ενδελεχή και πλήρη επανασχεδιασμό του έργου. (ΣτΕ 2759,2760/1994, ΣτΕ 3478/2000, ΣτΕ 1688/2005, ΣτΕ 141/2010, ΣτΕ 151/2011, ΣτΕ 26/2014) ΕΚΤΡΟΠΗ ΑΧΕΛΩΟΥ