Επίπεδα γλωσσικής ανάλυσης 1. Φωνητική

Επίπεδα γλωσσικής ανάλυσης ΣΗΜΑΙΝΟΝ - ΜΟΡΦΗ Επίπεδα γλωσσικής ανάλυσης ΣΗΜΑΙΝΟΝ - ΜΟΡΦΗ Επίπεδα γλωσσικής ανάλυσης Μονάδες Niveaux d'analyse linguistique        Unités Φωνητική          (phonétique)          φθόγγοι  (sons) Φωνολογία        (phonologie)          φωνήματα (phonèmes) Μορφολογία     (morphologie)     μορφήματα - λέξεις  (morphèmes, mots) Σύνταξη            (syntaxe)           σύνολα και προτάσεις (groupes, phrases)

Επίπεδα γλωσσικής ανάλυσης ΣΗΜΑΙΝΟΜΕΝΟ-ΣΗΜΑΣΙΑ - Σημασιολογία (λεξική - προτασιακή) Sémantique lexicale – sémantique phrastique Πραγματολογία - Pragmatique - Γλωσσολογία του Εκφερόμενου λόγου Linguistique de l’énonciation Κειμενογλωσσολογία , Ανάλυση λόγου Linguistique textuelle, Analyse de discours (αντικείμενο: τα κείμενα, ενότητες που υπερβαίνουν τα όρια της πρότασης) 

ΦΩΝΗΤΙΚΗ-ΦΩΝΟΛΟΓΙΑ Διάκριση μεταξύ φθόγγου και φωνήματος. Η φωνητική μελετά τους φθόγγους (sons, sounds). Μελέτη των γλωσσικών ήχων ως φυσικών μονάδων, ανεξάρτητα από συγκεκριμένη γλώσσα. Οι ήχοι από την πλευρά της ύλης

ΦΩΝΗΤΙΚΗ-ΦΩΝΟΛΟΓΙΑ Η φωνολογία μελετά τα φωνήματα Οι ήχοι ως λειτουργικές μονάδες στο πλαίσιο μιας γλώσσας, ενός συγκεκριμένου γλωσσικού συστήματος. Πώς συνδέονται οι ήχοι για να παράξουν μορφήματα και λέξεις. (όχι ως φυσικές μονάδες αλλά ως αφηρημένα στοιχεία, ως λειτουργικές μονάδες)

Διάκριση φθόγγου/φωνήματος [a] – [ɑ̃] Ελληνικά: άσκηση, αγωνία Γαλλικά: à , an, en, [a] – [ɑ̃] patte, pâte, [a] – [α] patte, pâte, pente [a] –[α] - [ɑ̃] [pat], [pαt], [pɑ̃t]

Διάκριση φθόγγου/φωνήματος Λάδι (φατνιακό : υπερωικό) Χάδι Λιμάνι (φατνιακό : ουρανικό) Κινεζική shi1wang4 (χάνω ελπίδα), xi1wang4 (ελπίδα)

Διάκριση φθόγγου/φωνήματος [s] - [ ∫ ] /s/ - / ∫ / ses – chez [se] - [∫e] saut – chaud [so] – [∫o] ça – chat [sa] – [∫a] [s] - [ ∫ ] -> /s/ σήμερα, σωσίας

Διάκριση φθόγγου/φωνήματος [p] - [ph] Ελληνικά: ποτό [po΄to] [pho΄to] [p] - [ph] -> /p/ Φινλανδική: tapan: δολοφoνώ, tappaan: συναντώ [p] -> /p/ [ph] -> / ph/ Κινεζική : bing : αρρώστια [p] ping: μήλο [ph] Φιλιππινέζικα: δεν υπάρχει διάκριση μεταξύ [f] και [p]

Διάκριση φθόγγου/φωνήματος Στην ελληνική λειτουργική διαφορά μεταξύ [f] [θ] Όχι στη ρωσική [l] [r] Όχι στην κινεζική (δεν υπάρχει [r]) [s] [θ] Όχι στη γαλλική Θέλω -> σέλω/ τέλω

ΦΩΝΗΣΗ-ΑΚΡΟΑΣΗ

ΦΩΝΗΤΙΚΗ Μελέτη των γλωσσικών ήχων από άποψη φυσική. Κλάδοι της φωνητικής: Αρθρωτική φωνητική (phonétique articulatoire). Mελετά την παραγωγή των φθόγγων από τον ομιλητή μιας γλώσσας) Ακουστική φωνητική (phonétique acoustique). Mελετά τη διάδοση των φθόγγων, ως ηχητικών κυμάτων- πλάτος ταλάντωσης, περίοδος, συχνότητα, ένταση, διάρκεια. Ηχοφασματογράφος) Ακροατική φωνητική (phonétique auditive). Mελετά την πρόσληψη των φθόγγων, τη φάση επεξεργασίας τους από τον εγκέφαλο του ακροατή. Aντίληψη, αναγνώριση ενός ήχου ως γλωσσικού φθόγγου, ψυχογλωσσολογία).

Φασματογράφημα

Αρθρωτική φωνητική Παραγωγή φθόγγων Τρόπος και τόπος παραγωγής Φυσιολογία φωνητηρίων οργάνων Από τα τέλη του 19ου αι.

Φωνητήρια όργανα

Φωνητήρια όργανα

Φωνητήρια όργανα Λάρυγγας στο επάνω μέρος της τραχείας. Αποτελείται από χόνδρους. Μήλο του Αδάμ: φωνητικές χορδές / πτυχές. Οι παλμικές κινήσεις τους δημιουργούν τη φωνή. Γλωσσίδα: το κενό ανάμεσα στις φωνητικές πτυχές. Φάρυγγας: κοιλότητα πάνω από τον λάρυγγα. Διασταυρώνεται ο αέρας και η τροφή. Επιγλωσσίδα: φράζει την είσοδο του λάρυγγα. Εμποδίζει την τροφή να περάσει στην τραχεία

Φωνητήρια όργανα Στοματική κοιλότητα: χείλη, δόντια, φατνία, ουρανός (ουρανίσκος – υπερώα, σταφυλή), γλώσσα (άκρη, προράχη, ράχη, πίσω μέρος) Η κίνηση της υπερώας καθορίζει εάν ο αέρας θα περάσει στη ρινική κοιλότητα και αν θα παραχθεί ρινικός ήχος Ρινική κοιλότητα

Παραγωγή φθόγγων Κλειστή γλωσσίδα -> πάλλονται φωνητικές πτυχές -> [-] εμπόδιο -> φωνήεντα [+] εμπόδιο -> ηχηρά σύμφωνα Ανοικτή γλωσσίδα -> φωνητικές πτυχές αδρανείς-> [+] εμπόδιο -> άηχα σύμφωνα

Διεθνές Φωνητικό Αλφάβητο Η ιδέα εκφράστηκε πρώτη φορά από τον δανό γλωσσολόγο Otto Jespersen (1860-1943) το 1886 Το ΔΦΑ προτάθηκε το 1888 από τον Διεθνή φωνητικό σύνδεσμο που ιδρύθηκε στη Γαλλία το 1886 118 σύμβολα (αγγλ. IPA, γαλλ. ΑPI)

Διεθνές Φωνητικό Αλφάβητο Απόσταση μεταξύ ορθογραφίας (ιστορικής) και προφοράς G. B. Shaw : fish : ghotti (enough, women, nation)

Διεθνές Φωνητικό Αλφάβητο - Κάθε σύμβολο αποδίδει διαφορετικό ήχο Το ίδιο σύμβολο για τον ίδιο ήχο ανεξαρτήτως γλώσσας (ι, η, ει, i, e) προκύπτει από την ευρύτερη περιγραφή των φθόγγων

Διεθνές Φωνητικό Αλφάβητο Σύμβολα από το ΔΦΑ για τους φθόγγους που απαντούν στην ελληνική γλώσσα (ευρύτερη περιγραφή)

Περιγραφή φθόγγων σύμφωνα με τον τρόπο και τον τόπο άρθρωσης