Κούρτη Μαρία Βιολόγος, Msc, PhD 18 Ιανουαρίου 2018 Σχολή Επαγγελμάτων Υγείας – Πρόνοιας Τμήμα Ιατρικών Εργαστηρίων Εργαστήριο Βιοχημειας ΙΙ ΛΙΠΙΔΙΑ Κούρτη Μαρία Βιολόγος, Msc, PhD 18 Ιανουαρίου 2018

Τι είναι; Κύριο τύποι λιπιδίων: Λιπαρά οξέα Φωσφολιπίδια Γλυκολιπίδια Είναι οργανικές ενώσεις, αδιάλυτες στο νερό, οι οποίες εκχυλίζονται από οργανισμούς με μη πολικούς διαλύτες όπως αιθέρας, βενζόλιο, χλωροφόρμιο. Κύριο τύποι λιπιδίων: Λιπαρά οξέα Φωσφολιπίδια Γλυκολιπίδια Τριγλυκερίδια Χοληστερόλη

Ρόλος Φωσφολιπίδια, γλυκολιπίδια, στερόλες (χοληστερόλη) τριγλυκερίδια

Ενδογενής σύνθεση λιπών

Χοληστερόλη Η χοληστερόλη αποτελεί κύριο δομικό συστατικό των κυτταρικών μεμβρανών. Συντίθεται σε όλα τα κύτταρα αλλά κυρίως στα ηπατοκύτταρα Στον άνθρωπο η χοληστερόλη δεν μπορεί να μεταβολιστεί προς CO2 και H2O

Μεταφορά των λιπιδίων από το ήπαρ που συντίθενται στο πλάσμα Επειδή τα λιπίδια είναι αδιάλυτα στο νερό για να μετακινηθούν στο σημείο που απαιτούνται ενώνονται με ειδικά πρωτεϊνικά μόρια, τις απολιποπρωτεΐνες , σχηματίζοντας τις λιποπρωτεΐνες . Οι λιποπρωτεΐνες αποτελούνται από: Πυρήνα μη πολικών λιπιδίων (χοληστερόλη, τριγλυκερίδια) Κέλυφος αμφιπαθών λιπιδίων (φωσφολιπίδια, χοληστερόλη) πάνω στο οποίο προσδένονται οι απολιποπρωτεΐνες

Κατηγορίες λιποπρωτεϊνών Ανάλογα με την πυκνότητά τους οι λιποπρωτεΐνες διακρίνονται σε 5 κατηγορίες:

Οι VLDL παράγονται στο ήπαρ και χρησιμεύουν για τη μεταφορά λιπών από το ήπαρ στους ιστούς Περιέχουν κυρίως τριγλυκερίδια και λιγότερο χοληστερόλη. Μέσα από διαδικασία απώλειας τριγλυκεριδίων οι VLDL μετατρέπονται σε IDL. Οι IDL μέσω απώλειας τριγλυκεριδίων μετατρέπονται σε LDL με τη δράση της λιποπρωτεινικής λιπάσης και σε HDL με τη δράση της ηπατικής λιπάσης. Οι LDL είναι πλούσιες σε χοληστερόλη και χρησιμεύουν για τη μεταφορά της στους ιστούς. Οι HDL σχηματίζονται στο ήπαρ και το έντερο και χρησιμεύουν στη μεταφορά της περίσσειας χοληστερόλης από τους ιστούς στο ήπαρ (αντίστροφη μεταφορά χοληστερόλης).

Μέθοδοι ανάλυσης λιποπρωτεϊνών Υπερφυγοκέντρηση Ηλεκτροφόρηση

Απομόνωση λιποπρωτεϊνών Απομόνωση των VLDL στο υπερκείμενο Απομόνωση των LDL στο υπερκείμενο. Οι HDL βρίσκονται στο ίζημα Απομόνωση των ΗDL στο υπερκείμενο.

Ηλεκτροφόρηση λιποπρωτεϊνών (+)

Μέθοδοι ποσοτικού προσδιορισμού ολικής χοληστερόλης Για το προσδιορισμό της ολικής χοληστερόλης χρησιμοποιείται δείγμα ορού ή πλάσματος Χρωματομετρικές μέθοδοι: η χοληστερόλη αντιδρά με κατάλληλο διάλυμα όπου παράγεται έγχρωμο προϊόν και μετά από φωτομέτρηση του δείγματος υπολογίζεται η ολική χοληστερόλη. Ενζυμικές μέθοδοι Χρωματογραφία Φασματοφωτομετρία μαζών

Αίτια μεταβολής επιπέδων χοληστερόλης

Ενζυμικές μέθοδοι Η ποσότητα της κινόνης που παράγεται είναι ανάλογη της χοληστερόλης

LDL= ολική χοληστερόλη – HDL – 1/5 τριγλυκεριδίων (VLDL) Προσδιορισμός HDL-LDL χοληστερόλης Υπάρχουν δύο τύποι χοληστερόλης, αυτή που συναντάται στις λιποπρωτεΐνες χαμηλής πυκνότητας (low density lipoprotein LDL) και αυτή που βρίσκεται στις λιποπρωτεΐνες υψηλής πυκνότητας (high density lipoprotein HDL). Η LDL χοληστερόλη, γνωστή και ως «κακή χοληστερόλη» μεταφέρει το λίπος περιφερικά σε όλο το σώμα. Αντίθετα η HDL χοληστερόλη ή αλλιώς «καλή» χοληστερόλη συλλέγει το λίπος από την περιφέρεια και το συγκεντρώνει πάλι πίσω στο ήπαρ Ο προσδιορισμός της HDL πραγματοποιείται με υπερφυγοκέντρηση με την HDL να παραμένει στο υπερκείμενο. Ο υπολογισμός της LDL χοληστερόλης απαιτεί ειδικό εξοπλισμό, ο οποίος δεν υπάρχει στα περισσότερα εργαστήρια και έτσι υπολογίζεται έμμεσα με τον τύπο Friedewald: LDL= ολική χοληστερόλη – HDL – 1/5 τριγλυκεριδίων (VLDL)

Προσδιορισμός τριγλυκεριδίων