Μανομενίδης Γεώργιος Νοσηλευτής PhD Διαχείριση του πόνου Μανομενίδης Γεώργιος Νοσηλευτής PhD

Ορισμός Αποτελεί µια δυσάρεστη υποκειμενική αισθητηριακή και συναισθηµατική εµπειρία, που συνδέεται µε πραγµατική ή δυνητική ιστική βλάβη ή που περιγράφεται σαν τέτοια. Είδη πόνου Οξύς και χρόνιος πόνος Διαφέρουν ως προς την αιτιολογία, τη παθοφυσιολογία, τη διάγνωση κα τη θεραπεία

Είναι σύμπτωμα της εξέλιξης μιας νόσου Οξύς πόνος Μπορεί να είναι προστατευτικός-προειδοποιητικός καθώς μπορεί να κάνει το άτομο να φύγει από μια επικίνδυνη κατάσταση ή να προστατεύσει μια βιολογική λειτουργία. Είναι σύμπτωμα της εξέλιξης μιας νόσου Τα συνοδά ψυχολογικά συμπτώματα είναι ελάχιστα και περιορίζονται στο ήπιο άγχος Είναι βλαπτικής φύσεως και εμφανίζεται μετά από μηχανικό, θερμικό ή χημικό ερεθισμό Μειώνεται καθώς το βλαπτικό ερέθισμα υποχωρεί. Διαρκεί λιγότερο από 6 μήνες Μπορεί να υπάρξει διέγερση του αυτόνομου νευρικού συστήματος και σημεία όπως (ταχυκαρδία, ταχύπνοια, ιδρώτας) καθώς επίσης και αύξηση της αρτηριακής πίεσης ερυθρότητα κα.

Δεν εξυπηρετεί καμία προστατευτική βιολογική λειτουργία Χρόνιος πόνος Δεν εξυπηρετεί καμία προστατευτική βιολογική λειτουργία Δεν είναι σύμπτωμα της εξέλιξης μιας νόσου αλλά είναι ο ίδιος εξέλιξη μιας νόσου Συνδέεται με την αίσθηση της απελπισίας Δεν υποχωρεί (παραμένει για >6 μήνες) Είναι συνεχής και φτωχά εντοπισμένος Υπάρχει κάποια προσαρμογή στο χρόνιο πόνο που επιτρέπει λειτουργικότητα στο άτομο (π.χ χρόνιος πόνος στη μέση) Παρατηρούνται συμπεριφοριστικές και ψυχολογικές αλλαγές

Διάκριση χρόνιου πόνου Υποτροπιάζων οξύς πόνος (ημικρανίες) Πόνος σχετιζόμενος με κακοήθεια (καρκινικός) Πόνος μη σχετιζόμενος με κακοήθεια (οσφυαλγία)

Υποδοχείς του πόνου Ο πόνος παράγεται όταν ενεργοποιηθούν κατάλληλοι υποδοχείς οι αλγο- ϋποδοχείς, που μεταφέρουν το νευρικό ερέθισμα Ουσίες που διεγείρουν τους αλγοϋποδοχείς είναι οι προσταγλαδίνες, η βραδυκινίνη και η ουσία P Άλλες χημικές ουσίες που επιτείνουν ή «ξεκινούν» τον πόνο είναι η ισταμίνη, και η σεροτονίνη.

Εντοπισμός του πόνου Επιφανειακός πόνος: στο δέρμα ή στον υποδόριο ιστό Βαθύς σωματικός πόνος: προέρχεται από τα οστά, τους μύες, τα αιμοφόρα αγγεία Σπλαγχνικός πόνος: στην κοιλιακή και θωρακική κοιλότητα Αντανακλαστικός–πόνος χωρίς εντοπισμό: που καθιστά δύσκολη την προέλευσή του

Εκτίμηση του πόνου Χαρακτηριστικά πόνου -Διάρκεια Απαιτείται ολιστική προσέγγιση κυρίως στην περίπτωση του χρόνιου πόνου Εκτίμηση των προσδοκιών του ατόμου από την αντιμετώπιση του πόνου καθώς και τις ψυχοσωματικές αποκρίσεις του Εκτίμηση των χαρακτηριστικών του πόνου Χαρακτηριστικά πόνου -Διάρκεια -Ποιότητα -Ένταση -Περιοδικότητα

Διάρκεια- ποιότητα- ένταση - περιοδικότητα ΔΙΑΡΚΕΙΑ Χρόνιος Οξύς ΠΟΙΟΤΗΤΑ Αμβλύς Διάχυτος Μετακινούμενος ΕΝΤΑΣΗ Έντονος Μέτριος Ήπιος ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΤΗΤΑ Συνεχής Διαλείπων Παροδικός ΠΟΝΟΣ

Ταξινόμηση του πόνου Αλγαισθητικός Χαρακτηρίζεται Βλάβη στους αλγοϋποδοχείς, δέρμα, αρθρώσεις Εγκαύματα, χειρουργικά τραύματα Είναι εντοπισμένος και υπόκειται σε θεραπεία (αρθρίτιδα, χειρουργική επέμβαση) Νευροπαθητικός Συνδέεται με κάποια δυσλειτουργία του νευρικού συστήματος , βλάβη στην επεξεργασία αισθητικών ερεθισμάτων Επηρεάζονται και οι υποδοχείς της αφής και της θερμότητας Τα αναλγητικά και τα οπιοειδή δεν ανακουφίζουν Βασανιστικός, καυστικός πόνος που μοιάζει με πόνο ηλεκτροπληξίας Πόνος στο μέλος φάντασμα Μετά από ακρωτηριασμό μέλους Αίσθηση πόνου και μετά από πολλά έτη Πόνος κεντρικής αιτιολογίας Κάκωση εγκεφάλου, νωτιαίου μυαλού (επιληψία, σκλήρυνση κατά πλάκας) Θεραπεύεται δύσκολα Αίσθηση καρφιών και βελόνων

Παράγοντες που επηρεάζουν την αντίληψη του πόνου Οι απαντήσεις στα επώδυνα ερεθίσματα είναι εξατομικευμένες Η ηλικία, το φύλο Τα φυσικά χαρακτηριστικά του ερεθίσματος σε συνδυασμό με τις συναισθηματικές ή συνειδησιακές λειτουργίες του ασθενούς. Το αποτέλεσμα είναι μια συμπεριφορά που βασίζεται στην ερμηνεία του γεγονότος, η οποία επηρεάζεται από τωρινές ή παλιότερες εμπειρίες. Κάθε άτομο αντιλαμβάνεται διαφορετικά αλλά και αντιδρά διαφορετικά σε ένα πόνο, ανάλογα με το πόσο εξοικειωμένο είναι σε αυτόν, πόσο επιβλαβή τον θεωρεί κλπ. Το άγχος δύναται να αυξήσει την ένταση του πόνου Διάφοροι πολιτισμικοί,θρησκευτικοί και κοινωνικοί παράγοντες επιδρούν σημαντικά στην αντίληψη του πόνου με άλλους λαούς να αντιδρούν περισσότερο και να εκφράζουν τον πόνο που βιώνουν, και άλλους να είναι πιο «συγκρατημένοι» στην έκφραση του πόνου.

Κλίμακες εκτίμησης πόνου

Έλεγχος του πόνου Φαρμακολογικές παρεμβάσεις Αναλγητικά φάρμακα (από το στόμα, ενδομυϊκή, ενδοφλέβια, τοπική αγωγή, ορθό διαδερμικά, ενδοραχιαία) οπιοειδή (μορφίνη) μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα οι αναστολείς της COX-2 ( κυκλοοξυγενάση) αντικαταθλιπτικά αντιεπιληπτικά τοπικά αναισθητικά Μη φαρμακολογικές παρεμβάσεις Πιεστικές επιδέσεις (ζώνες επίδεσμοι) Εφαρμογή ψυχρών- θερμών επιθεμάτων Τεχνικές χαλάρωσης (σωματικές τεχνικές) Τεχνική του περισπασμού Μέθοδος της καθοδηγούμενης φαντασίωσης (νοητικές τεχνικές) Διαλογισμός (επικέντρωση σε ένα σημείο) Μουσική Ύπνωση Μασάζ