Ευρωπαϊκοί κανόνες για τον ανταγωνισμό Κρατικές ενισχύσεις Ευρωπαϊκοί κανόνες για τον ανταγωνισμό Κρατικές ενισχύσεις Βασίλης Χατζόπουλος Επίκ. Καθηγητής ΔΠΘ, Κομοτηνή Επισκ. Καθηγητής στο Κολέγιο της Ευρώπης, Bruges Βιβλιογραφία: Μούσης 271-301 20/11/2018 Βασίλης Χατζόπουλος

1. Γενικά περί ανταγωνισμού Γενικά Κανόνες για τις επιχειρήσεις Κανόνες για τα κράτη 1. Γενικά περί ανταγωνισμού Βασικά ερωτήματα: τι, πόσο, πως, από ποιόν, για ποιον; Τρόποι να απαντηθούν: Κεντρικός προγραμματισμός / ανταγωνισμός Μορφές ανταγωνισμού: Τιμή, ποιότητα, υπηρεσίες μετά την πώληση, γεωγραφική κάλυψη, διαφήμιση κ.α. Βασικοί στόχοι της πολιτικής ανταγωνισμού Βέλτιστη κατανομή των αγαθών Βελτίωση της θέσης του καταναλωτή Προώθηση της ανανέωσης και τεχνολογικής προόδου (στην ΕΕ)Εσωτερική αγορά 20/11/2018 Βασίλης Χατζόπουλος

1. Γενικά περί ανταγωνισμού Γενικά Κανόνες για τις επιχειρήσεις Κανόνες για τα κράτη 1. Γενικά περί ανταγωνισμού Βασικές έννοιες Ζήτηση και προσφορά Ελαστικότητα και ανελαστικότητα Κάθετες και οριζόντιες συμφωνίες Σχετική αγορά Προϊόντος Γεωγραφική Q O 5 D 3 7 9 P 20/11/2018 Βασίλης Χατζόπουλος

1. Γενικά περί ανταγωνισμού Γενικά Κανόνες για τις επιχειρήσεις Κανόνες για τα κράτη 1. Γενικά περί ανταγωνισμού Κανόνες για τις επιχειρήσεις Απαγόρευση αντι-ανταγωνιστικών συμπράξεων (Α 81 ΣυνθΕΚ) Απαγόρευση κατάχρησης δεσπόζουσας θέσης (Α 82 ΣυνθΕΚ) Προληπτικός έλεγχος συγχωνεύσεων – εξαγορών (Καν 139/2004) Κανόνες για τα κράτη Απαγόρευση καταχρηστικών πρακτικών από κρατικά μονοπώλια (Α 86 ΣυνθΕΚ) Απαγόρευση κρατικών ενισχύσεων προς επιχειρήσεις (Α 87 ΣυνθΕΚ) Απαγόρευση φορολογικών διακρίσεων (Α 90 ΣυνθΕΚ) Δυνατότητα λήψης μέτρων κατά του dumping 20/11/2018 Βασίλης Χατζόπουλος

2. Κανόνες για τις επιχειρήσεις Γενικά Κανόνες για τις επιχειρήσεις Κανόνες για τα κράτη 2. Κανόνες για τις επιχειρήσεις Απαγόρευση αντι-ανταγωνιστικών συμπράξεων Απαγορεύονται: Συμφωνίες (και άτυπες) μεταξύ επιχειρήσεων Αποφάσεις ενώσεων επιχειρήσεων Εναρμονισμένες πρακτικές Αποδέκτες Οι επιχειρήσεις που αναπτύσσουν δραστηριότητα στην ΕΕ Και τα κράτη [Ohra] Αντι-ανταγωνιστικός χαρακτήρας: εκ του αποτελέσματος Ευρωπαϊκή διάσταση: και ένα κομμάτι ΚΜ, αλλά de minimis Εξαιρέσεις Πότε δίδονται - προϋποθέσεις: Θετικές: παραγωγή & διανομή/τεχνική & οικ. πρόοδος/καταναλωτές Αρνητικές: αδικαιολόγητοι περιορισμοί / κατάργηση ανταγωνισμού Είναι ατομικές ή ομαδικές (βάσει κανονισμών) 20/11/2018 Βασίλης Χατζόπουλος

2. Κανόνες για τις επιχειρήσεις Γενικά Κανόνες για τις επιχειρήσεις Κανόνες για τα κράτη 2. Κανόνες για τις επιχειρήσεις Απαγόρευση κατάχρησης δεσπόζουσας θέσης Δεσπόζουσα θέση [United Brands’78] Η δεσπόζουσα θέση είναι μια αντικειμενική κατάσταση (όχι βουλητική) Ορισμός της σχετικής αγοράς (relevant market): προϊόντος, γεωγραφικά Κριτήρια: Αριθμός ανταγωνιστών και μερίδια αγοράς (5%, 55%) Συμπεριφορά ανταγωνιστών στην αγορά Πρόσβαση στις πρώτες ύλες – καθετοποίηση Τεχνογνωσία – δικαιώματα βιομηχανικής ιδιοκτησίας Κόστος εισόδου Εμπόδια εισόδου Ομαδική δεσπόζουσα θέση Δεσπόζουσα θέση όταν κάτοχος «βασικής διευκόλυνσης» 20/11/2018 Βασίλης Χατζόπουλος

2. Κανόνες για τις επιχειρήσεις Γενικά Κανόνες για τις επιχειρήσεις Κανόνες για τα κράτη 2. Κανόνες για τις επιχειρήσεις Απαγόρευση κατάχρησης δεσπόζουσας θέσης Καταχρηστική εκμετάλλευση Περιπτώσεις που αναφέρονται στο Α 82(2) Άδικες τιμές ή άλλοι όροι συναλλαγής Περιορισμός παραγωγής, διάθεσης ή τεχνολογικής ανάπτυξης Διακριτική μεταχείριση επιχειρήσεων-πελατών Επιβολή άσχετων/ανεπιθύμητων όρων (tying) Πρακτικές που έχουν αναγνωριστεί από το ΔΕΚ Υπερβολικές ή άνισες τιμές Αδικαιολόγητη διακοπή/άρνηση πωλήσεων «Εχθρική» εξαγορά ανταγωνιστικών επιχειρήσεων ΌΧΙ εξαιρέσεις 20/11/2018 Βασίλης Χατζόπουλος

2. Κανόνες για τις επιχειρήσεις Γενικά Κανόνες για τις επιχειρήσεις Κανόνες για τα κράτη 2. Κανόνες για τις επιχειρήσεις Προηγούμενη έγκριση των συγχωνεύσεων – εξαγορών Οι Σ/Ε (M&A: mergers & acquisitions) ενισχύουν/βλάπτουν; Οι Σ/Ε: σύμπραξη, δεσπόζουσα θέση ή … Καν. 139/2004 Βασικές αρχές του Κανονισμού Κεντρικός ρόλος της Επιτροπής Κοινοποιούνται όλες οι Σ/Ε «κοινοτικής διάστασης» (βάσει τζίρου) One stop shop – δεν κοινοποιούν στις εθνικές αρχές ανταγωνισμού Αναστέλλεται η Σ/Ε μέχρι να αποφασίσει η Επιτροπή (4-6 εβδομάδες – 4 μήνες) Οι Σ/Ε εγκρίνονται αν «δεν ενδέχεται να παρακωλύουν σημαντικά τον αποτελεσματικό ανταγωνισμό στην κοινή αγορά ή σε σημαντικό τμήμα αυτής, ιδίως ως αποτέλεσμα της δημιουργίας ή της ενίσχυσης μιας δεσπόζουσας θέσης» 20/11/2018 Βασίλης Χατζόπουλος

Γενικά Κανόνες για τις επιχειρήσεις Κανόνες για τα κράτη 3. Κανόνες για τα κράτη Εφαρμογή των κανόνων στις «δημόσιες» επιχειρήσεις (A 86 ΣυνθΕΚ) Δημόσια επιχείρηση, εκείνη όπου το δημόσιο (ευρεία έννοια): Διαθέτει την πλειοψηφία του κεφαλαίου Διαθέτει την πλειοψηφία των δικαιωμάτων ψήφου (golden shares) Ορίζει πάνω από τα μισά μέλη του ΔΣ Εφαρμογή όλων των κανόνων, ανταγωνισμού και εσωτερικής αγοράς Εξαίρεση δικαιολογείται Όταν της έχει ανατεθεί η παροχή υπηρεσίας δημοσίου συμφέροντος Όταν η εφαρμογή των κανόνων θέτει σε διακινδύνευση την υπηρεσία Στο μέτρο που δεν θίγεται υπέρμετρα το συμφέρον της ΕΕ [Corbeau’93] Ειδικοί κανόνες «απελευθέρωσης» για τις «υπηρεσίες δικτύου»: τηλεπικοινωνίες, ηλεκτρισμός και ΦΑ, τραίνα, ταχυδρομεία 20/11/2018 Βασίλης Χατζόπουλος

3. Κανόνες για τα κράτη Έννοια Εξαιρέσεις Γενικά Κανόνες για τις επιχειρήσεις Κανόνες για τα κράτη 3. Κανόνες για τα κράτη Απαγόρευση κρατικών ενισχύσεων Έννοια Κρατική προέλευση των πόρων Ανεξαρτήτως μορφής (επιδότηση, ελάφρυνση, εγγυοδοσία, εισφοροαπαλλαγή κτλ)  Κριτήριο του «ιδιώτη επενδυτή» Νόθευση ανταγωνισμού σε κοινοτικό επίπεδο Εξαιρέσεις Αυτοδίκαιες Κοινωνικού χαρακτήρα Για ζημιές από θεομηνίες ή έκτακτα Ύστερα από απόφαση της Επιτροπής ή // του Συμβουλίου Περιφερειακές / πολιτιστικές Οριζόντιες / τομεακές, σε συντονισμό με Ευρωπαϊκές πολιτικές Υποχρέωση κοινοποίησης ενισχύσεων ή επιστροφής τους 20/11/2018 Βασίλης Χατζόπουλος