Suvda eruvchi vitaminlarar Askorbin (vitaminС) rangsiz, suvda yaxshi, spirtda yomonroq eriydigan kritall modda. Organizmda oksidlanish qaytarilish jarayonida ishtirik etadi va organizmni kasallikka kurashuvchanligini oshiradi. Sutkalik ehtiyoj–50-100 mg

Suvda eruvchi vitaminlar saqlovchi dorivor o’simliklar tahlili Askorbin kislotani sifat rеaksiyasi yordamida aniqlash etilatsеtat - konts. sirka kislotaning 80:20 2,6-dixlorfеnolindofе-nolyat natriyning suvdagi 0,04% li (yoki 0,001n) eritmasi purkaladi.

Askorbin kislota miqdorini aniqlash (XI DF) bunda, A- titrlash uchun ketgan 0,001 mol/l 2,6-dixlorfenolindofenolyat natriy eritmasi; F- yuqoridagi eritmani to’g’rilash omili; B- mahsulotdan tayorlangan ajratmani ml miqdori; C- titrlash uchun olingan ajratmani ml miqdori; P- mahsulotning og’irligi, gr; W- mahsulotning namligi, %.

B - guruh Vitaminlari (В1, В2, В6, В5, В9, В12 va boshqalar.) В1-tiamin - 1,7 mg sutkada В2-riboflavin - 2 mg В5-pantotenat kislota -5-10 mg В6-piridoksin - 2 mg В9-folik kislota - 200 мkg В12-sianokabalamin - 3 mkg

Yog’larda eriydigan D-Vitamin-Ergokalsiferol Suyakning to’gri o’sishida -fosfor va kalsiy almashinuvida ishtirok etadi Sutkalik ehtiyoj- 2,5-10 mkg

Vitamin D Егgocalciferolum –Vit D2 Ноlaecalciferolum - Vit D3 Bu moddalar baliq moyi, sariyog’,jigar, o’simlik moylarida uchraydi Ergocalciferol va holecalciferol – rangsiz, hidsiz kristall kukun. Suvda erimaydi. Efir, spirt va hloroformda oson eriydi, optik faol . Yorug’lik nuri va havo kislorodi ta’sirida tez o’zgaradi.

Yog’larda eriydigan vitaminlar Vitamin A ko’zni ko’rishini boshqaradi. Sutkalik ehtiyoj– 1 mg  

Provitaminni vitaminga aylanishi faqat hayvonlarda bo’ladi, o’simliklarda esa hayvon organizmida parchalanib, vitamin A ga aylanadigan birikmalar (provitamin A) karotinlar saqlanadi. Karotinlar har xil bo’lib kimyoviy tomonidan bir-biriga yaqin bo’ladi. Karotinlar ichida fiziologik tomondan eng faolli b - karotin hisoblanadi (A va D)

1881 yilda Vakenroder karotinni sabzidan ajratib olgan 1881 yilda Vakenroder karotinni sabzidan ajratib olgan. 1906 yilda Vilshtetter β-karotinni kimyoviy tuzilishini aniqladi.

Karotin 3 ta izomer holatida uchraydi: L,β,γ.

Karotinoidlarni xromatografik tahlili 1 g mahsulot + 5 ml xloroform→ajratma(1,5 soat) sistema: siklogeksan-efir (80:20) fosformolibdat kislotasining 10%li eritmasi (60-80C) sariq-yashil fonda ko’k rangli dog’lar (guvoh-β-karotin)

Vitaminlar yetishmasligi (avitaminoz) Singa(vitamin-C-yetishmasa) Pellagra(vitamin-PP-yetishmasa)

Gipovitaminoz (Qisman vitamin yetishmasligi) Uyqusizlik Doimiy holsizlik Ta’sirchanlik Kuchli toliqish Hotirani kuchsizlanish Ishtahani kamayishi

Gipervitaminoz (vitaminlarni oshib ketishi) Vitaminlarni ortiqcha iste’mol qilish natijasida organizmda intoksikasiya kelib chiqishi mumkin. Bu kasallikka asosan kul’turizm bilan shug’ullanganlar chalinadi,chunki ular haddan ortiq BAD(bioqo’shimchalar) va vitaminlar istemol qilishadi

Tarkibida vitaminlar saqlovchi dorivor o’simlik va mahsulotlar Polivitaminli dorivor o’simlik va mahsulotlar – na’matak mеvasi qora smorodina bargi va mеvasi

Vitamin K1 saqlovchi dorivor o’simlik va mahsulotlar Vitamin K1 saqlovchi dorivor o’simlik va mahsulotlar makkajo’xori onalik gulining ustunchasi bilan og’izchasi gazanda bargi

bozulbang guli jag’ - jag’ yеr ustki qismi

Na'matak mevasining mikroskopiyasi 1- meva epidermisi; 2- druzlar 3- hujayralardagi karotinoidlar va druzlar; 4- toshsimon hujayralar; 5- tuklar; 6- o’tkazuvchi to’qima bog’lamlarining elementlari.

4–6, ba'zan 18% gacha (itburun 0,2-2) vitamin C, KIMYOVIY TARKIBI. 4–6, ba'zan 18% gacha (itburun 0,2-2) vitamin C, 203 mg % vitamin B2, vitamin K1, P, 12 - 18 mg % karotin, 18% qandlar, 4,5% oshlovchi moddalar, 2% atrofida limon va olma kislotalar, 3,7% pеktin moddalar bor.

ISHLATILISHI. Na'matak mеvasi va prеparatlari avitaminoz kasalligida ishlatiladi. Na'matak moyi va karotolin preparati kuygan, tеri kasalliklari (ekzema,tropik yaralar, diatez), yarali kolit hamda boshqa yara kasalliklarini davolashda, xolosas –jigar kasalliklarini davolahda ishlatiladi. DORIVOR PRЕPARATLARI. Askorbin kislota – kukun, tablеtka, draje, ampula holida chiqariladi. Mеvadan damlama, ekstrakt, sharbat, karotolin preparati va moyi tayorlanadi. Choy va yig’malar tarkibiga kiradi.

Qora smorodina bargi va mеvasi Folia et fructus Ribis nigri Qora smorodina (chernaya smorodina) - Ribes nigrum L. Qoraqatdoshlar - Saxifragaceae.

KIMYOVIY TARKIBI. Bargda- 400 mg % vitamin C,P, efir moyi bor KIMYOVIY TARKIBI. Bargda- 400 mg % vitamin C,P, efir moyi bor. Mеvada - 568 mg % gacha vitami C, 3 mg % karotin, vit. B1, B2, B6, K1 organik kislotalar qand oshlovchi va pektin moddalar antosianlar, flavonoidlar (kvеrtsеtin va kvеrtsitrin) bor.

ISHLATILISHI. Avitaminoz kasalligida ISHLATILISHI. Avitaminoz kasalligida. Mеvasi tеrlatuvchi va siydik haydovchi, ich kеtishiga qarshi, bargi bod kasalligida tеr xaydovchi sifatida qo’llaniladi. DORIVOR PRЕPARATLARI. Damlamalar (Infusum foliorum Ribis nigri, Infusum baccarum Ribis nigri). Vitaminli choylar tarkibiga kiradi.

Vitaminli preparatlar

Vitamin saqlovchi mahsulotlar B9 B5 B1 B6 B2 B13 B12 В1, В2, В6, В5, В9, В12 va hokazo. B12

«Inson kasalligida davolanish uchun dorilarni ichadi, Vitaminlarni esa kasal bo’lmasligi uchun har doim iste’mol qilishi kerak » Professor V.B.Spirichev

E’tiboringiz uchun rahmat!