ΚΕΝΤΡΟ ΜΕΛΕΤΗΣ ΤΟΥ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣ ΚΕΝΤΡΟ ΜΕΛΕΤΗΣ ΤΟΥ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΜΕ ΘΕΜΑ : «ΤΟ ΘΥΜΑ ΤΟΥ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣ – ΘΥΜΑΤΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ» Εισηγητής: Δρ. Χρ. Τσουραμάνης, Ομότ. Καθ. ΤΕΙ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 3η ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ – 7/4/2017

ΘΕΜΑΤΑ Θ. ενδοοικογενειακής βίας Θ. ενδοσχολικής βίας Θ. εγκλημάτων μίσους (Hate Crimes) Θ. παράνομης διακίνησης προσώπων (Trafficking)

Βία συνιστά .… Κάθε συμπεριφορά ή συστηματική πολιτική συμπεριφοράς που χρησιμοποιείται για να εξαναγκάσει, να κυριαρχήσει ή να απομονώσει ένα άτομο, Κάθε σωματική, ψυχολογική και λεκτική κακοποίηση ανθρώπου που του δημιουργεί σωματικό ή και ψυχικό πόνο ή και πληγές και Η χρήση κάθε μορφής εξουσίας που επιβάλλεται σε κάποιον/α για τη διατήρηση του ελέγχου της σχέσης και της συμπεριφοράς του/της.

Η βία εκδηλώνεται σε επίπεδο….. Διαπροσωπικό (στις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων) Διακρατικό (στις σχέσεις μεταξύ των κρατών) Κοινωνικό (μια κοινωνική ομάδα εναντίον της άλλης) Φυλετικό (μία φυλή εναντίον της άλλης) Προσωπικό( βία ατόμου στον ίδιο του τον εαυτό).

Θ. ενδοοικογενειακής βίας

Ορισμοί Ως ενδοοικογενειακή βία ορίζεται κάθε σωματική, σεξουαλική ή ψυχολογική βία που ασκείται σε βάρος μελών της οικογένειας του ίδιου του δράστη (συζύγου , παιδιού και οποιουδήποτε άλλου μέλους της). Στον ισχύοντα ελληνικό νόμο (3500/2006) βία θεωρείται η τέλεση αξιόποινης πράξης, σε βάρος μέλους της οικογένειας. Μέλη της οικογένειας είναι : Σύζυγοι-γονείς, Παιδιά και Συγγενείς εξ αίματος ή εξ αγχιστείας μέχρι τετάρτου βαθμού, εφόσον συνοικούν με τα παραπάνω μέλη.

Θ. ενδοοικογενειακής βίας Ο/η σύζυγος - σύντροφος, Τα παιδιά, Γονείς (ηλικιωμένοι/ανήμποροι) Εγκλήματα: Ανθρωποκτονία από πρόθεση, Βιασμός Αιμομειξία Σωματικές βλάβες Παραμέληση εποπτείας ανηλίκου, Παιδοκτονία

Αίτια Ανδροκρατική/φαλλοκρατική/πατριαρχική δομή πολλών σύγχρονων κοινωνιών, Κρίση του θεσμού της οικογένειας, έλλειψη παιδείας για την ανατροφή των παιδιών, μεγάλες προσδοκίες και καταπίεση που προέρχεται απ' την οικογένεια, το περιβάλλον & το σχολείο, Χαμηλό πνευματικό επίπεδο, Χαμηλή αυτοεκτίμηση, Προβολή σκηνών βίας από τα Μ.Μ.Ε., μιμητισμός Κοινωνικοοικονομικές ανισότητες, Ψυχολογικά τραύματα, τραυματικές εμπειρίες, συμπλέγματα κατωτερότητας, εκδικητικότητα, στρες.

Συνέπειες για τα θύματα Δημιουργία ψυχολογικών προβλημάτων (πλήξη,​ άγχος, κατάθλιψη)​ Περιορισµός της ελευθερίας, επικράτηση ανασφάλειας, φόβου, δυσπιστίας, αισθήματος αδικίας Εθισµός σε φαινόμενα κοινωνικής παθογένειας​  Κυριαρχία της απαισιοδοξίας , στέρηση της ηρεµίας, ευτελισμός της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, καχυποψία, εσωστρέφεια​

Αντιμετώπιση Παιδεία για τις οικογενειακές σχέσεις, Αρνητική στάση κατά της επιθετικότητας, Η παροχή συμβουλευτικής και κοινωνικής υποστήριξης θυτών και θυμάτων, Η χρήση γνωστικών στρατηγικών όπως η συνειδητοποίηση της βίας των ΜΜΕ και η πληροφόρηση του ανδρικού πληθυσμού για το μύθο της ανδρικής υπεροχής και Συνεργασία με εξειδικευμένους κοινωνικούς φορείς. ΒΙΑ ΚΑΤΑ ΓΥΝΑΙΚΩΝ - ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΚΑΚΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΠΑΙΔΙΑ - ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ

Ενδοσχολική βία – Μορφές θυματοποίησης Απειλή τραυματισμού (χειρονομίες, σπρωξίματα, ξυλοδαρμούς). Υβριστικές εκφράσεις, φραστικές επιθέσεις, προσβολές και απειλές, ειρωνεία, χρήση παρατσουκλιών. Εκβιασμοί για απόσπαση χρημάτων ή προσωπικών αντικειμένων. Προσπάθεια για κοινωνική απομόνωση. Αποστολή απειλητικού ή υβριστικού υλικού μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Διάδοση αρνητικών σχολίων εξαιτίας της καταγωγής, της κοινωνικής τάξης, της οικονομικής κατάστασης, της διαφορετικότητας.

ΔΡΑΣΤΕΣ - ΘΥΜΑΤΑ Καθηγητές vs. Μαθητών When the teacher is the bully Teachers victimization Μαθητές vs. Μαθητών (Σχολικός εκφοβισμός) Έρευνα VPRC - Youth Bullying

Το προφίλ του θύματος Συνήθως, Πρόκειται για παιδιά με περισσότερο άγχος και ανασφάλεια σε σχέση με τους άλλους συμμαθητές τους, Είναι παιδιά ήσυχα και ευαίσθητα, εσωστρεφή και μοναχικά και συνήθως με χαμηλή αυτοεκτίμηση, Είναι φοβισμένα και έχουν παθητική στάση απέναντι στη βία, Παρουσιάζουν αδυναμία υπεράσπισης του εαυτού τους και υποχωρητικότητα. Σχετικά με την εκφοβιστική συμπεριφορά που βιώνουν εναντίον τους, τα θύματα σπάνια υπερασπίζονται τον εαυτό τους ή αντεπιτίθενται. Παρόλο που αναστατώνονται, εκδηλώνουν συνήθως την αναστάτωση τους με απόσυρση και απομόνωση ή θυμό.

Ενδείξεις θυματοποίησης του παιδιού Ενδείξεις θυματοποίησης του παιδιού Έχει μειωμένη διάθεση ή αρνείται να έρθει στο σχολείο με πρόσχημα κάποια αδιαθεσία. Κάνει αδικαιολόγητες απουσίες στο σχολείο του. Έχει απροσδόκητη μαθησιακή πτώση που αποτυπώνεται σε χαμηλούς βαθμούς. Στα διαλείμματα περνά το χρόνο του γύρω από τους εκπαιδευτικούς και τα γραφεία τους.

Τα ρούχα του είναι συχνά σχισμένα ή κατεστραμμένα. Έχει σημάδια και μελανιές στο σώμα του ή άλλες ενδείξεις επίθεσης και αποφεύγει να εξηγήσει πώς συνέβησαν. Ζητά χρήματα από τους γονείς του γιατί έχασε αυτά που του έδωσαν. Αρνείται να συμμετάσχει σε σχολικές εκδηλώσεις και δραστηριότητες. Υπάρχουν ξαφνικές αλλαγές στη διάθεσή του που επιμένουν. Παραπονιέται για ψυχοσωματικά προβλήματα

Αντιμετώπιση Σχολείο Καθηγητές Συμμαθητές Οικογένεια Γονείς Αδέλφια Σχολική βία (video) Κοινότητα

Εγκλήματα μίσους Άνεμος ψυχής

Θύματα εγκλημάτων μίσους Θύματα εγκλημάτων μίσους Ορισμός εγκλήματος μίσους (Hate crime) Η εγκληματική πράξη που υποκινείται από έχθρα ή προκατάληψη ενάντια σε ένα άτομο ή την περιουσία του (κινητή και ακίνητη), βασιζόμενη σε πραγματικά ή εικαζόμενα φυλετικά, εθνικά/εθνοτικά, θρησκευτικά, έμφυλα χαρακτηριστικά, στην αναπηρία και στο σεξουαλικό προσανατολισμό του θύματος (Χαλκιά, McLaughlin, 2006, σ. 194). ……..η ελληνική έννομη τάξη σύμφωνα με το άρθρο 1 του ν.4285/2014, αναφέρει ότι οι πράξεις ή οι ενέργειες που μπορούν να προκαλέσουν διακρίσεις, μίσος ή βία κατά προσώπου ή ομάδας προσώπων «προσδιορίζονται με βάση τη φυλή, το χρώμα, τη θρησκεία, τις γενεαλογικές καταβολές, την εθνική ή εθνοτική καταγωγή, το σεξουαλικό προσανατολισμό, την ταυτότητα φύλου ή την αναπηρία». (Χαλκιά) Hate crime (Wikipedia)

Τυπολογία με κριτήριο τα κίνητρα των δραστών Τυπολογία με κριτήριο τα κίνητρα των δραστών Εγκλήματα μίσους που αναζητούν τη συγκίνηση: H επιβολή πόνου σε άλλους προσφέρει σε ομάδες ατόμων σαδιστική συγκίνηση, όπως π.χ. οι έφηβοι μπορεί να διασκεδάζουν, καταστρέφοντας ιδιοκτησίες άλλων ή όσων προσλαμβάνουν ως διαφορετικούς. Αντιδραστικά (αμυντικά) εγκλήματα μίσους: Οι δράστες θεωρούν ότι μέσω της συμπεριφοράς τους προστατεύουν την κοινότητα ή/και την ευρύτερη κοινωνία από τους «άλλους», οι οποίοι αποτελούν κίνδυνο για τη συνοχή, την κανονικότητα της καθημερινότητας και την «καθαρότητα» π.χ. του έθνους. Εγκλήματα μίσους με αποστολή: Ο δράστης θεωρεί ότι θα διώξει το «κακό» από τον κόσμο, όπως, για παράδειγμα, συνέβη, με τις ομάδες των skinheads, την Kου-Κλουξ- Κλαν. Εγκλήματα μίσους ως αντίποινα: Αποτελούν απάντηση στο πλαίσιο της άτυπης κοινωνικής αντίδρασης απέναντι σε ένα έγκλημα που είτε συνέβη είτε θεωρήθηκε ότι συνέβη και, συνήθως, συμβάλλουν σε έναν αέναο κύκλο αναπαραγωγής των εγκλημάτων μίσους. (McDevitt/Levin/Bennett (2002), Χαλκιά)

Πηγές πληροφοριών Ρατσισμός στην Ελλάδα Όψεις του ρατσισμού ΕΕΔΑ Σύνδεσμοι Αντιγόνη - Κέντρο τεκμηρίωσης Κώδικας συμπεριφοράς κατά του ρατσισμού ΟΛΚΕ EUR. UNION AGENCY FOR FUND. RIGHTS

Παράνομη διακίνηση προσώπων (Trafficking) Oρισμός Η εμπορία και η παράνομη διακίνηση ανθρώπων είναι ουσιαστικά η στρατολόγηση και η μετακίνηση των προσώπων εντός ή εκτός εθνικών συνόρων από άτομα που κάνουν κατάχρηση της εξουσίας ή της θέσης τους με πρόθεση να τους ωθήσουν σε αναγκαστική εκμετάλλευση, εμπορική ή άλλη. Υπάρχουν διαφορετικά είδη εμπορίας και παράνομης διακίνησης ανθρώπων ανάλογα με τον τελικό σκοπό των εμπόρων – διακινητών.  Μορφές Σεξουαλική εκμετάλλευση: Είναι η εμπορία και διακίνηση ανθρώπων με σκοπό τον εξαναγκασμό τους σε σεξουαλικές πράξεις με χρηματικό ή μη χρηματικό αντάλλαγμα. Εργασιακή εκμετάλλευση: Είναι κάθε είδους εργασία ή υπηρεσία που αποσπάται μέσω εξαναγκασμού από οποιοδήποτε άτομο υπό συνθήκες βίας ή υπό την απειλή βίας (φυσικής ή ψυχικής).  Εμπόριο Οργάνων: Είναι η καταναγκαστική απόσπαση τμημάτων οργάνων, ιστών ή κυττάρων από το σώμα ενός ζώντος ανθρώπου με σκοπό την εκμετάλλευση / εμπορία τους. Εμπορία παιδιών: Είναι η καταναγκαστική εκμετάλλευση ανηλίκων – παιδιών με στόχο την εργασιακή ή/και σεξουαλική εκμετάλλευσή τους, καθώς επίσης και την καταναγκαστική απόσπαση οργάνων του σώματός τους για εμπορία και σε κάποιες περιπτώσεις την υποχρεωτική ένταξή τους σε ομάδες που συμμετέχουν σε ένοπλες συγκρούσεις

Το θύμα – Ο δράστης Το θύμα Το θύμα Μπορεί να είναι άνδρας ή γυναίκα, ενήλικας ή παιδί, ντόπιος ή ξένος, υψηλού ή χαμηλού εκπαιδευτικού επιπέδου, νόμιμα ή παράνομα διαμένον, λιγότερο ή (συνήθως) περισσότερο ευάλωτο άτομο. Ο δράστης Κάθε άτομο το οποίο έχει εμπλακεί σε δίκτυα διακίνησης και εμπορίας ανθρώπων, ασκώντας εξουσία και βία πάνω στο σώμα, στην ψυχή και στο μυαλό άλλων προσώπων.

Ενδείξεις θυματοποίησης Το θύμα : Ζει και κοιμάται στον ίδιο χώρο όπου εργάζεται. Φέρει εμφανή σημάδια τραυματισμού (π.χ. μελανιές, ουλές, τραύματα στο στόμα και τα δόντια, καψίματα από τσιγάρο).  Εκδηλώνει σημάδια άγχους και αποφεύγει να απαντήσει με αμεσότητα, αποφεύγει την οπτική επαφή. Του/Της έχουν κατακρατηθεί τα νόμιμα ταξιδιωτικά έγγραφα και εξαναγκάζεται, με απειλές κατά της ζωής του/της ή των δικών του/της ανθρώπων, με σωματική βία (ξυλοδαρμό, βιασμό) ή ψυχολογική βία (ανασφάλεια, τρόμο) να εκδίδεται ή να εργάζεται κάτω από πολύ σκληρές συνθήκες. Καταφεύγει συχνά στα επείγοντα για τραυματισμούς, αφροδίσια νοσήματα, αμβλώσεις. Βρίσκεται στη χώρα παρά τη θέλησή του. Το έχουν απαγάγει ή εξαπατήσει οδηγώντας το έξω από τη χώρα του και τους δικούς του ανθρώπους, με υποσχέσεις για ένα εργασιακό περιβάλλον που θα εξασφαλίζει καλύτερο τρόπο ζωής

Στατιστικά (α) Σύμφωνα με την τελευταία Παγκόσμια Έκθεση του Γραφείου των Ηνωμένων Εθνών για τα Ναρκωτικά και το Έγκλημα, το 2016, το 51%  των θυμάτων ήταν γυναίκες, το 20% ανήλικα κορίτσια, το 21% άντρες, και το 8% ανήλικα αγόρια. Αναφέρεται ότι το 72% των καταγεγραμμένων θυμάτων προορίζονταν για σεξουαλική εκμετάλλευση, ενώ ακολουθεί η εργασιακή εκμετάλλευση με ποσοστό 20%. Ωστόσο, αυτό που έχει αλλάξει την τελευταία δεκαετία, και προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία, είναι η αύξηση των ανήλικων θυμάτων. Συγκεκριμένα, από το 2004 έως το 2014 το ποσοστό των ανήλικων κοριτσιών διπλασιάστηκε, από το 10% στο 20%. Η ίδια τάση παρατηρείται και στα ανήλικα αγόρια, καθώς το ποσοστό σκαρφάλωσε από το 3% στο 8%. Αξίζει να σημειωθεί ότι η σεξουαλική εκμετάλλευση παγκοσμίως έχει την «πρωτοκαθεδρία», με τη συντριπτική πλειοψηφία (96%) των θυμάτων να είναι γυναίκες και ανήλικα κορίτσια. Αντίθετα, το 83% των αντρών και ανήλικων αγοριών χρησιμοποιούνται για καταναγκαστική εργασία και αφαίρεση οργάνων.

Στατιστικά (β) Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στατιστικά στοιχεία της Εuropol, ο αριθμός των θυμάτων έχει αυξηθεί. Συγκεκριμένα, το 2013 τα θύματα ήταν 3.315, ενώ το 2014  τα καταγεγραμμένα θύματα ήταν 4.185, εκ των οποίων το 71% ήταν πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η πλειονότητα των υποθέσεων αφορά τη σεξουαλική εκμετάλλευση, καθώς το 90% των θυμάτων χρησιμοποιείται γι’ αυτόν τον σκοπό, με τις γυναίκες να αποτελούν τον κύριο στόχο. Η πλειοψηφία των θυμάτων προέρχεται από τις χώρες της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης. Όσον αφορά τους πρόσφυγες, o Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης έχει αναφέρει ότι 7 στους 10 έχουν πέσει θύματα trafficking, ενώ η Ευρωπαϊκή Αστυνομική Υπηρεσία εκτιμά ότι 10.000 ασυνόδευτα παιδιά έχουν ήδη εξαφανιστεί στην Ευρώπη. Δυστυχώς, στην πραγματικότητα ο αριθμός αυτός φαίνεται ότι -κατά πάσα πιθανότητα- είναι πολύ μεγαλύτερος. -

Στατιστικά (γ) Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Αστυνομίας τάσεις μείωσης εμφανίζονται στις υποθέσεις εμπορίας από το 2013 έως τον Σεπτέμβρη του 2016. Συγκεκριμένα, το 2013 αντιμετώπισε 37 υποθέσεις εμπορίας ανθρώπων, το 2014, 36 υποθέσεις, το 2015, 32 υποθέσεις, ενώ το 2016, μόλις 18 υποθέσεις. Η πλειονότητα των υποθέσεων αφορούσε την σεξουαλική εκμετάλλευση, ενώ ακολουθούσαν η εργασιακή εκμετάλλευση και η επαιτεία.

Περιπτώσεις Ναταλία Κάτια Λίλια ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΗΣ ΕΕ

απορίες – παρατηρήσεις - προτάσεις Ευχαριστώ για τη συνεργασία σας! Η επόμενη συνάντησή μας στις 28 – 4 - 2017