پایان­نامه کارشناسی ارشد در رشته­ي مدیریت جهانگردی بسم الله الرحمن الرحیم      پایان­نامه کارشناسی ارشد در رشته­ي مدیریت جهانگردی موضوع: بررسی نقش مناطق طبیعی مجاور شهرها در جذب گردشگران (مطالعه موردی شهر ایلام) توسط: استاد راهنما: استاد مشاور:

تعریف و بیان موضوع پژوهش صنعت گردشگری آمیزه­ای از فعالیت­های مختلف است که به صورت زنجیره­ای در جهت خدمات­رسانی به گردشگران انجام می­گیرد. استان ایلام به عنوان نمونه­ای از این مناطق با داشتن جاذبه­هاي گردشگري و تنوع اقليمي کم­نظير در ایران، از توانمندي بسيار بالايي در توسعه گردشگری برخوردار می­باشد. ایلام از لحاظ مناطق طبیعی اطراف شهر از موقعیت خاصی برخوردار می­باشد که می­تواند پذیرای تعداد زيادي از گردشگران و جهانگردان، مهمانان و شهروندان ايراني و خارجي باشد. با اين همه توان­هاي گردشگري اين سؤال مطرح مي شود، که چرا در بعد گردشگری رشد بسیار کمی داشته؟ چه موانعی بر سر راه توسعه گردشگری در ایلام وجود دارد؟ اگر موانع برطرف گردد، آیا ایلام توانایی تبدیل شدن به یک قطب گردشگری را دارد؟ از چه روشي مي­توان اين صنعت نوپا و سودآور را در اين استان توسعه داد؟ براي رسيدن به پاسخ سؤالات فوق، شناخت جاذبه­هاي گردشگري استان، امکانات، کاستيها، انتظارات گردشگران و برنامه­ ريزي متناسب با شرايط اجتماعي وفرهنگي استان ضرورت دارد. نگاه مثبت و حمايت دولت برای ساختن مراکز رفاهی و تفریحی در اطراف شهر ایلام می­تواند در راستای جذب گردشگران تاثیر فراوانی داشته باشد.

اهمیت و ضرورت پژوهش بررسي ضرورت این پژوهش بايد از دو بعد مورد توجه قرار گيرد. نخست، ضرورت توسعه خود فعاليت­هاي گردشگري است و دوم، تاثیرات مناطق طبیعی اطراف شهرها در توسعه گردشگری می­باشد که در این راستا موارد زیر قابل توجه می­باشد: -اصولاً برنامه­ريزي توريسم در كلية سطوح براي دستيابي به توسعه و مديريت موفق آن امري اساسي است و شناسايي نواحي مناسب براي توسعه فعاليت­هاي توريستي، از مهمترين موضوع­ها براي برنامه­ريزي توريسم است (فرج زاده اصل، 42:1383). -بخش گردشگري از سال 1950 ميلادي دچار تحولات عظيمي شد (معصومي، 9:1385) كه برخي آن را به نام «انقلاب گردشگري» نام نهادند. این تحول به بروز «گردشگري انبوه» منجر شد و بيش از 20 درصد اشتغال جهان را به خود اختصاص داده است. اين صنعت، پس از صنايع نفت و خودروسازي، سومين صنعت درآمدزاي هزاره سوم به شمار مي­آيد و با توجه ويژه به خدمات در اين هزاره پيش بيني مي­شود به سرعت به نخستين رتبه درآمدزايي در جهان تبديل شود (كارگر، 160:1386). -گردشگري از نظر زيست محيطي، همچون تيغي دو لبه در پيوند با محيط طبيعي و انسانی عمل می­کند (Manely, 2010) چنانچه توسعه خردمندانه و بر مبناي اصول توسعه پايدار طراحي شود، امكان دستيابي به بسياري از منافع زيست محيطي اين صنعت وجود دارد و چنانچه فعاليت­هاي گردشگري بي­برنامه رشد يابد، حاصلي جز لجام گسيختگي گردشگري و تخريب محيطي از آن ناشي نخواهد شد.

اهداف پژوهش اهداف جزئی: اهداف کلی: 1-تاثیر مناطق تفریحی و طبیعی اطراف ایلام در گردشگری ساکنین شهر ایلام 2-بررسی عملکرد سازمان های دولتی در راستای ارتقای مناطق تفریحی اطراف شهرها 3-بررسی نقاط قوت و ضعف موجود در این مناطق و راهکارها و پیشنهادات اصلاحی از نظر گردشگران. 1-شناسایی مناطق طبیعی گردشگر پذیر اطراف شهر ایلام 2-بررسی نقش و جایگاه مناطق طبیعی اطراف شهر ایلام در گردشگری استان

فرضیه­ها 1-عدم توسعه گردشگری در چنین مناطقی نداشتن زیرساخت­های تفریحی و رفاهی در مناطق طبیعی اطراف شهرها می باشد. 2- عدم اطلاع رسانی درخصوص جاذبه­های طبیعی یکی از عوامل ضعف در جذب گردشگر این مناطق می باشد. 3-سازماندهی مطلوب جاذبه­های طبیعی اطراف شهرها توانایی تبدیل شدن آنها را به قطب گردشگری در کشور خواهد داشت.

روش پژوهش ابزار تجزيه و تحليل ابزار گردآوری داده ها برای تجزیه و تحلیل داده ها با بکارگیری نرم افزار های SPSS و از آمار توصیفی و استنباطی استفاده شده است. در آمار توصیفی ضمن طراحی یک مقیاس و تعریف پنج وضعیت ممکن برای متغیر گردشگری طبیعی منطقه ایلام و مؤلفه ها و شاخص های آن از شاخص های مرکزی شامل میانگین، میزان همبستگی، واریانس و درجه معناداری استفاده شده است. برای تحلیل داده ها علاوه بر استفاده از آمار توصیفی از ضریب همبستگی پیرسون، و ضریب تشخیص، تحلیل واریانس و برای برازش مدل از مدل یابی معادلات ساختاری استفاده شده است. از طریق استفاده از پرسشنامه و همچنین بازدید از جاذبه های طبیعی منطقه مورد نظر صورت گرفته است.

حجم نمونه و روش نمونه گیری برای تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده کرده ایم. فرمول کوکران برای تعیین حجم نمونه: n= n= حجم نمونه N= حجم جامعه آماری Z= مقدار متغیر نرمال واحد استاندارد، که در سطح اطمینان 95 درصد برابر 1.96 می باشد P= مقدار نسبت صفت موجود در جامعه است. اگر در اختیار نباشد می توان آن را 0/5 درنظر گرفت. در این حالت مقدار واریانس به حداکثر مقدار خود می رسد. q = درصد افرادی كه فاقد آن صفت در جامعه هستند q=1-p این پژوهش کلیه گردشگران این منطقه و همچنین از ساکنان منطقه و کارکنان میراث فرهنگی و گردشگری استان ایلام و کارکنان منابع طبیعی ایلام که جمعاً 500هزار نفر می­باشند را پوشش می­دهد و کلیه گروه­های مختلف اعم از گردشگر، ساکنین و کارکنان با تحصیلات و اطلاعات مختلف در پرسشنامه شرکت داده­ایم. با توجه به اینکه افراد گردشگر با سلیقه ها و علایق متفاوت هستند، از روش نمونه گیری طبقه­ای تصادفی استفاده شده است. همچنین برای تجزیه تحلیل و حصول نتایج از داده­های جمع آوری شده با در نظر گرفتن روش انجام پژوهش از یک سلسله فنون آماری مرتبط استفاده گردیده و برای سهولت در استفاده از این فنون آماری، از نرم افزار spss نسخه 18 استفاده شده است.

روایی و پایایی پرسش نامه ها به منظور اطمینان بیشتر، در این پژوهش برای سنجش پایایی پرسشنامه ها، یک مرحله پیش آزمون انجام گرفته است. بدین منظور پرسشنامه ها بین تعداد 30 نفر از جامعه هدف توزیع شد. پس از جمع آوری آنها و ورود داده ها به نرم افزار SPSs ضریب پایایی (آلفای کرونباخ) محاسبه گردید. ضریب مورد نظر 82/43 درصد می باشد. در این پژوهش برای سنجش روایی پرسشنامه ها در ابتدا سعی شد از پرسشنامه های استاندارد شده استفاده شود.

آزمون فرضیه ها به منظور آزمون فرضیه های پژوهش ابتدا فرضیه های آماری تدوین گردید و سپس مورد آزمون و تحلیل قرار گرفتند. به منظور سنجش پایایی پرسشنامه پژوهش مناسب ترین روش استفاده از طیف 5 درجه ای لیکرت، روش آلفای کرونباخ است که در این پژوهش از آن استفاده شده است. طبق قاعده تجربی، آلفا دست کم باید 7/0 باشد تا بتوان مقیاس را دارای پایایی به شمار آورد (داوس، 1381:223) در این پژوهش آلفای محاسبه شده بیشتر از 7/0 می باشد و نشان می­دهد که گویه ها از همسازی و پایداری درونی بسیار بالایی برخوردارند. فرضیه1: امکانات تفریحی و رفاهی منطقه ایلام و جذب گردشگر فرضیه2: تبلیغات و تعدادگردشگر فرضیه3: سازماندهی جاذبه­های طبیعی منطقه ایلام برای تبدیل به قطب گردشگری 86.5٪ 83٪ 77.8٪

فرضیه 1 فرضیه 1: به نظر می رسد عدم رشد گردشگری در چنین مناطقی نداشتن زیرساخت های تفریحی و رفاهی در مناطق طبیعی اطراف شهرها می باشد. به منظور آزمون فرضیه پژوهشی فوق فرضیه های اماری زیر تدوین گردید: بین عدم رشد گردشگری و نداشتن زیرساخت های تفریحی رفاهی در مناطق طبیعی اطراف شهرها رابطه معنی داری وجود ندارد. 0 ρ= :H0 بین عدم رشد گردشگری و نداشتن زیرساخت های تفریحی رفاهی در مناطق طبیعی اطراف شهرها رابطه معنی داری وجود دارد. 0 ≠ ρ :H1 نتایج تحلیل آماری داده های پرسشنامه به منظور آزمون فرضیه فوق با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون در جدول زیر بیان شده است. در سطح اطمینان 99 درصد می توان گفته که داده های نمونه دلالت کافی بر پذیرش H1 دارند، یعنی بین عدم رشد گردشگری و نداشتن زیرساخت های تفریحی رفاهی در مناطق طبیعی اطراف شهرها رابطه معنی داری وجود دارد به عبارتی در مناطقی که دارای جاذبه های طبیعی می باشند هرچه امکانات رفاهی و تفریحی بیشتر باشد تعداد بیشتری از گردشگران را جذب می کند. میزان همبستگی سطح معنی داری سطح خطا نتیجه آزمون 86.5٪ 000/ 01/ رد

فرضیه 2 فرضیه2: به نظر می رسد یکی از عوامل ضعف در جذب گردشگر این منطقه عدم اطلاع رسانی درخصوص جاذبه های طبیعی این مناطق می باشد. رابطه بین تبلیغات و تعداد گردشگران ورودی به منطقه: همان طور که دیدیم بین تبلیغات و تعداد گردشگران رابطه معناداری وجود دارد در این فرضیه متغیر مستقل تبلیغات می باشد که شاخص های آن عبارت اند از تلوزیون، بروشور، عکس سامانه اینترنتی، نقشه، تبلیغات دهان به دهان، مجله و روزنامه؛ و متغیر وابسته تعداد گردشگران ورودی می باشد این فرضیه در این پژوهش مورد ارزیابی قرار گرفته که نتایج آن در جدول زیر ارائه می شود.

آزمون rپیرسون؛ برای بررسی رابطه بین تبلیغات و تعداد گردشگران فراوانی   شاخص فراوانی داده­های مشاهده شده میانگین واریانس میزان همبستگی درجه معناداری Asimp.sig خیلی خوب خوب متوسط ضعیف خیلی ضعیف تلوزیون 226 98 53 4 2 45/4 1 70/0 000/0 رادیو 215 78 63 23 5 21/4 87/ 72/0 بروشور 224 93 54 3 07/4 92/ 64/0 عکس 185 74 75 30 29 36/4 82/ 82/0 سامانه اینترنتی 180 90 70 26 17 10/4 972/ 74/0 نقشه 221 97 7 06/4 62/ تبلیغات دهان به دهان 210 79 6 9 11/4 942/ 85/0 مجله 223 106 45 02/4 57/ 79/0 روزنامه 207 103 52 16 23/4 64/ 80/0

بر مبنای جدول فوق تمامی شاخص ها؛ مربوط به رابطه ی بین تبلیغات و تعداد گردشگران ورودی به این منطقه می باشد، چون سطح معنی داری محاسبه شده تمامی مولفه های ذکر شده از سطح معناداری مورد نظر 05/0=α کمتر می باشد لذا این فرضیه تایید می گردد. با توجه به اینکه سنجش متغیرهای مطرح شده در فرضیه بالا (فاصله ای-فاصله ای) بوده اند؛ لذا از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شده است چون سطح معناداری محاسبه شده ( sig=0/000) از سطح معناداری مورد نظر 05/0=α کمتر می باشد لذا این فرضیه تایید می گردد. به عبارتی بین دو متغیر تبلیغات و گردشگران رابطه خطی معنادار وجود دارد. ضمنا نوع رابطه مستقیم می باشد یعنی هرچه تبلیغات بیشتر باشد تعداد گردشگران بیشتر می شود و برعکس. همچنین میزان رابطه بین این دو 83٪ می باشد که بیانگر همبستگی مستقیم و به بالاست. سطح معنادار میزان همبستگی تعداد نوع آزمون 000/0 83/ 383 r پیرسون

فرضیه 3 فرضیه 3: به نظر می رسد سازماندهی مطلوب جاذبه های طبیعی اطراف شهرها توانایی تبدیل شدن آنها را به قطب گردشگری در کشور داشته باشد؟ متغیر مستقل در این پژوهش جاذبه های اطراف منطقه ایلام که شاخص های آن عبارت اند از جاذبه های طبیعی، آب و هوای منطقه، چشم اندازهای طبیعی، راه های ارتباطی، همسایگی با عراق، نزدیکی مناطق طبیعی با شهر ایلام، چشمه سارهای منطقه، ارتفاعات و کوههای ایلام و امنیت؛ و متغیر وابسته جذب گردشگر و تبدیل منطقه به یک قطب گردشگری در کشور می باشد.

آزمون شاخص هاي جاذبه هاي منطقه ایلام برای تبدیل به قطب گردشگری فراوانی   شاخص فراوانی داده هاش مشاهده شده میانگین واریانس درجه آزادی Df Chi- square درجه معناداری Asimp.sig خیلی خوب خوب متوسط ضعیف خیلی ضعیف جاذبه های طبیعی 228 98 57 - 46/4 55/ 2 33/115 000/0 آب و هوای منطقه 215 78 63 23 5 19/4 12/1 4 341 چشم اندازهای طبیعی 226 94 56 3 32/4 63/ 57/121 راه های ارتباطی 185 74 75 30 29 07/4 13/1 28/374 همسایگی با عراق 180 90 70 26 17 10/4 09/1 74/249 نزدیکی مناطق طبیعی با شهر ایلام 221 97 54 7 38/4 62/ 12/117 چشمه سارهای منطقه 189 101 79 6 9 11/4 03/1 47/358 ارتفاعات و کوههای ایلام 223 106 45 26/4 74/ 12/128 امنیت 207 103 52 16 23/4 01/1 59/345

طبق اطلاعات جدول فوق تمامی شاخص های مربوط برای تبدیل شدن این منطقه به قطب گردشگری را دارا می باشد و این شاخص ها با جاذبه های منطقه ایلام معنی دار می باشد بنابراین می توان نتیجه گرفت که جاذبه های طبیعی (با متوسط46/4)، آب و هوای منطقه (با متوسط 19/4)، چشم اندازهای طبیعی (با متوسط 32/4)، راه های ارتباطی (با متوسط 07/4)، همسایگی با عراق (با متوسط 10/4)، نزدیکی مناطق طبیعی با شهر ایلام (با متوسط 38/4)، چشمه سارهای منطقه (با متوسط 11/4)، ارتفاعات و کوههای ایلام (با متوسط 26/4) و وجود امنیت (با متوسط 23/4) در منطقه ایلام می تواند بر جذب گردشگران تاثیر زیادی داشته باشد و با سازماندهی مطلوب جاذبه های طبیعی اطراف شهرایلام توانایی تبدیل شدن به قطب گردشگری در کشور را دارا می باشد.

نظام تحلیل ارزیابی شاخص هاي گردشگري منطقه طبیعی ایلام بر پایه مدل SWOT موضوعات   تحلیل ساختار نظام گردشگری در مناطق طبیعی اطراف شهر ایلام عوامل داخلی نقاط قوت (s) -جاذبه های طبیعی و نایاب مانند غارها، دره ها، ٱتشفشان ها، و ... -اقلیم مناسب منطقه جهت ریزش های جوی -آثارهای باستانی و شهرهای تاریخی -گونه‌های نایاب جنگلی و گیاهان ویژه -طبیعت زیبای کوهستانی منطقه -ارتفاع بالای منطقه از سطح دریا -چهار فصل بودن استان - امنیت منطقه عوامل خارجی فرصت ها (O) -توان بالای نیروی جوان در منطقه جهت اشتغال زایی -پتانسیل بالای طبیعت گردی استان ایلام در جذب گردشگر -هم مرز بودن استان ایلام با کشور عراق -آشنایی با نام و آوازه استان ایلام - تقویت باند فرودگاهی و تبدیل به باند فرودگاهی بین الملل نقاط ضعف (W) -تخریب محیط پیرامون منطقه -عدم استفاده مطلوب از آب منطقه -نبود استراحتگاه جهت اقامتگاه -باند فرودگاهی ضعیف -نبود هتل ها و رستوران ها در این مناطق -جاگذاشتن زباله ها در مناطق طبیعی تهدیدها (T) عدم ریزش­های جوی نامناسب در طول سال های اخیر -بی توجهی دولت به توان منطقه -عدم تبلغات لازم جهت معرفی توان های طبیعی منطقه -عدم حفاظت از مناطق طبیعی منطقه -بی توجهی دولت به گرد و غبار هوای ایلام

نظام تحلیل راهبردها و استراتژي گردشگري منطقه طبیعی ایلام بر پایه مدل SWOT موضوعات   تحلیل ساختار نظام گردشگری در مناطق طبیعی اطراف شهر ایلام استراتژی نقاط قوت (SO) حفظ طبیعت زیبای ایلام و پیرامون آن با برنامه ریزی و مدیریت قوی برای از دست ندادن گردشگران -بالابردن امنیت منطقه با تشکیل پلیس گردشگری به عنوان پایه و اساس توسعه -ایجاد بستر مناسب جهت سرمایه گذاری بخش خصوصی در منطقه -استفاده از پتانسیل منطقه جهت فقرزدایی و رفع بیکاری در منطقه -افزایش باند فرودگاهی ایلام برای جذب گردشگر از عراق و کلیه استان های کشور استراتژی فرصت ها (WO) -استفاده از نیروی جوان منطقه با سرمایه گذاری توسط دولت یا بخش خصوصی با توجه به توان منطقه -حفظ و نگهداری و ایجاد مناطق گردشگری و طبیعت گردی استان ایلام - رونق اقتصادی در روستاهای اطراف منطقه ایلام -تبلیغات و رساندن خصوصیات بی بدیل منطقه به گوش مردم ایران و حتی عراق به حداقل رساندن نقاط ضعف (ST) ایجاد اقامتگاه جهت استفاده گردشگران -ایجاد سرویس بهداشتی در مکان های مورد مطالعه توجه دولت به انتقال گردشگران مخصوصا در روزهای شلوغ -ایجاد جاده­های مناسب از ایلام تا مناطق طبیعی - ایجاد مکان های رفاهی و تفریحی در منطقه­های مورد نظر استراتژی پرهیز از تهدیدها (WT) نگاه دولت به منطقه و پیرامون آن به لحاظ توانایی گردشگری در ایجاد درامد و اشتغال زایی -توجه به ظرفیت منطقه ایلام در جذب گردشگر -متنوع کردن جاذبه های منطقه جهت جذب بیشتر گردشگران -احداث هتل ها، مراکز رفاهی و تفریحی در اطراف شهر جهت جذب بیشتر گردشگران - توجه دولت به منطقه ایلام جهت جلوگیری از آتش سوزی حل مشکل گرد و غباری که از سوریه و عراق به سمت ایلام می آید.

پیشنهادهای مبتنی بر یافته­ها (پیشنهادهای کاربردی) استان چهارفصل ايلام با دارا بودن توانمندي­هاي موجود در زمينه­هاي مختلف، رودخانه­هاي دائمي، جنگل­ها و مراتع سرسبز، جاذبه­هاي طبيعي، تاريخي و مذهبي و جوانان با استعداد مي­تواند به يك قطب گردشگري تبديل شود. با توجه به شرايط مناسب منطقه مورد نظر و توان بالاي آن براي جذب گردشگر، پيشنهادهايي براي بهتر شدن وضعيت منطقه ارائه مي­گردد که در واقع حمايت و توجه دولت و مسئولان استاني و كشوري مي­تواند بسيار راه گشا باشد. اين پيشنهادها را در ادامه ذکر می کنیم:

1-تهيه طرح جامع گردشگري منطقه ایلام با توجه به پتانسيلها و توانمندي هاي بالقوه و بالفعل مناطق مختلف این منطقه. 2- ایجاد و بهبود کیفیت عرضه خدمات و ارتقای امکانات رفاهی وآسایشی در مناطق طبیعی اطراف شهر. 3-گسترش سرمایه گذاری خصوصی و دولتی برای گسترش امکانات گردشگری مانند ساخت هتل، رستوران، مراکز اقامتی و ... 4-ایجاد و بهبود فضای رقابتی اقتصادی در گردشگری 5-ایجاد پروازهای داخلی به کلیه استان ها و پروازهای خارجی (مخصوصا به کشور عراق). 6-اقدام وزارت راه وترابري در ساخت بزرگراهها و راههاي ورودي و بين شهري استان و توسعه شبكه راه‌هاي فرعي كه دسترسي به شهرهاي كوچك و روستاها را فراهم سازد و همچنين توسعه شبكه جاده‌اي درون منطقه‌اي براي دسترسي به جاذبه‌هاي طبیعی مثل چشمه‌هاي آب گرم، کوهستان ها، آثار ديدني و... 7-براي رسيدن به اهداف از پيش تعيين شده و عملياتي كردن برنامه ريزي ها، داشتن آمار صحيح و مستند از منابع، مصارف، درآمدها، هزينه ها، ورود و خروج مسافر بصورت جامع لازم و ضروري است كه متأسفانه استان ايلام فاقد چنين آمار دقيق و حساب شده است و می طلبد تا با اولويت قراردادن اين ضرورت بتوان در برنامه ريزي ها و مقايسه ها حساب شده عمل كرد.

8- پژوهش و توسعه: جمع آوري اطلاعات مربوط به نظرات گردشگراني که به اين استان مسافرت کرده اند، استخراج نتايج مربوط و ارائه آن به سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و مراکز متولي امر گردشگري. 9- ادامه پژوهش های علمي و کاربردي در خصوص طبیعت گردی در استان ایلام و ارائه راهکارهای لازم برای ارتقای گردشگری در این منطقه. 10-با ایجاد، تبلیغ و گسترش رشته های مخصوص کوهستان (مانند کوهنوردی و...) زمینه برای جذب گردشگر بیشتر در استان ایلام فراهم می شود. 11- تلاش نمایندگان استان در مجلس شورای اسلامی در معرفی استان بعنوان یک منطقه بالقوه گردشگری و جذب بودجه در این راستا. 12-راهکارهای جذب گردشگر خارجی (مخصوصا کشور عراق) در استان ایلام. 13- بررسي نحوة مديريت مناسب گردشگاهها و مكان هاي گردشگري در استان ایلام. 14- احداث پارکينگ در مناطق طبیعی، جهت پارک کردن وسايل نقليه گردشگران ورودي. 15- احداث اقامتگاه هايي در منطقه ایلام جهت استراحت گردشگراني که دوست دارند در عروس زاگرس بمانند. 16-ايجاد سرويسهاي حمل و نقل از شهر ایلام به طرف مناطق طبيعي مورد نظر بويژه در روزهاي شلوغ و تعطیل برای خدمات به گردشگران و جلوگیری از ترافیک.

17-توجه و اقدام به جمع آوري زباله ها در منطقه طبيعي ایلام در زمان اوج حضور گردشگران. 18-لزوم دريافت مجوز ورود و پرداخت ورودي براي بازديد مناطق با توجه به اهميت ويژه مناطق حفاظت شده. 19-استفاده از درآمدهاي گردشگري منطقه جهت بهسازي و حفاظت جاذبه هاي طبيعي منطقه. 20- توجه به ظرفيت تحمل مناطق و برنامه ريزي جهت ايجاد تعادل در تعداد بازديدکنندگان در مقطع زماني (روز، هفته، ماه) و همچنين محدوديت راهها و مناطق تردد گردشگران. 21- تبليغات منظم و مؤثر جاذبه هاي استان، بويژه جاذبه هاي طبيعت گردي و جاذبه های غیرفعال در رسانه هاي ملي و استاني، روزنامه ها، سایت های اینترنتی، بروشور تبلیغاتی، روزنامه، مجله، و.. در جهت جذب گردشگر. 22- توسعه گردشگري کوهستان به عنوان يکي از قابليتهاي ممتاز شهرستان از طريق تجهيز ارتفاعات مهم شهرستان به پناهگاه و راه ارتباطي. 23-تجهيز سدها و رودخانه هاي استان به امكانات گردشگري جهت استفاده از جاذبه هاي آبي اين مناطق. 24-توسعة آموزش نيروي انساني در بخش گردشگري به منظور ارائه خدمات كارآمد در اين بخش. 25-ضرورت هماهنگي بين سازمان هاي متولي بخش گردشگري در استان ایلام.

26-تجديد نظر در ساختار مديريتي بخش گردشگري در استان ایلام 26-تجديد نظر در ساختار مديريتي بخش گردشگري در استان ایلام. 27-استفاده از توانمندي هاي گردشگري تجاري در استان ایلام و هدايت سرمايه هاي حاصل شده از اين بخش گردشگري به ساير بخش هاي گردشگري استان و بهبود زير ساختهاي گردشگري در استان. 28-استفاده از توانمندي هاي مرزي بودن استان ایلام، و داشتن فرهنگ و زبان مشترك با كردستان عراق در زمينه جذب گردشگر خارجي. 29-نصب تابلوهاي تعيين جهت براي معرفي آثار و جاذبه هاي طبيعي، تاريخي، مذهبي. 30-برگزای همايشهای تخصصی و جشنواره های منطقه ای، کشوری و بين المللی چون جشنواره گياهان دارويي (با توجه به اینکه ایلام ذخیره گاه گیاهان دارویی در کشور است)، جشنواره غذاهای محلی و ده ها مورد ديگر و دعوت از مناطق ديگر جهت شرکت در آن و همزمان بازديدهای دوره ای از آثار تاريخی، مناطق طبیعی و جاذبه ها در سطح استان. 31-ايجاد فضای سبز و تفريحي در داخل بافت شهر و زيبا سازی وروديهای شهرها به خصوص مرکز استان.

محدودیت های خارج از اختیار پژوهشگر محدودیت های پژوهش محدودیت های خارج از اختیار پژوهشگر محدودیت­های در اختیار پژوهشگر 1- خود سانسوری کارکنان سازمان های مربوط به گردشگری و طبیعت گردی به دلیل ترس از افشای احتمالی اطلاعات 2- ساکنین منطقه و گردشگران تمایلی به شرکت در پژوهش نشان نمی دهند، زیرا بر این باورند که کارهای علمی در سازمان در اولویت نبوده و نتایج علمی پژوهش های انجام شده قبلی را هنوز حس نکرده اند. 3- مدیران برخی از سازمان های دولتی رغبت و تمایلی به انجام پژوهش در سازمان های متبوع خود حتی از نوع دانشجویی ندارند. شاید علت این امر عدم اعتقاد آنان به نتایج حاصله واثر بخشی و مفید بودن این بررسی ها برای دستیابی به اهداف سازمان ها تصور می شود. 1- وجود متغیرهای مداخله گر در پژوهش های گردشگری. 2-تعداد زیاد سؤالات و بی حوصلگی گردشگران در پاسخگویی به سوالات.

پایان