Ημερίδα Τράπεζας της Ελλάδος Ελληνική αγορά εργασίας: Χαρακτηριστικά, εξελίξεις και προκλήσεις Περιφερειακές αποκλίσεις και εμμονή της ανεργίας Εμπειρικές διαπιστώσεις από τις ελληνικές περιφέρειες, 1981-2008 Σαράντης Λώλος Τμήμα Οικονομικής και Περιφερειακής Ανάπτυξης Πάντειο Πανεπιστήμιο Ευαγγελία Παπαπέτρου Τράπεζα της Ελλάδος, Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών και Πανεπιστήμιο Αθηνών 22 Μαρτίου 2010

Άνοδος ανεργίας στις δεκαετίες του 1980 και 1990 Αποκλιμάκωση της ανεργίας στη δεκαετία του 2000

Πίνακας 1: Ποσοστό ανεργίας στην Ελλάδα Περιφέρεια 1981 1983 1990 1999 2003 2008 Ελλάδα 4,0 7,8 7,0 11,9 9,3 7,2 Ανατ. Μακεδονία-Θράκη 1,6 4,6 5,6 13,0 10,2 8,4 Κεντρική Μακεδονία 4,5 6,3 11,8 10,0 8,3 Δυτική Μακεδονία 14,4 16,0 12,4 Θεσσαλία 2,8 5,9 13,1 10,6 9,2 Ήπειρος 6,0 3,2 14,2 11,5 7,1 Ιόνια 1,9 3,4 5,8 10,3 9,0 Δυτική Ελλάδα 2,6 5,7 7,6 12,0 9,5 Στερεά Ελλάδα 4,1 7,7 6,5 15,2 Αττική 11,1 8,8 12,6 8,7 Πελοπόννησος 2,1 7,9 8,5 Βόρειο Αιγαίο 6,6 4,7 11,7 4,2 Νότιο Αιγαίο 3,0 4,8 10,9 Κρήτη 2,4 5,2 5,1 Minimum Maximum Διαφορά Max-Min 9,4 10,8 8,2 Τυπική απόκλιση (*) 0,56 1,02 0,80 1,17 0,82 Συντ. μεταβλητότητας (*) 0,139 0,131 0,114 0,099 0,087 0,077 Πηγή ΕΣΥΕ. (*) Σταθμισμένο με πληθυσμό.

Διάγραμμα 2: Κατάταξη ποσοστού περιφερειακής ανεργίας Διαφοροποιήσεις του ποσοστού ανεργίας ανάμεσα στις περιφέρειες (Πίνακας 1, Διάγραμμα 2) Διάρθρωση της ανεργίας ανάμεσα στις περιφέρειες διατηρείται για μεγάλα χρονικά διαστήματα

αργή αλλά σταθερή σύγκλιση των ποσοστών ανεργίας από το 1981 και μετέπειτα αυτό προκύπτει επίσης από αποτελέσματα του εμπειρικού υποδείγματος που παρουσιάζουμε στη συνέχεια

το ποσοστό απασχόλησης διαφέρει σημαντικά διαπεριφερειακά

Μερίδιο απασχόλησης στον αγροτικό τομέα αυξημένο σε 5 περιφέρειες, αλλά διαχρονικά φθίνον στο δευτερογενή τομέα, κυμαίνεται στο 20% (περίπου 30% σε Δυτ. Μακεδονία και Στερεά Ελλάδα) στον τριτογενή τομέα ιδιαίτερα σημαντικό (70%) σε Αττική και νησιωτική χώρα (τουρισμός), στις υπόλοιπες περιφέρειες γύρω στο 55%

Η προσθήκη των χωρικών επιδράσεων της ανεργίας διαφοροποιεί την ερμηνεία των αποτελεσμάτων των δύο εμπειρικών υποδειγμάτων Στο υπόδειγμα 1 οι επιδράσεις στο ποσοστό ανεργίας ίδιες σε όλες τις περιφέρειες Στο υπόδειγμα 2 οι επιδράσεις στο ποσοστό ανεργίας αλλάζουν από περιφέρεια σε περιφέρεια Η ανεργία εμφανίζει μεγαλύτερη (μικρότερη) επιμονή όταν προκαλείται από μεταβολές στις πιο “κεντρικές” (“απομονωμένες”) περιφέρειες Το ίδιο ισχύει για την επίδραση των προσδιοριστικών παραγόντων του ποσοστού ανεργίας

Θετική σχέση βαθμού επιμονής της ανεργίας και ποσοστού ανεργίας: Ερμηνεία για τη διατήρηση αποκλίσεων στο ποσοστό ανεργίας στις ελληνικές περιφέρειες για μεγάλες χρονικές περιόδους Για την αντιμετώπιση της ανεργίας και των περιφερειακών αποκλίσεων: Οριζόντια πολιτική που θα καλύπτει όλη τη χώρα, η οποία όμως θα δίνει έμφαση στις περιοχές με οξυμένα προβλήματα ανεργίας φαίνεται να είναι η πλέον κατάλληλη Άρα μεγάλα περιθώρια λειτουργίας της Ευρωπαϊκής περιφερειακής πολιτικής