Ευρύτερη Άποψη της Κοινωνίας των Πολιτών για την Κατάσταση στην Κύπρο - Γραφείο Επιτρόπου Εθελοντισμού και Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων

Γενικό πλαίσιο πολικής Τομείς δράσεις του Εθελοντικού Κινήματος Ο σύγχρονος εθελοντισμός καλύπτει όλους τους τομείς της κοινωνίας και ο ρόλος του είναι σημαντικός σε Ευρωπαϊκό και Διεθνές επίπεδο. Ευρωπαϊκές Πολιτικές Ενεργός συμμέτοχη + Εθελοντισμός + Νεολαία + ΜΚΟ=> Προσωπική ανάπτυξη, πρόληψη και Καταπολέμηση της ανεργίας Πολιτική της Κυπριακής Δημοκρατίας Για πρώτη φορά στην ιστορία της Κυπριακής Δημοκρατίας υιοθετούνται πολιτικές που αποσκοπούν: στη στήριξη και αναβάθμιση του εθελοντικού κινήματος και των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων και στην εφαρμογή εργαλείων τα οποία ενθαρρύνουν την ενεργό συμμετοχή του πολίτη και ειδικότερα της νέας γενιάς. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγνώρισε ως καλή πρακτική τη δημιουργία Πολιτειακού Θεσμού για τα πιο πάνω θέματα. Η χώρα μας είναι από τα λίγα κράτη μέλη με ολοκληρωμένο και σύγχρονο πλαίσιο πολιτικής στα θέματα των ΜΚΟ, Εθελοντισμού, Ενεργούς Πολιτότητας και της Κοινωνίας των Πολιτών. Συμβαλλόμενα μέρη Η Κοινωνία των Πολιτών, το Εθελοντικό κίνημα , ΜΚΟ, Τοπική Αυτοδιοίκηση, Εκκλησία.

Το Μοντέλο του Εθελοντισμού Το Μοντέλο του Εθελοντισμού

Το Μοντέλο του Εθελοντισμού Το Μοντέλο του Εθελοντισμού Ο εθελοντισμός είναι συνδυασμός: ακτιβισμού και άμισθης εργασίας ακτιβισμού και αξιοποίησης του ελεύθερου χρόνου αξιοποίησης του ελεύθερου χρόνου και της ανιδιοτελούς προσφοράς Ο εθελοντισμός δεν αντικαθιστά έμμισθη εργασία και ούτε αντικαθιστά την ευθύνη του κράτους απέναντι στους πολίτες.

Εθελοντισμός στην Κύπρο Η Στατιστική Υπηρεσία Κύπρου συμπεριέλαβε στην έρευνα της αναφορικά με το Εισόδημα και Συνθήκες Διαβίωσης των Νοικοκυριών για το έτος 2015, ερωτήσεις που αφορούσαν την εμπλοκή των Κυπρίων ηλικίας 16 ετών και άνω σε εθελοντικές δραστηριότητες είτε σε ατομικό είτε σε συλλογικό επίπεδο. Πρόσθετα μέσα από αριθμό ερωτήσεων επιδιώχθηκε η διακρίβωση της προθυμίας συμμετοχής των ερωτηθέντων σε δημόσιες διαβουλεύσεις και τους λόγους που ενδεχομένως να επηρεάζουν την ενεργό συμμετοχή τους στις εν λόγω διαβουλεύσεις.

Εθελοντισμός στην Κύπρο Από τα αποτελέσματα της έρευνας φαίνεται ότι η συμμετοχή του πληθυσμού σε εθελοντικές δραστηριότητες είναι μικρότερη του 10%. Ιδιαίτερα ενθαρρυντικό είναι το γεγονός ότι τα ποσοστά συμμετοχής σε εθελοντικές δραστηριότητες είτε σε συλλογικό, είτε σε ατομικό επίπεδο, στις ηλικίες 16-29 και 30-39 είναι από τα μεγαλύτερα. Αυτό το γεγονός ενδεχομένως να δείχνει ότι η τάση προς τον εθελοντισμό αλλάζει προς το καλύτερο.

Εθελοντισμός στην Κύπρο Γενικά αποτελέσματα από τον πληθυσμό ηλικίας 16 ετών και άνω που έλαβε μέρος στην έρευνα: 7,17% συμμετείχε σε εθελοντική εργασία μέσω ενός οργανισμού ή οργανωμένου συνόλου. 2,63% συμμετείχε σε εθελοντική εργασία με δική τους πρωτοβουλία. 1,79% συμμετείχε σε δημόσια διαβούλευση. Από τον πληθυσμό που συμμετείχε σε εθελοντική εργασία μέσω ενός οργανισμού ή οργανωμένου συνόλου: Το 55,15% ήταν γυναίκες και το 44,85% ήταν άνδρες. Ποσοστό 30,60% δήλωσε ότι συμμετείχε τουλάχιστον μια φορά το χρόνο σε εθελοντική εργασία μέσω ενός οργανισμού ή οργανωμένου συνόλου

Εθελοντισμός στην Κύπρο Από τον πληθυσμό που δήλωσε ότι ΔΕΝ συμμετείχε σε εθελοντική εργασία μέσω ενός οργανισμού ή οργανωμένου συνόλου: Το 51,66% ήταν γυναίκες και το 48,34% άντρες. Από αυτούς που ανέφεραν την ‘ Έλλειψη ενδιαφέροντος’ ως το λόγο της μη συμμετοχής τους, τα μεγαλύτερα ποσοστά ήταν στις ηλικίες 20 -29 ετών ( 22,93%), 30-39 ετών ( 16,69%) και στις ηλικίες 50-59 ( 15,16%). Από αυτούς που ανέφεραν την ‘Έλλειψη χρόνου’ ως το λόγο της μη συμμετοχής τους, τα μεγαλύτερα ποσοστά ήταν στις ηλικίες 30-39 ετών ( 24,95%), 40-49 ετών (21,24%) και στις ηλικίες 20-29 ετών με ποσοστό 19,78%.

Εθελοντισμός στην Κύπρο Από τον πληθυσμό που δήλωσε ότι ΔΕΝ συμμετείχε σε εθελοντική εργασία με δική του πρωτοβουλία: Το 51,87% ήταν γυναίκες και το 48,13% άντρες Λόγοι μη- συμμετοχής του πληθυσμού σε εθελοντική εργασία με δική του πρωτοβουλία (%):

Ενεργός πολίτης Ενεργός πολίτης Η έννοια του «ενεργού πολίτη» αναφέρεται στη διεκδίκηση των δικαιωμάτων του στον δημόσιο χώρο και στην ενεργό συμμετοχή στις πολιτικές και κοινωνικές δομές διαμόρφωσης απόψεων ή λήψης αποφάσεων, όπως είναι οι κυβερνητικοί φορείς, οι φορείς αυτοδιοίκησης, οι συνδικαλιστικοί φορείς, οι διάφοροι σύλλογοι, οι επιστημονικές ενώσεις, κ.ά

Ημέρα Δημόσιας Διαβούλευσης Υλοποίηση πολιτικών Ημέρα Δημόσιας Διαβούλευσης Η Δημόσια Διαβούλευση έχει σκοπό και στόχο να δώσει στους πολίτες τη δυνατότητα να εκφράσουν τις απόψεις και εισηγήσεις τους επί συγκεκριμένων ζητημάτων και μέτρων, έτσι ώστε το κράτος να μπορεί να διαμορφώνει ολοκληρωμένη άποψη για τη χάραξη πολιτικών. Η διαδικασία αυτή θα φέρει την Κυβέρνηση πιο κοντά στον πολίτη δεδομένου ότι το κράτος δεν μπορεί να εκσυγχρονιστεί χωρίς τη συμμετοχή του. Για αυτό το λόγο στα πλαίσια της Εβδομάδας Εθελοντισμού (1η μέχρι 8η Δεκεμβρίου), καθορίστηκε η 4η Δεκεμβρίου ως «Ημέρα Δημόσιας Διαβούλευσης. Η διαδικασία της Δημόσιας Διαβούλευσης θα επαναλαμβάνεται κάθε τέσσερις μήνες.

Δημόσιες Διαβουλεύσεις 3η Δημόσια Διαβούλευση 5 Δεκεμβρίου 2017 Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας συμμετείχε στην 3η Δημόσια Διαβούλευση με πάνω από 100 Εθελοντικές Οργανώσεις και ΜΚΟ.

2 Άτυπα Υπουργικά Συμβούλια Ενεργός πολίτης Ημέρα του Πολίτη 2 Άτυπα Υπουργικά Συμβούλια Οι συμμετέχοντες ήταν νέοι από Λύκεια και Πανεπιστήμια οι οποίοι είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν τη λειτουργία του Υπουργικού Συμβουλίου και μετά την ολοκλήρωση των εργασιών του να συζητήσουν με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και τους Υπουργούς, θέματα που τους απασχολούν και προβληματίζουν. Επίσης, είχαν την ευκαιρία να κρίνουν και να σχολιάσουν όσα άκουσαν κατά την συνεδρία του άτυπου Υπουργικού Συμβουλίου αλλά και να προβούν σε εισηγήσεις.

Εθελοντισμός και ενεργός πολίτης στα σχολεία Σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού ανακοινώθηκαν πολιτικές για την καλλιέργεια του Εθελοντισμού και ενεργού πολίτη στα σχολειά όπως: Καθορισμός σε κάθε σχολική μονάδα ενός εκπαιδευτικού και ενός μαθητή υπεύθυνου για θέματα εθελοντισμού και ενεργού πολίτη. Ένταξη στις ετήσιες δράσεις των σχολικών μονάδων μίας τουλάχιστο δράσης σε θέματα εθελοντισμού και ενεργού πολίτη. Δημιουργία εγχειριδίου για τον εθελοντισμό και ενεργό πολίτη (βιβλίου καλών πρακτικών) Αξιοποίηση των εκπαιδευτικών σχολικών εκδρομών

«Δικαιώματα και Ευθύνες των Εθελοντών» Υλοποίηση πολιτικών Θεσμοθετήθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο η Διακήρυξη «Δικαιώματα και Ευθύνες των Εθελοντών» Η έγκριση της Διακήρυξης από το Υπουργικό Συμβούλιο: Θεσμοθετεί πολιτικά, ένα έγγραφο το οποίο ενδυναμώνει και βελτιώνει τον τρόπο λειτουργίας των Εθελοντικών και Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων και τη διαχείριση των εθελοντών. Περιλαμβάνει βασικές αρχές Κώδικα Δεοντολογίας Καθορίζει μια κοινή βάση για τον εκσυγχρονισμό του Εθελοντικού κινήματος.

Υλοποίηση Πολιτικών Το έγγραφο πολίτικης της κοινωνίας των Πολιτών Σε συνεργασία με το Συμβούλιο της Ευρώπης έχουμε συγγράψει το Έγγραφο της Κοινωνίας των Πολιτών, το οποίο θα καθορίζει μ’ ένα δομημένο τρόπο την σχέση Κράτους και Κοινωνίας των Πολιτών (Οργανωμένη και μη Οργανωμένη). Έχει εγκριθεί από το Υπουργικό Συμβούλιο τον Ιούλιο του 2017.

ΘΕΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ (1) Διαβούλευση σε θέματα Ευρωπαϊκής Ένωσης, που δίνει τη δυνατότητα στις ίδιες τις ενδιαφερόμενες οργανώσεις να εγγραφούν για σκοπούς διαβούλευσης (διαδικασία που οργανώνεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο) http://ec.europa.eu/yourvoice/index_en.htm Πρωτοβουλίες της κυβέρνησης υπό την αιγίδα του Γραφείου για ενθάρρυνση του εθελοντισμού και της ενεργού πολιτότητας: Εκσυγχρονισμός νομικού πλαισίου Εγχειρίδιο για εκπαιδευτικούς στα σχολεία Χάρτης των «Δικαιωμάτων και Ευθυνών των Εθελοντών» «Σπίτια των Εθελοντών» Δημόσιες Διαβουλεύσεις Άτυπο Υπουργικό Συμβούλιο Πλατφόρμα «ΠΡΟΣΦΕΡΩ» Χάρτα της Ενεργού Πολιτότητας Έγγραφο της Οργανωμένης Κοινωνίας των Πολιτών

ΘΕΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ (2) Προώθηση της Συμμετοχικότητας (Βουλή των Γερόντων και Σύνοδος της Κοινωνίας των Πολιτών – Διοργανώνονται από το ΠΣΣΕ). Βουλή των Παίδων, υπό την αιγίδα του Προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων (Διοργανώνεται από το ΠΣΕΠΕΠ). Σύνοδοι για τη Νεολαία (Διοργανώνονται από τον ΟΝΕΚ) – Καθορισμός Εθνικής Στρατηγικής για τη Νεολαία. Κύρωση Σύμβασης για την Πρόσβαση στις Πληροφορίες, τη Συμμετοχή του Κοινού στη Λήψη Αποφάσεων και την Πρόσβαση στη Δικαιοσύνη για Περιβαλλοντικά Θέματα (Σύμβαση του Άαρους). Ανάληψη ενός ευρέος φάσματος δεσμεύσεων που στοχεύουν στη διασφάλιση της συμμετοχής του κοινού σε σχέδια, προγράμματα, πολιτικές και νομοθεσίες.

Προκλήσεις για την πλήρη αξιοποίηση της συμβολής της ΟΚΠ στην Κύπρο καθιέρωση μιας πιο θετικής αντίληψης της αξίας της οργανωμένης Κοινωνίας των Πολιτών ανάπτυξη ενός σύγχρονου νομοθετικού πλαισίου εξασφάλιση επαρκούς πρόσβασης σε πόρους για την οργανωμένη Κοινωνία των Πολιτών ανάπτυξη των ικανοτήτων της οργανωμένης Κοινωνίας των Πολιτών προαγωγή της συμμετοχής της οργανωμένης Κοινωνίας των Πολιτών διασφάλιση της πρόσβασης της οργανωμένης Κοινωνίας των Πολιτών στη δικαιοσύνη.

Τρόποι Αντιμετώπισης των Προκλήσεων (1) Εκσυγχρονισμός Νομικού Πλαισίου Ο περί Σωματείων και Ιδρυμάτων και για Άλλα Συναφή Θέματα Νόμος του 2017 (Ν. 104(I)/2017 Νομοσχέδιο με τίτλο: «Ο Περί Ιδιωτικών Οργανισμών Κοινής Ωφέλειας (Πιστοποίηση) Νόμος» Διασφάλιση πρόσβασης σε πόρους Διαφανείς διαδικασίες στη βάση μετρήσιμων κριτηρίων Διευκόλυνση για αναζήτηση διαθέσιμων κεφαλαίων εκτός Κύπρου, όπως κεφάλαια της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ανάπτυξη ικανοτήτων Εφαρμογή του Χάρτη για τα «Δικαιώματα και τις Ευθύνες των Εθελοντών», που ενισχύει τις δραστηριότητές της ΟΚΠ Καταρτισμός προσωπικού και εθελοντών των ΜΚΟ σε θέματα κοστολόγησης, χρηματοοικονομικού σχεδιασμού και αναφορών, αιτήσεων για χρηματοδότηση και συμμετοχής σε ασκήσεις διαβούλευσης, Προαγωγή της συμμετοχής συνεργασία με την Πολιτεία και τα αρμόδια Υπουργεία και Υπηρεσίες αναγνώριση του συμβουλευτικού ρόλου της ΟΚΠ στα θέματα χάραξης πολιτικής  καθιέρωση δικτύων για διευκόλυνση της συνεργασίας μεταξύ των ΜΚΟ

Τρόποι Αντιμετώπισης των Προκλήσεων (2) Εκπαίδευση εργαζομένων σε κυβερνητικές δομές σε όλα τα επίπεδα για τον τρόπο λειτουργίας της ΟΚΠ, τη συμβολή της και τα πλεονεκτήματα που προκύπτουν από τη συνεργασία μαζί με ή μέσω της ΟΚΠ Προαγωγή της καλύτερης κατανόησης κι εκτίμησης της ΟΚΠ από το κοινό τονίζοντας παράλληλα τη διακριτή φύση του από όλες τις κυβερνητικές δομές Ενθάρρυνση της συνεργασίας με την ΟΚΠ, είτε μέσω του εθελοντισμού είτε με άλλους τρόπους συμμετοχής στις δραστηριότητες αυτών Δημοσιοποίηση των τρόπων με τους οποίους είναι δυνατή η εμπλοκή σε δραστηριότητες της ΟΚΠ Καθιέρωση σχεδίου αναγνώρισης δεξιοτήτων που είναι δυνατό να αποκτηθούν μέσω της εμπλοκής σε δράσεις της οργανωμένης Κοινωνίας των Πολιτών. Ευρεία και τακτική διάδοση πληροφοριών για τις δράσεις της ΟΚΠ και τι επιτυγχάνεται μέσα από αυτές

Υλοποίηση Πολιτικών Η χάρτα του Ενεργού Πολίτη Θα επεξηγεί την έννοια του ενεργού πολίτη και τα οφέλη, τόσο σε ατομικό επίπεδο αλλά και στην κοινωνία, καθώς και τον τρόπο ενεργοποίησης των πολιτών καιν ειδικότερα των νέων στα κοινά. Έχει εγκριθεί από το Υπουργικό Συμβούλιο τον Ιούλιο του 2017.

Ηλεκτρονικό Σύστημα Διαχείρισης Θεσμός που δημιουργήθηκε με σκοπό την δωρεάν παροχή, κυρίως, βασικών ειδών τροφής, αλλά και άλλων ειδών όπως ρουχισμός και παιχνίδια σε οικογένειες που αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα. Τοπικές αρχές, Εκκλησία, εθελοντικές οργανώσεις και απλοί πολίτες συνεργάζονται με σκοπό την κάλυψη πρωτογενών αναγκών επιβίωσης ευαίσθητων κοινωνικά ομάδων του τόπου μας. Κοινό έντυπο και ηλεκτρονικό σύστημα ‘’Αρωγη’’ για καλύτερο έλεγχο και στόχευση, με εφαρμογή της νομοθεσίας ‘’Περι Προστασία Προσωπικών Δεδομένων’’ Τα «παντοπωλεία της καρδιάς»

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΥΝΟΧΗ Στις μέρες μας και ένεκα της διαφόρων κοινωνικών προβλημάτων, καταγράφονται πολυάριθμες πρωτοβουλίες ιδρυμάτων, συλλόγων, ΜΚΟ, και εθελοντικών ομάδων με σκοπό την παροχή κοινωνικής και υλικής βοήθειας, αλλά και εφαρμογή προγραμμάτων προς τις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού. Οι εν λόγω πρωτοβουλίες έχουν τυπικό αλλά και άτυπο χαρακτήρα και απορρέουν από φορείς της κοινωνίας πολιτών, της κυβέρνησης, της τοπικής αυτοδιοίκησης, της εκκλησίας και του ιδιωτικού τομέα. Αξιοσημείωτες όμως είναι και οι άτυπες μορφές εθελοντισμού που λαμβάνουν χώρα στην γειτονιά, στο σχολείο και στον χώρο εργασίας. Σημαντική είναι η συνδρομή όλων προς παροχή κάθε είδους στήριξης και βοήθειας

Ευχαριστώ για την προσοχή σας! Στοιχεία επικοινωνίας: Γιάννης Γιαννάκη Προεδρικός Επίτροπος Εθελοντισμού και ΜΚΟ Τηλ.: 22 400163 Φαξ: 22 400181 E-mail: volunteerism@presidency.gov.cy Ιστοσελίδα: www.volunteercommissioner.gov.cy     www.facebook.com/epitroposethelontismou     twitter.com/YiannakiYiannis