Εξοπλισμός ασφάλειας & Μέσα Ατομικής Προστασίας (Μ.Α.Π.) Γ. ΝΙΚΟΛΕΛΗ- Χ. ΦΟΥΝΤΖΟΥΛΑ

Εισαγωγή Τα συνηθέστερα εργαστηριακά ατυχήματα είναι: οι λοιμώξεις από έκθεση σε βιολογικά υλικά, τα εγκαύματα και οι δηλητηριάσεις από χημικές ουσίες, η ανάφλεξη και η φωτιά σε ενδύματα και οι πτώσεις στο δάπεδο, κ.ά. Για την πρόληψη των ατυχημάτων απαιτείται: η διάθεση εξοπλισμού ασφάλειας και η παροχή κατάλληλων Μέσων Ατομικής Προστασίας (Μ.Α.Π.). Η πρόληψη είναι πάντα προτιμότερη της καταστολής.

Α) Μέσα Ατομικής Προστασίας (Μ.Α.Π.) Μέσο Ατομικής Προστασίας: οτιδήποτε χρησιμοποιείται για την προστασία των εργαζομένων στο χώρο εργασίας από οποιονδήποτε κίνδυνο που απειλεί την υγεία και την ασφάλειά τους. Προβλέπεται ότι: Τα Μ.Α.Π. πρέπει να πληρούν τις απαιτήσεις ως προς την καταλληλότητα τους για την προστασία της υγείας των χρηστών, χωρίς να δημιουργούν άλλα προβλήματα. Η παροχή των Μ.Α.Π. στους εργαζόμενους γίνεται από τον εργοδότη. Η χρήση των Μ.Α.Π. από τους εργαζόμενους είναι υποχρεωτική. Η φύλαξη των Μ.Α.Π. γίνεται σε ειδικούς χώρους με εύκολη πρόσβαση. Τα Μ.Α.Π. χρησιμοποιούνται σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή.

Κατηγορίες Μέσων Ατομικής Προστασίας Τα Μ.Α.Π. κατατάσσονται σε κατηγορίες ανάλογα με το μέρος του σώματος ή της λειτουργίας του σώματος που προστατεύουν. Προστασία του κορμού. Προστασία των χεριών. Προστασία των ματιών και του προσώπου. Προστασία της αναπνοής. Προστασία των ποδιών.

Προστασία του κορμού Για την προστασία του κορμού από την επαφή με βιολογικά υλικά (αίμα, σωματικά υγρά) και χημικές ουσίες χρησιμοποιούνται εργαστηριακά ενδύματα, όπως εργαστηριακές ή ιατρικές μπλούζες, φόρμες, ποδιές, στολές κ.ά. Ιατρικές μπλούζες: κατασκευασμένες από φυσικό υλικό (βαμβάκι), μέχρι το γόνατο, με μακριά μανίκια και κουμπιά στο μπροστινό μέρος του κορμού και φοριούνται σε όλους τους χώρους όπου χρησιμοποιούνται επικίνδυνα υλικά.

Προστασία του κορμού Προστατευτικές ποδιές μιας χρήσης: λεπτές, αδιάβροχες, κατασκευασμένες από συνθετικό υλικό φοριούνται πάνω από την ιατρική μπλούζα για πρόσθετη προστασία από την επαφή με αίμα ή άλλα βιολογικά υγρά. Πλαστικές ποδιές: ενισχυμένες, αδιάβροχες και προστατεύουν από πιτσιλίσματα καυστικών, τοξικών και άλλων χημικών.

Χρήσιμες οδηγίες χρήσης των εργαστηριακών ενδυμάτων Οι ιατρικές μπλούζες πρέπει να φοριούνται καθ’ όλη τη διάρκεια της εργασίας, κουμπωμένες. Να φοριούνται μόνο μέσα στο εργαστήριο και να αφαιρούνται στην έξοδο. Να πλένονται σε Τ>70 oC (τουλάχιστον για 30 min). Να υπάρχει και μια δεύτερη στο εργαστήριο για ενδεχόμενο αλλαγής . Οι προστατευτικές ποδιές μιας χρήσης πρέπει να φοριούνται πάνω από την ιατρική μπλούζα και να απορρίπτονται σε δοχείο αποβλήτων μετά τη χρήση τους. Η περιφορά με την ιατρική μπλούζα σε χώρους εκτός εργαστηρίου συμβάλλει στη διασπορά μολυσματικών παραγόντων και θέτει σε κίνδυνο άλλα άτομα.

Προστασία των χεριών Τα γάντια προστατεύουν τα χέρια από την επαφή με βιολογικά υγρά, χημικές ουσίες, ακτινοβολίες, τραυματισμούς, τρυπήματα και κατά την επαφή με θερμές ή ψυχρές επιφάνειες. Είδη γαντιών: Latex: λεπτά μιας χρήσης, με ή χωρίς πούδρα. Προστατεύουν από αίμα, άλλα σωματικά υγρά και μολυσματικά αντικείμενα. Απαραίτητα κατά την αιμοληψία. Χειρουργικά: από φυσικό latex, αποστειρωμένα, χωρίς πούδρα, για άσηπτες συνθήκες. Νιτριλίου: λεπτά, ελαστικά και ανθεκτικά στο τρύπημα. Προστατεύουν από μολυσματικά υλικά, χημικές ουσίες και αιχμηρά αντικείμενα.

Προστασία των χεριών Ενισχυμένα ελαστικά νιτριλίου, νεοπρενίου ή βινυλίου, μιας χρήσης ή επαναχρησιμοποιούμενα. Παρέχουν άριστη προστασία από οξέα, βάσεις κ.ά. Λαστιχένια ή πλαστικά μιας χρήσης: για εργασίες με χαμηλή και μέτρια ακτινοβολία. Βαμβακερά ή δερμάτινα με μονωτικό υλικό: για το χειρισμό θερμών ή ψυχρών αντικειμένων. Λαστιχένια ή πλαστικά οικιακής χρήσης: για καθαρισμό και απολύμανση, επαναχρησιμοποιούμενα καθώς μπορούν να πλυθούν με σαπούνι και νερό. Πλαστικά: μιας χρήσης, για γενικές ανάγκες.

Είδη γαντιών

Οδηγίες ορθής χρήσης των γαντιών Σωστό μέγεθος. Είδος γαντιών ανάλογα με την εργασία. Να μη φέρουν πόρους ή σχισμές. Να αποφεύγετε το άγγιγμα καθαρών επιφανειών και αντικειμένων. Να απορρίπτονται εάν τρυπηθούν ή λερωθούν με μολυσμένα υγρά. Να αφαιρούνται σωστά. Να ακολουθείται πλύσιμο των χεριών με σαπούνι. Να μην επαναχρησιμοποιούνται τα γάντια μιας χρήσης.

Ενδεδειγμένος τρόπος αφαίρεσης μολυσμένων γαντιών

Προστασία ματιών και προσώπου Η χρήση κατάλληλου εξοπλισμού απαιτείται για την προστασία του προσώπου και των ματιών από: Πιτσιλίσματα μολυσματικών υλικών, αίμα, παθογόνους μικροοργανισμούς, ή ιικό υλικό, τα οποία μπορούν να εισχωρήσουν από τον βλεννογόνο των ματιών. Χημικά υλικά (καυστικά, διαβρωτικά , καρκινογόνα κ.ά.) Εκτόξευση θραυσμάτων γυάλινων σκευών ή εξαρτημάτων από τον εξοπλισμό. Από την υπεριώδη ακτινιβολια (UV) , το φθορισμό ή το laser. Τίποτα δεν μπορεί να αντικαταστήσει την απώλεια της όρασης.

Είδη προστασίας ματιών και προσώπου Γυαλιά ασφάλειας: προστατεύουν τον βλεννογόνο από πιτσιλίσματα βιολογικών και χημικών υλικών χαμηλής και μέτριας επικινδυνότητας. Χονδρά γυαλιά (goggles): ενισχυμένα με πλαϊνές ασπίδες για να προστατεύουν από πιτσιλίσματα & θραύσματα. Γυαλιά προστασίας: από την υπεριώδη ακτινοβολία (UV), lazer. Πρέπει να πλένονται μετά από κάθε χρήση. Ασπίδες προσώπου: κατασκευάζονται από άθραυστο υλικό. Προστατεύουν όλο το πρόσωπο από πιτσιλίσματα ή θραύσματα, ατμούς και UV ακτινοβολία. Δεν είναι εύχρηστες, θαμπώνουν εύκολα και είναι βαριές (μειονεκτήματα).

Προστασία της αναπνοής Τα Μ.Α.Π. των αναπνευστικών οδών πρέπει να είναι ανάλογα με τη φύση της εργασίας και το είδος του κινδύνου. Μάσκες χειρουργικές: παρέχουν χαμηλή προστασία, κυρίως από μεγάλα σταγονίδια και πιτσιλίσματα, όχι όμως από αερολύματα. Μάσκες με φίλτρο: διαθέτουν χημικό ή μηχανικό φίλτρο για τον καθαρισμό του εισπνεόμενου αέρα από επικίνδυνα παθογόνα, τοξικά αέρια, ατμούς, αιωρούμενα σωματίδια και σκόνη. Αναπνευστικές συσκευές: παρέχουν καθαρό αέρα ή οξυγόνο σε χώρους με μειωμένο οξυγόνο καθώς και όταν υπάρχει σημαντική συσσώρευση επικίνδυνων αερίων.

Προστασία των ποδιών Υποδήματα: πρέπει να είναι κατασκευασμένα από δέρμα ή άλλο αδιαπέραστο υλικό. Να είναι ανθεκτικά σε καυστικές χημικές ουσίες, κλειστά και με αντιολισθητικές σόλες. Επίσης, πρέπει να φοριούνται μόνο μέσα στο εργαστήριο. Προστατευτικά καλύμματα υποδημάτων: κατα-σκευασμένα από συνθετικό υλικό, αδιάβροχα και μιας χρήσης. Φοριούνται πάνω από τα εργαστηριακά υποδήματα. Λαστιχένιες μπότες: χρησιμοποιούνται μόνο κατά τη μετάγγιση μεγάλης ποσότητας καυστικών χημικών ουσίων.

Β) Εξοπλισμός ασφάλειας Πίδακας έκπλυσης ματιών: Εκτοξεύει μεγάλη ποσότητα νερού με χαμηλή πίεση. Χρησιμοποιείται για την άμεση αντιμετώπιση έκχυσης βιολογικών ή χημικών υλικών στα μάτια. Εναλλακτικά, χρήση του «κιτ» έκπλυσης οφθαλμών με αποστειρωμένο νερό. 2) Καταιονητήρας σώματος: Εκτοξεύει με σταθερή ροή μεγάλη ποσότητα νερού με χαμηλή πίεση. Χρησιμοποιείται για την άμεση αφαίρεση βιολογικών και χημικών πιτσιλισμάτων από το σώμα, καθώς και για την κατάσβεση φλεγόμενων ενδυμάτων.

Β) Εξοπλισμός ασφάλειας Θερμοκρασία νερού:16-38°C (60-100°F).  Τοποθέτηση όσο πιο κοντά στην εστία του πιθανού ατυχήματος, χωρίς διαχωριστικά ή άλλα εμπόδια στη διαδρομή και, αν είναι δυνατό, κοντά σε έξοδο κινδύνου. σύνδεση με σύστημα αποχέτευσης- πιθανά επιμολυσμένα απόβλητα.

Εξοπλισμός ασφάλειας Υλικά αντιμετώπισης χημικών πιτσιλισμάτων: 10x Γάντια εξεταστικά 12 x Αποστειρωμένες γάζες 15 Χ 15 12x Αποστειρωμένες γάζες 15 Χ 30 5x Μη Αποστειρωμένες γάζες 7.5 Χ 7.5 1x Λευκοπλάστης καρούλι 20x Τσιρότα ανώτερης ποιότητας διάφορα μεγέθη 1x Ελαστικός επίδεσμος 0,05 Χ 4,5 m 1x Ελαστικός Επίδεσμος 0,10 Χ 4,5 m 1x Τριγωνικός επίδεσμος 1x Αιμοστατικός επίδεσμος 1x Ιατρικό Βαμβάκι 6x Γλωσσοπίεστρα 6x Ποτηράκια μιας χρήσης 1x Αλοιφή για εγκαύματα 2x Αμπούλες οφθαλμικού διαλύματος 20 ml για πλύση 1x Στικ Αμμωνίας 1x Φυσιολογικός ορός 250 ml 1x Οξυζενέ 100 ml 1x Οινόπνευμα φαρμακευτικό 70% 1x Αντισηπτικό διάλυμα 1x Υγρό απολύμανσης χεριών 1x Ψαλίδι Ατραυματικό Α’ Βοηθειών 1x Θερμόμετρο Ψηφιακό 1x Μάσκα προσώπου ανάνηψης τεχνητής αναπνοής με οδηγίες και σχηματικές παραστάσεις Φακελάκια με στεγανό κλείσιμο ZIP για όλα τα περιεχόμενα υγρής μορφής. Υλικά αντιμετώπισης χημικών πιτσιλισμάτων: Το νερό δεν είναι πάντα κατάλληλο για την ασφαλή αντιμετώπιση της έκχυσης στο σώμα. Κιβώτιο Α’ Βοηθειών Υπουργική Απόφαση 32205/Δ.10.96/2.10.2013 Απαγωγός – Εστία

Εξοπλισμός ασφάλειας Υλικό πυροπροστασίας: Πυροσβεστήρες CO2. Κατάλληλοι για φωτιές τύπου Α (ξύλο, ύφασμα, χαρτί, ελαστικά, καουτσούκ και πλαστικά), τύπου Β (εύφλεκτα υγρά και αέρια, όπως βενζίνη, πετρέλαιο, λάδι,κ.ά) και τύπου C (ηλεκτρικές συσκευές υπό τάση και γενικά ηλεκτρικά κυκλώματα υπό τάση). Συνηθέστερος τύπος αυτός των 2 kg. Κουβέρτες προστασίας (επεξεργασμένο μαλλί, χωρίς αμίαντο, σε διαστάσεις 2,00Χ1,50m)

Κανόνες ατομικής υγιεινής στους χώρους των εργαστηρίων Απαραίτητα προστατευτικά ενδύματα. Φύλαξη εργαστηριακών ενδυμάτων χωριστά από εξωτερικά ενδύματα και προσωπικά αντικείμενα. Χρήση γαντιών. Αδιάβροχο επίδεσμο σε εκτεθειμένα τραύματα. Απαγορεύεται η αναρρόφηση με το στόμα. Απαγορεύεται η κατανάλωση φαγητού, ποτού, το κάπνισμα και η χρήση καλλυντικών μέσα στο εργαστήριο. Διατήρηση φαγητού και ποτών σε ξεχωριστά ψυγεία. Αποφυγή φακών επαφής στο εργαστήριο. Κίνδυνος ανάφλεξης μακριών μαλλιών. Απαραίτητη η σωστή πλύση χεριών ακόμη και με τη χρήση γαντιών.

Ορθός τρόπος πλύσης των χεριών

Συνιστώμενη σειρά αφαίρεσης των Μ.Α.Π. Αφαίρεση των γαντιών. Αφαίρεση της ιατρικής μπλούζας. Πλύσιμο χεριών με νερό και σαπούνι. Αφαίρεση γυαλιών ή μάσκας. Πλύσιμο χεριών.

Γενικοί κανόνες ατομικής ασφάλειας Να μην εργάζεστε μόνοι στο εργαστήριο. Χρήση θαλάμου βιολογικής ασφάλειας ή απαγωγού όταν απαιτείται. Χρήση γυαλιών ή μασκών όταν εργάζεστε με χημικά. Χρήση ποδιάς, μπλούζας ή φόρμας όταν είστε στο εργαστήριο. Χρήση κατάλληλων γαντιών, ειδικών παπουτσιών. Χρήση μασκών αναπνοής μόνο μετά από εκπαίδευση. Έλεγχος καλωδίων & γείωση συσκευών. Επιθεώρηση των χημικών αντιδράσεων από το πλάι. Πότε από το ανοιχτό μέρος του δοκιμαστικού σωλήνα. Χειρισμός όλων των χημικών ως τοξικά και διαβρωτικά, εκτός αν γνωρίζετε τη συμπεριφορά τους. Απόρριψη χημικών σε ειδικά δοχεία αποβλήτων.

Γνώση χώρου και εγκαταστάσεων Έξοδος κινδύνου: που είναι και που οδηγεί. Φορητοί πυροσβεστήρες: που είναι και πως λειτουργούν. Ήχους συναγερμών. Πίδακες έκλυσης ματιών και καταιονητήρες σώματος: που είναι και πως λειτουργούν. Είδη στο κιβώτιο πρώτων βοηθειών: έλεγχος και πώς χρησιμοποιούνται. Τηλέφωνο Κέντρου Δηλητηριάσεων: 210-7793777. Ανθεκτικό επίπλο σε περίπτωση σεισμού.