بسم الله الرحمن الرحیم

کانابینوئید(حشیش) دکتر مقاره زاده متخصص پزشکی قانونی و مسمومیتها

كانابيس يا شيره گياه شاهدانه (CANNABIS) از گیاه شاهدانه هندی (کانابیس ساتیوا) به هر قسمتی ازبوته حشیش با قابلیت ایجاد اثرات مقلد سایکوز ماری جوانا اطلاق می شود.رایجترین ماده غیرمجازی است که در ایالات متحده مصرف می شود. اثرات ماری جوانا طیفی از اثرات رفتاری را نشان می دهد: محرک،آرام بخش،توهم زا حشیش از گیاهی بنام کانابیس و از بهم فشردن گل های این گیاه بدست می آید. رنگ حشیش بعد از خشک شدن ،قهوه ای تیره می شود . در پخت نان قندی ( در میان آن) نیز استفاده می کنند.

شکل ظاهری و اسامی 200 وازه عامیانه شکل ظاهری و اسامی  200 وازه عامیانه bud،blunt،bhang،reefer،pot،MayJane،joint، jive،herb،grass،gangster،dope،Thai stick، Weed،skunk،rope،roach،zig zag man ماری جوانا محتوی 421 ماده شیمیایی متفاوت مشتمل بر 61 نوع کانابینویید است. قدرت آن بر اساس درصد جزء فعالی بنام دلتا -9 – تتراهیدروکانابینول(THC)در وزن خشک می باشد.

ماده موثره و سایکواکتیو گیاه البته یک خانواده دارویی بنام کانابینوئیدها در این گیاه وجود دارند که هر کدام ممکن است در بعضی از تاثیرات آن نقش داشته باشند مهمترین کانابینوئیدها: Δ8-THC cannabinol(CBN) Cannabidol(CBD) CBN و CBD تاثیرات رفتاری مستقیم و مشخص روی انسان ندارند این گیاه حاوی بیش از 300 ترکیب طبیعی دیگر از جمله الکل ها،استروئیدها،قندها،اسیدهای چرب و.... میباشد

حشیش محتوی 10 درصد THCاست روغن حشیش تغلیظ شده با بیش از 20% THC است.

کاربردهای درمانی ماری جوانا در ترکیب با کدیین در شربت سرفه کاربرد داشته کانابینویید ها به عنوان آرام بخش ،ضد درد ،صرع،آسم ماری جوانا:در درمان استفراغ(کاهش یا توقف)در کموتراپی ها،کاهش فشار چشم در گلوکوم،ضداسپا سم در درمان مولتیپل اسکلروز،افزایش دهنده اشتها برای جلوگیری از کاهش وزن در AIDS

فراورده های سنتتیک با اثر مشابه Marinol :یک THC صناعی است nabilone یا سزامت :یک کانابینوئید صناعی است Savitex از استخراج صنعتی THC از کانابیس بدست می آید ترکیبات فوق عمدتا به منظور کنترل تهوع و استفراغ در بیماران سرطانی(کموتراپی) و کنترل بی اشتهایی در بیماران ایدزی استفاده میشود

روغن حشیش که رنگ آن سیاه و یا قرمز است به وسیله پیپ و یا با سیگار استفاده می شود .

نام گذاری فراورده های گیاه با ویژگیهای سایکواکتیویتی سیگاری مخلوط شدن ماری جوانا یا حشیش یا روغن حشیش با تنباکو و مصرف آن به شکل سیگار یا پیپ

دفع(Excretion) THC ظرف روزها وهفته ها بداخل ادرار و مدفوع ترشح میشود.(تا 20 درصد در ادرار ومابقی در مدفوع) یک دوز واحد THC معمولا 3تا 5 روز گاهی تا 12 روز در ادرار قابل تشخیص است. زمان متوسط برای یک نتیجه منفی حدود 6روز(18-3 روز) برای مصرف کننده مبتدی زمان متوسط برای یک نتیجه منفی 19 روز(46-3 روز) برای مصرف کنندگان حرفه ای

متابولیسم عمده متابولیسم THC کبدی است Δ9-THC در کبد به 11 هیدروکسی دلتا THC و دلتا 8 تبدیل میگردد 11هیدروکسی دلتا THC از Δ9-THC فعال تر بوده و راحت تر هم از BBB عبور میکند سایر متابولیت ها معمولا در چربی کمتر حل شده و راحت تر دفع می شوند CBD آنزیم متابولیزه کننده Δ9-THC را مهار میکند(طولانی شدن اثر دارو) CBN سرعت متابولیسم Δ9-THC را افزایش می دهد

فیزیولوژی : رسپتورهای اختصاصی کانابیس: CB1در مغز منتشر فیزیولوژی : رسپتورهای اختصاصی کانابیس: CB1در مغز منتشر بیشتر در بازال گانگلیا جسم سیاه گلوبوس مخچه هیپوکامپ کورتکس بخصوص لوب فرونتال CB2در با فتهای سیستم ایمنی محیطی شامل طحال ماکروفاژ وازودفران

هر دو این رسپتورها ادنیل سیکلاز را مهار می کنند و باعث تحریک کانال پتاسیم می شود با فعال شدن انهااز ریلیز استیل کولین ال-گلوتامات گاما امینو بوتیریک اسید نورادرنالین دوپامین و سروتونین ممانعت می شود

جذب ترکیبات موثره در کانابیس 1- مصرف خوراکی THC یک ترکیب اسیدی ضعیف و به شدت محلول در چربی است THC در الکل محلول و در آب غیر قابل حل است جذب THCدر دستگاه گوارش آهسته و اضافه کردن روغن به آن منجر به تسریع فرایند جذب میشود(لوز بیرجندی) حداکثر جذب :معمولا 1-3 ساعت پس از مصرف اثرات سایکوتروپیک با تأخیر 30 تا 90 دقیقه اغاز شده 2تا 4 ساعت به ماکزیمم رسیده و4تا 12 ساعت طول میکشد. حداکثر اثرات سایکوتروپیک معمولاموقعی که غلظت پلاسمایی شروع به کاهش کرده است ظاهر می گردد.

جذب ترکیبات موثره در کانابیس 2- مصرف تدخینی پیک سطح خونی THC حدود 15 دقیقه بعد از مصرف اتفاق می افتد اثرات سایکوتروپیک از چند ثانیه تا چند دقیقه شروع شده ظرف 15 تا 30 دقیقه به ماکزیمم میرسد و ظرف 2تا 3 ساعت بتدریج کم میشود پس غلظت THC قبل از انکه اثرات سایکو تروپیک به حداکثر برسد بطور واضحی کاهش یافته است. عمق تنفس و نگه داشتن دود در ریه منجر به افزایش غلظت ترکیب موثر جذب شده خواهد شد

تاثیرات مخرب آسیب ذهنی(مغزی) : - ماری جوانا میتواند یک سایکوز تمام عیار در افراد مستعد به سایکوز ایجاد نماید. همچنین میتواند منجر به تشدید علایم اسکیزوفرنی و پارانوییدی از قبل موجود شود - در دوز بالا منجر به پارانویا و اضطراب،واکنش سایکوتیک ، حمله پانیک ، توهم و جنون و.... - مصرف مزمن با دوز بالا منجر به دمانس کانابیسی میشود(آفریقای شمالی) - بطور معمول ماری جوانا برای کاهش رفتارهای تهاجمی مصرف می شده و اطلاعات سیستماتیکی مبنی بر افزایش خشونت وتهاجم متعاقب مصرف ماری جوانا وجود ندارد

علائم و نشانه های سایکولوژیک ناشی از مصرف کانابیس دوز پایین : سرخوشی ،پرحرفی ،پرخوری ،آرامش و تسهیل در برقراری روابط اجتماعی دوز بالا : پارانویا ،مانیا ،حالت تهاجمی ،ترس ،اختلال در هماهنگی عضلانی ،اختلال در درک حواس مختلف از جمله بینایی و شنوایی، خواب آلودگی شدید ،هذیان وتوهم مصرف مزمن : اختلال در حافظه کوتاه مدت ،اختلال در یادگیری ،اضطراب ، افسردگی ،روان پریشی ،حمله های هراس ،اختلات رفتاری از جمله انحرافات جنسی و سوءمصرف سایر مواد و...

اثرات حشیش عوارض جانبی گیجی بیقراری توهم و هذیان سایکوز عدم تمرکز مسخ واقعیت زوال شخصیت اختلال حرکتی سرخوشی خفیف از بین رفتن درک زمان پرحرفی و خنده زیاد بیقراری و خواب آلودگی قرمزی چشم افزایش اشتها خشکی دهان اضطراب و یا افسردگی

اثرات سایکولوژی: بیشترین اثر ان ریلاکسیشن است سنسورهای هوشیاری شدیدا تحریک می شود احساس خوب بودن خندیدن اپاتی ایجاد می شود

اثرات فیزیولوژیک: .اثرات ان روی جریان خون مغز قلب و ریه است THCباعث افزایش جریان خون مغز بخصوص در لوب فرونتال اینسولا جیروس سینگولیت و منطقه زیر کورتکس میشود این اثرات حدود سی تا شصت دقیقه پس از مصرف ایجاد وتا صدو بیست دقیقه ادامه دارد

اثرات قلبی عروقی:باعث کاهش مقاومت عروقی و افزایش ضربان قلب می شود کاهش تون عروقی باعث هیپوتنشن وضعیتی همراه با گیجی و سنکوپ می شود می تواند باعث تاکی کاردی شدید شود سیستم تنفسی:در مصرف خوراکی و استنشاقی باعث کاهش مقاومت راههای هوایی و افزایش قدرت انتقال راههای هوایی می شود که می تواند از پانزده دقیقه تا چهار و یا شش ساعت ادامه داشته باشد اثرات چشمی: احتقان و کاهش فشار داخل چشم می باشد

هماهنگی عضلانی کاهش می یابد (بخصوص در دستها) اثرات نرولوژی: هماهنگی عضلانی کاهش می یابد (بخصوص در دستها) لتارژی ناتوانی در تمرکز اختلال تکلم واکنش پذیری اهسته و کند بی اعتمادی دیس فوریا احساس ترس وواکنش پانیک اپیزود سایکوتیک

مواردی از اپنه سیانوز برادیکاردی هیپوتونی و اپیستوتونوس گزارش شده

اثرات در موارد مصرف مزمن اختلال ایمنی ایجاد میشود و احتمال عفونت بالا می رود احتمال کنسر دستگاه تنفس درمصرف استنشاقی وجود دارد کاهش قدرت باروری به علت الیگواسپرمی وکاهش اوولیشن جزء گروه Cمیباشد و باعث کاهش وزن جنین می شود انومالی جنینی ایجاد نمی شوداما احتمال اختلالات شناختی و یادگیری وجود خواهد داشت

Amotivational syndrom: یافته های تشخیصی شامل اپاتی کاهش انرژی و کاهش اموزش پذیری میباشد

تستهای تشخیصی قابل اندازه گیری در خون و ادرار است تستهای تشخیصی EMIT ,RIA,GC-MS EMITیک تست تشخیصی کیفی در ادرار است و اغلب برای اسکرین بکار می رود و درجه مسمومیت یا درجه مواجه را نشان نمی دهد متابولیتهای نورتتراهیدروکانابیول(11norTHC (ادرار برای سه تا چهار روز و در مصرف زیاد و مزمن برای هفته ها قابل اندازه گیری هستند

درمان شستشوی معده پیشنهاد نمیشود چون تظاهرات کلینیکی معمولا شدید است و نیازمند اقدامات حمایتی است و اینکه افراد با تظاهرات منتال مثل اژیتاسیون انزیتی در ریسک برای تخلیه معده هستند در صورت تظاهر علامت منتال بنزودیازپین تجویز می شود 1-2mgلورازپام عضلانی یا 5-10 mgدیازپام وریدی

اختلال اب و الکترولیت و هیپوتنشن درمان شود در صورت بروز تاکی کاردی سینوسی در صورت لزوم با بتابلوکر درمان می کنیم در استفاده تزریقی از نظر نارسایی کلیه و ادم ریه بررسی می کنیم به علت حجم توزیع بالاتکنیکهای افزایش دفع نقشی در درمان ندارد

انتی دوت اختصاصی ندارد در تشدید علامت مصرف مواد تشدید کننده مثل کوکایین یا اتانل بررسی و در صورت لزوم درمان شود

با تشکر از همراهیتان