Οικιακή Οικονομία Α’ Γυμνασίου Μάθημα 9ο. Διδάσκων καθηγητής Γιαννούδης Γιώργος Μάθημα 9ο. Οικιακή Οικονομία, A’ Γυμνασίου, Μάθημα 9ο

Τρόφιμα Ο άνθρωπος για ζήσει πρέπει να προσλαμβάνει πολύτιμες θρεπτικές ουσίες μέσα από τις τροφές. Τρόφιμο είναι κάθε ουσία που καταναλώνεται και καλύπτουν τις ενεργειακές και λειτουργικές ανάγκες του οργανισμού. Απαραίτητα θρεπτικά συστατικά που χρειάζονται και δε μπορεί να συνθέσει ο οργανισμός: Οικιακή Οικονομία, A’ Γυμνασίου, Μάθημα 9ο

Β) Ρυθμιστικές καταλυτικές δομικές λειτουργίες Ομάδες τροφών Ο οργανισμός από την τροφή παίρνει τα απαραίτητα συστατικά για α) Ενέργεια: Υδατάνθρακες λιπίδια πρωτεΐνες Β) Ρυθμιστικές καταλυτικές δομικές λειτουργίες βιταμίνες Μέταλλα Ιχνοστοιχεία νερό Οικιακή Οικονομία, A’ Γυμνασίου, Μάθημα 9ο

Ομάδες τροφών Η ενέργεια μετράται σε χιλιοθερμίδες (kcal) Θερμιδογόνα θρεπτικά συστατικά –> αυτά που μας δίνουν ενέργεια Υδατάνθρακες (4 kcal/gr) Πρωτεΐνες (4 kcal/gr) Λιπίδια (9 kcal/gr) Οικιακή Οικονομία, A’ Γυμνασίου, Μάθημα 9ο

Αντιοξειδωτικές ουσίες : Ομάδες τροφών Αντιοξειδωτικές ουσίες : είναι τα μη θρεπτικά συστατικά των τροφών που συμβάλουν στη διατήρηση της υγείας και πρόληψη ασθενειών. Βρίσκονται σε κάποιες τροφές (φρούτα, χόρτα, λάδι κ.λ.π.) και επιβραδύνουν τη φθορά των κυττάρων, προλαμβάνουν ασθένειες. Για το λόγο αυτό είναι σημαντικό να έχουμε μεγάλη ποικιλία στη διατροφή με έμφαση σε λαχανικά και φρούτα Οικιακή Οικονομία, A’ Γυμνασίου, Μάθημα 9ο

Τέτοιες ουσίες είναι οι βιταµίνες A, C και Ε, Ουσίες που δρουν µε τέτοιο τρόπο ώστε να δεσμεύουν και να εξουδετερώνουν τις ελεύθερες ρίζες, µετατρέποντάς τες σε µη τοξικές άρα και ακίνδυνες για τον ανθρώπινο οργανισµό.  Τέτοιες ουσίες είναι οι βιταµίνες A, C και Ε, Τα φλαβονοειδή, το σελήνιο, το Β-καροτένιο, ο ψευδάργυρος, τα διάφορα είδη λυκοπενίων που περιέχονται στην ώριµη ντοµάτα, ουσίες που περιέχονται στο κόκκινο σταφύλι, στα σταυρανθή, στο σκόρδο, στο χαµοµήλι και σε άλλα τροφικά.  Οικιακή Οικονομία, A’ Γυμνασίου, Μάθημα 9ο

Τι είναι οι ελεύθερες ρίζες οξυγόνου  ευθύνονται για μια σειρά βλαβών που πλήττουν τον οργανισμό.  Παράγονται ως υποπροϊόντα του μεταβολισμού, κατά την διάρκεια παραγωγής ενέργειας με την χρησιμοποίηση οξυγόνου. Είναι μόρια με ένα ασύζευκτο, υψηλά ενεργό, ηλεκτρόνιο. Για να εξισορροπήσουν την δομή τους, αποσπούν ηλεκτρόνια από γειτονικά μόρια, μετατρέποντας τα μόρια αυτά σε ελεύθερες ρίζες, με αποτέλεσμα να ξεκινούν μια καταστρεπτικά ενεργή αλυσίδα και να προκαλούν έτσι βλάβη σε μεγάλης σημασίας κυτταρικές δομές (πρωτεΐνες, κυτταρική μεμβράνη, DNA). Πότε αυξάνεται η παραγωγή ελευθέρων ριζών; •Υπάρχει αυξημένη ανάγκη για αποτοξίνωση (π.χ υπερβολική έκθεση οργανισμού σε τοξικές ουσίες). •Υπάρχει αυξημένη παραγωγή ενέργειας (υπερβολική κατανάλωση θερμίδων και ιδιαίτερα λίπους και «κενών» θερμίδων, δηλαδή όταν τρώμε υπερβολικά λιπαρά ). •Υπάρχει αυξημένη παραγωγή στεροειδών (π.χ σε καταστάσεις στρες – όπως η έντονη φυσική δραστηριότητα -, εφηβεία, διαταραχές εμμήνου ρύσεως κ.α). •Μετά από έκθεση οργανισμού σε συντηρητικά τροφίμων, και μολυσματικούς περιβαλλοντικούς παράγοντες (π.χ καπνός τσιγάρου, ρύποι που μολύνουν την ατμόσφαιρα). •Κατά την έκθεση σε ακτινοβολία (π.χ υπεριώδης ακτινοβολία UV). •Κατά την αυτοοξείδωση διαφόρων χημικών ουσιών και βιομορίων (π.χ πολυακόρεστα λιπαρά οξέα). Οικιακή Οικονομία, A’ Γυμνασίου, Μάθημα 9ο

Οικιακή Οικονομία, A’ Γυμνασίου, Μάθημα 9ο

Ο ρόλος των αντιοξειδωτικών Προστατεύουν τις διπλές ημιδιαπερατές κυτταρικές µεµβράνες, εξουδετερώνοντας τις ελεύθερες ρίζες οξυγόνου, αλλά και εκείνες των μετάλλων. Δρουν καρδιοπροστατευτικά: Αυξάνουν την ανθεκτικότητα των αγγείων, περιορίζουν τους φλεγµονώδεις παράγοντες, αποτρέπουν την οξείδωση της LDL χοληστερίνης και συµβάλλουν στον έλεγχο των επιπέδων της αρτηριακής πίεσης και της οµοκυστεϊνης. Ασκούν αντικαρκινική δράση : Μπλοκάρουν ή εµποδίζουν την προσκόλληση επικίνδυνων ενζύµων στους ιστούς, αδρανοποιούν καρκινογόνες ουσίες που προκαλούν µεταλλάξεις σε υγιή κύτταρα κι επιβραδύνουν τους µηχανισµούς καρκινογένεσης. Οικιακή Οικονομία, A’ Γυμνασίου, Μάθημα 9ο

Ο ρόλος των αντιοξειδωτικών Βελτιώνουν τις πνευµατικές ικανότητες και την ψυχική διάθεση, προστατεύοντας τους νευροδιαβιβαστές απο την οξείδωση και βελτιώνοντας την εγκεφαλική µικροκυκλοφορία. Διατηρούν το δέρµα ελαστικό και το προφυλάσσουν από την πρόωρη γήρανση, περιορίζοντας τη διάσπαση του κολλαγόνου. Προστατεύουν οστά και αρθρώσεις, περιορίζοντας οιδήµατα, φλεγµονές και εκφυλιστικές αλλοιώσεις. Βελτιώνουν τη λειτουργική κατάσταση του αµφιβληστροειδούς χιτώνα των µατιών και ενισχύουν την όραση. Δρουν αντιαλλεργικά σε µεγάλο φάσµα αλλεργιών. Διαφυλάσσουν τα αποθέµατα άλλων απαραίτητων θρεπτικών ουσιών στον οργανισµό, αποτρέπουν την καταστροφή τους και, σε ορισµένες περιπτώσεις, ενισχύουν τη δράση τους. Οικιακή Οικονομία, A’ Γυμνασίου, Μάθημα 9ο

Οικιακή Οικονομία, A’ Γυμνασίου, Μάθημα 7ο

Ισορροπημένο διαιτολόγιο Τα απαραίτητα συστατικά για τον άνθρωπο είναι 40: Διάφορα είδη υδατανθράκων Τα αμινοξέα από τις πρωτεΐνες Βιταμίνες Μέταλλα και ιχνοστοιχεία. Όλα αυτά είναι κατανεμημένα στη φύση σε διαφορετικές τροφές, σε διαφορετικές ποσότητες και συνδυασμούς Άρα ποικιλία στη διατροφή – ισορροπία – μέτρο Οι διατροφολόγοι χώρισαν τις τροφές σε ομάδες με βάση τα κοινά συστατικά, κοινή σύσταση που έχουν. Οικιακή Οικονομία, A’ Γυμνασίου, Μάθημα 9ο

Ομάδες τροφίμων Ομάδες τροφίμων Αντιπροσωπευτικές τροφές 1 Γάλα και γαλακτομικά Γάλα, τυρί, γιαούρτι 2 Φρούτα και λαχανικά Φρέσκα λαχανικά και φρούτα 3 Δημητριακά - ψωμί Ψωμί, ζυμαρικά, ρύζι, πατάτα 4 Κρέας – ψάρι - όσπρια Κόκκινο κρέας, πουλερικά, αυγά, ψάρια και θαλασσινά, όσπρια 5 Λίπη και έλαια Ελαιόλαδο και άλλα έλαια, βούτυρο, μαργαρίνη, ξηροί καρποί Οικιακή Οικονομία, A’ Γυμνασίου, Μάθημα 9ο

Γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα Γάλα, τυρί, γιαούρτι, ροφήματα από γάλα (γάλα κακάο), ξινόγαλα Το γάλα προσφέρει στον οργανισμό ασβέστιο  γερά οστά + δόντια Πρωτεΐνες  ανάπτυξη και λειτουργία οργανισμού Βιταμίνη Β Οικιακή Οικονομία, A’ Γυμνασίου, Μάθημα 9ο

Γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα Στο εμπόριο κυκλοφορεί το γάλα σε διάφορες μορφές: Παστεριωμένο  φρέσκο γάλα μικρής διάρκειας /ψυγείο Διαρκείας (υψηλής παστερίωσης ή μακράς διάρκειας) διαρκεί έως και ένα μήνα Αποστειρωμένο  μεγαλύτερη παστερίωση, διαρκεί μήνες Εβαπορέ συμπικνωμένο σε κονσέρβα, αραιώνεται με νερό Ζαχαρούχο εβαπορέ  + ζάχαρη Σκόνη γάλακτος  έχει αφαιρεθεί το νερό Σοκολατούχο όλα τα προηγούμενα + σοκολάτα ή κακάο Εμπλουτισμένο βιταμίνη Α ή D, σίδηρο ή περισσότερο ασβέστιο Οικιακή Οικονομία, A’ Γυμνασίου, Μάθημα 9ο

Γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα Τύποι γάλακτος σε σχέση με τα λιπαρά Πλήρες γάλα  3,5 % λιπαρά (μπλε χρώμα η συσκευασία) Ημίπαχο γάλα ή ελαφρύ  1,5% λιπαρά (πράσινο χρώμα η συσκευασία) Άπαχο γάλα με 0% λιπαρά (συνήθως γαλάζιο χρώμα η συσκευασία) Οικιακή Οικονομία, A’ Γυμνασίου, Μάθημα 9ο

Γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα Τα λιπαρά που αναφέρονται είναι κορεσμένα λιπίδια  να τα αποφεύγουν οι ενήλικες, να επιλέγουν 1,5 % λιπαρά. Το ίδιο και τα παιδιά αν έχουν αυξημένο βάρος, Τελευταία υπάρχει μια τεράστια κουβέντα για το θέμα αυτό. Ίσως να είναι καλό όλα τα παιδιά μετά τα πρώτα χρόνια να πίνουν ελαφρύ γάλα αφού δεν αλλάζει η ποσότητα ασβεστίου και πρωτεϊνών Οικιακή Οικονομία, A’ Γυμνασίου, Μάθημα 9ο

Γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα Σε μια ισορροπημένη όμως διατροφή δεν είναι απαραίτητες οι light τροφές για διατήρηση ιδανικό βάρους. Το μυστικό, η μαγική συνταγή είναι  μέτρο + φυσική δραστηριότητα. Οικιακή Οικονομία, A’ Γυμνασίου, Μάθημα 9ο

Γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα Κατηγορίες τυριών με βάση τα λιπαρά Άπαχα τυριά (< 10% λιπαρά) Παχιά τυριά με 50 % - 85 % λιπαρά) Η φέτα έχει περίπου 25% λιπαρά Τα σκληρά τυριά περιέχουν περισσότερα λιπαρά και λιγότερες πρωτεΐνες σε μια σχέση αντίστροφη. Οικιακή Οικονομία, A’ Γυμνασίου, Μάθημα 7ο

Άλλες απόψεις γύρω από το γάλα «Οι πολιτισμοί με μεγάλη κατανάλωση γάλακτος, έχουν τα υψηλότερα ποσοστά οστεοπόρωσης, μια ασθένεια που σπάνια συναντάται σε πολιτισμούς που δεν καταναλώνουν γάλα». ~ Hans Deehl, Dr HSc, Dynamic Living «Τα γαλακτοκομικά προϊόντα περιέχουν κάτι που δεν περιέχει καμία άλλη τροφή : Μόλυνση» ~ John A. McDougal, MD, του Σχεδίου McDougal και της Ιατρικής McDougal Η ανθρωπότητα έχει μετατρέψει τις αγελάδες σε ένα μοντέρνο εργοστάσιο, μία αέναη μηχανή γάλακτος. Πριν από 3.000 χρόνια, μία αγελάδα μπορούσε να δώσει 90 κιλά γάλα σε ένα χρόνο. Σήμερα, κατά μέσο όρο μία αγελάδα δίνει 6.750 κιλά. Οικιακή Οικονομία, A’ Γυμνασίου, Μάθημα 7ο Οικιακή Οικονομία, A’ Γυμνασίου, Μάθημα 9ο

Άλλες απόψεις γύρω από το γάλα Σήμερα πίνουμε μη φυσικό γάλα, προερχόμενο από εκτρεφόμενες αγελάδες, γενετικά μεταλλαγμένες με τεχνητή γονιμοποίηση. Κάθε γουλιά γάλα περιέχει ισχυρές αυξητικές ορμόνες όπως οι IGF I και IGF II, λίπη και χοληστερίνη, άλλες 59 ενεργές ορμόνες, αλλεργιογόνα, ζιζανιοκτόνα, μικροβιοκτόνα, διοξίνη, αίμα, νεκρά λευκά αιμοσφαίρια, πάνω από 52 ισχυρά αντιβιοτικά, βακτήρια και ιούς. Η μόνη περίοδος στη ζωή μας κατά την οποία πρέπει να τρεφόμαστε με γάλα, είναι όταν είμαστε μωρά και, μόνο με μητρικό γάλα.  Δεν είμαστε φτιαγμένοι για να πίνουμε γάλα από άλλα ζώα. Οικιακή Οικονομία, A’ Γυμνασίου, Μάθημα 7ο

Τροφές που μπορούν να υποκαταστήσουν τα γαλακτοκομικά - Σαρδέλες: 100 γραμμάρια περιέχουν 500 mg ασβέστιο. - Αμύγδαλα: 100 γραμμάρια περιέχουν 248 mg ασβέστιο. - Γαρίδες: 80 γραμμάρια περιέχουν 125 mg ασβέστιο. - Μπρόκολο: 80 γραμμάρια περιέχουν 80 mg ασβέστιο. - Κόκκινα φασόλια: 100 γραμμάρια περιέχουν 71 mg ασβέστιο. - Σπόροι σουσαμιού: ένα κουταλάκι του γλυκού περιέχει 67 mg ασβέστιο. Οικιακή Οικονομία, A’ Γυμνασίου, Μάθημα 9ο

Το ασβέστιο στο γάλα Πλούσιο συστατικό των γαλακτοκομικών. Εξασφαλίζει γερά και δυνατά οστά με μεγάλη πυκνότητα (οστική πυκνότητα) Έως τα 25 χρόνια ο οργανισμός εμπλουτίζει συνεχώς τα οστά με ασβέστιο. Μετά ακολουθεί αντίστροφη πορεία με αποδόμηση του ασβεστίου. Οστεοπόρωση : μείωση της πυκνότητας και ποιότητας οστών τους Οικιακή Οικονομία, A’ Γυμνασίου, Μάθημα 9ο

Θηλασμός - Το μητρικό γάλα Ο θηλασμός τους πρώτες 6 μήνες τουλάχιστον προσφέρει: Πολύτιμα θρεπτικά συστατικά και ορμόνες για φυσιολογική ανάπτυξη. Αντισώματα που προσφέρουν προστασία από λοιμώξεις . Αναπτύσσεται μια ιδιαίτερη σχέση μητέρας - παιδιού Οικιακή Οικονομία, A’ Γυμνασίου, Μάθημα 9ο

Ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας Οικιακή Οικονομία, A’ Γυμνασίου, Μάθημα 9ο