Σεβαστεία Καππαδοκίας: η πόλη του ηρωϊσμού και της αυτοθυσίας Του καθ. Μουχάμαντ Σαμσαντίν (πρώην Κοσμά) Μεγαλομμάτη

Αρχικά δημοσιευμένο στο Ανεξήγητο, στη σειρά Το Βυζάντιο στην Ανατολή, Α’ άρθρο, Απρίλιος 1986, σελ. 82-83

Σεβαστεία Καππαδοκίας: η πόλη του ηρωϊσμού και της αυτοθυσίας Του καθ. Μουχάμαντ Σαμσαντίν (πρώην Κοσμά) Μεγαλομμάτη

Πρόσφατα επαναδημοσιευμένο στο μπλογκ: http://www. technova Πρόσφατα επαναδημοσιευμένο στο μπλογκ: http://www.technova.gr/technova/index.php/2012-06-21-03-15-38/istoria/1905-byzantio-stin-anatoli?showall=&start=1

Η περιοχή του Μαντζικέρτ που κατέλαβαν οι Σελτζούκοι Τούρκοι το 1071

Çifte Minareli Medrese: Η Θρησκευτική Σχολή του Διπλού Μιναρέ

Το σελτζουκικό Ουλού Τζαμί (1228) στην Τεφρική (Divriği): το μόνο σελτζουκικό τζαμί στον κόσμο με παραστάσεις ινδικής τεχνοτροπίας!

Οι τρεις προηγούμενες φωτογραφίες δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό Ανεξήγητο. Όλες οι φωτογραφίες ανήκουν στο προσωπικό αρχείο του κ. Μεγαλομμάτη.

Μετά την Καισάρεια, θα συνεχίσουμε προς τα Βόρεια υψίπεδα της Καππαδοκίας: ένα κορυφαίο χώρο αγώνα και μαρτυρίου για την Πίστη: όλα εδώ γίνονται πιο σκληρά, πιο απότομα, πιο επιβλητικά.

Μια ηρωϊκή πόλη δραματικών γεγονότων, επιβλητική όσο και μαρτυρική, βρίσκεται στη δεξιά όχθη του ποταμού Άλυος, χτισμένη στην πλαγιά του βουνού Παρυάδρου, σε υψόμετρο 1600.

Ανάμεσα στις ωραίες πόλεις της Ανατολής είναι από τις ωραιότερες Ανάμεσα στις ωραίες πόλεις της Ανατολής είναι από τις ωραιότερες! Καθώς η τοποθεσία αυτή βρίσκεται σε δρόμο καραβανιών, κατοικήθηκε απ' την πρώτη χιλιετία πτεμ.

Όμως αγνοούμε το τότε όνομα και δεν είναι εύκολο να ταυτίσουμε την Σεβαστεία με τη Μεγαλόπολη, τα Κάραυνα ή τα Τάλαυρα.

Ήδη από τους ρωμαϊκούς χρόνους ήταν γνωστή σαν Σεβαστή, αφιερωμένη στον Σεβαστό Ιούλιο Καίσαρα, κατά τους χρόνους του οποίου προσαρτήθηκε στο Imperium.

Ανήκε στην επικράτεια της πολεμωνιακής δυναστείας του Πόντου, η οποία έσβησε το 63 πτεμ. Ονομασμένη τελικά σαν Σεβαστ(ε)ία (ή και Σεβάστεια), κατατάσσεται από τον γεωγράφο Πτολεμαίο (V, 69) στις ...

... "μεσόγειες πόλεις" του πολεμωνιακού Πόντου με την εξής ένδειξη μοιρών: ξη'-μ-γο'.

Επί Ιουστινιανού προβιβάζεται σε πρωτεύουσα επαρχίας: γι' αυτό επισκευάζονται τα τείχη της. Στη συνέχεια οι επαρχίες αλλάζουν (όνομα ή όρια), αλλά η Σεβαστεία μένει πάντοτε πρωτεύουσα.

Μέσα στα πλαίσια της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας (ή όπως έλεγαν τότε, του Εώου Κράτους, ή επίσης της Ρωμανίας) παραμένει οπωσδήποτε γνωστή η καταγωγή του ονόματος της πόλης, όμως η τιμή αποδίδεται ...

... στην αυτοθυσία των Σαράντα Μαρτύρων της Σεβαστείας: η άρνησή τους να προσκυνήσουν στα εθνικά είδωλα στις αρχές του 4ου αιώνα και να υποταγούν στην θέληση του Λικίνιου, είχε σαν αποτέλεσμα ...

... να τιμωρηθούν και να εκτεθούν ολόγυμνοι σε μια καταπαγωμένη λίμνη, όπου και μαρτύρησαν.

Έδρα επισκόπου, καταλαμβάνεται το 576 από τον Χοσρόη και το 712 από τους μουσουλμάνους. Απόρθητη, εξόν απ' τις προσωρινές αυτές καταλήψεις, η Σεβαστεία αφήνει ...

... μια μεγαλοπρεπή αίσθηση στους Άραβες με το συγκομμένο όνομα: Σίουας (στα αραβικά δεν υπάρχει ούτε έψιλον, ούτε βήτα).

Αν και στο παρελθόν θεωρούνταν σαν τμήμα της Καππαδοκίας, γίνεται επί Ισαύρων πρωτεύουσα ιδιαίτερου "θέματος" (ανατολικορωμαϊκής διοικητικής διαίρεσης) με το ίδιο όνομα.

Στο θέμα αυτό ανήκε και η Σεβαστόπολη του Πόντου Στο θέμα αυτό ανήκε και η Σεβαστόπολη του Πόντου. Όλες οι τιμητικές αναφορές ανάγονται στον Ιούλιο Καίσαρα: υπάρχουν 5 "Σεβαστουπόλεις", 2 "Σεβαστείες" και ακόμη 7 "Σεβαστές" στο ανατολικό τμήμα της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας.

Πρωτεύουσα για λίγα χρόνια ενός αρμενικού κράτους του 11ου αιώνα, με βασιλιά τον Σενεκερίμ Χοχανές, καταλαμβάνεται από τους Σελτζούκους, σαν συνέπεια της ήττας του Μαντζικέρτ (19 Αυγούστου 1071).

Στο τέλος του 11ου αιώνα, η Σεβαστεία γίνεται πρωτεύουσα ενός τουρκομανικού κράτους της δυναστείας των Ντανισμέντ, εφόσον τα φύλα αυτά επικράτησαν των Σελτζούκων σ' αυτές τις περιοχές.

Η επέκταση των Σελτζούκων ήταν ωστόσο έντονη και ο Κιλίτς Αρσλάν Β' ενσωμάτωσε τη Σίβας, όπως παραφράστηκε στα σελτζουκικά τουρκικά η αραβική ονομασία.

Στα μέσα του 13ου αιώνα μια σειρά αρχιτεκτονημάτων διακόσμησε την Σεβαστεία. Σ' αυτά τα έργα έλαβαν μέρος Ρωμιοί καλλιτέχνες: η Gök Medrese (ισλαμική θρησκευτική σχολή) είναι έργο του αρχιτέκτονα Καλογιάννη από το Ικόνιο.

Ο διπλός μιναρές, το Ουλού τζαμί, και άλλες θρησκευτικές σχολές (Μυζαφεριντίν Μπουρουτζίγιε, Σιφαΐγιε) δίνουν το πλαίσιο της ορεινής μεγάλης πολιτείας.

Οι Σελτζούκοι επαναχρησιμοποίησαν πολλά ανατολικορωμαϊκά αρχιτεκτονικά τμήματα, όπως κιονόκρανα: σ' ένα από αυτά σώζεται ένα μόνογραμμα του 6ου αιώνα (η λέξη "Ζωτικού" και ένας χαραγμένος σταυρός).

ια' θέμα Σεβαστείας Ομοίως δε και το θέμα της Σεβαστείας και αυτό εκ της δευτέρας Αρμενίας απάρχεται. το δε της πόλεως όνομα εκ του σεβαστού Καίσαρος Ιουλίου προσείληφε, του την Καίσαρος αρχήν πρώτου κρατυνάμενου και μοναρχίαν την πολυαρχίαν κατασκευάσαντος.

Καίσαρ δε επεκλήθη ουκ εκ της αξίας αλλά εκ της ανατομής της γαστρός της μητέρος αυτού. τελευτησάσης γαρ αυτής έσπαιρε το βρέφος και απελάκτιζε, και διατμηθείσης τη γαστρός αυτής εξήλθε βρυχώμενος ώσπερ τις σκύμνος λέοντος.

την δε ανατομήν "τζαίσαι" καλούσιν οι Ρωμαίοι την δε ανατομήν "τζαίσαι" καλούσιν οι Ρωμαίοι. όθεν και Καίσαρ επωνομάσθη διά την ανατομήν, ώσπερ είπομεν. και ταύτα μεν περί Σεβαστείας. Κωνσταντίνος Πορφυρογέννητος – Περί Θεμάτων Βιβλίο Ι

Η Σεβαστεία υπήρξε η πιο σημαντική πόλη μέσα στο μογγολικό κράτος του Ερέτνα (πρωτεύουσα η Καισάρεια). Όμως μια τραγική καταστροφή συνέβηκε το 1400.

Ο Τιμούρ Λενγκ (Ταμερλάνος) έθαψε ζωντανούς τους 4000 Τούρκους φρουρούς, εξανδραπόδισε όλους τους Έλληνες, ενώ 1000 παιδιά, τα οποία του στάλθηκαν σαν ικέτες, τα κατασπάραξε με επέλαση ιππικού.

Τα αυτά τάφηκαν σε ένα χώρο, ο οποίος ακόμη ονομάζεται "μαύρη πλατεία" Τα αυτά τάφηκαν σε ένα χώρο, ο οποίος ακόμη ονομάζεται "μαύρη πλατεία". Στη συνέχεια όμως, η Σεβαστεία δεν έχασε ποτέ τη σημασία της μέσα στα πλαίσια της οθωμανικής αυτοκρατορίας και του τουρκικού κράτους.

Στις 2 Σεπτεμβρίου 1919, ο Μουσταφά Κεμάλ έθεσε στο "Συνέδριο της Σεβαστείας" τις βάσεις της σύγχρονης τουρκικής δημοκρατίας. Ακόμη, εδώ είχε περάσει τα εφηβικά του χρόνια ο πρώτος πρωθυπουργός του Μουσταφά Κεμάλ, ο Ισμέτ Ινονού.

Γεωργία, αργυροτεχνία, υφαντουργία, ταπητουργία και λαϊκή τέχνη ξεχωρίζουν σαν απασχολήσεις του σύγχρονου Σεβαστηνού, ο οποίος είναι halevi (Τούρκος σιίτης).

Τα "ενθύμια της Σεβαστείας" (Sivas hatırası) δίνουν αρκετό τοπικό χρώμα και τα θερμά λουτρά, τριγύρω από την πόλη, έλκουν πολλούς τουρίστες.

Ένα φεστιβάλ για την επέτειο του Συνεδρίου της Σεβαστείας και ένα πρόσφατο "κονσερβατουάρ" δίνουν τον τόνο της πνευματικής ζωής. Ο σημερινός Σεβαστηνός είναι ψηλός, μελαχρινός και περισσότερο σκληραγωγημένος απ' τους άλλους Τούρκους.

Η επίδραση του κλίματος και του χώρου παραμένει πάντοτε καίρια Η επίδραση του κλίματος και του χώρου παραμένει πάντοτε καίρια. Το Βορειοανατολικό άκρο της Καππαδοκίας είναι, περισσότερο απ' όλα, ένας χώρος σεβασμού στις παραδόσεις και στο ηρωϊκό παρελθόν.

Πρόσφατα επαναδημοσιευμένο στο μπλογκ: http://www. technova Πρόσφατα επαναδημοσιευμένο στο μπλογκ: http://www.technova.gr/technova/index.php/2012-06-21-03-15-38/istoria/1905-byzantio-stin-anatoli?showall=&start=1

Αρχικά δημοσιευμένο στο Ανεξήγητο, στη σειρά Το Βυζάντιο στην Ανατολή, Α’ άρθρο, Απρίλιος 1986, σελ. 82-83

Σεβαστεία Καππαδοκίας: η πόλη του ηρωϊσμού και της αυτοθυσίας Του καθ. Μουχάμαντ Σαμσαντίν (πρώην Κοσμά) Μεγαλομμάτη