2.4 Οι εμφύλιοι πόλεμοι Πολιτικές συγκρούσεις: αριστοκρατικοί – συγκλητικοί ≠ δημοκρατικοί – πλήθος ελεύθερων πολιτών/ όχλος Ο στρατός έγινε πλέον επαγγελματικός και αποτέλεσε όργανο στα χέρια του στρατηγού προκειμένου να εξυπηρετήσει τις φιλοδοξίες του

Α’ ΕΜΦΥΛΙΟΣ (88-82 π.Χ.) 7 χρόνια Μάριος (δημοκρατικός) ≠ Σύλλας (αριστοκρατικός) Μάριος: Εντολή συνέλευσης λαού να ηγηθεί εκστρατείας κατά του Μιθριδάτη = βασιλιά Πόντου Ο Σύλλας λαμβάνει την ίδια εντολή από συγκλήτο και με τα όπλα επιβάλει στη συνέλευση του λαού να αποδεχθεί την απόφαση της συγκλήτου Πολιτική προγραφών Κατάρτιση καταλόγων με τα ονόματα των οπαδών του Μάριου που ήθελε : να σκοτώσει + δημοπρατήσει τις περιουσίες τους σε χαμηλές για τους οπαδούς του τιμές δικτάτορας για 4 έτη

Β. ‘ ΕΜΦΥΛΙΟΣ (49-48 π.Χ.) Γάιος Ιούλιος Καίσαρας Β. ‘ ΕΜΦΥΛΙΟΣ (49-48 π.Χ.) Γάιος Ιούλιος Καίσαρας 13 Ιουλίου 100 π.Χ. - 15 Μαρτίου 44 π.Χ. «θεϊκή καταγωγή» - πετυχημένοι γάμοι Επιμελημένη ανατροφή(λατινικά, ελληνικά, ρητορική, νομομαθής) Ήταν πολιτικός, νομοθέτης, νομικός, ρήτορας, ιστορικός, ποιητής κ.α. Μπορούσε να υπαγορεύει έφιππος έξι διαφορετικά γράμματα συγχρόνως στους γραφείς που ακολουθούσαν γύρω του σε φορεία.

Ήταν ψηλός κι αδύνατος, με ζωηρά μαύρα μάτια. δυναμικότητα που απαιτούσε το ύψιστο από τον ίδιο και από τους άλλους, Γυμνασμένο και σε καλή κατάσταση Ήταν εγκρατής, και απέφευγε τις καταχρήσεις. Είχε μια έμφυτη τάση για τελειότητα (καθήκον = αρχηγός του κράτους) έμφυτη ευγένεια Επιείκεια – μεγαλοψυχία προς τους εχθρούς του Η μεγαλοφυΐα της στρατηγικής του και ο δεσμός του με τους στρατιώτες Ειλικρίνεια  εμπιστοσύνη Αναγνώριση γενναίων υπηρεσιών, Με παρόμοιο τρόπο κέρδιζε και το λαό, ιδιαίτερα στην αρχή της πολιτικής του δραστηριότητας.

Γάμος με Κορνηλία και μία κόρη την Ιουλία Ταμίας στην Ισπανία «Στην ηλικία μου ο Αλέξανδρος ήταν κοσμοκράτορας, ενώ εγώ τίποτα που ν' αξίζει δεν έκανα ακόμη», Αγορανόμος Μέγας ιερέας Σκάνδαλο με Πομπηία Αποπομπή «Η γυναίκα του Καίσαρα δεν πρέπει μόνον να είναι τίμια, αλλά και να φαίνεται τίμια.»

Α’ ΤΡΙΑΝΔΡΙΑ (60 π.Χ) Καίσαρ, Κράσσος και Πομπήιος 

Εκλέγεται ύπατος «Επί της υπατείας του Ιουλίου και του Καίσαρα...»[ Εκλέγεται διοικητής τριών επαρχιών 1. η Εντεύθεν των Άλπεων Γαλατία . 58 π.Χ. εισβολή Καίσαρα) 2. της Εκείθεν των Άλπεων (Β. Ιταλία) 3. Ιλλυρία «Θα ήθελα να είμαι πρώτος σ’ αυτούς παρά δεύτερος στη Ρώμη».

Γαλατικός Πόλεμος Διοικητής στη Γαλατία για 5 έτη Αντιμετώπισε: τους Βέλγους, τους Ελβετούς, τους Γερμανούς, τους Γαλάτες Όλες οι χώρες της Δ. Ευρώπηςυποτάχθηκαν στους Ρωμαίους

 Μέσα σε εννέα χρόνια ο Καίσαρ, σύμφωνα με τον Πλούταρχο: κυρίευσε οκτακόσιες πόλεις, υποδούλωσε τριακόσια έθνη και πολέμησε με τριακόσιες μυριάδες εχθρών, εκ των οποίων τις εκατό εξόντωσε κι άλλες εκατό αιχμαλώτισε.

ΒΕΡΚΙΓΕΤΟΡΙΓΑΣ (Vercingetorix) Γόνος βασιλικής Κελτικής γενιάς, είκοσι χρόνων «τακτική καμένης γης» Επιτυχής υπεράσπιση πόλης Ζεργοβία Ο Καίσαρας αποχωρεί, τον ακολουθεί Ο Καίσαρας γυρίζει πίσω και τον περικυκλώνει στην Αλέσια.

Η ΥΠΕΡΠΟΛΙΟΡΚΙΑ ΤΗΣ ΑΛΕΣΙΑ 52 π.Χ. Alise-Sainte-Reine

Η παράδοση του Βερκιγετόριγα (Vercingetorix)  Στα 45 π.Χ. κι αφού κόσμησε τον θρίαμβο του νικητή του, ο Βερκιγετόριγας εκτελέστηκε. Ο Ιούλιος Καίσαρας δολοφονήθηκε τον επόμενο χρόνο (44 π.Χ.).

Συγκέντρωση στρατού στον ποταμό Ρουβικώνα. Κύριος της κατάστασης στη Ρώμη: ο Πομπήιος που ενήργησε με κάθε τρόπο για να τον συντρίψει πολιτικά. Συγκέντρωση στρατού στον ποταμό Ρουβικώνα. Φυγή Πομπήιου + σύγκρουση στα Φάρσαλα της Θεσσαλίας (48 π.Χ.) με νικητή τον Καίσαρα Ο Καίσαρ απεδείχθη επιεικής προς τους Έλληνες, που είχαν υποστηρίξει τον Πομπήιο. Μοίρασε τα αποθέματα σίτου του Πομπήιου στον πληθυσμό και είπε στους Αθηναίους όταν του ζήτησαν συγγνώμη : Πόσες φορές θα σας σώζει από την αυτοκαταστροφή η δόξα των προγόνων σας ; «alea jacta est» «ο κύβος ερρίφθη» Η υπέρτερη ηγεσία, η καλύτερη εκπαίδευση και το ανώτερο ηθικό του στρατού του Καίσαρα επικράτησαν. 15.000 πομπηιανοί σκοτώθηκαν ή τραυματίστηκαν και 20.000 χιλιάδες αιχμαλωτίστηκαν. Ο Καίσαρ έχασε μόνο τριάντα εκατόνταρχους και διακόσιους στρατιώτες !

Ο Πομπήιος καταφεύγει στην Αίγυπτο. Δολοφονείται από τον Πτολεμαίο Δ’ Ο Πομπήιος καταφεύγει στην Αίγυπτο. Δολοφονείται από τον Πτολεμαίο Δ’ .Ο Θεόδοτος δείχνει το νεκρό κεφάλι του στον Καίσαρα.

Με τη μάχη στα Φάρσαλα ουσιαστικά τελειώνει η περίοδος της Δημοκρατίας Με τη μάχη στα Φάρσαλα ουσιαστικά τελειώνει η περίοδος της Δημοκρατίας 44 π.Χ. Ο Καίσαρας αναγορεύθηκε ισόβιος δικτάτορας συγκεντρώνοντας όλες τις εξουσίες Είχε στήσει το άγαλμά του στο Καπιτώλιο, δίπλα στα αγάλματα των αρχαίων βασιλέων της Ρώμης. Τα νομίσματα έφεραν τη μορφή του -σκάνδαλο- και τα ρούχα του ήταν από πορφύρα.[Όταν οι δήμαρχοι έβγαλαν από το άγαλμά του το στέμμα που είχαν βάλει φίλοι του, τους καθαίρεσε. Κι όταν η Σύγκλητος τον επισκέφθηκε στον ναό της Αφροδίτης, αυτός δεν σηκώθηκε. Είπαν βέβαια κάποιοι ότι είχε κρίση επιληψίας ή διάρροιας την ώρα εκείνη, αλλά τα σημεία ήταν σαφή. Και στις 15 Φεβρουαρίου του 44, στη γιορτή των Λουπερκαλίων, ο Μάρκος Αντώνιος, ύπατος την χρονιά εκείνη, τρεις φορές προσπάθησε να βάλει το βασιλικό στέμμα στο κεφάλι του Καίσαρα. Βέβαια ο Αντώνιος ήταν μεθυσμένος ως συνήθως, και ο Καίσαρ απομάκρυνε και τις τρεις φορές το στέμμα, αλλά ψίθυρος αποδοκιμασίας διέτρεξε το πλήθοςκαι οι πατρίκιοι αναθάρρησαν. Η αντίδραση υπέβοσκε. ( πηγή: wikipedia)

σπουδαίο πρόγραμμα εσωτερικής πολιτικής: αποδυνάμωσε τη σύγκλητο δημιούργησε ενότητα στο κράτος και ενδιαφέρθηκε για τις επαρχίες αποκατέστησε μεγάλο μέρος του παρασιτικού όχλου της Ρώμης, μοιράζοντας γη στις επαρχίες και δημιουργώντας κατ’ αυτόν τον τρόπο πυρήνες εκρωμαϊσμού αποκατέστησε τους στρατιώτες του δίνοντάς τους γη στις περιοχές, όπου είχε παραχωρηθεί το δικαίωμα του Ρωμαίου πολίτη ίδρυσε πλήθος νέων αποικιών στην Ελλάδα, τη Μ. Ασία, τη Γαλατία, την Ισπανία, την Αφρική. Τότε ανοικοδομήθηκαν η Κόρινθος και η Καρχηδόνα και ιδρύθηκαν πολλές νέες πόλεις βελτιώθηκε το ημερολόγιο με υπολογισμούς του Αλεξανδρινού αστρονόμου Σωσιγένη (Ιανουάριος, Ιούλιος)

«veni, vidi, vici»

ΚΑΙΣΑΡΑΣ ΚΑΙ ΚΛΕΟΠΑΤΡΑ ΣΤΗ ΡΩΜΗ

15 Μαρτίου 44 π.Χ. «(«Μαρτίου εἰδοί») Ο οιωνοσκόπος Σπουρίννας «να φυλάγεται από τις Ειδούς του Μαρτίου» Το βράδυ της 14ης: «Ο καλύτερος θάνατος είναι ο απροσδόκητος», Το πρωί της 15ης η Καλπουρνία τον παρακάλεσε να μη πάει στη Σύγκλητο εκείνη την ημέρα γιατί είχε δει στον ύπνο της ότι τον κρατούσε στην αγκαλιά της σφαγμένο. Οι ιερείς ήρθαν και είπαν ότι οι οιωνοί ήταν απαίσιοι. Αλλά ο συνωμότης Δέκιμος Βρούτος περιγέλασε γυναίκες και ιερείς κι έπεισε τον Καίσαρα να μεταβεί τη Σύγκλητο, έστω για ν’ αναβάλει τη συνεδρίαση. Ενώ προχωρούσαν, είδε ο Καίσαρ τον οιωνοσκόπο και τον ειρωνεύτηκε : «Οι Ειδοί του Μαρτίου ήρθαν». Ο Σπουρίννας απάντησε «Ναι, ήρθαν, αλλά δεν πέρασαν».

Στην πορεία τους το πλήθος που συνωστιζόταν γύρω από τον Καίσαρα ήταν μεγάλο. Πολλοί του έδιναν αιτήσεις και αναφορές που ύστερα τις παραλάμβαναν οι ακόλουθοί του. Ο Έλληνας σοφιστής Αρτεμίδωρος ο Κνίδιος, του έδωσε ένα σημείωμα λέγοντας «Διάβασέ το αυτό, Καίσαρ, ο ίδιος και γρήγορα. Λέει για σπουδαία πράγματα που σ’ ενδιαφέρουν». Ο Καίσαρ προσπάθησε να το διαβάσει αλλά οι εκδηλώσεις του πλήθους ήταν τόσες που δεν μπόρεσε. Μπήκε στη Σύγκλητο κρατώντας το σημείωμα.ενώ ο Δέκιμος Βρούτος συγκράτησε τον Μάρκο Αντώνιο στην είσοδο σε μια παρατεινόμενη συζήτηση για σοβαρό, δήθεν, θέμα.

«Και εσύ τέκνο...».

Μάρτιαι Eιδοί Τα μεγαλεία να φοβάσαι, ω ψυχή. Και τες φιλοδοξίες σου να υπερνικήσεις αν δεν μπορείς, με δισταγμό και προφυλάξεις να τες ακολουθείς. Κι όσο εμπροστά προβαίνεις, τόσο εξεταστική, προσεκτική να είσαι. Κι όταν θα φθάσεις στην ακμή σου, Καίσαρ πια· έτσι περιωνύμου ανθρώπου σχήμα όταν λάβεις, τότε κυρίως πρόσεξε σα βγεις στον δρόμον έξω, εξουσιαστής περίβλεπτος με συνοδεία, αν τύχει και πλησιάσει από τον όχλο κανένας Aρτεμίδωρος, που φέρνει γράμμα, και λέγει βιαστικά «Διάβασε αμέσως τούτα, είναι μεγάλα πράγματα που σ’ ενδιαφέρουν», μη λείψεις να σταθείς· μη λείψεις ν’ αναβάλεις κάθε ομιλίαν ή δουλειά· μη λείψεις τους διαφόρους που χαιρετούν και προσκυνούν να τους παραμερίσεις (τους βλέπεις πιο αργά)· ας περιμένει ακόμη κ’ η Σύγκλητος αυτή, κ’ ευθύς να τα γνωρίσεις τα σοβαρά γραφόμενα του Aρτεμιδώρου.  (Από τα Ποιήματα 1897-1933, Ίκαρος 1984) 

Γ’ ΕΜΦΥΛΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ (31-30 π.Χ.) Β’ ΤΡΙΑΝΔΡΙΑ: Αντώνιος, Λέπιδος, Οκταβιανός (43 π.Χ)  τιμωρία δολοφόνων του Καίσαρα Αντώνιος: στρατιωτικές παρά πολιτικές ικανότητες Λέπιδος: αρχηγός του ιππικού Οκταβιανός: ανιψιός και θετός γιος του Καίσαρα, νεαρός με πολλές φιλοδοξίες και πολιτική οξυδέρκεια

Σύγκρουση στους Φιλίππους της Μακεδονίας (42 π. Χ Σύγκρουση στους Φιλίππους της Μακεδονίας (42 π.Χ.)  θάνατος δολοφόνων- τελευταίων υποστηρικτών της δημοκρατίας Οκταβιανός: Δύση με έδρα τη Ρώμη Αντώνιος: Ανατολή με έδρα την Αλεξάνδρεια

Ο Αντώνιος από τον έρωτά του για την Κλεοπάτρα: χωρίζει τη σύζυγό του, κάνει το γύρο του θριάμβου για τις ρωμαϊκές νίκες στην Αλεξάνδρεια, ανακηρύσσει βασιλείς τον Καισαρίωνα και τα παιδιά της Κλεοπάτρας από τον Καίσαρα

32 π.Χ. Η σύγκλητος αποκηρύσσει τον Αντώνιο και κηρύσσει πόλεμο κατά της Αιγύπτου 31 π.Χ. Σύγκρουση Οκταβιανού και Αντώνιου- Κλεοπάτρας

Η Ναυμαχία του Ακτίου, πίνακας του Λορέντζο Κάστρο, 1672

10. Ο Αντώνιος εγκαταλείπει το στρατό του στο Ακτιο, για να ακολουθήσει την Κλεοπάτρα στην Αίγυπτο Αυτή λοιπόν ήταν η κατάσταση του Αντωνίου. Στο Ακτιο όμως ο στόλος του, αφού αντιστάθηκε για ένα μεγάλο διάστημα στον Καίσαρα (Οκταβιανό) και έπαθε σοβαρότατες ζημιές από τα μεγάλα κύματα που υψώνονταν καταπάνω του, μετά βίας εγκατέλειψε τον αγώνα ύστερα από δέκα ώρες. Οι νεκροί δεν ήταν περισσότεροι, από πέντε χιλιάδες, κυριεύτηκαν όμως τριακόσια πλοία, όπως έγραψε ο ίδιος ο Καίσαρ. Δεν ήταν πολλοί αυτοί που, όταν έμαθαν, στην αρχή δεν μπορούσαν να πιστέψουν τη διάδοση, ότι έφυγεεγκαταλείποντας δέκα εννέα τάγματα αήττητων πεζών και δώδεκα χιλιάδες ιππείς, σαν να μην είχε επανειλημμένα δοκιμάσει και επιτυχίες και αποτυχίες, και σαν να μην είχε εξασκηθεί σε δυσκολίες αμέτρητων αγώνων και πολέμων. Και οι στρατιώτες του λαχταρούσαν και έλπιζαν από στιγμή σε στιγμή ότι θα εμφανιζόταν από κάπου κι έδειξαν τόση πίστη και ανδρεία, ώστε ακόμα κι όταν η φυγή του έγινε ολοφάνερη, επί επτά ημέρες εξακολουθούσαν να μένουν στις θέσεις τους, αγνοώντας τον Καίσαρα, που τους έστελνε πρεσβείες.  Πλούταρχος, Αντώνιος, 68 μετ. Ανδρ. Πουρνάρα, εκδ. Πάπυρος.

Νικητής και μόνος πλέον κύριος της κατάστασης ο Οκταβιανός. Αυγ. 30 π.Χ. Ο Οκταβιανός στην Αλεξάνδρεια η Αίγυπτος και η Αίγυπτος προσαρτήθηκε ως επαρχία στο ρωμαϊκό κράτος