Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Μακροοικονομία Μάθημα 4ο Προσδιορισμός Προϊόντος & Εισοδήματος σε μια Οικονομία

Ένας από τους κυριότερους στόχους της μακροοικονομικής ανάλυσης είναι η εξέταση του τρόπου προσδιορισμού του επιπέδου των βασικών μεγεθών σε μια οικονομία, το κυριότερο των οποίων είναι το προϊόν και το εισόδημα. Μακροχρόνια, το μέγεθος του προϊόντος και του εισοδήματος που μπορεί να παράγει μια οικονομία εξαρτάται από τις ποσότητες των παραγωγικών συντελεστών και από την τεχνολογία που διαθέτει. Στο βραχυχρόνιο διάστημα, η παραγωγική δραστηριότητα αυξομειώνεται και το μέγεθος του εισοδήματος και προϊόντος παρουσιάζει σημαντικές διακυμάνσεις γύρω από το μέγιστο προϊόν που είναι δυνατόν να παραχθεί.

Δυνητικό προϊόν είναι το προϊόν που παράγει η οικονομία σε επίπεδο πλήρους απασχόλησης των συντελεστών παραγωγής.

Το Σχήμα δείχνει το πραγματικό κατά κεφαλήν ΑΕΠ του ΗΒ. Το δυνητικό κατά κεφαλήν ΑΕΠ αυξάνεται με σταθερό ρυθμό επειδή οι ποσότητες των παραγωγικών και η παραγωγικότητά τους αυξάνονται επίσης με σταθερό ρυθμό. Το πραγματικό ΑΕΠ κυμαίνεται γύρω από το δυνητικό κατά κεφαλήν ΑΕΠ. Το ΔΥΝΗΤΙΚΟ ΑΕΠ είναι η αξία της παραγωγής όταν υπάρχει πλήρης απασχόλησης των συντελεστών παραγωγής και της επιχειρηματικής ικανότητας.

Προσδιορισμός Προϊόντος και Εισοδήματος (Κεϋνσιανή θεωρία) Σύμφωνα με τον John Maynard Keynes και το έργο του Η Γενική Θεωρία της Απασχόλησης, του Τόκου και του Χρήματος το οποίο δημοσιεύτηκε το 1936, το ύψος του προϊόντος και εισοδήματος σε μια οικονομία εξαρτάται από το επίπεδο στο οποίο θα επιτευχθεί ισορροπία μεταξύ συνολικής δαπάνης και προϊόντος που σχεδιάζουν να παράγουν οι επιχειρήσεις. Όταν το μέγεθος της συνολικής δαπάνης γίνει ίσο με το προϊόν, επιτυγχάνεται ισορροπία. Το επίπεδο προϊόντος και εισοδήματος ισορροπίας είναι δυνατό να είναι χαμηλότερο από το μέγιστο προϊόν που μπορεί να παράγει η οικονομία

Προσδιορισμός Προϊόντος και Εισοδήματος (Κεϋνσιανή θεωρία) Αν υπάρχει πλήρης απασχόληση των παραγωγικών συντελεστών, η οικονομία μπορεί να παράγει ένα μέγιστο προϊόν που ονομάζεται προϊόν πλήρους απασχόλησης. Υπάρχει περίπτωση όμως, λόγω ανεπαρκούς ζήτησης, να μην απορροφηθεί το προϊόν αυτό και να μην επιτευχθεί ισορροπία. Τότε, η παραγωγή θα μειωθεί και το προϊόν της οικονομίας θα είναι μικρότερο από το μέγιστο που μπορεί να παραχθεί. Δηλαδή, η οικονομία θα βρεθεί σε ισορροπία σε επίπεδο προϊόντος και εισοδήματος χαμηλότερο από το επίπεδο πλήρους απασχόλησης.

Η κλασική προσέγγιση για την ισορροπία της οικονομίας Σύμφωνα με την Κλασική Θεωρία, που επικρατούσε πολύ πριν τον Κέυνς, η οικονομία τείνει αυτόματα σε ισορροπία με πλήρη απασχόληση των παραγωγικών συντελεστών της και, για το λόγο αυτό, δεν γεννιέται θέμα προσδιορισμού του επιπέδου του προϊόντος και του εισοδήματος, γιατί αυτό είναι το μέγιστο που μπορεί να παραχθεί με τους παραγωγικούς συντελεστές και την τεχνολογία που υπάρχουν. Η ευκαμψία των τιμών και μισθών είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα της Κλασικής Θεωρίας.

Το υπόδειγμα του Keynes Το κεντρικό σημείο της θεωρίας του Κέυνς ήταν η απόρριψη της υπόθεσης για την ευελιξία του συστήματος των τιμών και μισθών. Για να υπάρξει ισορροπία στην αγορά προϊόντος, πρέπει η συνολική δαπάνη που σχεδιάζουν να πραγματοποιήσουν οι φορείς της οικονομίας κατά τη διάρκεια μιας χρονικής περιόδου να είναι ίση με το προϊόν που σχεδιάζουν να παράγουν οι επιχειρήσεις κατά την ίδια περίοδο.

Ισορροπία Εισοδήματος Η συνολική δαπάνη προέρχεται από την κατανάλωση (C) και την επένδυση (I), άρα η συνολική δαπάνη εκφράζεται από το άθροισμα C+I. Επομένως, η συνθήκη ισορροπίας του εισοδήματος είναι:

Y =C+I Y = C + I +G + (E – M) Όπου C = Κατανάλωση (consumption) I = Επένδυση (investment) Όταν στην οικονομία περιλαμβάνονται οι δημόσιες δαπάνες (Δημόσιος τομέας) και η καθαρή δαπάνη από το εξωτερικό για την αγορά προϊόντων (ανοικτή οικονομία), τότε ισχύει η παρακάτω ισότητα: Y = C + I +G + (E – M) G = Δαπάνη του Δημοσίου (government) Ε = Εξαγωγές (exports) Μ = Εισαγωγές (imports)

Παράδειγμα Υποθέτουμε μια κλειστή οικονομία χωρίς δημόσιο τομέα. Έστω ότι η συνάρτηση κατανάλωσης και η συνάρτηση επενδύσεων είναι οι εξής: C = 100+ 0.8Y και I= 500 Η συνθήκη ισορροπίας είναι Y=C+I, όπου με αντικατάσταση έχουμε Y = 100+0.8Y+500. Επομένως, προκύπτει ότι σε κατάσταση ισορροπίας το εισόδημα είναι Y = 3000, η C=2500 και η επένδυση I=500.

Διαγραμματική παρουσίαση

Μεταβολή της συνολικής δαπάνης

Διαφορετική προσέγγιση προσδιορισμού προϊόντος και εισοδήματος ισορροπίας Το εισόδημα ισορροπίας ισούται με τη ζήτηση για επένδυση και κατανάλωση Y = C + I Η επένδυση ισούται με το εισόδημα ισορροπίας μείον την κατανάλωση. Δηλ. I = Y –C . Αυτό ισχύει μόνο όταν το προϊόν και το εισόδημα βρίσκονται στο κατάλληλο επίπεδο ώστε να επιτυγχάνεται προϊόν ισορροπίας. Η αποταμίευση S είναι πάντοτε εκείνο το τμήμα του εισοδήματος Y που δεν προσδιορίζεται για κατανάλωση C. Συνεπώς, S = Y – C. Άρα, το Y-C ισούται με την προγραμματισμένη επένδυση αλλά και με την προγραμματισμένη αποταμίευση.

Διαφορετική προσέγγιση προσδιορισμού προϊόντος και εισοδήματος ισορροπίας Το προϊόν ισορροπίας προκύπτει όταν η προγραμματισμένη επένδυση ισούται με την προγραμματισμένη αποταμίευση: I = S

Παράδειγμα Σύμφωνα με το προηγούμενο αριθμητικό παράδειγμα μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την ισοδύναμη συνθήκη ισορροπίας I=S. Η συνάρτηση αποταμίευσης είναι S = Y-C = Y-100-0.8Y = -100+0.2Y Σύμφωνα με τη συνθήκη ισορροπίας 500 = -100 +0.2Y Όπου προκύπτει ότι Y=3000. Επίσης, S=500 και I=500.

Διαγραμματική παρουσίαση

Ισορροπία στην αγορά προϊόντος με δημόσιο τομέα Υποθέτουμε τώρα την επίδραση του δημόσιου τομέα στη συνολική δαπάνη. Επιβάλλεται δηλαδή φόρος εισοδήματος (Τ). Θα υπολογίσουμε το διαθέσιμο εισόδημα με την αφαίρεση από το εισόδημα του φόρου εισοδήματος

Ισορροπία στην αγορά προϊόντος με δημόσιο τομέα

Αν υπάρχουν δημόσιες δαπάνες, η συνθήκη ισορροπίας θα είναι Y = C + I + G Άρα, έχουμε: Υ = C + I + G C = α + β (Y – T) Αντικαθιστώ το C στην πρώτη εξίσωση και έχω: Y = α + β (Υ – Τ) + Ι + G